te
Zijn verdediger pleitte hoofdzakelijk verzachtende om
standigheden.
Bij de herstemming op den 27 in het hoofdkies
district Amsterdam is tot lid der Provinciale Staten
van Noordholland gekozen de heer H. J. Hijmans, lib.,
met 2373 stemmen, tegen 2013 op den heer mr. L. H.
Po vel, kath.
Te IJtmulden is den 27ter plaatse waar de
nieuwe slnisput gegraven wordteen been gevonden
dat wel 400 pond weegtalsmede een kop van een
reusachtig dier, van binnen bezet met tanden.
Bij kon. besluit van den 27 is voor den duur van
het studiejaar 1893/4 benoemd tot rector magnificus te
Leiden de heer mr. P. J. Fockema Andreas te Utrecht
de heer mr. M. S. Pols en te Groningen de heer dr. W.
L. van Heiten.
Te Zwolle is den 28 tot lid van den gemeenteraad
gekozen de heer J. Herder met 849 stemmen op den
heer J. Menschaar, inspecteur der posterijen waren 361
stemmen uitgebracht.
Te Kampen is het lid van den gemeenteraad de
heer G. H. Dwars, in oene zitting van dat collegeter
wijl hij het woord voerde plotseling ernstig ongesteld
geworden en een uur later overleden tengevolge van
een slagaderbreuk.
Te Haarlem zal den 1 Augustus eene harddraverij
op den Dreef gehouden worden door de onlangs aldaar
opgerichte Harddravorij-vereeniging.
Bij den gemeenteraad van Bolsward is de mededee-
ling ingekomen van het bestuur van het Sint Antony
Gasthuisdat die instelling f 30000 zou bijdragen tot
de voorgenomen herstelling van het prachtige stadshnis
aldaar.
De gemeenteraad van Velsen heeft benoemd tot
onderwijzer aan de school te Sandpoort. A. van Nuch-
teren en aan de school te IJmuiden H. Soobel tot on
derwijzeres aan laatstgenoemde school mej. T. Visser.
Aan God. Staten van Noordholland is een verzoek
schrift ingedieud door verscheidene ingezetenen van Am
sterdam, om het raadsbesluit tot goedkeuring der met
ruim f 500,000 overschreden raming voor den gasthuis-
bouw niet goed te keuren.
De gemeenteraad van Arnhem heeft met 13 tegen
7 stemmen besloten, een Ambachtsschool en gemeentelijke
avondschool met directeurswoning te stichten op een
terrein aan den boulevard, zullende een en ander eene
uitgave vorderen van 154000 in dit bedrag draagt de
Ambachtsschool voor 55000 bij.
Het provinciaal kerkbestuur van Noordholland heeft
tegen 1 Sept. a.s. eervol emeritaat verleend aan den
heer J. de Jong, gep. o. i. predikant, thans predikant
bij de ned. herv. gemeente te Heerhugowaard.
Gedurende -Mei werden te Harderwijk bij het kolo
niaal werfdepöt 154 man aangenomen, waarvan 126
nederlanders en 28 vreemdelingen; in het geheel werd
aan handgelden 39680 uitbetaald.
Te Amsterdam zijn in 1892 945 kooplieden fail
liet verklaard en 28 personen in staat van kennelijk on
vermogen. Van de faillissementen waren er 903 van
bijzondere personen, 37 van vennootschappen onder firma
en 5 naamlooze vennootschappen.
Men schrijft ons uit SchermerhornHet feest-
reisje met het tweede gedeelte der leerlingen van de
openbare school had den 28 plaats. Op een zeventiental
rijtuigen gezeten werd om 8 uur het reisje begonnen.
Door Alkmaar reed men over het vriendelijk Bergen naar
Egmond aan Zeehet doel van de reis. Het zeestrand
aldaar was en bleef tot den terugtocht het aantrekkings-
punt der feestvierende kinderen. Enkele der oudsten
beklommen de vuurtoren. In Alkmaar teruggekeerd,
werden nog de Hout en de speeltuin bezocht. Waar een
bestuur telken jare de kinderen zulke feestjes bereidt
kan het niet anders of de bijdragen hiertoe blijven zeker
mildelijk vloeien
Schagen. In den nacht van den 28 op den 29
woedde een hevige brand op de Tolke, een buurtschap
onder deze gemeente. Twee boereplaatsen, bewoond door
de heeren D. E. en J. D.benevens een winkelhuis, be
woond door den heer J. K.,werden met den inventaris geheel
vernield. Het krachtig optreden der brandspuiten wist
het vuur tot genoemde pei'ceelen te beperken, die bij
verschillende maatschappijen verzekerd waren. Het omval
len van een petroleumtoestel wordt als oorzaak genoemd.
