Stadsberichten.
BURGERLIJKE STAND.
gereed. Eenige hoofdpunten hierin willen we bespreken.
In 1850 werd het ontwerp tot herziening der kieswet
bij oen wetsontwerp ingediend, maar minister Tak heeft
het in drieën gesplitst. Het eerste regelt de kiesbe
voegdheid, het tweede de uitoefening van het kiesrecht,
het derde de benoemingen en aftredingen der leden van
le en 2e Kamer.
De gronden hiervoor heeft de minister aangevoerd in
de memorie van toelichting (pag. 7). Deze splitsing in
drieën is goed, want wil men bijv. het eerste aannemen,
dan kan nog altijd het tweede worden verworpen, zonder
dat daarom het geheel behoeft te vallen.
Men heeft er den minister een verwijt van gemaakt
dat in het ontwerp de verkiezing der gemeenteraden niet
geregeld is. Sommigen beweerden dan ookdat zoo
doende de ontwerpen maar half werk of nog minder
waren. Toch is het te verklaren waarom dit hierin niet
wordt vastgesteld want men kan ook te veel hooi op
zijn vork nemen.
Art. 80 der grondwet stelt aan een kiezer de vol
gende eischen voldoende geschiktheid maatschappelijke
welstand en 23jarige leeftijd. Minister Tak wil de ge
schiktheid doen blijken uit het kunnen lezen en schrijven,
den maatschappelijken welstand in het onderhouden van
zich en zijn gezin en behoudt eveneens den 23jarigen
leeftijd.
Waarom moeten deze voorwaarden de bewijzen leveren
voor geschiktheid en welstand Omdat alleen eene vol
doende geestesontwikkeling een zelfstandig karakter en
eene geldelijke onafhankelijkheid een kiezer in staat stel
len volgens eigen inzicht eene keuze te doen.
Een tweede hoofdpunt in de ontwerpen isdat de
persoon die kiezer wil worden hieromtrent aanvraag moet
doen in een eigenhandig geschreven brief. Derhalve, hij
moet belangstelling toonen in de zaak en van die be
langstelling verwacht de minister veel.
Een derde hoofdpunt is de candidaatstelling vóór de
verkiezingiets wat in onze tegenwoordige kieswet niet
voorkomt en zich eenigszins laat vergelijken met het
stellen van candidaten door de verschillende kiesvereeni-
gingen. Daardoor worden arbeid en kosten bespaard. Bij
eene tusschentijdsche verkiezing, noodzakelijk doordat het
lid der Tweede Kamer tot een of ander ambt benoemd
is ziet men meestal dat de verkiezing niets anders is
dan eene herkiezing. Hierin brengt de candidaatstelling
veel vereenvoudiging (beschreven in art. 36, 37 en 38
van het ontwerp). En in Limburg, waar 90 °/0 der be
volking katholiek is onthouden de andere partijen zich
dikwijls van stemming, daar het hun toch niet baat; dit,
wat ook in andere streken onder anderen vorm waar is,
wordt door deze nieuwe wijze van verkiezing verholpen.
Een vierde hoofdpunt, waarop spreker de aandacht wil
vestigen, is de wijze, waarop men wil laten stemmen.
Dat is het zoogenaamde couloir-stelsel. In eene afgesloten
ruimte kan de kiezer stemmen wien hij wil, onaf hanke-
lijk van ieder. Thans geschiedt de invulling in huis,
maar door wien? De kiezer kan het stembiljet ont
vangen op het stembureau en daar invullen.
Een vijfde hoofdpunt is de splitsing der meervoudige in
enkelvoudige districten. Nu zal men spreker vragen
waardoor het komt dat hij nu voor zoo iets is terwijl
hij tegen do splitsing wasdie destijds door minister
Lohman was voorgesteld. Hij meende dat het toen niet
wenschelijk wasomdat een lap op een ouden broek
dien niet nieuw maakt. Maar nu een geheel nieuw samen-
stol wordt aangeboden, zou het onverstandig zijn er tegen
te stemmen.
Art. 80 der grondwet wil een uitgebreid kiezerscorps
en men handelt in den geest der wet, wanneer niet zoo
veel werkelijk goede burgers van het kiesrecht worden
uitgesloten.
Men behoeft daarom geen census-barrière te maken,
want als de kieswet zoodanigen belasting- of woning-
census inhield hoe moest die dan wezen öf zeer
hoog, öf zoer laag. Maar dan in ieder geval zeer laag.
