PARIJSCHE BRIEVEN.
Bin n e n 1 a n cL~
Btadsberichten.
ui.
BURGERLIJKE STAND.
Parijs, 20 Jan. 1893.
Werther. Lyrisch drama naar I. W. Goethe. Gedicht
van Ed. Blau, P. Milliet en I. Hartmann. Muziek van
I. Massenet
Onder de nieuwe fransche componisten bekleedt I.
Massenet eene eerste plaats, en daarom doet het ons ge
noegen in het Thé&tre de 1' Opéra-Comique kennis te
maken met zijn Werther. Vóór wij echter tot de bespre
king van dit werk overgaan, wenschen wij U Massenet
voor te stellen. Deze groote componist werd geboren in
1842, en was het één en twintigste en laatste kind van
een genie-officier. Op tienjarigen leeftijd kwam hij op
het Conservatoire, haalde vijf jaren later den eersten prijs
voor piano-spel, had tot leeraar in de compositie den
bekenden Ambroise Thomas, en was in 1863 »Grand
Prix de Rome". Vier jaren later gaf hij op het Théatro
de 1' Opéra Comique eene kleine opéra in één bedrijf,
getiteld «La Grand' tante" (de oudtante), en daarna
volgen zijne schoone werken elkandor op, en kennen wij
thans zijne Don Cesar de Bazan" opéra comique in drie
bedrijven; »Les Ergnuies" in twee bedrijven; Marie-
Madeleine", geestelijk drama »Eva" en eindelijk eene
groote opera in 5 bedrijven «Le Roi de Lahore". In
1878, dus toen was hij 36 jaren oud, werd Massenet lid
van het Instituut en professor in de compositie-leer aan
het Conservatoire, drie jaar later gaf het Theatre de la
Monnaie te Brussel zijne «Herodiade"; de Opéra-Comique
te Parijs vertoonde «Manon" en «Esclarmonde" en de
Groote Opéra «Le Cid" en «Le Mage".
«Manon" werd later in Oostenrijks hoofdstad met veel"
succes gezongen, het Weener-publiek was zeer ingenomen,
èn met het werk èn met het Orkest, èn met Marie Renard
en Van Dijck, die de hoofdrollen hielden. Reeds was
Massenet's nieuwe opera Werther" gereed Paravay
toenmaals directeur van de Opéra Comique, wenschte dit
drama te vertoonen tijdens de groote tentoonstelling
maar de componist gaf hem toen «Esclarmonde", waarvan
de inhoud zich beter leende tot groote pracht van tooneelen
en costumes, en dus meer geschikt was het gemengde
publiek der tentoonstelling naar den schouwburg te
lokkon. «Esclarmonde" werd in die eerste zes maanden
honderd maal gezongen.
Intusschen was Massenet zeer ingenomen met de warme
ontvangst, welke zijn «Manon" in Weenen had gevonden
en daarom nam hij gretig de uitnoodiging van Van Dijck
aan, en teekende een accoord met de directie van de
Keizerlijke Opera te Weenen, om daar de «primeur" te
geven van «Werther", waarvan de eerste voorstelling plaats
vond op 16 Februari van het vorige jaar, en een schit
terend succes had bij het Weener publiek en bij de
Weener pers. De «Nene freie Presse", het «Fremden
blatt", het «Neue Tageblatt", het «Extra Blatt" enz. enz.
allen roemen om strijd het poëtische, idyllische, har
monische en dramatische van dit fraaie lyrische drama.
Massenet was zelf zoo tevreden over de ontvangst, welke
hem te Weenen bereid werd, dat hij daar een allerliefst
ballet schreef, «Le Carillon" geheeten, hetwelk nog steeds
veel succes heeft.
Eu zoo komen wij dan aan de Opéra-Comique, hier.
De directeur Carvalho heeft dit drama in een zeer fraai
kleed gestoken. In het eerste bedrijf maken wij kennis
met Charlotte, die verloofd is met Albertzij ontmoet
Werther en dadelijk gevoelen Werther en Charlotte, dat
zij elkander voor eeuwig liefhebben, maar het meisje
moet getrouw blijven aan de gelofte, welke zij aan Albert
deed. Fraai klinken in dit bedrijfde Kerstzang der
zes kinderen van den Bailli «Jésns vient de naitre
voici notre divin Maitre(Jezus is geboren, onze
goddelijke meester); de opkomst van Werther«Je ne
sais si je veille" (ik weet niet of ik waak); het duo van
Charlotte en Werther, waarin het motief «1# Clair de
lune" telkens weder keert, en hetwelk Werther besluit met
A ce serment rester fidéle!
