Een stoere Noorman.
No. 155*.
Vier en Negentigste Jaargang.
1892.
ZONDAG
35 DECEMBER.
TWEEDE BLAD.
De STEItfO&MAPHIE
eigen gebruik.
FEUILLETON.
Buitenla n d.
ALKHAARSCHE COIIK WT.
Deze Conrant wordt Dinsdag., Donderdag, en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar/ 0,80; franco door het
geheele rijk j 1,
De 3 nummers f 0,06.
Pr(|s der gewone Ad verten tiën:
Per regel J O,IA. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnn
VOOR
Die woorden schept, ontbloot van 't spraakgeluid
Eu d'ademklank. vervloten in den wind
Met pen en inkt aan 't wit papier verbindt.
Bilderdijk.
t Is een paar jaar geleden, dat ik het genoegen had ia een
drietal nummers van dit blad een en ander over steno
graphic mede te deelen. Deze opstellen behelsden le
wat men door stenographic verstaat, 2e de waarde dezer
kunst voor de praktijk 3e het aanleren van de kunst.
Hoe gaarne ik nu aanneem, dat do goedgunstige lezers
die toen de moeite namen mij te volgen, wel veel zullen
hebben onthouden van bedoeld schrijven, toch mag ik
met nog meer grond aannemen, dat nu juist niet zoo
heel velen nog overtuigd zijn van het groote belang der
zaak en dat is jammer niet zoozeer voor de zaak als
wel voor hen, die er gemak en voordeel van konden
hebben.
Het komt mij daarom niet ongepast voor op nummer
twee der boven aangehaalde artikelen nog eens terug te
komen, m. a. w. nogmaals te trachten belangstelling op
te wekken voor eene zaak, die dit ten volle verdient
door aan te toonen welke groote waarde de kunst van
snelschrijven bezit voor 't gebruik bij eigen werk
zaamheden.
Schooner middel toch om veel werk te bespoedigen
en gemakkelijker te maken, om in een minimum van
tijd zeer veel, dikwijls ook beter, arbeid te leveren, om
dus tijd uit te sparen, bestaat er niet. Stenographisch
kan men vijf, zesmaal sneller schrijven dan in gewoon
schrift en toch met dezelfde duidelijkheid.
Nu zou men meenenniet waardat in een tijd
waarin op velerlei gebied naar groote snelheid van voort
brenging en uitvoering wordt gestreefd, zoodanig hulp
middel met beide handen wordt aangegrepen door hen,
die het bij hun werk kunnen toepassen. Tijd is immers
geld Dat is dan ook volkomen juist. Overal in de
beschaafde wereld heerscht er leven en beweging op dit
gebied, wordt de kunst druk beoefend en in praktijk
gebracht.
Alleen hier te lande is dat zoo niet.
Nemen we slechts een kijkje bij onze naaste buren.
In Duitschland telt men op elke 400 inwoners één
geoefenden stenegraaf, in 't geheel dus meer dan 100.000.
Dit succes moet worden toegeschreven aan talrijke ver
enigingen cursussen en inrichtingen van onderwijs
waar de kunst wordt beoefend en onderwezen. Elke
plaats van eenig belang heeft er zijn stenografenclub.
Er bestaan verscheidene stelsels en de leerboeken de
voornaamste beleven niet minder dan 50 60 uitgaven,
Een roman, naar het Engelsch, van Edna Lyall.