Men heeft beweerd, dat algemeen stemrecht (min. Tak
sluit bedeelden en militairen beneden don rang van
officier uit) in strijd is met art. 80 van de grondwet.
Doch waar mannen als prof. Buijs, Ruijs van Beerenbroek,
Roëll en Heemskerk Jr. dit niet het geval achten mo
gen wij ons daar gerust bij nederleggen. Wel heeft mi
nister Heemskerk op de vraag van den heer Lohman of
de keunis van lezen en schrijven iemand kiesbevoegd kan
maken, ontkennend geantwoord, maar Tak's ontwerpen
vragen meerzij vragen belangstelling en maatschappe
lijken welstand.
De voorgestoldo regeling is staatkundig, want een
goede grondslag voor de kiesbevoegdheid is van belang
voor eene goede regeering en voor het behoud van den
staat. En hebben daar niet alle burgers belang bij
De regeling is staatkundig, want het volk vraagt met
klem, dat blijkt uit de vergaderingen, adressen, optoch
ten en uit de toeneming der sociaal-democratie in Ne
derland. De onbillijke behandeling, die de werkman in
zake de kiesbevoegdheid ondervindt, wekt zijne ontevre
denheid en voert hem onder de scharen der volgers van
Domela Nieuwenhuis. Niet alleen onder de ongodsdien-
stigen heerscht ontevredenheid, ook onder de goedgeloo-
vigen. Lot slechts op Patrimonium, op den roomsch-ka-
tholieken Volksbond in Amsterdam en op de enquête in
Zwolle. Prof. Noordtzij uit Kampen verklaarde, «dat
in die stad geen enkele soc.-democraat was en er ook
nooit eene redevoering zou houden, maar dat men daar
uit niet moest afleiden dat do werkman daar tevreden
was. Ook daar waren woelingen, ook daar was strijd en
indien de uitbreiding van het kiesrecht niet tot stand
kwam, zou dat aanleiding kunnen geven tot daden, die
niet gebeuren mochten.
Worden deze ontworpen aangonomen, dan zal aan do
sociaal-democratie een vruchtbare akker ontnomen wor
den, waarop zij tegenwoordig nog met goed gevolg zaait.
Dan zal het volk weer vertrouwen krijgen in de regee
ring, die het zelf heeft gekozen.
De liberale partij is het aan haar verleden verplicht
het kiesrechtvraagstuk op te lossen, want zij is het ge
weest, die ten allen tijde op hervorming heeft aangedron
gen. Maar behalve dat, zouden do liberalen zeer verkeerd
doen tegen deze ontwerpen te stemmen. Het volk zou
met nog meer kracht aandringen op verandering, het
zou grondwetsherziening eischen en zulk eene herziening
is een tijd tan stilstand. Dat mag niet, want nog zeer vele
belangrijke vraagstukken wachten op oplossing. Doch wij
hobben mannen in het ministerie van erkende bekwaamheid
en groote werkkracht. Zij zullen met behulp van de liberale
vertegenwoordigers in het parlement de qnaestie thans
oplossen. Doch daarvoor is eensgezindheid in onze partij
noodig en moeten de leden der Tweede Kamer als het
noodig is eenige hunner lievelingsdenkbeelden durven
opofferen voor de goede zaak.
Men heeft zich bevreesd gemaakt, dat de nieuwe kiezers
zich van de liberale partij zullen afwenden als de her
ziening tot stand is gekomen. Doch ik zeg Wat nood
Denken we slechts wat in 1869 Thorbecke gesproken
heeft«Hoe grooter de algemeene deelneming aan de
regeering, hoe sterker de monarchie, hoe sterker de staat.
Gladstone hoeft gesproken van de opvoedende kracht van
het kio3reeht en hierin gelooft spreker.
Of er niets in de weten moet worden veranderd
Of er geen bezwaren tegen zijn Voorzeker. Welk men-
schenwerk is volmaakt. Maar dit is zeker dat vele der
kwalen van zelf zullen genezen. Of er bij het nieuwe
kiesstelsel geen ómkooperij zal kunnen plaats hebben
Spreker beantwoordt dit met de wedervraag: «Heeft er
nu dan g e e n e omkooping plaats
Men vreest voor onderdrukking der hoogere standen
door de lagere. Maar eilieveZie Frankrijk waar alge
meen stemrecht is, zijn daar dan zooveel raddraaiers in
de volksvertegenwoordiging Neen, na de uitbreiding van
1888iszooals oir. Goeman Borgesius in Burgerplicht
te Amsterdam heeft aangetoondhet aantal graven en
baronnen in de Tweede Kamer zelfs toegenomen.
