1
Uijf en Megentigste Jaargang
1893.
YII IJ D A 0
Buitenland.
N e d e r 1 a n d.
24 NOVEMBER.
JSTO-1 140. Tweede blad.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag» en
2üaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar ƒ0,8©; franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers 0,06.
Prijs der gewone Advertenttën:
Per regel 0,8.5. Grooto letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
BEEGIH. De commissie voor de tentoonstelling te
Brussel van 1895 zou besloten habben de tentoonstelling
eerst in 1896 te doen houden.
UIJITSCHI.AND. De Kreuzzeitung dringt aan op
het nemen van internationale maatregelen tegen de anar
chisten. Alleen op die wijze is de anarchie, een ziekte
verschijnsel in de tegenwoordige maatschappij, dat niet
minder de aandacht verdient dan de cholera, te bestrijden.
Wie het anarchisme niet zonder erbarmen te lijf gaat
laadt inderdaad eene verantwoordelijkheid op zich, welke
na de gebeurtenissen te Barcelona niet nader gekenschetst
behoeft te worden.
Het centrum heeft voorgesteld de opheffing der jezuïeten-
wet. de oprichting van kamers van koophandel en fabrieken
en eindelijk het instellen van een onderzoek naar de
werking van den arbeidsdag van 11 uur bij vrouwenarbeid.
ENGEEANH. Bij de verkiezing van een lord-rector
der Universiteit van Glasgow is met- 916 stemmen ge
kozen de heer John Gorst, oud-onder-minister, conserva
tief, tegen 695 stemmen op den minister van binnenl.
zaken, den heer Asquith, door de Gladstonianen gesteund.
De gasfabrieken van Over en Wharton in Cheshire wer
den bij gebrek aan steenkolen gesloten; de straatverlichting
aldaar hield dientengevolge op en winkels en magazijnen
moesten door petroleum of kaarsen verlicht worden. Te
Belfast in Ierland kon slechts gas geleverd worden met
tot de helft verminderde drukking.
Te Londen heerscht eene diphtheritis-epidemie in de
vorige week stierven daaraan 103 personen waaronder
73 kinderen onder de 5 jaar.
Bij de ongelukken veroorzaakt door den storm zijn
in dit Rijk 134 personen omgekomen het getal van hen,
die op de kusten omkwamenwordt op 200 geschat.
Eagerliuis. Gladstone weigerde den 17 het nieuwe
programma voor don aanbouw van oorlogsschepen in
deze zitting over te leggen, maar hij verklaarde, dat het
volstrekt onnoodig was vrees te koesteren, of Engeland
zijn overwicht ter zee wel zou kunnen handhaven.
Minister Mnndella kondigde de termen aan van de
overeenkomst tot beëindiging der werkstaking, zooals die
vastgesteld waren op de bijeenkomst, onder het voorzitter
schap van minister Rosebery. Deze mededeeling werd met
gejuich begroet. Deze schikking komt hierop neer. De mijn
werkers zouden den 20 het werk hervatten tegen het oude
loon tot Februari. Dan zal er een verzoeningsraad bij
elkaar geroepen worden om het geschil op te lossen.
Den 20 verklaarde de minister van marine, dat de
tien oorlogsschepen, waarvan de aanbouw in de begrooting
van marine aangekondigd isin hot begin van 1894 ge
reed zullen zijn.
FRANKRIJK. In den nacht van den 14 op den
15 is in een schilderhuis bij de woning van den bevel
hebber van het 15 legerkorps in de Armeniestraat te
Marseille een dynamietbom ontploft, welke ontploffing
een mijl ver gehoord werd. Het schilderhuis en de ruiten
der huizen in de nabijheid werden geheel verbrijzeld
maar niemand bekwam eenig letsel. Ten gevolge van
eene huiszoeking zijn 17 personen in hechtenis genomen,
waaronder 12 italianen, 4 franschen en één zweed.
De politie deed bij 66 personen te Marseille huiszoeking.
Een groot aantal anarchistische geschriften werd in beslag
genomen en drie buitenlandsche anarchisten werden in
verzekerde bewaring gebracht.
Nabij Duinkerken verging een schip te Hitvre is eene
loods met zijne boot verongeluktbij Kaap Levi is een
groot stoomschip gestrand. Te Parijs en in de omstreken
en in het zuiden des Rijks viel veel sneeuw. Te Calais
zijn niet 200, maar 80 el van het hoofd weggeslagen.