Oudkarspel. Uit de voordracht van het drietal
dames: 1. 0. M. Adelink, Wormerveer; 2. E. A. Broek
manAmsterdam en 3. J. M. Smit, Enkhuizen, werd
den 28 door den raad tot onderwijzeres aan de school
voor gew. lager onderwijs bij meerderheid van stemmen
benoemd mej. G. M. Adelink voornoemd.
N. Kraakman is benoemd tot onderwijzer aan de
bijzondere parochiale school te Venhuizen.
Inenting tegen «le vlekziekte der varkens.
Verslag aan den minister van binnenl. zaken uitge
bracht door den districts-veearts te Haarlem, omtrent de
proef met de inënting tegen de vlekziekte der varkens
in 1892 van regeeringswege genomen in de gemeenten
Klenwe A'iedorp, Wijdenes, Hoogwoud, Wog-
num en Berkhout.
Alvorens tot de mededoeling aangaande de in dit verslag
bedoelde proefneming over te gaan, meen ik te moeten
vermelden, dat reeds naar aanleiding eener ministerieele
missive van 11 Februari 1891, no. 300, afd. M.P., dooi
de Vereeniging tot ontwikkeling van den landbouw m
Holland's Noorderkwartier in overleg mot mij pogingen
waren in het werk gesteldomonder bepaalde voor
waarden, in 1891 varkens ter inënting beschikbaar te
krijgen.
In weerwil door de genoemde vereeniging op eene harer
algemeene vergaderingen gelden waren toegezegd ter ver
goeding van schade, die eventueel van Rijkswege bij die
inëntingcn niet mocht worden vergoed, bon in bedoeld
jaar geen voldoend aantal varkens voor de proef worden
verkregen, hoofdzakelijk echter door omstandigheden, die
niet aan gebrek aan belangstelling waren te wijten.
Dank zij de medewerking, ingevolge de ministerieele
missive van 19 Februari 1892, no. 302, afd. M.P., op
nieuw door bovenbedoelde vereeniging, alsmede ditmaal
ook door de Hollandsche Maatschappij van Landbouw
verleend, kon de inënting in 1892 op een 90tal varkens
{711 weken oud), toebehoorende aan 8 eigenaren in
vijf gemeenten worden beproefd.
Vóórdat de schriftelijke vergunning, bedoeld bij art. 68
van het kon. besluit van 27 Maart 1888 (Staatsbl. no. 67),
werd afgegeven, ouderteekenden de houders der proefdieren
eene verklaring, waarbij zij genoegen namen met de ge
stelde voorwaarden, en zich tevens verbonden om aan de
wettelijke bepalingen te voldoen.
De inëntingen werden onder stipte inachtneming der
desbetreffende voorschriften verricht door de plaatsver
vangende district-veeartsen J. M. Billroth en G. Muys,
met entstof rechtstreeks afkomstig uit het instituut Pas
teur. Met het oog op de contröle-proeven werden de
dieren gemerkt met een plombeerloodje, hetwelk hing
aan, en door middel van een plombeertang vastgekne-
pen was met de uiteinden eener door de oorschelp ge
stoken ijzeren draad.
De huid der dioren werd op de plaats der inënting
vooraf gereinigd met absoluten alcohol.
Onmiddelijke gevolgen. Reactieverschijnselen
als onmiddelijke gevolgen der le en 2e inëntingen wer
den niet waargenomen.
Een der biggen uit de kudde van 47 stuks te Nieuwe
Niedorp bleef echter achterlijk in groei en stierf 38 dagen
na de 2e enting, zonder dat eenig ziekteverschijnsel bij
de lijkopening was te bespeurenhoogstwaarschijnlijk
volgde de dood dan ook buiten oorzaak der inëntingen.
