No 147. Twe.de blad. Vijl en Negentigste Jaargang.
Zondag' 10 l)ec. 1808.
B u ite nl a n d.
Nederland,
AABS
AJVT.
DüNEIHitRKEN. Volgens berichten eit Lenwig
strandde den 7 desv.morgens te Harbovere de petroleum-
bark Donsnma nit Christiansand. Het schip sloeg nit
elkaar dertien man verdronken drie werden gered.
DV1TICHLAND.
Rijksdag. Na eene driedaagsche bespreking zijn de
ontwerpen der zegelbelasting naar eene commissie ver
zonden. In die bespreking hebben do sprekers van na
genoeg alle partijen zich tegen de kwitantiebelasting ver
klaard. Do voorgestelde zegelbelasting op uitjte geven
stnkken werd door den voorzitter von Posadowsky tech
nisch onuitvoerbaar verklaard.
FHANHRI JR. De wijnoogst die in de laatste
jaren gemiddeld 21.000.000 vaten beliep, heeft in 1893
50.069.770 vaten opgeleverd.
pORTUGAÏi. De Cortes zijn ontbonden en de ver
kiezingen voor de nieuwe Vertegenwoordiging bepaald
op 14 Januari.
EERSTE KAMER.
Den 6, des avonds te half negen, werd de zitting ge
opend. De voorzitter herdacht met een enkel woord de
sedert de laatste bijeenkomst overleden twee eerbiedwaar
dige grijsaards, die het Vaderland, elk op zijne wijze, trouw
gediend hadden door deze Kamer zeer gewaardeerd wer
den en bij haar in goede herinnering zullen blijven, jhr.
mr. P. A. Elout van Soeterwoude en jhr. mr. J. A. Singen-
donck. Daarna herdacht hij den overleden ambtgenoot
mr. B. van Roijen wiens buitengewone scherpzinnigheid
en helder oordeel, zijn ijver en bekwaamheid, zijn eerlijk
heid en onafhankelijk karakter een even machtigen
als rechtvaardigen invloed uitoefenden op iederen werk
kring waaraan hij deel nam.
Den heer E o k k e r werd vergunning verleend om op
een nader te bepalen dag aan de regeering inlichtingen te
vragen over hare voornemens ten aanzien van de Marine
haven en de Marinesluis te Vlissingen.
De vergadering werd verdaagd tot den 8.
Aanleg van een straat te Amsterdam.
Bij de beantwoording van het afdeelingsverslag der
Tweede Kamer over het wetsontwerp tot onteigening
voor den aanleg eener straat met wederzijdsche bebou
wing tusschen de Heerengracht en de Keizersgracht te
Amsterdam bestrijdt de minister van binnen 1. zaken
de meening dat de ontworpen nieuwe verkeersweg over
bodig zou zijn. Door de onteigening voor de verbreeding
van de Huiszittensteeg werd overigens de richting van
den nieuwen verkeerswegwaarvan de straat, bij het
thans aanhangig wetsontwerp bedoeld deel uitmaakt
als de meest wenschelijke aangewezen en als vanzelf aan
geduid. Van verfraaiing is hier geen sprake het geldt
hier in de eerste en voornaamste plaats het maken van
eene voor het verkeer doelmatige verbinding die door
wederzijdsche geregelde afscheiding en bebouwing beant
woordt aan de eischen van veiligheidopenbare orde en
gezondheid. En wat betreft de kosten van den straat-
aanleg deze zullen worden gedekt door de uitkeering
die van de Amsterdamsche Omnibus-Maatschappij bij de
vernieuwing der concessie in 1890 voor dit doel is be
dongen. Speculatie met bouwgrond wordt met de voor
gestelde onteigening niet beoogd.
Intusschen is uit het nader overleg van het gemeente
bestuur van Amsterdam met regenten van het gesticht
van liefdadigheid op de Heerengracht gebleken dat aan
de bezwaren van laatstgenoemden kan worden tegemoet
gekomen door eene regeling waarbij het hoofdgebouw
van het gesticht zou behouden blijven.
Met goedvinden van het gemeentebestuur zal alzoo de
onteigening in den zin dier regeling beperkt en niet
meer onteigend worden dan eene strook ter diepte van
18 el uit den ontworpen weg.
