Een stoere Noorman.
PAUL EBUGEB.
l\o. 31. Eerste blad.
Vijf ea Negentigste jaargang.
1893.
ZONDAG
12 MAART.
FEUILLETON.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Blnsdag-, Bonderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar f O,SOfranco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers f 0,06.
Prijs der gewone Advertentlën:
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer s
Na weken achtereen gestemd te hebben, is eindelijk
in de Transvaal de uitslag der Presidents-verkiezing
bekend geworden. Zooals met eenigen grond te verwach
ten was, is ook thans Paul Kruger weder geroepen
tot de hooge betrekking door hem met zooveel toewij
ding sedert tien jaar bekleed. Tevens is echter gebleken,
dat de oppositie dezen keer zeer krachtig is geweest en
de dagen voorbij zijn, waarin Oom Paul's daden zich de
algemeene goedkeuring mochten verwerven.
Het schijnt ons niet onbelangrijk om naar aanleiding
van deze gebeurtenis een schets te geven van bet veel
bewogen leven van den beproefden staatsman der Zuid-
Afrikaausehe Republiek een levendat zich steeds
door het strengste plichtbesef heeft gekenmerkt.
Stephanas Johannes Paulas Kruger werd den lOen Oc
tober 1825 in de Kaapkolonie geboren. Hij is thans
derhalve in zijn 68e jaardoch ondanks dezen vrij
hoogen leeftijd is hij nog steeds onvermoeid werkzaam
krachtig en levenslustig. Zijne eerste levensjaren bracht
hij op eene boerderij doorwaar voor zijue opvoeding
slecht werd gezorgd. Iu 1836 vergezelde hij zijn vader,
Casper Krugerdie deel uitmakende van den Grooten
Trekover de Oranje-rivier verhuisde naar de streken,
thans als Transvaal en Oranje-Vrijstaat bekeDd. Aan de
gevechten met de Kaffer-opperhoofden Selikatse en Din-
gaan nam hij een werkzaam aandeelzoodat hij reeds
vroeg bij zijne landgonooten bekend stond om zijn
lichaamskracht en zijn juist schieten. Nadat een repu
bliek te Potchefstroom was gevestigd werd Kruger op
18-jarigen leeftijd benoemd tot assistent-veldcornet en
een jaar daarna tot veldcornet. In deze half civiele
half militaire waardigheid onderscheidde hij zich door
trouwe plichtsbetrachtingwaaraan hij het to danken
had, dat hij in 1852 werd benoemd tot commandant van
verschillende districten. Het onderdrukken van de op
roerige inboorlingen kostte hem veel inspanning doch
in de meeste gevallen zag hij zijn streven met gunstig
gevolg bekroond. Ook op godsdienstig gebied begon hij
zich omstreeks dezen tijd te bewegen; als ijverig lid der
Ned. Geref. Kerk, die van hare leden eenvoud in klee
ding en matigheid in levenswijze eischte trad hij her
haaldelijk in het openbaar op en zijne gemoedelijke
predicaties werden spoedig beroemd. Niet vóór 1877
werd Kruger nauw verbonden aan de regeering van zijn
land. In dat jaar werd hij namelijk door den Volksraad
gekozen tot vice-president en tot lid van den Uitvoeren
den Raad. Burgers was destijds president. Kort daarna
werd de Transvaal door Engeland geannexeerd, waartegen
Burgers en Kruger om bet krachtigst hunne stem ver
hieven. Toen Burgers naar de Kaapkolonie was ver
trokken zonden de Transvalers hun vice-president
vergezeld van deu staatsprocurenr dr. Jorissen, en met
den heer Bok tot secretarisnaar Engeland om daar
Een roman naar het Engelseh, van Edna Lyall.
45)
NEGENTIENDE HOOFDSTUK.
Onder hetzelfde dak.
tegen Albion's daad van willekeur te protesteeren. Te
Londen gaf Lord Carnarvon hun ten antwoord dat de
overgroote meerderheid des volks blijkbaar vóór de
annexatie wasomdat anders Sir Theophilus Shepstone
onmogelijk op klaarlichten dag en door slechts 25 man
omringd, het land in bezit had kunnen nemen. Om die
dwaling op te heffenwerd in 1S78 te Doornfontein
eene volksstemming gehouden, waarbij bleek, dat van de
8000 stemgerechtigde burgers 7591 zich tegen de
annexatie verklaarden. Een verklaring, door deze 7591
burgers onderteekend, werd opgesteld, waarin te kennen
werd gegeven dat «de Transvalers in vrede en vriend
schap met het engelsche Gouvernement begeerden te
leven en de engelsche regeering zooveel als slechts
mogelijk was, ter wille zonden zijn wat de inboorlingen-
quaestie en andere vraagstukken betrof, doch dat zij
ouder geen voorwaarde britsche onderdanon wilden zijn."