In het kort, elk rechtgeaard Nederlander is verplicht
voor de wetsontwerpen te stemmen zij zullen veel bij
dragen tot oplossing der sociale kwestie.
Daverend applaus beloonde den spreker voor zijne be
langwekkende rede, die geheel in den geest van de hoor
ders schoen te zijn want van de gelegenheid tot debat
werd slechts gebruik gemaakt door dr. G. C. van Balen
Blanken te Spanbroek. Genoemde heer bracht namens
alle aanwezigen den hoer Smeenge nogmaals zijn oprechten
dank. Hij was het in tal van opzichten met den geachten
spreker eens, maar wenschto op één punt de aandacht te
vestigen. Waar mr. Smeenge gevraagd hadof bij de
voorgestelde kiesrechthervorming geen omkooping kon
plaats hebben, beantwoordde hij dat met de wedervraag
of die dan nu niet plaats heeft. Maar dit is geen vol
doend antwoord en daarom wenschte de heer van Balen
Blanken den heer Smeenge deze vraag te doen vooral
ook met het oog op hetgeen de spreker gezegd had, dat
men, als men niet alles kon krijgen, zich met iets min
der tevreden moest stellenof de geachte spreker ook
voor de wetsontwerpen zou stemmen, zonder het couloir
systeem
De heer Smeenge, het woord bekomen hebbende, be
antwoordde den hoer van Balen kortolijk en zei dat hij,
indien zijne gezindheid en zijn oordeel bleefzooals het
nu was, zijne stem niet zou geven aan de ontwerpen
zonder het couloir-systeem.
Hierop werd de vergadering gesloten. Nog eenige oogen-
blikken zaten eenige groepjes koutende heeren in de
kolfbaan bijeen, doch hun getal werd hoe langer hoe klei
ner en eindelijk was do rustige rust weer onder «de zeven
groene boomen" neergedaald.
Rijp. Den 7 gaf het Rijper fanfarecorps met wel
willende medewerking van de dames L. Pauwalhier
en M. N. Lafeberte Alkmaaren de heeren Mos te
Naardon, een concert in de zaal van het logement «de
Eendracht." Na afloop was er gelegenheid tot dansen.
Wïerïngerwaard. Aan het herhalings-onderwijs
alhier wordt dezen winter door 18 jongens en 6 meisjes
deel genomen.
Ged. Staten van Noordhollaud hebben bepaald, dat
de jacht op eenden in die provincie zal worden gesloten
den 28 Februari en op ander waterwild den 1 April,
met zonsondergang; dat hot weispel van kwartelen, met
steekgaren of vliegnet zal mogen worden uitgeoefend
van 1 Mei tot 15 Juli; dat de visscherij uitgezon
derd die met aalkorvenaaldobbers en palingfuiken
van die met het schepnet of de gebbe om kleine visch-
jes te vangen voor de aaldobbers en van die op snoek
in de gemeente Texel, zal worden gesloten van 15 Maart
tot 1 Juni; dat gedurende den gesloten vischtijd ook het
visschen met den den hengel in de hand verboden is.
Den 6 des avonds is de sleepboot Voorwaarts, bij
het sleepen van de Goudsche pakschuit van Amsterdam
naar Gouda, in de Ringvaart van de Haarlemmermeer
tegen een rietzode gevaren, met het gevolg, dat door den
hevigen schok de knecht van de vrachtschuit, die aan 't
roer stond, over boord sloeg en verdronk.
Den 7 is te Leeuwarden tot lid der Tweede Kamer
gekozen de heer C. V. Gerritsen te Amsterdam, radicaal,
mot 1331 stemmende heer Troelstra, wethouder te
Leeuwarden, liberaal, bekwam 1279 stemmen. Te Leeu
warden, waar 1483 van de 1855 kiezers opkwamen, moest
soms bijna drie kwartier gewacht werden, eer men bij
de stembus kon komen.
