.hen stoere Noorman.
No. 47.
Vijf en fiegentigste jaargang.
1893.
WOENSDAG
19 APRIL.
Buitenland.
FEUILLETON.
ALktlAAKSGHË COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Katerdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar 0,8©; franco door het
gehoele rijk j 1,
De 3 nummers f O,©6.
Prys der gewone Advertentlën:
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer
BEIitSlB. Den 12 staakten de metaalwerkers-, boek
en steendrukkers-vereenigingen en de bond van houtwer
kers te Brussel het werk, waardoor in de voorsteden
verscheidene werkplaatsen stil stonden. Aan de patroon-
fabriek te Cureghem staakten 1500 werklieden den arbeid
Den 13 des avonds te half tien trok te Brussel een
stoet van omstreeks 5000 personen door de straten der
benedenstad, in verscheidene koffiehuizen en winkels de
glazen inslaande. Op het Marktplein ontstond eene hevige
botsing met de politie die met de sabel een charge
maakte waarbij verscheidene personen gewond werden
De bereden burgerwacht, inmiddels aangerukt, dreef het
volk uiteen. Toen een revolverschot uit de menigte werd
gelostwerden scherpe patronen aan de burgerwacht uit
gedeeld. Bij het trekken door de straten werd de Car
magnole gezongen en geschreeuwd Weg met den bord
papieren KoningDe drie voornaamste socialistische
leiderg Volders van der Velde en Mues werden te 10 uren
in hechtenis genomen doch na verhoor te middernacht
vrijgelaten. Te half een was de stad rustig. Uit latere
berichten blijktdat de rustverstoorders gebruik gemaakt
hadden van het oogenblik, toen het grootste gedeelte van
de politie en schutterij de ministeriën en het paleis be
waakte.
Den 14 tegen 9 uren des avonds hadden de burger
wacht en de gendarmes allo moeite om de orde in den
omtrek van het Volkshuis te handhaven. Na versterking
te hebben ontvangen werd de menigte met geweer en
sabel uiteengedreven toen zij voortging met uitjouwen.
Een onbeschrijfelijk tooneel van wanorde ontstond. Over
eene lengte van 10 el stroomde bloed op het trottoir.
Een nabij gelegen koffiehuis, waaruit luciferspotton tegen
de handhavers der orde waren geworpen werd met ge
weld ontruimd, waarbij de meeste personen verwondingen
tengevolge van sabelhouwen bekwamen. Negen personen
werden zwaar gekwetst in eene apotheek gebracht en
vervolgens naar het gasthuis vervoerd. Het getal go-
wonden werd op 60 geschat; 50 werden gevangen genomen.
Den 15 werd in het Volkshuis door het parket eene
huiszoeking gedaan de kepi's en sabels die den vorigea
dag aan do politie-agenten ontnomen waren, werden niet
gevonden. De troepen werden in de kazernes gehouden
en stonden gereed om op het eerste toeken op te rukken.
In eene in de voorstad St. Gilles gehouden vergadering
van socialistenkeurde de advocaat Picard de begane
buitensporigheden ten sterkste af, doch spoorde niettemin
aan met de beweging vol te houden. De burgemeester
van Brussel Buis werd door hem heftig aangevallen. Er
werd beslotende werkstaking en het straatrumoer
voort te zetten.
Den 16 kwamen eenige deelnemers aan de betoogingen
den burgemeester Buis tegen in de Avenue Louise, die
daar met het kamerlid Groux wandelde. Een hunner gaf
den heer Buis met een knuppel een slag achter op het hoofd,
waardoor hij in zwijm viel. Dadelijk schoten gendarmes
toe, waarop door de betoogers met revolvers geschoten
Een roman naar het Engelsch, van Edna L y a 1 1.
60)
o-
VIER EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
Een raadsel.
De heer Boniface stond er op dat zij allen tot den
volgenden dag zouden blijven, toen zij het genot smaakten
van s avonds naar Londen terug te rijden beladen met
bloemen die^ het hart verheugden van menigen buur in
de modelwoningen.