Moi, j' en mourrai, Charlotte
(Blijf aan dien eed getrouw!
Ik zal het besterven, Charlotte
In het tweede bedrijf vinden wij Albert en Charlotte
terug, zij zijn sinds drie maanden gehuwd, zij zingen
een duo, hetwelk begeleid wordt door een orgel uit de
nabui'ige kerk. Het is feestdag, de pasteur of dominé
viert zijn gouden bruiloft, de boeren drinken en klinken.
Werther komt, hij is wanhopig en uit dit in eene klacht
«Un autre est son épouxO Dieu, Dieu de bonté
(Een ander is haar manO God, God vol goedheid)
Sophie, de zuster van Charlotte zingt ook eene lieve
romance aan de zon «Du gai Soleil, plein de flamme
(Van de vriendelijke zon, vol gloed). Werther bekent
zijne liefde aan Charlotte, zij echter blijft haren man
getrouw, en opnieuw vertrekt de ongelukkige verliefde.
De derde acte is bepaald dramatisch, wij zijn in het
huis van Albert. Het is Kerstmis, Charlotte weet dat
Werther is teruggekomen, zij is bezorgd en angstig,
Sophie daarentegen is lustig en vroolijk, en dit tooneel
maakt door dit contrast in de stemming der twee zusters
een zachten, weemoedigen indruk. Sophie laat Charlotte
alleen en thans zien wij Werther weder, en in een prachtig
duo verklaart eindelijk Charlotte, dat ook zij Werther
liefheeft, maar daarna neemt zij de vlucht en Werther
laat aan Albert weten dat hij op reis gaat, en vraagt
hem zijne pistolen ter leen. Werther zal zich dooden.
Het vierde bedrijf bevat twee tafreelen. Charlotte heeft
begrepen, dat de geliefde zich wil dooden, zij ontloopt
haar huis, en gaat stilzwijgend door het bosch, de sneeuw
valt, in de verte zien wij de huizen van het kleine stadje,
Wetzlar, en de kerk, die verlicht is voor de mis van
middernachtalleen het orkest doet zich hooren in eene
praphtige symphonie, welke ons de gemoedsbewegingen
schildert, waarin de beide helden van dit drama ver-
keeren. De decoratie verandert, en brengt ons tot het
tweede tafreel in het huisje van Werther, die zich doodelijk
verwond heeft. Charlotte komt, hij bedankt haar dat hij
haar nog ziet vóór hij sterft, en blaast in hare armen
den laatsten adem uit. Prachtig is de doodzang van
Werther «Non, Charlotte! Je meurs Onimaar
«daar ginds op het kerkhof staan twee groote wilgen
«daaronder wil ik voor altijd slapen" enz. en terwijl
Charlotte roept: «Werther, Ah! alles is voorbij hooren
wij buiten den vroolijken kinderzang: Jésus vient de
naitre, voice notre divin Maltre 1 «Noël, Noël, Noël
Thans nog een enkel woord over de zangers. Mejuf
frouw Delna, een jong meisje van achttien jaren zingt
met warmte, juistheid en gevoel en met eene fraaie zui
vere stem de lange en moeielijke rol van Charlotte. Zij
is eene mooie jonge vrouw hare zuster Sophie wordt
gezongen door mejuffrouw Laisné, die pas met den eersten
prijs voor Opéra-Comique het Conservatoire verliet, en
hare vroolijke rol op aardige, prettige wijze houdt. De
heeren zijn iets minder jong, de tenor Ibos is dertig
jaar, en heeft reeds vier jaren groote Opera te Parijs
en verder Sint Petersburg, Londen en Brussel achter
den rug, hij heeft een fraaien stijl en is een uitstekende
Werther. Bouvet heeft de rol van Albert, ook dezen
zanger kunnen wij loven.
Met zulke eenvoudig middelen, den man, de vrouw,
den vriend en een kinderkoor heeft Massenet een meester
werk geleverdhetwelk jaren en jaren vertoond zal
worden J. M. T.