Middellijke gevolgen. Drie varkens uit eene
kudde van vijf stuks te Berkhout bleken op 17 Sept.
eenigszins achterlijk in groeide waardevermindering
beliep op dien datum de som van zeventien gulden vijf
tig cent per varken.
Contröle-proeven. Door het uitbreken der be
smettelijke vlekziekte in de gemeenten Nieuwe Niedorp,
Venhuizen en Blokker konden de volgende contröle-
proeven worden genomen:
1. Verblijf met ingeënte varkens in een besmet hok
met voedering van aan vlekziekte gestorven varkens.
Elf varkens waarbij de tweede enting had plaats ge
had op den lOen Meiwerden op 22 Augustus overge
bracht in een hok waarin op laatstgenoemden datum
een zeug en negen biggen aan vlekziekte waren gestor
ven de proefdieren werden daarenboven onmiddellijk
(gedurende twee dagen) gevoederd met drie der gestorven
biggen wier lijken na fijngehakt te zijn, met huid en
haar werden verslonden.
Reeds op 25 Angustus waren vijf dezer elf varkens,
onder verschijnselen van verloren eetlust, hoogst moeie-
lijke en versnelde ademhaling, verlamming van het ach
terstel en slaperighoid, ernstig ziek. Van dit vijftal stierf
er één reeds op 27 Aug., een ander werd den lOen Oc
tober geslacht, omdat geeue beterschap was te voorzien,
terwijl de drie overige slechts door eene moeitevolle,
zorgvuldige verpleging herstelden, behoudens een stijven
gang en zeer achterlijken groeihet gestorven dier bleek
bij de lijkopening lijdende te zijn geweest aan endocarditis
verrucosa en pleuritus siccabij hot geslachte varkeu
werden pericarditis en chronische pleuritus onderkend.
Ook aan de overige zes varkens uit dit elftal waren
gedurende de twee dagen der voedering lichte ziektever-
chijnselen (verminderde eetlustlusteloosheid) waar te
nemen.
2. Verblijf van 4 geënte varkens in een besmet
hok, met voedering van ingewanden, bloed en afval van
aan vlekziekte lijdende en dientengevolge geslachte varkens.
Vier varkens nit de geënte kudde te Wijdenes ver
bleven twee aan twee, respectievelijk gedurende 17 en 26
dagen, in besmette hokken en werden gedurende de twee
eerste dagen van het verblijf op de sub. 2 aangegeven
wijze gevoederd, zonder eenig nadeel te ondervinden.
3. Verblijf van 2 geënte varkens in een besmet hok.
Elf varkens, welke gedurende 10 dagen (van 10 tot
21 September) waren ondergebracht in het sub. 1 be
doelde, dus meer dan besmette hok, bleven gezond,
Gevolgtrekking. Met betrekking tot de directe
gevolgen kan do uitslag der inëntingen gunstig worden
genoemd. Wel stierf een big 38 dagen na de 2e enting,
doch niet alleen wijst de lijkschouwing er op, dat de
dood niet in verband staat met de inëntingen, maar is
het niet ongewoon, dat er uit eene kudde biggen onder
gewone omstandigheden een of moer onder de aangegeven
verschijnselen te gronde gaan.
Minder bevredigend schijnt de uitkomst der contröle-
proeven. Wanneer echter in aanmerking wordt genomen
dat slechts nadeelige gevolgen werden ondervonden bij
die varkens, welke door voedering met gestorven' biggen
aan eene ongewone wijze van besmetting waren blootge
steld geworden, en de overige proefdieren gezond bleven,
dan kan de proefneming ook in dit opzicht, uit een
practisch oogpunt, als geslaagd worden beschouwd.
Ten slotte meen ik te mogen opmerken, dat eene her
haling der proefneming, behoudens natuurlijk eene even-
tneele wijziging in de entingsmethode, mij in mijn district
nietnoodzakelijk voorkomt, vooral daar ookin de andere dis
tricten reeds nagenoeg overeenkomstige resultaten werden
verkregen Overweging zoude het echter verdienen de inën
tingen, met het bepaalde sub. b, art. 1, van het kon. besluit
van 12 Mei 1889 (Staatsbl. no. 62), nog te bevorderon, door
op bepaalde voorwaarden van Regeeringswege entstof ter
beschikking te stellen voor die veeartsen, die inënlingen
wenschen te verrichten.