M)
Mevrouw Boniface was uit Devonshire en ofschoon zij
yj|f-en-twintig jaren in Londen had gewoond, had zij oog
iets van hare westersche uitspraak behouden zij bezat
°°k de zachte manieren, de kalme beleefdheid, die den
feesten menschen in de westelijke graafschappen schijnt
je zijn aangeboren. Hare opvoeding was de beste geweest,
fe in hare jeugd de dochter van een winkelier had knn-
J® bekomen, maar zij wist zeer goed, dat die niet vol
doende was voor hetgeen tegenwoordig werd verlangd,
ZÜ had gezorgd, dat Cecil geheel anders werd opge
voed. Er was iets zeer aantrekkelijks in haren gernoe-
ijken eenvond en ofschoon zij niet kon nalaten er
W over te gevoelen, dat Cecil door hare positie van
v«l was verstoken dat andere meisjes genoten, zou niets
hebben kunnen bewegen zich in te dringen in vreemde
«ringendaarvoor was zij een te verstandige vrouw en
zij met al hare zachtheid, ook te veel gevoel van
Vaardigheid en onafhankelijkheid van karakter. Zoo was
M gekomen, dat zij een stil leven leidden, met enkele
Slede vrienden en niet te veel kennissen maar misschien
waren zij daarom niets minder gelukkig. Zeker was het,
in hun huis vrede en rust heerschten, zooals niet
in deze drukkende negentiende eenw wordt
terwijl in tal van steden tijdschriften in stenographisch
schrift het licht zien.
In Engeland zal geen jongmenseh zich begeven in den
handel zonder vooraf deze kunst te hebben aangeleerd.
Evenzoo de toekomstige letterkundigen, ambtenaren van
den staat en die bij de rechterlijke macht. Tusschen
vele kantoren, vooral bij de spoorwegen, wordt de correspon
dentie grootendeels stenographisch gevoerd. Meer dan twee
miljoen exemplaren werden verkocht van het leerboek,
waarin Pitman zijn doeltreffend en daardoor in zoo hooge
mate populair stelsel ontwikkelt. Gedrukt in dit phono-
graphisch schrift van Pitman worden vele tijdschriften
en boeken uitgegeven.
Alzoo ginds volop leven en beweging op dit gebied,
veelzijdige toepassing en waardeering, hier bijna vol
slagen onbekendheid en geringschatting.
Onwillekeurig dringt zich de vraag aan ons op wat
toch de oorzaak mag zijn, dat wij in deze bij aiie beschaafde
volken zoo ten achteren zijn
Men heeft de schuld gegeven aan het stelsel, dat hier
jaren lang het eenig bestaande was en geruimen tijd in
praktijk werd gebracht uitsluitend bij de Staten-Generaal
waarom het ook wel het Kamerstelsel wordt genoemd.
Het zon voor algemeen gebruik niet geschikt zijn.
Wat hiervan aan is zullen wij niet beslissen, doch wel
kunnen we verklaren, dat, zoo die bewering juist mocht
zijn, dit bezwaar dan toch sedert eenige jaren is opgeheven.
Immers er bestaan thans voor de nederlandsche taal
stelsels, die aan alle eischen, welke gesteld kunnen wor
den, voldoen Van een dezer althans is mij bij ervaring
en proefneming gebleken, dat het zich onderscheidt door
groote kortheid van vormendat het duidelijk is en
daardoor volkomen leesbaar zonder eouigen twijfel over
te laten, daarbij gemakkelijk aan te leeren. Men corre
spondeert ermee zoo goed eu zoo zeker als in gewoon
schrift en woordgetrouw kan het gesprokene er mede
worden weergegeven. Meer kan men toch niet vergen.
Het is nog altijd eene meening, die vrij algemeen wordt
aangetroffen, dat de stenographie slechts verslaggevers en
journalisten van dienst zou kunnen zijn. Die zegt, dat
onze gewone manier van schrijven eene kunst is alleen
nuttig voor klerken staat even dicht aan de waarheid.
Misschien dat het volgende dit wei duidelijker maakt.
Meermalen hoorde ik, als 't onderwerp tor sprake kwam,
door studenten den wensch uitendat zij deze kunst
verstonden om haar aan te wenden bij hunne dictaten
De behoefte bestaat dus en wordt reeds gevoeld.
De heer J. Piekema, mod. stud, te Utrecht, heeft voor
zich in die behoefte voorzien, eu had de welwillendheid
mij een schrijven toe te zenden, waarin o. a. het vol
gende voorkomt
»Met het meeste succes pas ik snelschrift toe op mijne
»colleges voor het maken van aanteekeningen. Ik beu
»een groot voorstander der stenographie en heb reeds
»menigeen tot beoefening aangespoord. Hier in Utrecht
»zijn nog eenige studenten die de kunst toepassen. Hun
»aautal is echter klein."