Kamer. Den 21 werd de zitting geopend door den
voorzitter Casimir-Périer met eene toespraak, waarin hij
zeide de vrijheid van ieder te willen eerbiedigen. Deze
rede werd zeer toegejuichtbehalve door de uiterste
partijen. Daarna las de heer Dupny de ministeriëele ver
klaring voor, waarin er op gewezen werd, dat het kabinet
alle dubbelzinnigheid wenschte op te heffen door eene
juiste en openhartige verklaring. De regeering wil alleen
die vraagstukken aan de orde stellen die thans door de
Wetgevende Macht kunnen worden opgelost. De minister
verwees naar de laatste verkiezingen, die aan de Republiek
eene ongekende overwinning bezorgden. Het algemeen
kiesrecht had zich tegen verbitterende kwestiën en
theoretische besprekingen uitgesproken.
Als niet tot oplossing door de Wetgevende Macht
kunnende worden gebracht worden in de eerste plaats
aangemerkt de besprekingen over de herziening der
grondwet en over de scheiding van Kerk en Staat, de
voorstellen strekkende om de wijze van verkiezing te
veranderen of om onder welken naam ook eene onrecht
vaardige inquisitoriale en progressieve belasting in te
voeren. Mochten deze voorstellen gedaan worden de
regeering zal ze ridderlijk bestrijden. Zij, die niet voor het
algemeen kiesrecht,voor het bijzonder eigendomsrecht, voor
individueele vrijheid en voor de vrijheid van den arbeid
Telefoonnummer3
in beginsel eerbied hebben, zullen door de regeer ing niet
beschouwd worden als vrienden of bondgenooten.
Bij de begrooting van 1895 zal machtiging gevraagd
worden om te gelegener tijd de rente der 4x/2 pCts.
schuld te verminderen.
In die begrooting zullen opgenomen worden eene her
vorming der belasting op deuren en vensters, eene wij
ziging der personeele belasting en de belasting op het
meubilairvoorts eene hervorming der drankbelasting.
De regeering is zeer gesteld op afdoening der bij Senaat
en Kamer aanhangige wetsontwerpen, en wijst op de in
bewerking zijnde wetsontwerpen tot aanvulling en ver
betering der wetgeving op de nationale verdediging en
tot uitbreiding en voltooiing van eenige groote open
bare werken. Na terloops de tentoonstelling van 1900
te hebben aangeroerd, wordt medegedeeld, dat in het belang
van den landbouw wetsvoorstellen ingediend zullen wor
den op de distilleerderijen, op landbouwverzekering en
landbouwonderwijs. Verder een organieke wet op de
politie, bestemd om de openbare orde te verzekeren tegen
beroeringwetsontwerpen op den verkoop en het vervoer van
dynamiet en andere ontplofbare stoffen en op vereenigingen.
Voor al deze wetten doet de regeering een beroep op
de instemming van het parlement. Het is de plicht der
regeering, de bestaande wetten te eerbiedigen en de be
sluiten der Kamer eerlijk uit te voeren. Het openbaar
welzijn zal steeds het richtsnoer wezen in het belang
van het krediet, de verdediging en de waardigheid der
natie zal zij trachten te beantwoorden aan den volkswil,
zooals die bij de verkiezingen op vredige wijze is uitge
drukt. Zij zal de vastberaden verdedigster zijn der open
bare orde tegenover het buitenland zal zij de rechten
en het behoud van het gebied handhaven door aanmoe
diging van de bijzondere ondernemingen van landonderzoe-
kers en kooplieden. De republikeinen en democraten van
goeden wille noodigt zij uit haar te helpen, want het is
van belang, dat haar werk in het geheel practisch en
nuttig zij. Zij moet de beweging niet met krachtig han
delen verwarren het land zal spoedig inzien, wie zich
aangenaam trachten te maken ten koste der veiligheid.
Frankrijk weet wat het verschuldigd is aan de republiek,
die het uit zijn ondergang ophiefaan de republiek heeft
Frankrijk de ingenomenheid te danken, van welke de
russische feesten de ware strekking en het karakter heb
ben aangegeven.
Deze verklaring werd door de Kamer goed ontvangen
alleen viel de uiterste linkerzijde hem heftig in de rede.