Haarlem, 13 Juni 1893. M. J. HENGEVELD G.Jz.
Hen goudmijn ontdekt
De goudmijn die wij onder do aandacht onzer lezers
wenschen te brengen is geen mijn, die voor korten tijd
het edele goudmetaal levert, maar eene onuitputtelijke
mijn, die sedert 4 jaren reeds bestaat in de fantasie van
den heer B. H. Bertels van de Biezen bij Barneveld en
het bestaan daarvan thans door feiten aantoont.
De heer Bertels drijft werkelijk den spot met tot dus
verre verkondigde theoriën op landbouwgebied, en bewijst
feiten, door hem onderzocht en in praktijk gebracht
die lijnrecht tegonover deze theoriën staan.
Nu 2 jaar geleden verkondigde hij reeds, dat de land
bouwers uit onkunde jaarlijks miljoenen laten verloren
gaan, en als hij dan overal aan de stations de reclamen las:
Veekoek, gedroogde spooling, lijn-, raapkoek enz
enz., zeide hij reeds
Wacht maar, landbouwers, binnen korten tijd lever
ik u al deze vec-krachtvoederiiiiddelen, waarvoor
gij thans jaarlijks miljoenen uitgeeft voor niets en nog
het hooi bovendien."
De natuur bespieden, afluisteren en practische proeven
nemen op landbouwgebied om den landbouw te verheffen
is voor hem het grootste genot, hierin vindt, hij de ware
levenspoëzie, en hoopt hierdoor iets te kunnen bijdragen
tot oplossing van het groote sociale vraagstuk.
Voor 2 jaren toonde hij reeds aan, dat alle gewassen
het vermogen bezitten de stikstof uit de lucht op te nemen
en niet alléén de vlinderbloemige, zooals de heeren land-
bouwprofessoren verkondigen.
Het eenige verschil bestaat hierin, dat de vlinder
bloemige gewassen, als klaver, serradella (zandklaver),
wikken, lupinen enz. enz. zich bijna uitsluitend met de
luchtstikstof kunnen voeden terwijl de andere gewassen
als gras, rogge, haver, boekweit enz. enz. zich èn met
meststikstof èn met luchtstikstof voeden, en toonde dit
door feiten aan.
Door deze feiten vervalt de geheele bemestingsleer van
dr. Wolff.
Zooals bekend, is de stikstof het duurste bestanddeel
in den mest en kost b. v. in chilisalpeter en ammoniak
80 ets. tot 1 per ned. pond.
Doch laat ons naar do goudmijn terngkeeren, die daar
door ontdekt is.
Zooals wij reeds zeiden ontdekte de heer Bertels, dat
alle gewassen stikstof uit de dampkringslucht opnemen,
maar ook dat men deze stikstof, als eiwit in de plant
aanwezig, wederom in de lucht laat vervliegen. Bij gras
bewerkt men dit door het te hooien en bij rogge, haver
enz. door ze te laten rijpon.
Nu komt hij tot de vraag of het wel rationeel is rogge,
haver enz. rijp te laten worden, waar ons de korrel van
het buitenland zoo goedkoop wordt geleverd en hierop
is zijn antwoord beslistneen
De rogge zegt hij is de vroege en voedzame gras
soort der hooge zandgronden, waarvan men in de eerste
helft van Mei reeds eenen oogst kan hebben van 30000
tot 60000 P. groen voeder per bunder (met zand wikken
gemengd gezaaid in September, is in het begin van Mei
reeds ruim 62000 P. per bunder geoogst).