Den 22 is te Arnhem opgericht de Wederland-
sclie Kond van Handelsreizigers.
Het doel van dezen bond is het behartigen van de be
langen van den handelsreiziger.
Vijf vereenigingen en wel «Providentia" te Amsterdam,
«Mercurius" te Groningen, de Arnhemsche, Twentsche
en Deventersche vereeniging traden reeds toe, terwijl
iedere vereeniging van Handelsreizigers, reeds bestaande
of nog op te richten, met een ledental van minstens 8
nog kan toetreden de contributie voor dergelijke vereeni
gingen is zeer laag gesteld. Lid kunnen nog worden van
dezen Bondhandelsreizigers, geen lid zijnde van een
aangesloten vereeniging, tegen een contributie van ƒ2.—
per jaar. De Bond is gevestigd te Amsterdamhet
adres is bij den secretaris den heer J. E. Boddé te
Groningen.
Bij kon. besluit van den 24 zijn benoemd tot notaris
te Amsterdam de heeren mr. H. Wiegman en J. Th.
Brugman beiden candidaat-notaris aldaar.
Den 24 kwamen te Leeuwarden 2195 van de 3286
kiezers voor de verkiezing van een lid der Tweede Kamer
op. Zeven en twintig briefjes werden van onwaarde ver
klaard. Herstemming tusschen de heeren J. Troelstra,
lib., die 896 en C. V. Gerritsen, rad., die 689 stemmen
op zich vereenigde. De heer P. van Vliet Jr., anti-rev.,
bekwam 332 en de heer G. L. van der Zwaag, soc.-dem.,
231 stemmen.
In het hoofdkiesdistrict Amsterdam is den 24
tot lid der Prov. Staten van Noordholland gekozen de
heer T. H. van Eeghen, anti-rev., met 3005 stemmen; de
heer G. A. Loeff, lib., bekwam 2842 stemmen.
Den 24 is tot lid van den gemeenteraad van Am
sterdam gekozen de heer J. A. Wormser, anti-rev.,
met 3184 st.de heer mr. J. B. Roel vink, lib., bekwam
2799 stemmen.
Te Maarlem zijn hoofdzakelijk opgeschoten jongens
den 24 en 25 door de stad getrokken en hebben zij hier
en daar de ruiten ingegooidMet het plat van den sabel
werden zij een paar malen door de politie uiteengejaagd.
De arr. rechtbank te Zwolle heeft den 25 een vee
handelaar te Zwolle, die aldaar eene koe ter markt bracht,
welke besmettelijke veeziekte vertoonde, overeenkomstig
den eisch van het Openbaar Ministerie veroordeeld tot
eene hechtenis van 30 dagen.
De Eerste Kamer heeft den 25 de begrooting der
Landsdrukkerij en voor het pensioen- en domeinfonds
voor 1893 aangenomen.
Den 25, na afloop der door Domela Nieuwenhuis des
avonds in Constantia te Amsterdam gehouden protest
meeting, waar de volgende motie aangenomen werd: «De
openbare vergadering, gehouden in het lokaal Constantia,
op 25 Januari, uitgeschreven door het comité voor werk-
loozen, gekozen door verschillende vakvpreenigingen al
hier, spreekt hare verachting uit over de treurige hou
ding, die de burgemeester en het gemeentebestuur durven
aannemen tegen de duïzende hongerenden die hun om
werk en brood vragen en hen, die zich het lot der werk-
loozen aantrekken en draagt het comité op, niet te
rusten vóór in dezen treurigen toestand van werkloos
heid verandering is gebracht," trokken weder personen
zingende door de stad, waardoor de politie meermalen
ze moest uiteendrijven. Ten slotte werd op den Dam
aan een herhaald bevel om door te loopen niet voldaan,
hetgeen aanleiding gaf tot het bevel, om de sabel te
trekken. Toen ging de menigte schoorvoetende uiteen.
Een persoon onder de toeschouwers geraakte verwond.
De Holl. IJzoren Spoorwegmaatschappij vervoerde
in 1892 6.208.874 reizigers met eene opbrengst van
11.047.306.18.
Tot inspecteur van politie te Utrecht is benoemd
E. F. van der Lugt, thans adj.-inspecteur van politie te
Haarlem.