Denken we ons een kantoor van een groot koopman
van een verzekeringmaatschappijvan een advocaat-pro
De gelegenheid om over Cecil's plan met den heer
o&iface te spreken bood zich spoedig na haar tehuis-
oiast aan. In dit huis was het gewoonte alles snel af
6 doen zij hielden niet van lang praten, en misschien
roeg dit niet woinig bij tot den huiselijken vrede. Niets
veroorzaakt meer familietwist dan het onophoudelijk
praten over huiselijke ol persoonlijke schikkingen menige
gezonde spijsvertering en menig humeur moet zijn be
dorven door de ongelukkige gewoonte om het voor en
tegeu van eene moeielijke quaestie onder het ontbijt of
het middagmaal te bespreken.
Cecil was in de huiskamer en speelde eene ballade
van Chopin, toen haar vader binnenkwam. Hij bleef voor
het vunr staan, totdat zij had geëindigd en sloegin
ernstige gedachten verdiept, haar gade. Hij was een be
jaard man, lang en mager, met een klein, goed gevormd
hoofd, witte haren en een korten, witten baard. Zijne
grijze oogen waren eerlijk en vriendelijk, als die van
zijn zoon, eu zijne fijne gelaatstrekken drukten goedheid
uit. 11 ij was diaken van een afgescheiden gemeent6 en hij
stamde af van eene familie, die, geslachten achtereen,
had gekampt en geleden voor godsdienstvrijheid. Robert
Boniface was aan zijne beginselen getrouw gebleven en
toen zijne kinderen grooter werden en oud genoeg waren
geworden om een eigen oordeel te hebben en zij hun
verlangen te kennen gaven, tot de kerk van Engeland
over te gaan, maakte hij daartegen geen bezwaar. Wat
meer was, hij liet hen zelfs niet bespeuren, dat het voor
hem een verdriet was.
»Het is niet te verwachten, dat allen van hetzelfde
standpunt zullen zien als wij", had hij tot zijne vrouw
gezegd. «Wij zien allen dezellde zon dat is het voor
naamste."
Zulk eeu verschil van meening is altijd meer of min
bedroevendmaar wederkeerige liefde en wederkeerige
achting maakten het in dit geval tot een voordeel. Twis
ten kwamen niet voor, maar ieder leerde in den ander
zien en bewonderen, wat goed was in diens opvatting,
standvastig zich houden aan hetgeen waar werd geacht
en leven in die liefde, die alle kleine geschillen en ver
deeldheid effent.
»Ik hoor, dat gij een moedertje wilt zijn voor de kleine
kinderen aan de overzijde," zeide de heer Boniface, toen
het stuk ten einde was.
Cecil stond op en ging naast haren vader staan.
curenrom 't even, maar een kantoor waar veel omgaat,
en de correspondentie grooten omvang heeft. Veel brieven
eu stukken moeten worden geschreven en verzonden. De in
houd ervan, de wijze van voorstelling, de keuze van woorden
en uitdrukkingen is voor het welslagen veelal van over
wegend belang. Daarom kan de patroon in die gevallen
bet niet aan zijne bedienden overlaten en moet zelf vele
brieven beantwoorden acten in concept brengen. Maar
de patroon is een mandie ook buiten zijn bnreau veel
zaken heeft af te doen. Men roept hem dringend elders,
waar hij zijne belangen heeft te behartigen, voor anderen
nuttig kan zijn of eouige ontspanning hem wacht. Maar
die brieven Er is haast bij, ze kunnen niet wachten
Wat nood. De bediende-stenograaf gaat voor den lesse
naar zitten en teekent op wat de patroon dicteert.
bpoedig is men klaar en voor den chef zijn eenige uren
vrijgemaakt om naar welgevallen over te beschikken.
Schrijvers dichters, allen die hunne denkbeelden in
schrift brengen weten bij ervaring welk een gebrekkig,
tijdroovend middel het gewone schrift is voor het vlug
neerschrijven der snel opkomende gedachten. Plotseling
staat den auteur een juiste schoone vorm van hetgeen
hij te zeggen heeft voor den geestde gewenschte ge-
dachtengaug voor zijn betoog gaat hem door 't hoofd.