Eeist Woensdag na Pinkster was Frithiof weder op
zijne oude plaats achter de toonbank en het duurde nog
eenige dagen, voordat allen weder geregeld aan hel
werk warenwant ofschoon de uitspanning hun goed
had gedaan was het niet gemakkelijk het gewone leven
te hervatten. Maar des Maandags ging alles weder ge
regeld als een klok en zelfs de heer Horner die altijd
bereid was aanmerkingen te maken vond niets te be
rispen. Toevallig was de heer Horner dien dag meer
dan gewoonlijk in den winkel, want Roy had onverwacht
voor de zaak naar Parijs moeten gaan en tot zijn groot
genoegen kwam, terwijl de heer Boniface was gaan eten,
Sardoni iets over een muziekstuk vragen. Hij vond niets
aangenamer dan met een beroemd zanger te praten; hij
scheen daarin een soort weerkaatste glorie te vinden en
Frithiof kon nauwelijks een glimlach onderdrukken, toen
zij na afloop van het gesprek door den winkel gingen
zoo grappig was de overdreven beleefdheid van den kleinen
man voor den slanken vroolijken zanger en zoo groot
het onderscheid van den onderdanigen toon tegen zijn
bezoeker en het korte bevel: «laat mijnheer Sardoni
uitFalck
werd. Een inspecteur van politie kreeg daarbij een kogel
in den rug. De gendarmes maakten een charge op de
betoogers en namen twee belhamels in hechtenis. De heer
Buis werd erg bloedende naar zijne woning in de nabij
heid gebracht. Hij zal eenige dagen rust moeten houden.
De kogelwaardoor de inspecteur van politie getroffen
werd, is spoedig verwijderd. Deze aanslag deed in ge
noemde wijk groote ontsteltenis ontstaan. Bijna overal
werden de huizen gesloten. De geneeskundigen verklaarden
de wonde des burgemeesters niet zoo gevaarlijk, als aan
vankelijk gedacht werd. De koning liet dadelijk naar
zijnen toestand vragen. De proclamatie van den burge
meester, waarbij de burgers uitgenoodigd werden thuis
te blijven schijnt over het algemeen een zeer slechten
indruk te hebben gemaakt. Een blad noemt het schande
lijk, dergelijke bedreigingen tot het volk te durven richten.
Des namiddags te half vijf kwamen 3000 werkstakers
bijeen op de uitgestrekte vlakte ten Bosch. De socialis
tische redenaars, die daar het woord voerden, keurden het
voorstel Nyssens betreffende het stemrecht af, omdat dit
600.000 stemmen zou geven aan de werklieden en drie
maal zooveel aan de belastingbetalenden de eigenaars
van onroerend goed en de bezitters van een diploma van
bekwaamheid.
De gemeenteraad van Brussel heeft den 17 na eene
heftige beraadslaging, gewekt door eene interpellatie van
een socialistisch lid, met 17 tegen 9 stemmen besloten
tot het richten van eene betuiging van deelneming tot
burgemeester Buis en een gelukwensch aan de politie,
de gendarmerie en de schutterij.
De minister-president Beernaert verklaarde den 17 uit
naam der regeeing, zich te vereenigen met het herzienings-
voorstel Nyssens met meervoudig stemrecht. Hij beschouw
de dit stelsel als het eenige, dat het land tot rust kan
brengen.
Den 13 wierpen 3000 werkstakers barricaden op in de
Rue Monsville te Quaregnon, om het rondgaan der gen
darmes te belemmeren. Een gendarme, die bij het maken
van charges van het paard viel, werd door het gepeupel
afschuwelijk mishandeld. De winkel van een slager, die
touw gegeven had om de in hechtenis genomen personen
te binden, werd geplunderd.
Den 14 des middags had te Wasmuel eene hevige vecht
partij plaats. Meer dan duizend werkstakers vielen eene
plateelbakkerij aan en trachtten haar in brand te steken.
Zeven-en-twintig personen werden in hechtenis genomen.
Te La-Louvière begingen werkstakers dien dag verschil
lende ongeregeldheden. Den 15 sloegen de werkstakers
te Gent in den constructiewinkel alles kort en klein. In
een socialistisch aanplakbiljet aldaar werd gezegd, dat
men voortaan de huur niet meer zou betalen. De bur
gemeester verklaarde niet meer voor de handhaving der
rust te kunnen instaan en riep daarom de hulp der troepen
in, die in grooten getale aankwamen. De gendarmes
beschermden de fabrieken, waar nog gewerkt werd en
het Rijksarsenaal werd, uit vrees voor een aanslag, dag
en nacht bewaakt. Te Jolimont zijn den 14 door de
soldaten eene vrouw en drie werkstakers gedood.