Hierdoor zou worden verkregendat de perceelen
die aan de Heerengracht en de Keizersgracht op groote
ren afstand uit dien weg zijn gelegen behouden blijven
De gemeenteraad van Enschede heeft den 2 des
avonds besloten tot het aangaan eener 3pet. geld
leening groot 205,000 tegen 98 pet. met den heer
Julius Oppenheim, te Groningen.
De Staten van Zeeland hebben den 4 met 20 tegen
19 stemmen aangenomen het voorstel van Ged. Staten
tot het verleenen van 250.000 subsidie aan de stoom
tram Brouwershaven-Steenbergen, waarover in de vorige
zitting de stemmen gestaakt hadden die van Zuidholland
met 37 tegen 35 stemmen het voorstel van den heer
Visser tot gedeeltelijke vaartverbetering tusschen den IJsel
en den Haarlemmermeerpolder.
In October is in de Rijkspostspaarbank ingelegd
f 1.406.257.59 en terugbetaald f 1.206.252.37, zoodat
het gezamenlijk tegoed der inleggers op 31 October be
droeg f 30.910.778.98. In den loop der maand zijn 5562
nieuwe spaarbankboekjes afgegeven en 1908 geheel afbe
taald, zoodat er aan het einde der maand nog 394275
in omloop waren.
Aan de gemeente Weststelliugwerf is eene buiten
gewone Rijkssubsidie van f 31500 verleend en in de
kosten van het lager onderwijs eene buitengewone subsidie
van f 7000.
De gemeenteraad van Zutfen heeft den 4 besloten,
de jaarwedde van den burgemeester te verhoogen met
f 100 en te brengen op f 2500 en die van den secretaris
met f 200 en te brengen op f 2200. Een door een lid
gedaan voorstel, om van gemeentewege eene bank van
leening op te richten en burg. en weth. uit te noodigen,
daartoe de noodige maatregeleu te nemen, word in han
den eener bijzondoro commissie van drie leden gesteld.
Te Delft is een 63jarig man, aan de gasfabriek
werkzaam, door de duisternis misleid, te water geraakt
en verdronken.
Do gemeenteraad van Maastricht heeft besloten tot
het aangaan eener 3]/2 pets. leening van f 100.000
tegen 98 pet.
Gedurende November zijn aan den regenmeter der
Rijkslandbouwschool te Wagoningen afgetapt 76 streep
.regenwater tegen 48 in 1892,
Do heereu mr. B. P. baron van Harinxma thoe
Slooten, commissaris der Koningin in Friesland, mr. W.
J. van Weideren baron Rengerslid van de Eerste
Kamer J. N. Witteveen dr. N. Reeliug Brouwer
van Mesdag en A. Duparc allen te Leeuwarden
uitmakende de commissie ter ondersteuning van de
nagelaten betrekkingen der in den nacht van 5 op 6
Maart 1883 verongelukte visschers van Paeseus en
Moddergat (nog altoos 54 weduwen en 50 weezen),
hebben zich met den heer J. Klaesesz, burgemeester van
Westdongeradeel, gevormd tot eene commissie, om ook te
voorzien in het lot der 13 weduwen en 32 weezen uit
het dorp Wiernm die bij den sneeuwstorm van 1 Dec.
j.l. hun man en vader hebben verloren en mede in den
nood van de 47 arme visschers uit genoemd dorp, wier
schepen op dien dag bij Ameland zijn gestrand.
De Maatschappij van Weldadigheid heeft den 6 van
eene onbekende dame, zooals zij schreef „namens haren
broeder" f 5000 ontvangen.
De hoofdelijke omslag te Maastricht is verhoogd
van f 50000 op f 56000.
Uit een in den gemeenteraad van Utrecht uitge
bracht rapport eener commissie uit zijn midden voor een
onderzoek naar den omvang der werkloosheid aldaar
bleek, dat aan 11822 werklieden gevraagd was, hoe zij
stonden met en tegenover werk en uit de vele cijfers
betreffende de daarop ingekomen antwoorden ten slotte,
dat 1219 werklieden van 1660 jaren verklaard hadden
in dit jaar gedurende langeren of korteren tijd buiten
werk te zijn geweest, daarbij tevens het vermoeden uit
sprekende, dat zij gedurende den aanstaanden winter van
geregeld werk verstoken zullen ziju.
De kamer van koophandel en fabrieken te Deventer
heeft zich voor de invoering eener octrooiwet verklaard.
De onlangs overleden Hendrik Dekkers was 71 jaar
onafgebroken in dienst van de familie van Heeckeren op
het kasteel Ruurloo geweest.