Bij den grooten internationalen kegel wedstrijd,
van 5 Febr. tot 19 Maart te houden in de Sport Bar te
Amsterdamis den 5 aan den Nieuwelingskorpskegel-
wedstrijd deelgenomen door de alhier gevestigde Ver-
eenigingen Alcmaria Victrix en de Kennemers te Alkmaar.
Eerstgenoemde behaalde het grootste aantal punten, 175,
laatstgenoemde was met 149 punten no. 3. Het laagste
aantal punten was 47. Den 12 wordt de wedstrijd met
17 vereenigingen voortgezet.
Zondag, den 12, des voormiddags te tien uur,
zal zoo verzoekt men ons mede te deelen in de
kerk der evang. luth. gemeente optreden de heer
ds. K. A. Gonlag, Beverwijk.
Eene stampvolle zaal was het loondat het da
mescomité zich verwierf met de zorgen en moeitendie
het zich had getroost voor het weldadigheids-concert
op woensdagden 8 in het lokaal Harmonie. Dat
echter niet alleen; ook in oen uitnemend welslagen mocht
het comité zich verheugen en het programma, even ver
scheiden als uitgebreid, liep goed van stapelen hield
aller onverdeelde aandacht gaande. Als nu ook de gelde
lijke uitkomst van deze liefdadige onderneming den dames
ovenveol reden tot gerechtvaardigde voldoening verschaf
fen mag, dan zal een aardig bedrag den ouden van dagen
in het r. k. gesticht ten goede komen.
Men had zich van de medewerking van vele goede
krachten verzekerd. Aan het alkmaarsche publiek de ge
legenheid te hebben gegeven, kennis te maken met eene
kunstenares als mejuffrouw Alida M. Vlieger is eene ver
dienste op zich zelf. Haar allerliefste stem sleepte de
aanwezigen mede, voor wie het moeielijk viel om uit te
maken, wat meer was te bewondoren: de groote zuiverheid
van haar geluid, hare geacheveerde voordrachtof hare
zeldzaam kunstvaardige coloratuur. In mejuffrouw Jo
hanna Dirkzen ontmoette men de bekende begaafde stad-
genoote, die zich bij voortduring in de sympathie van
het alkmaarsche publiek verheugen mag; er wordt nooit
te vergeefs een beroep op hare bereidwilligheid gedaan,
waar het geldt haar talent voor een liefdadig doel be
schikbaar te stellen. Zij zong, behalve een paar soli, een duo,
uit het eerste bedrijf van «Carmen", met den heer Frans
Philippeau (tenor), van Amsterdamdie o. a. in het
aantrekkelijke liedje van Massenet «Berceuse" zich een
degelijk kunstenaar toonde. De heer J. Ruijgrok was voor
ons geen vreemdeling als een bekwaam pianist had hij
zich ons vroeger reeds doen konnon. Ook ditmaal ver
loochende zich zijn talent nietal was de hem ter be
schikking gestelde vleugel niet van de fraaiste. Daarom
te meer waarschijnlijk trof ons de schoonheid van zijn
spel vooral in Liszt's Grande Polonaise. De heer H.
van den Bergde krachtige steun van de rederijkers
kamer »Bilderdijk", alhier, had voor zijne voordracht
gekozen: »Hot doode paard", van W. J. Hofdijk. Hij
had zich dus zijne taak niet gemakkelijk gemaakt het
publiek gaf hem echter overvloedig de bewijzen, dat hij
zich uitnemend van zijne taak gekweten had. Hoezeer
de heer M. Wolters nu bij de bespreking van den zoo
welgeslaagden avond achteraan komt in de rij der solisten,
die allen belangeloos medewerkten, om het streven van
het damescomité te helpen bevorderen, toch begrijpt ieder,
die dezen hoogbegaafden violist op dien avond hoorde
dat hem zeker niet het geringste deel onzer hulde be
hoort too te vallen. Zijn sympathiek spel, dat bovendien
als het ware spelenderwijs de grootste moeielijkheden
weet te overwinnen, stemt tot bewondering de kalme
eenvoud in het optreden van dezen kunstenaar verhoogt
er nog den indruk van.