Na de voorlezing wilde de heer Jaurès aan de regeering
inlichtingen vragen. Niettegenstaande het verzet der
uiterste linkerzijde, die de beraadslaging tot den 23 wilde
uitstellen, werd tot de dadelijke behandeling besloten.
Jaurès zeide daarop, dat de ministeriëele verklaring eene
oorlogsverklaring -tegen de socialisten was en stelde eene
motie van wantrouwen voor. De minister-president ant
woordde, dat de socialisten moesten kiezen tusschen een
mandaat voor het parlement of revolutionaire middelen en
vroeg aan de Kamer, of de regeering haar vertrouwen had.
Met 264 tegen 241 stemmen werd de beraadslaging
tot den 23 uitgesteld.
In den Senaat werd dezelfde verklaring voorgelezen
door den minister van justitie en met toejuichingen begroet.
OOSTENRIJK-HONGARIJE. In de afgeloopen
week is te Weenen overleden de om zijn rijkdom en
zijne liefdadigheid bekende bankier von Königsw&rter.
Ten vorigen jare had hij o. a. f 100.000 geschonken aan
eene Vereeniging tot leniging van armoede.
SPANJE. Te Barcelona zijn in het geheel 183
anarchisten in hechtenis genomen en is beslag gelegd
op eene aanzienlijke hoeveelheid gewerenkogels enz.
Het Liceo-theater blijft gesloten. De daaraan verbonden
personen hebben schadevergoeding verkregen en Barcelona
verlaten.
Kieswet.
Het verslag van het afdeelingsonderzoek der voorge
stelde amendementen is verschenen Het is 36 blad
zijden grootbehalve de door den heer Rutgers daaraan
toegevoegde nota, Bij het opmaken van dat verslag is
gevolgd de door de leden der Kamer toegezonden leiddraad.
I. Minimum van den leeftijd, voor het kiezerschap ge
vorderd (amendementen van Kerkwijk, Levij, Kolkman c.s.
en Ferj. De bestrijders eener verhooging van dezen leef
tijd betoogden dat elke afwijking van den leeftijd, voor
de burgerrechtelijke meerderjarigheid gesteld willekeu
rig mocht heeten en slechts kon dienen tot ongerecht
vaardigde beperking van het aantal kiezers gelijk bleek
uit de cijfers van prof. van Geer in De Telegraaf. Men
vroeg omtrent die cijfers inlichting. Bij een beperkt
kiesrecht ware voor een hooger minimum nog meer te
zeggen dan bij eene regelingwelke ook aan de lagere
klassen kiesrecht geeft. Vele loden meenden dat het huwe
lijk geenszins een bewijs oplevert van een grootere ge
schiktheid voor het kiezerschapterwijl ook betwijfeld
werd of de grondwet veroorlooft voor de gehuwde kie
zers een ander minimum te stellen. Door het amende-
meat-van Kerkwijk zullen bovendien juist duizenden
ongehuwden van het kiesrecht worden verstoken. Bij
onderscheidene leden vond het denkbeeld instemming
om aan hen, die den 35jarigen leeftijd hebben bereikt
twee stemmen toe te kennen.
Do voorstanders van verhooging van het minimum
verklaarden daarmede te bedoelen niet beperking van het
aantal kiezers maar wel verbetering van hun gehalte.
Over de vraag welke leeftijd als minimum behoort
te worden aangenomen liepen de gevoelens uiteen. In
de meeste afdeelingen was de meerderheid voor eene ver
hooging althans tot 25 jaren. Algemeen erkende men
dat als de leeftijd hooger werd gesteld, men eerder vrede
kon hebben met lager eischen van geschiktheid en welstand.
II. De eisch van de kennis van lezen eu schrijven
of van de indiening eener aanvrage als voorwaarde van
kiesbevoegdheid (amendementen Kolkman c.s., van der
Kaaij c.s., Mackaij-van Alphen en Land). De voorstanders
van het regeeriugskenteeken van geschiktheid betuigden
bevreemding over de toeneming der oppositie tegen het
kenteeken bij hendie niet gezind zijn tot eene zeer
ïuime kiesrechtuitbreiding. Dat kenteeken is toch juist
bestemd om een belangrijk aantal ongeschikte kiezers te
weren. Werd de eigenhandig gestelde aanvrage vervan
gen door de enkele onderteekening eener aanvrage dan
zou elk kenteeken van geschiktheid worden gemist.