Amsterdam. Den 5 is alhier eene bijeenkomst ge
houden van burgemeesters en secretarissen in Noordholland
ter behandeling der kwestie hoe de gemeentebesturen
bij mogelijke aanvragen om werk in den komenden win
ter zullen hebben te handelen De burgemeester van
Haarlem leidde deze bespreking met een zeer belangrijk
overzicht der kwestie indoch eenparig kwam men
tot de slotsomdat de gemeentekas tot wegneming van
werkeloosheid niet mocht worden aangesprokenmaar
dat de burgemeesters hulp behoorden te verleenen bij
voorbeeld door het samenstellen van commissiën. Den
volgenden dag werd hier reeds eene commissie van der
tig leden gevormd die zich niet met werkverschaffing
zal bezig honden, maar zal volgen het ten vorigen jare
gevolgde stelsel van onderhoud na onderzoek. Men moet
echter vóór 1 Januari 1892 in de gemeente gevestigd
geweest zijn.
Den 6 heeft voor de arr. rechtbauk alhier terecht ge
staan Hermanus Willem Vaessen beschuldigd van zijne
vrouw in den morgen van 22 October in eene sloot aan
den Haarlemmerweg te hebben verdronken. Bij de behan
deling dezer zaak bleek, dat zijne vrouw hem verlaten
had en reeds weken achtereen een liederlijk leven te
Helder leidde. Hij besloot haar terug te halen en door
jaloezie gedreven, wist hij haar te bewegen bet laatste
gedeelte der terugreis naar hunne woonplaats, Haarlem,
te voet af te leggen. Halverwege ongeveer sleurde hij
haar naar den slootkant en hield haar met het hoofd zoo
lang onder water tot zij in den modder gestikt was.
Tegen hem werd levenslange gevangenisstraf geëischt. De
verdediger pleitte verzachtende omstandigheden.
De heeren van Ogtrop en Waterschoot van der Gracht
alhier hebben, in vereeniging met de heer A. Ledeboer
te Enschededoor bemiddeling van de Nederlandsche
Heide-Maatschappij wederom ruim 424 bunders heide
veld, onder de gemeente Bakel, aangekocht om te worden
ontgonnen tot bosch- en weideland. In 1893 zijn op de
gronden dier heeren, onder Bakel gelegen, reeds onge
veer 80 bunders onder leiding dier maatschappij ont
gonnen.
Er zijn valsche muntbiljetten van tien gulden in om
loop; ze zijn van blauwer tint dan de echte en dragen
naast het jaartal 1892 de naamteekening van den minister
de Beaufort, toen de heer Piorson hem reeds opgevolgd was.
Bilam. Den 6 is tot ouderwijzer te V o 1 e n-
d a m benoemd A. L. van Diermon, thans alhier.
Bgmond aan ïee. Onder de bekende letters
P. W. J., is uit Amsterdam voor de Prins Hen
drink Stichting ontvangen de waarlijk vorstelijke gift
van f 10000.
Rangedijken. Over het algemeen zijn de prijzen
der groenten den laatsten tijd laag en het is niet waar
schijnlijk, dat daarin spoedig verbetering zal komen. De
oorzaak van dezen toestand zit grootendeels in de hoe
veelheid geteelde groenten. Ieder landbouwer wil gaarne
een deel van de hand doen waardoor de aanbieding de
vraag overtreft en dientengevolge de prijzen laag blijven.
Voor uitstekende hoedanigheid wordttegenwoordig wel veel
gebodenmaar onder voorwaardedat de verkooper zijne
kool tot Maart 1894 in zijne borgplaats moet bewaren
en onderhouden. Dit is echter voor velen een haast on
aannemelijke voorwaarde want het onderhouden der
kool in den winter kost veel aan arbeidsloon.
Op het veld is geen roode kool meer aanwezig; alles
is in de schuren gebrachtdie door stroo of houtbe
schieting voor do koude gevrijwaard zijn. Bij zeer strenge
koude moet men de kool met kleedeu of stroo dekken."