Alsof hetgeen zoovele uitnemende krachten ons ten
beste gavennog niet voldoende was voor een rijken
avond als dezen, werden wij na de pauze nog vergast
op een kindersprookje »de IJsjonkvrouw", op muziek gezet
door mej. de Lange. De componiste zal, dunkt ons
tevreden zijn geweest over de opvoering. Eene goede
vertolking van de lieve muziek paarde zich aan eene
keur van sierlijke costumes met een toepasselijk keurig
decoratief. Het publiek betaalde den tol der dankbaar
heid jegens mej. de Langedoor haar ten tooneele te
roepen en onstuimig toe te juichen.
Hetzelfde sprookje wordt nogmaals gegeven op donder
dag den 9, in hetzelfde lokaal. Het programma van den
vooravond ondergaat dan eene wijziging en de solisten
treden niet op. De toegangsprijs voor dezen avond is op
slechts 50 cents gesteld.
In plaats van den agent van politic H. Nol
lissen wien op zijn verzoek een eervol ontslag is ver
leend is door den burgemeester alhier, met ingang van
den 20 benoemd C. van der Molenthans agent van
politie, te Haarlem.
De aflevering der lotelingen dezer gemeente is
bepaald op Donderdag 2 Maartdes voormiddags te half
tien urete Helder, in het lokaal «Tivoli."
De voordracht van den heer Ch. Miseroyvan
Amsterdam, over «Eenige opmerkingen over het eindigen
van lastgeving" in eene den 4 in het hotel de Toelast
alhier gehouden vergadering van de afdeeling Noordhol
land van de Broederschap van caniiiilaat-nota-
rissen in Hïederland lokte eene langdurige, belang
wekkende bespreking uit, die de overtuiging vestigde,
dat de stellingen des sprekers bij de meesten der aan
wezigen instemming vonden. Na afloop vereenigde men
zich aan een gemeenschappelijken avondmaaltijd.
Don 7 werden door de Alkmaarsche Zouaven-
Broederschapbij hare jaarlijksche uitdeeling, ruim
800 bonsvoor broodspek en briquetten verstrekt.
Den 8 ontstonddoor het plaatsen van sigaren te
dicht bij de kachel in de gelagkamer van het koffiehuis
«de Tabakshandel" een begin van brand, die een ver-
stikkenden rook ontwikkelde. Door spoedige hulp der
buren werd het vuur alvorens veel schade aanterichten
anders dan aan de kistjes sigaren, gebluscht, zonder dat
de spuit der Turnclnb, die spoedig aanwezig was, be
hoefde water te geven.
Wij wared tot ons leedwezen verhinderd, de jongste
uitvoering bij te wonen van de zangvereeuiging „Cres
cendo" alhier, waarin zij o. a. de opera-eomique «Hen-
riette" ten gehoore bracht. Wij geven daarom het woord
aan den verslaggever van de «Nieuwe Courant", die er
o. a. van zegt
Vooraf voerde de heer Otto, directeur der vereeuiging,
met eenige muziekliefhebbers, een paar nummers uit,
waarvan ons het nummer voor twee violen, cello en piano
het meest beviel. Ofschoon meermalen ten gehoore ge
bracht voldoet die compositie van Weber altijd. Zij is
aangenaam voor het gehoor en word zeer goed uitgevoerd.
Ook het zangnommer «Holland" werd met genoegen door
de vrij talrijk opgekomenen aangehoord. Watj «Henrietta"
betreft, de muziek was over het algemeen zeer opwekkend,
jaer kwamen vele mooie passages in voor. Dit kan
vooral gezegd worden van de kinderkoreu van do ver
schillende soli aau het begin van het tweede bedrijf, van
de koren dor boeren en boerinnen. Ook do muziok achter
de coulissen was wel in staat vreugde en vroolijkhe'd te
wekken. De uitvoering was zooals wij dat van «Cres
cendo" gewoon zijn, n.l. overeenkomstig aard en doel van
het stuk. Al de meespelenden vormden een goed geheel.
Vooral Piet Voorman en Henriette onderscheidden zich
zeer. «Crescendo" heeft weer door deze uitvoering velen
een aangenamen avond verschaft.
GEBOREN.
7 Feb. Adriana, d. van Jacobus Zonneveld en Catha-
rina Blank.
8 Agatha, d. van Lonreus de Wildt, en Aaltje de
Jongh. Catharina, d. van Gerrit Pater en
Grietje Prinse. Hugo, z. van Willem Schut
en Helena Helleman.
9 Hendrik Adrianus Hermannsz. van Willem Jo-