Te Groningen is in eene talrijke bezochte vergadering
van onderwijzers, onder het voorzitterschap van jhr. mr.
W. C. A,. Alberda van Ekenstein, lid der Eerste Kamel
en districts-schoolopzienerhet vraagpunt besproken
«Velen wijten de ontevredenheid en de woelingen aan
welke do gemeenschap lijdt, voor geen gering deel aan
de tegenwoordige onderwijzers en school. Wat is hiervan
aan?" De volgende conclusie werd met algemeene stem
men aangenomen «De onderwijzers-vergadering in het
district Groningen verklaart, dat het bekleeden van het
ambt van onderwijzer in zich sluit eerbiediging van het
wettig gezag en aankweeking daarvan door leer en voor
beeld bij anderen." Een protest tegen de beschuldiging,
den openbaren onderwijzer in 't algemeen aangedaan
werd door allen, met uitzondering van de onderwijzers
aan christelijke scholen, aangenomen.
Te Aambertscliaag bij Abbekerk wordt met
Maart eene kaasfabriek opgericht.
BSeemster. Den 30 heeft in «Het Huis der gemeente"
eene vergadering plaatswaartoe alle ingezetenen dezer
gemeente zijn opgeroepen, die belangstellen in de oprich
ting hier ter plaatse van eene afdeeling der Noordhol-
landsche Vereeniging «Het Witte Kruis." De oproeping
gaat uit van de heeren dr. J. Maats, H. de Goede, H.
Scheringa Az., L. Visser, J. W. Ph. Feith, A. Rutten
en P. A. Vis, wien reeds de steun van 40 ingezetenen
verzekerd is.
Texel. De toestand van de arbeidende klasse is
thans niet benijdenswaardig. De visscherij en het landwerk
staan stil. De groote nood deed dan ook de alhier be
staande vereeniging tot werkverschaffing besluiten eene
collecte te houden, die bijna 390 opleverde. Een go-
deelte_ van dit bedrag is bestemd voor behoeftigen, die
niet in staat zijn te arbeiden de rest zal uitbetaald
worden aan de werkliedendie aangewezen worden
om het reeds gekochte hout te hakken te zagen en te
kloven. Reeds zijn een dertigtal werklieden aan den arbeid
begonnen, zoodat de aanwezige gelden spoedig verbruikt
zullen zijntenzij besloten werd opnieuw eene collecte
te houden.
De heer A. C. A. baron van Dedem te Wageningen
heeft de benoeming tot gemeente-ontvanger aldaar aan
genomen.
Kolhorn. Langs de dijken van Anna Paulowna
Wieringerwaard en Waard en Groetis het ijs wegge
dreven en is het thans geheel open water. Nu worden
hier vele rotganzen gevangen. Op de wiervelden worden
netten uitgezet, de ganzen strijken op de wiervelden neer,
waarna de visschers, op eenigen afstand in hunne booten,
door middel van lijnen de netten overtrekken. Soms
worden op deze wijze verscheidene dezer vogels in één
trek gevangen.
In de «Sport Bar", Warmoesstraat 157, Amster
dam, heeft van 5 Februari tot 19 Maart een kegelcon
cours plaats.
Aan de Cadet tense hooi alhier zal optreden de
eerste luitenant H. G. van Meurs, van het vierde regiment
infanterie te Leiden.
Het circus-iBlamis had zijn uiterste best gedaan
om het publiek een paar avonden in het locaal D i 1 i-
g e n t i a prettig bezig te houden. En het heeft de vol
doening, dat het gelukt is ook. Er was behoorlijk eene
manege gemaakt tegen het tooneel aan en de overige
zaalruimte was mét het tooneel voor de toeschouwers be
schikbaar, die, ten minste den 24, 's avonds, toon wij de
voorstelling bijwoonden, in vrij grooton getale waren op
gekomen. Gymnastiek en krachtwerken met gewichten
ontbraken niet en het was de moeite waard het te zien.
De directeur gaf nog eene proeve van zijne bekwaam
heid in paardendressuur. Hij leverde het bewijs, dat een
onhandelbaar paard aan een onzer ingezetenen behoo-
rendebinnen enkele weken door hem aan zijn wil on
derworpen was.