Syijp'' "aar de pen en wordt teleurgesteld, want
bet zijn niet meer die volzinnen die onberispelijke vor
men van zoo even. Ze zijn onder 't schrijven anders voor
den dag gekomen, er niet beter op geworden, ze voldoen
niet meer. Het schrijvendat te lang aanhield was
oorzaak van hun ontglippen.
Met stenographie zonden ze daartoe geen gelegenheid
hebben gehad.
Het zou niet moeielijk vallen maar te veel ruimte
eischen om, aldus voortgaando, aan te toonen hoe door
ambtenaren bij de rechterlijke macht bij de politie
staatslieden geleerden onderwijzers notarissen predi
kanten, militairen, secretarissen en door nog anderen dit
hulpmiddel bij hnnne bezighoden met vracht gebruikt
kan worden.
We meenen niettemin duidelijk te hebben gemaakt
dat de stenographie in eigen gebruik veelvuldig kan
worden toegepastdat die toepassing groot voordeel en
gemak kan opleveren.
Mochten we hierdoor iets hebben bijgedragen om de-
overtuiging veld te doen winnen, dat zij, die in de toe
komst moeten werken met het hoofd en de pen door
het aanleeren dezer kunst levenslang over een wapen
kunnen beschikken, dat de strijd om het bestaan minder
zwaar zal kunnen maken, dan zouden we ons doel
met dit schrijven niet gemist hebben.
J. BRANDS.
beluik. Minister Beernaert heeft den 23 in de
Kamer medegedeeld, dat de regeeringsvoorstellen tot her
ziening der grondwet nog dit jaar aan de commissie uit
de beide Kamers zouden worden medegedeeld opdat het
onderzoek tijdens het recès zal kunnen geschieden.
»Hoe denkt gij er over, vader?" vroeg zij.
»Ik denk, dat, voordat gij een beslnit neemt, gij wil
moet weten, dat het eene groote verantwoordelijkheid is
»Dat heb ik overwogen," zeide zij, »e* dan zijn er
nog ae kosten."
»Over de kosten behoeft gij u niet ongerust te maken
V00r ""J06 rekening, als gij de verant
woordelijkheid op u neemt. Hebt gij wel bedacht, dat
zelfs lieve kleine kinderen soms lastig en stout en ziek
kunnen zijn
Zij lachte.
»Ja, jaik ken deze kinderen alzij zijn een weinig
bedorven. Maar ik kan de gedachte niet verdragen, dat
zij naar eene groote inrichting zullen worden gezonden
waar memand behoorlijk voor hen zorg draagt."
Dus zijt gij bereid, uw deel van de taak op u te
nemen r
»Ja, vader."
^Goed, dan is dat afgesproken. Laat ons naar de overzij
gaan eu zien, of iemand ons is voor geweest."
Cecil liep opgewonden de trap op om het aan hare
moeder te vertellen en kwam weldra weder terug, ge-
om te gaan- Vader en dochter staken de stille
straat over naar het huis, waar zulk een geheel ander
leven was geleid. Eene kindermeid deed voor hen de
deur open blijkbaar had zij geschreid en zoodra zij de
gang binnen traden, schenen zij de treurigheid van
het huis te voelen.
»0, juffrouw, hebt gij het vonnis gehoord zeide de
dienstbode, die Cecil van aanzien kende en naar sympathie
haakte. »En wat er van mijne kleinen moet worden
schijnt niemand te weten."
»Dat is juist wat wij kwamen vragen zeide de heer
Bomface. Wij hadden gehoord, dat er geene familie is,
die voor hen wil zorgen. Is dat zoo
»Er is geen schepsel in de wereld, dat zich om hen
bekommert, zeide de kindermeid. »De advocaat is bezig
in de papieren van onzen mijnheer te snuffelen en hij zegt
dat hij een goedkoepe kostschool voor hen zal zoeken!
Een kostschool voor die kleine wurmen, mijnheer, is het