Met het overbrengen dezer «memorie" werden Paul
Kruger en P. Jonbert belastwien andermaal de heer
W. E. Bok als secretaris werd toegevoegd. Ook nu
ontkende Lord Carnarvondat do deputatie de ware
denkbeelden van de inwoners der Transvaal overbracht
en kon zij zonder een stap verder te zijn gekomen
huiswaarts keeren.
Den lOen Januari 1879 dedeu Kruger en Joubert te
Wonderfontein verslag van hunne zending. De veront
waardiging der Boeren over het gedrag van Lord Car
narvon wa3 grootslechts met hot geweer in de baud
zou de vrijheid heroverd kannen worden. De voormannen
deden al huu best om het volk tot kalmte aau te manen
en eindelijk verklaarde dit zich rustig te zullen houden
tot de uitslag bekend was van eeu bezoek door Piet
Joubert te brengen aan den engelschen Hoogen Com
missaris Sir Bartle Frère te Pietermaritzburg. Het
resultaat daarvan was eene samenkomst der Boeren met
den engelschen eommissaris aan Hennops-rivierwaar
andermaal eene memorie aan de Koningin van Engeland
werd opgesteld. Maanden daarna luidde het antwoord
van Lord Wolseley, Sir Bartle Frère's opvolger, dat het
was de wil en het onwrikbaar besluit van Harer Ma-
jesteits Gouvernement, dat de Transvaal voor altijd zou
blijven een integreerend deel van Harer Majesteits be
zittingen in Zuid-Afrika.
Nog één poging werd toen gedaan. Kruger en Piet
Joubert werden naar Kaapstad gezonden om daar er op
aan te dringen, dat men zou weigeren in de confederatie-
plannen der engelsche regeering te tredenzoolang de
annexatie van de Transvaal niet was vernietigd. Dit
streven had in zooverre succesdat het confederatie-
voorstel werkelijk door het kaapsche parlement werd
verworpen doch de annexatie werd daarmee niet
vernietigd.
Toen had de gedenkwaardige samenkomst te Paarde-
kraal plaats, waar plechtig verklaard werd dat het volk
der Z. A. R. nooit onderdaan was geweest van de Ko
ningin van Engeland en dit ook niet wilde wezen. Wij
«Zie eens, wat ik n heb medegebracht," zeide Sigrid,
oen zij een poos later de ziekekamer weder binnenkwam.
Frithiof nam het mandje en beschouwde met een ge>
noegen, als weinige weken te voren hem onmogelijk zon,
zijn geweest, de bloemen en vruchten.
«Gij komt juist van pas, want hij wil over de verbor-
genste dingen in den hemel en op aarde praten," zeide
Roy, «en dit is eene goede afleiding."
«Dat komt van mevrouw Boniface. Is het niet liet van
haar En, hoor eens, Frithiof, zij en dr. Morris hebben
een plan gemaaktzij willen ons in Rowan Tree Honse
hebben, en dr. Morris denkt, dat het vervoeren n geen
kwaad zal doen, nu gij zooveel beter zijt."
Zijn gelaat verhelderde, zoodat het iets van zijn vroe
gere uitdrukking kreeg,
«Wat zon ik gaarne deze akelige kamer nooit terug
zienriep hij uit. «Gij weet niet, hoe ik haar haat.
Er is niets hier, dat ik kan zien, behalve uw schilderij
van Bergen, die mij meer dan eens goed heeft gedaan."
Gedeeltelijk om te voorkomen, dat hij te veel sprak,
gedeeltelijk omdat zij gaarne dat bewijs van vriendelijk
heid vertelde, deelde Sigrid aan Roy de geschiedenis van
de schilderij mede. Frithiof verzonk in gedachten over de
vreemde relatieve macht van goedheid en wreedheiden
was, ofschoon tegenstrevend, verplicht bij zich zelf te
erkennen, dat een weinig goedheid een zeer grooten en
niet verwachten invloed kan uitoefenen.