Frithiof opende snel de deurmaar de tenoraan
wiens ondeugende oogen weinig ontging, zag duidelijk, dat
de Noormau met zijn. kalme manieren en edele houding
den beer Horner hield voor een man, die beneden zijne
verachting stond.
«O, a propos, mijnheer Horner," zeide hij plotseling
terugkeerende toen hij den winkel had verlaten. «Ik ver
gat nog u te vragen, of gij mij een dienst kunt doen, en
een bankbiljet van vijf pond wisselen. Ik heb het dezen
morgen al twee malen beproefd, maar klein geld schijnt
schaars te zijn."
«Met het grootste genoegen", zeide de heer Horner
onderdanig.
En zich voorbij Frithiof dringende legde hij zelf het
bankbiljet in de lade en nam er vijf goudstukken uit
die hij met eene buiging aan Sardoni overhandigde.
Met een vriendelijk «goeden dag" ging de zanger heen
eu de heer Horner, met groote voldoening zijne handen
wrijvende, begaf zich naar de kamer van den heer Boniface.
De namiddag ging voorbij, zooals honderde namiddagen
waren voorbijgegaan de klanten volgden elkander op als
gewoonlijkhet was altijd hetzelfde eentonige werk
niets merkwaardigs viel voor en niemand had een voor
gevoel van naderend onheil. Zoo prozaïsch mogelijk ging
Frithiof een paar minuten de straat op, hetgeen hij thee
drinken noemde. Hij was opgeruimd, hij dacht aan de
dagen die zij aan zee hadden doorgebrachten hij ge
noot er nog van in het warme stoffige Londen waar
Juni volstrekt niet bekoorlijk was. Toch deed het hem
goed, even in de open lucht te zijn, een paar oogenblikken
vrij te hebben en zich te kunnen bewegen. Hij liep vlug
voort en hij genoot werkelijk van den korten vrijen tijd,
want het zou lang duren voordat hij weder even onbe
zorgd van iets genot zou kunnen hebben. Maar niets
waarschuwde hemzorgeloos stiet hij de dubbele winkel
deur open en ging naar binnenverbaasd maar zonder
veel er zich om te bekommeren, zag hij een kleine groep
achter de toonbank staan. Do heer Horner had weder iets
aan ,e merkenmaar dat was iets zeer gewoons. Een
magerernstig man stond aandachtig te luisteren en de
heer Boniface met^ een uitdrukking van verslagenheid
luisterde ook. Opziende bemerkte hij Frithiof en met,
Te Bergen en in de Borinage nam de beweging den 15
het karakter van een oproer aan. Bijna alle gemeente
besturen vroegen den steun der troepen. Het parket be
sloot, de voornaamste socialistische leiders gevangen te
nemen. Te Fraveries werd des morgens de werkstaking
in eene bijeenkomst van 3000 vrouwen met geestdrift
toegejuicht. Te Antwerpen trok des avonds een stoet van
ongeveer 1000 personen zingende en fluitende door de
stad. In do meeste huizen en winkels waren de luiken,
uit vrees voor de glazen gesloten. Te Leuven werden
verscheidene socialisten in hechtenis genomen waaronder
een hollander, Nelemans beschuldigd van de werklieden
in hun werk belemmerd te hebben. Te Luik kon de
politie een optocht dien de socialisten wilden vormen
gemakkelijk verhinderen. Eene groote betooging op den
16 was verboden. Te Verviers was de werkstaking al
gemeen er vielen echter geene ongeregeldheden voor.
Te Gent staakten 25000 werklieden het werk en besloten
de werklieden niet langer huur te betalen dat bij bil
jetten aangekondigd werd. Den 17 slaakten 1000 arbei
ders te Antwerpen het werk. Zij wierpen eene loopbrug
in het water.
De berichten omtrent het op den 17 voorgevallene
zijn van ernstigen aard. De werkstakers uit de Borinage,
ten getale van 6000, wilden met geweld de stad Bergen
binnendringen en deden eene hagelbui van steenen op
de schutters nêerkomen. Dezen geheel overvleugel d
schoten uit zelfverdediging op de werkstakers, die zes
dooden en voertien gekwetsten, waarvan 2 doodelijk, be
kwamen. Er heerschte een onbeschrijflijke verwarring.