Den 24 sprak de heer ds. A. J. Adriani, van War-
menhuizen, in het locaal «Harmonie" in eene ver
gadering van de afdeeling Alkmaar van den Aecïer-
landsclien Protestantenbond. Hij wilde met zijne
hoorders een reisje makentegenwoordig eene veel
gezochte uitspanning, die veredelend en beschavend op
den mensch werken kan. Men doet tal van nieuwe in
drukken op en vaak ontvangt de menschelijke ijdel-
heid gevoelige slagen. In den geest voorde hij ons
langs de liefelijke boorden van den Rijn, niet ech
ter, om er de schoone landschappen te aanschouwen,
doch ter wille van de talrijke legenden, die daar onder
het volk leven. Zij getuigen van den dichterlijken aanleg
der Duitschers, en geven iü het poëtisch gewaad menige
schoone waarheid weer. De «Lorelei", of «lokkende rots"
heet de plek waar eene sirene door haar meesleepend
gezang de reizigers tot hun ondergang lokt totdat zij
zich eindelijk zelve uit wanhoop in den afgrond stort
omdat een schoone reiziger aan haar gezang weerstand
biedt. De «Drachenfels" strekte, volgens de sage, tot
woonplaats van een afschuwelijken draak die zich met
menschenvleesch voeddehij verdween in den afgrond
en vertoonde zich niet meer, toen eene schoone jonkvrouw
hem een kruisbeeld voorhield. Tn beide legenden zag
spreker weergegeven, hoe het christendom over het
zinnelijke heidendom zegeviert.
De «Muizentoren", waar een zelfzuchtige en tyrannieke
bisschop de prooi werd van een onmetelijk heirleger
van muizen, tot straf omdat hij zijn hongerlijdende onder
danen had bespot, en hun gekerm bij muizengepiep ver
geleken, spreekt ons van het verderfelijke van priester
heerschappij de «Ebernburg", waar het volksgeloof des
nachts nu en dan nog licht ziet, als de geesten van
Ulrich von Hutten en Frans von Sickingen zich daar
vertoonenduidt op de overtuiging, dat de waarlijk
goede menschen blijven voortleven/Ten slotte wekte spreker
op om, indien men inderdaad het welzijn der maatschappij
beoogt, in zich zeiven de macht te toonen van het waar
achtig christelijk beginsel, waarvan alleen voor de maat
schappij heil te verwachten is. De twee gevarendie
onzen tijd bedreigen, zjjn de macht van het jesuitisme
en van het socialismedie beiden slechts bestreden kun
nen worden door zedelijkheid, godsvrucht en menschen-
liefde, dat wil zeggen door den waren christelijken geest.
De heer ds. H. W. Kalff, voorzitter der afdeeling
brachtnamens het niet. talrijk gehoorden spre
ker een woord van dank, waarna de vergadering geslo-
sloten werd.
Twee booten van den stoombootdienst „Alkmaar
Packet" zijn den 26 met vereende krachten door het
op vele plaatsen 20 duim dikke ijs gebroken. Vrijdag
den 27, wordt do dienst weder op de gewone uren hervat.
HADASTElt.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR brengt
ter kennis van de ingezetenen, dat de landmeter van het
kadaster in de eerste dagen der maand Februari 1893
een aanvang zal maken met het opnemen der kadas
trale veranderingen voor het dienstjaar 1894.
AlkmaarDe Burgemeester voornoemd
26 Januari 1893. A. MACLAINE PONT.
Zij die inlichtingen kunnen geven om-
trent de verblijfplaats van Jan Prins Ger-
rit Johannes Metzelaar, Jan Haarlem en Lucas Martiuus
Andreas Frigerio, allen geboreu in 1874, worden be
leefd verzocht, die opgaven ten spoedigste ter gemeente
secretarie te komen doen.
GETROUWD.
26 Jan. Willebrordus Henricus Groot en Aafje Fekke
gescheiden eehtgon. van Jan Posch.
GEBOREN.
24 Jan. Melchior Rudolf, z. van Marinus Saager en So
phia Rudolphina Gantz. Christina d. van
Arie Balder en Maria van der Kolf.
25 Petrus, z. van Oornolis Schuit en Geertje Smits.
Martha Gesina Maria, d. van Pietar Christi-
aan Muller en Lotje Theodora Bakker.