Zijn lichamelijke toestand had veel bijgedragen tot de
sombere levensbeschouwing, die hij in de laatste maanden
had gekoesterd, maar nu het toppant was bereikt en hij
tot rust was gedwongen, stelden zijne zwakheid en hulp
behoevendheid hem in staat eene zijde van het leven te
zien, die hij vroeger nooit had opgemerkt. Hij was veel
zachter gestemd geworden. Het was, alsof, terwijl alles
wat het laatste jaar was gebeurd, hem had verbitterd en
hard gemaakt; het bezwijken van zijn lichaamskracht
iets van zijn ouden aard had teruggebracht. Het vroolijk
genieten van zijn bestaan kon hij natuurlijk niet tera:_
vinden, maar toch, in weerwil van het lidteeken van zijn
oude wond, gevoelde hij in deze dagen van zijn herstel
een levendige vreugde in Sigrid's tegenwoordigheid, in
den langzamen terugkeer van zijne krachten en in de
tallooze bewijzen van vriendelijkheid, die een ieder hem
betoonde.
Zijne overbrenging naar Rowan Tree House scheen won
deren te doen. Het huis had altijd veel bekoorlijks voor
hem gehad en do herinnering aan de eerste maal, dat hij
het had betreden, toen hij er tegen den storm des levens
eene beschutting had gevonden, ongeveer als Roy en Cecil
in zijns vaders huis voor de stortregen te Bergen waren
beschut geweest, kwam telkens weder bij hem op gedu
rende de kalme wekeu, die nn volgden. Het afgeloopen
jaar was thans voor hem, wat de nachtmerrie is voor een
man, die in helder daglicht ontwaakt. Het was hem, alsof
hij lag op deu drempel van oen nieuw leven, wel uitgeput
en afgemat door het oude, maar met steeds toenemende
belangstelling in hetgeen vóór hem was en een inzicht,
dat er vele dingen waren, van welke hij tot nu toe geen
flauw begrip had gehad.
Sigrid vertelde hem alle bijzonderheden van haar leven
in Noorwegen, sedert zij elkander het laatst hadden gezien;
van haar afslaan van het aanzoek van Torvald Ludgreu;
van haren omgang met hare tante; van den vroegen morgen
op Hjerkinshö. En haar verhaal deed hem aan. Toen zij,
door al wat was gebeurd, in eene ongewone ernstige
stemming verkeerende, hem bekende, dat na dien ochtend
op den berg alles haar anders was voorgekomen, bracht
hij niet lachend, zooals hij vroeger zou hebben gedaan
het gesprek op een ander onderwerp, of zeide hij, dat
de godsdienst alleen goed was voor vrouwen.
«Het was juist, alsof ik mijn geheele leven eeu gazen
slnier had gedragen", zeide zij een oogenblik van haar
werk opziende met hare heldere blauweverstandige
geven das aan iedereen te kennen zoo werd verder
in de proclamatie gezegd dat op den 13en December
1880 de regeering is hersteld de heer S. J. P. Krnger
is opgetreden als vice-president en zal met de heeren
M. W. Pretorius en P. J. Jonbert het driemanschap
uitmaken dat het bestuur des lands zal uitvoeren. De
Volksraad heeft zijne zitting hervat.
Men weet, hoe kort daarna de strijd ontbrandde. Het
eerste schot viel te Bronkhorstspruit, waar de engelsche
troepen het onderspit moesten delven. Het is bekend, hoe
ook in de drie opvolgende veldslagen de zege aan de zijde
der Boeren bleef en Engeland eindelijk toegaf aan veler
aandrang om dit werk der ongerechtigheid niet voort te
zetten. Van 23 tot 25 Maart 1881 werd op de plaats
van den heer O'Niell aan Langnek over den vrede
onderhandeld, waarvan het resultaat was, dat aan de
Transvaal hare onafhankelijkheid in binnenlandsche aan
gelegenheden werd teruggegevenonder voorwaarde
evenwoldat haar het toezicht werd opgelegd van een
Britsch resident, wiens taak het was de inboorlingen te
beschermen en zij ook het oppertoezicht van Engeland
in hare aangelegenheden met het buitenland erkende.
Deze souzereiuiteitsbepalingen worden afgeschaftna een
bezoek van den in 1883 tot President gekozen Paal
Kruger aan Engeland, bij welke gelegenheid hij vergezeld
was van Generaal Smit en ds. S. J. dn Toit.