De bestrijders der schrijfproef betoogden, dat zij slechts
een zeer geringe kennis kan bewijzenterwijl opnieuw
werd betoogd dat ten platten lande zeer vele geschikten
daardoor zullen worden uitgesloten en art. 3 van het ro-
geeringsontwerp zeer bedenkelijke bezwaren van admi
nistratieven aard zou opleveren.
Groot bezwaar bestond bij velen tegen de amendementen-
Kolhnan en van der Kaaywat betreft het doen van aanvrage
ten Raadhuize en het onderscheid, gemaakt tusschen de aan-
geslagenen en niet-aangeslagenen in de Rijksbelastingen.
III. Het voorzien in eigen onderhoud en dat van het
gezin, al dan niet beperkt tot hoofden van gezinnen, als
bewijs en van geschiktheid en van welstand (amendemen-
ten-Kolkmanvan der Kaaij en Mackaij-van Alplien)On
derscheidene leden vonden het vreemd, dat het voorzien
in eigen onderhond en dat van het gezin in de meeste
amendemenfen moet dienen als kenteeken van geschikt
heid en welstand, terwijl tegen het regeeringsvoorstel,
dat hierin alleen een kenteeken van welstand ziet, zoo
veel bezwaar is gemaakt.
Op dezelfde wijze worden de overige amendementen
ten getale van 13 behandeld, zonder dat men te weten
komtwat de Kamer w e 1 wil. De rapporteurs melden
aan het slot, dat zij na ernstige overweging tot de slot
som gekomen zijn, dat in de gegeven omstandigheden er
voor haar geen voldoende reden bestaat, om tot een over
leg met de regeering het initiatief te nemen.
Tweede Kamer.
Hoofdstuk Financiën.
In het afdeelingsverslag werd krachtig aangedrongen
op onverwijlde nakoming van 's ministers toezegging tot
afschaffing van tollende vreesdat de afschaffing van
alle tollen met groote bezwaren zou gepaard gaan en dat
heffiDgen als equivalent voor de af te schaften tollen
niet gemakkelijk zullen zijn te vinden gaf aanleiding
dat enkelen voorshands alleen afschaffing en afkoop van
alle watertollen vroegen.
Andere leden meendendat herziening van de meer
algemeen drukkende personeele belasting meer ten bate
van de ingezetenen zou strekken. Verscheidene leden
wenschten afschaffing der heffing van steigergelden aan
de haven van IJmuiden voor nederlandsche visschers, af
gescheiden van eene wet als bedoeld bij art. 174 dei-
grondwet. Eene volledige opgave werd gevraagd van
de opbrengst der vermogensbelasting. Klachten over ge
brek aan eerbied voor het beginsel van geheimhouding
bij sommige ambtenaren der registratie werden door
anderen weersproken. Inlichtingen worden gevraagd om
trent het al dan niet voortduren der zoutsmokkelarij na
de verlaging van den zoutaccijns en klachten werden geuit
over het groot aantal oninbare posten bij de personeele
belasting dat daaraan toegeschreven werd dat zeer
spoedig tot oninbaarverklariug werd overgegaan in
plaats van in rechten betaling te vorderen.
Men wenschte vergemakkelijking bij het stellen van
borgtochten van do rekenplichtige Rijks-ambtenaren en
beval het engelsche stelsel aan het vorderen van een polis
eener goede waarborg-maatschappij.
Geklaagd werd over den maatregel der Nederlandsche
Bankom het disconto in den laatsten tijd van 3 op 5
pet. te brengen waardoor handellandbouw en nijver
heid zeer gedrukt werdende handel vooral in zijne
verrichtingen mot het buitenland. Sommige leden wensch
ten ter bevordering van het landbouwkredietde op
richting eener staatshypotheekbank voor den landbouw
waarvoor met het oog op de lage landprijzen huu het
oogenblik bijzonder gunstig toescheen maar eenige andere
leden zagen in zoodanige instelling geen heil voor den
landbouw en nadeel voor den Staat.
Nog werd aangedrongen op vereenvoudiging in het
beheer van de grootboeken der nationale schuld uitgifte
van muntbiljetten van 5 en ƒ3, een denkbeeld van
sommigendat bij anderen weinig instemming vond
afschaffing van de betaalmeestersbetrekking vervanging
van do zilveren dubbeltjes en stuivertjes door pasmunt
van nikkel of ander minder slijtbaar metaalofschoon