Niettegenstaande het droge slechte weder voor rogge
oogstte hij op 8 Mei j.l. reeds nog ruim 30000 P. per
bunder groonvoeder; de analyse van het rijksproefstation
te Wageningen van deze snijrogge is als volgt
dns in 30000 P.
gehalte aan eiwitachtige stoffen 2,9 pet. 870 P.
vetachtige stoffen 0,8 240
zetmeelachtige stoffen 11,7 3510
ruwe celstof 8,3
minerale bestanddeolen 1,4
vocht 74,9
Wanneer deze rogge rijp was geworden en men rekent
de hoogstmogelijke opbrengst per bunder 1800 P. korrel
en 3000 P. stroo, dan nog zou korrel en stroo hoogstens
slechts bevatten
gehalte aan eiwitachtige stoffen hoogstens 270 P.
vetachtige stoffen 50
zetmeelachtige stoffen 2000
zoodat aan eiwit ruim 600 P.
vet 190
zetmeel 1500
per bunder verloren gaat vertegenwoordigende eene
voedingswaarde van pl.m. 2000 P. lijnkoek, ter waarde
van f 240.
De voedingswaarde van deze 30000 P. snijrogge is
grooter dan van 10000 P. best hooi en dus naar de
huidige prijzen f 70 per 1000 P. ruim f 700.
Hij gaat verder voort maar wij zijn er nog niet.
Er gaat nog veel meer verloren op 8 Mei toch heeft
de rogge den grond nog niet geheel uitgeput en bevat
dan nog veel meststoffen ook wordt de grond nog ver
rijkt door meerwaardige groene stoppels en levende
wortelvezels die ondergeploegd nog twee sneden groen-
voeder kunnen leveren, zonder te mesten en waarvan
ieder snit minstens de voedingswaarde van het eerste bezit.
Met haver, boekweit enz is hetzelfde het geval. Maar
al kunnen wij door deze methode na te volgen nu ook
al bij éénmaal flink mesten op zandgrond zeker 3 sneden
groenvoeder verbouwenwaardoor de zandgrond den
kleigrond nabij, zoo niet ter zijde streeft, toch zou dit
nog weinig waarde hebben, wanneer wij deze niet kunnen
bewaren op eene wijze, voor iederen boer geschikt en
waarbij geen voeder of voedingswaarde verloren gaat.
Doch ook hierop heeft genoemde heer iets gevonden
dat alle verwachting te boven gaat; zonder eenige kosten
kan thaus iedere boer alle groenvoeder conserveeren en
wel zoo, dat het voedsel daarbij zelfs wint in smaak en
voedingswaarde; het riekt als versch roggebrood.
Iedere boerop do hoogste zandgronden zelfszal
voortaan een voeder kunnen verbouwen en bewaren, dat
meer voedingswaarde bezit en waarvan de koeien méér
en betere melk geven, dan van het beste hooi en lijnkoek.
Hij zal niet alleen voor het vee hetgeen hij thans heeft,
maar voor het dubbel en vierdubbel aantal
genoeg leeren verbouwen.
Het klinkt als een aangename droommaar het i3
nog aangenamer daar het werkelijkheid isware ik
dichter ik zon dit feit dor wereld met kernachtige
dichtertaal verkondigen
Om deze methode van bebouwing van den grond en
bewaring van groenvoeder (niet in kostbai'e silo's zooals
tot dusverre en waardoor men een onaangenaam zuur
voeder verkrijgt) bovengronds om zoet-groenvoeder te
behouden waardoor iedere boer direct en zonder
eenige koston welvarend moet worden spoedig onder de
aandacht van alle landbouwers in den lande te brengen,
schrijft genoemde heer Bertels een boekjebevattelijk
voor iederen boer; hij gaat hierin met den boer op het
iand ploegt en zaait met hem, dat het een lust is, gaat
vervolgens met hem maaienhet voeder conserveeren
voor den winter, en het vee voederen.
De heer Bertels heeft zich n.l. eene diepe practische
studie van dit alles gemaakt en heeft zich zoo zelfs tot
een meester gevormd op het landbouwgebied die zich
niet aan theoriën stoortmaar practische feiten verkon
digt nadat hij ze zichzelf overtuigend heeft bewezen.
Wijl dit practische en nuttige werkje oen algemeen
belang geldt en onmiddellijk aan iederen boer moet
worden uitgereikt, koestert genoemde heer de hoop, dat
het voor rekening van het rijk kosteloos zal worden
uitgegeven.
In den thans jammerlijken toestand van de landbouwers
en gebrek aan veevoeder is dit zeker zeer gewenscht
Tot zoolang zijn deze brochure's bij den heer Bertels
van de Biezen bij Barneveld aan te vragen.
(Bainev. Ct.)