Onder de regeering van President Krnger is de Trans
vaal met reuzenschreden vooruitgegaan. Vau een onher
bergzaam gebied is het geworden tot een land, waarmee
in de beschaafde wereld rekening valt te houden. Uit
alle wereldstreken, maar vooral uit Engeland, zijn daar
heen personen gestroomd, gelokt door den roem der zeer
rijke goudvelden en door andere schatten, die den bodem
herbergt. Aan Krnger komt de eer toe, dat hij steeds
zorgvuldig alle klippen heeft vermeden, waarop de goede
verstandhouding met Engeland zon kunnen stranden en
dat hij liever dan onverzettelijk te blijven en een
nieuwen oorlog onvermijdelijk te maken, zooveel mogelijk
aau britsche wenschen heeft gehoor verleend. De onaf
hankelijkheid dos lands is vooral daarom bij hom in
zulke goede handen omdat hij af keerig is van alle
lichtvaardigheid, die deze op het spel zou kunnen zetten.
Van welk een helder doorzicht gaf hij nog weder onlangs
blijk, toen hij door zijne proclamatie in de Mashonaland-
quaestie liet dreigende misnoegen van Engeland wist af
te wenden
Ondor de oude Boeren wordt Paul Krnger dan ook
geëerd als de vador des vaderlands. De jongeren, geïn
spireerd door de vreemde inkomelingenachten hem
echter niet vooruitstrevend genoeg. Bovendien is 't hun
een griefdat hij de Hollanders te zeer begunstigt en
hun vele winstgevende gouvernementsbetrekkingen heeft
afgestaan. «Afrika voor de Afrikaandors" is hun leuze
en als de zonen der Transvaal nog niet kundig genoeg
zijn om in «de kantoren" te worden opgenomendan
zijn er ook elders nog bekwame Afrikaanders.
oogen «En op dien berg was hetalsof iemand dien
sluier mij plotseling afnam."
Hare woorden wekten in hem een onaangenaam gevoel
van onvoldaanheid een onbestemd verlangen zooals hij
reeds vroeger een enkele maal had gevoeld. Hij bleef
eenigen tijd zwijgen terwijl hij uitgestrekt in zijne stoel
lag en haar aanzag terwijl zij werkte.
«Sigridzeide hij eindelijkmet een onderdrukte
spanning in zijne stem, «Sigrid, gij gaat niet weer terug
naar Noorwegen en laat mij hier alleen, niet waar
«Neen, Frithiof, ik zal u nooit verlaten zeide zij
hartelijk «Ik zal trachten werk te vinden. Nog dezen
avond zal ik er met den heer Boniface over spreken. In
znlk eene groote plaats moet toch wel iets zijn dat ik
kan doen."
«Het is juist die grootte, die iemand tot wanhoop
brengt", zeide Frithiof. «Goede God wat heb ik verle
den jaar uitgestaan 1 En duizenden verkeeren in hetzelfde
geval, die werken willen, maar geen werk kunnen vinden."
«Spreekt gij over het lastige vraagstuk der werkzoe
kenden zeide de heer Boniface, die binnenkomende de
laatste woorden had gehoord.
»Ja", zeide Sigrid glimlachend, «ofschoon ik eene onge
lukkige vroemdelinge ben die hnn getal komt vergrooten.
Maar wat kan de oorzaak zijn van dien nood
«Ik geloof dat dit de oorzaak is zeide de heer Boni
face «de bevolking neemt voortdurend toe, maar de
christelijkheid neemt niet toe in dezelfde mate."
«Zijt gij, wat men een christelijk socialist noemt?'"
vroeg Sigrid.
«Neenik hond er niet van een onderscheidenden
partijnaam aan te nemen en de socialisten schijnen mij
toete veel van dwang te verwachten. Gij kunt de
menscben niet tot practische christenen maken door een
wetgij hebt het recht niet de rijken te dwingen de
armen bij te staan. Het land lijdt en alles hapert, om
dat zoovelen van ons onzen plicht verzaken. Indien wij
wat minder praatten over hetgeen moet worden gedaan
eu eenvoudig deden wat wij zouden willendat ons
werd gedaangeloof ikdat de nood spoedig voorbij
zon zijn."
«Bedoelt gij particuliere weldadigheid vroeg Frithiof,.
«zij bestendigt immers de armoede."