De gouverneur van Bergen wierp zich te midden der-
strijdenden om te trachten een einde aan den strijd te
maken, doch te vergeefs. Allo winkels werden gesloten.
Te Brussel werd met 479 tegen 396 stemmen door de
typografen besloten, den 18 het werk te staken. De ver-
eeniging der jonge typografen nam gelijk besluit. Met
het oog op den toestand heeft de minister van oorlog
de laatste lichtingen der militie onder de wapenen ge
roepen. De socialistische advocaat van der Velde vor-
oordeelde in eene bijeenkomst, te Ixelles in de open lucht
gehouden, door 4000 personen bijgewoond, in heftige
termen, de schutters, die te Bergen op de werkstakers
schoten en verklaarde uit naam der werkliedenpartij,
dat als de Kamer den 18 geen algemeen stemrecht toe
staat, men niet langer den werklieden zou aanraden
zich kalm te houden. In een hoofdartikel van Le Peuple,
door Volders geteekendwordt hetzelfde gezegd. De
kellners zjjn ook voornemens het werk te staken. De
schutterij is tegen den 18 des morgens in alle voorsteden
opgeroepen. Te Antwerpen werden tal van personen
gewonddoordat de politie-agenten van hunne sabels en
revolvers gebruik maakten en de werkstakers met revol
verschoten en een hagelbui van steenen antwoordde.
De petroleumtanks werden streng bewaakt. Te Kort-
wijk is bij eene botsing tusschen werkstakers en politie
eene vrouw doodelijk gewond door een sabelhouw.
Te Grammont wierpen de werkstakers tegen de gen-
darmes met steenen flesschen en lucifers-potten
een uitroep van verlichting kwam hij naar hem toe.
Hier is de heer Falck!" zeide hij, «die zeker alles
zal kunnen ophelderen. Een biljet van vijf pond is uit
uwe lade verdwenen. Frithiof, weet gij er iets van?"
«Hot was in de lade, toen ik haar hot laatst heb ge
opend en dat was een paar minuten voordat ik ben
uitgegaan."
»Dat kan wol waar wezen", zeide de heer Horner.
»De vraag is, of het er nog in was, toen ik haar sloot."
De toon nog meer dan de woordenbracht Frithiof 's
bloed aan het koken.
«Mijnheer", riep hjj woedend, «durft gij zeggen
Maar de heer Boniface legde zijn hand op zijn arm en
viel hem in de rede.
«Frithiof," zeide hij, «gij weet, dat ik u evenmin ver-
denk als mijn eigen zoon. Maar dit bankbiljet is verdwenen
op eene onbegrijpelijke wijze terwijl gij en Darnell alleen
in den winkel waart, en wij moeten trachten te weten te
komen waar het is gebleven. Ik reken er op dat gij
mij in deze onaangename zaak zult helpen door u be
daard aan de gewone formaliteit te onderwerpen."
Toen wendde hij zich tot den rechercheur, dien de heer
Homer dadelijk had laten halen en stelde voor, dat allen
naar zijne kamer zouden gaan. De heer Horner sloot met
een vertoon van voldoening de deur. Altijd had hij een
hekel gehad aan den Noorweger en hij was blijde, dat er nu
een grond bleek te zijn. De heer Boniface die er diep
ter neer geslagen uitzag, zat in zijn leuningstoel het
resultaat van zijn onderzoek af te wachten en de twee
mannen, op wie de verdenking rustte, stonden voor den
rechercheur, die met zijn geoefend oog dan den een, dan
den ander aanzag en den onschuldige de vernedering
gevisiteerd te worden wilde besparen.
Darnell was iemand met een knap uiterlijk met een
korten donkeren baard en zwaren knevelhij zag iets
bleeker dan gewoonlijk, maar was volkomen kalm. Naast
hem stond de lange Noorweger; zijn blanke huid deed de
brandende kleur, die hem in het gelaat was gestegen dui
delijk uitkomen. De woorden van den heer Horner deden
zijn geheele lichaam trillen en hij zou niets liever hebben
gedaan dan den man aanvliegen, want do verdenking,
bard voor iedereen, was dubbel hard voor hem. Dat een'