De hoeveelheid witte kool die nog op hot veld staat
is voor het grootste deel in rottenden toestand en heeft
derhalve voor den handel geen waarde. Zij wordt dan
ook alleen voor mest gebruikt. De gele die beter tegen
de koude bestand is dan de roode bewaart men bij de
huizen. De meeste bouwers laten ze den geheelen winter
daar liggen en dekken ze alleen bij zeer strenge koude
met wat stroo, kleeden of sneeuw. Een ander soort gele
kool de zoogenaamde taaie geleblijft den geheelen
winter op het veld staan. Van de hevigste vorst heeft
deze kool hoegenaamd niet te lijden mits ze maar
droog blijft.
Dag aan dag ziet men den langedijker bouwer tegen
woordig met paard ploeg en spade naar zijne akkers
gaan otn die voor het volgende voorjaar in gereedheid
te brengen. Overgebleven struikenkoolbladeren en ach
tergebleven kool worden ondergeploegd om als mest te
dienen. Als de vorst geen ijsbanen maakt en dus het
water om de akkers open blijftheeft de langedijker
arbeider van nu af den geheelen winter werk met modder
op de akkers te brengen enz. Hij heeft dus niet te
klagen want het loon is goed zeiden wij reeds voor
een paar weken en de werktijd niet te lang.
Rijp. Den 12 zal het Rijper fanfare-corps eene
uitvoering geven in de zaal van het logement »de Een
dracht", met medewerking van de heeren Mos en van
Bandemer uit Naarden. Het programma zal afgewisseld
worden door voordrachten.
Tot vader en moeder in het burgerweeshuis zijn bo-
noemdWillem Hart en zijne echtgenootejte Noordschermer.
Schagrn. Den 7 geraakte een wagpn met eenige
personen er in en waarvoor een blind paard was gespan
nen op de Lange Snevert te water. Druipnat wisten
alle inzittenden gelukkig den walkant te bereiken, zoodat
het ongeluk met het verlies van één wagenstok en wat
gebroken tnigwerk afliep. Een paar personen hielpen
het rijtuig uit de vaart trekken waarna de reis werd
voortgezet.
De heer P. Munnik, alhier, die reeds meermalen te
den Helder met succes op volksvoordrachten spreekbeur
ten heeft vervuld, zal dit, op verzoek der commissie voor
de volksvoordrachten alhier, den 22 ook in het lokaal
Blauw doen.
Wegens ziekte verzuimden deze week tusschen de 60
en 70 kinderen dagelijks de lagere schoolden 8 alleen 68.
Zaandijk. Het 400-jarig bestaan dezer gemeente
zal van 18 tot 25 September 1894 op waardige wijze
worden herdacht door volksspelen, een historischen optocht
en uitvoeringen van verschillende Vereenigingen. O. a.
zal worden opgevoerd een door den heer 0. van der Zeijde
te Zaandam te vervaardigen historisch tooneelstuk, en de
laatste feestdag gewijd zijn aan watersport, gondelvaart,
vuurwerk, concert en bal. Een nijverheids-tentoonstelling,
welke de feestcommissie zich had voorgesteld te houden,
kan wegens onvoldoende deelneming niet doorgaan. Veel
genoegen verwacht men van eene afdeeling »Zaandijkiana",
die voorwerpen te zien geeft, betrekking hebbende op de
geschiedenis der gemeente.
Haarlem. De gemeenteraad heeft den 6, na het
honden eener vergadering met gesloten deuren, met alge-
meene stemmen op ééna na (de heer van Styrum) aan
genomen eene overeenkomst met den Staat, betreffende
de waterleiding, in hoofdzaak hierop neerkomende. Haar
lem zal het recht hebben de waterleiding aan te leggen
onder velband tegenover den Staat, dat als er verschil
mocht ontstaan over het aanwezig zijn der buizen van
de Amsterdamsche leiding in Haarlem's gemeentegrond
Haarlem zich in deze zal onderwerpen aan eene beslissing
van den minister van binnenlandsche zaken op straffe
van 5000 voor iederen dag verzuim en voorts dat
zoo Bloemendaal bewijst door de waterleiding van Haar
lem watergebrek te krijgen, hierin voorzien moet worden,
hetzij door het graven of uitdiepen van welputten, hetzij
door het aanbrengen van standpijpen en het desnoods
leveren van water om niet. De eindbeslissing van ge
schillen berust bij den minister, waaraan Haarlem zich
zal hebben te onderwerpen op boete van f 2000 voor
eiken dag verzuim. Deze overeenkomst zal van kracht
zijn zoo de Eerste Kamer de onteigeningswet aanneemt.
De raad sprak het vertrouwen uitdat het de bedoeling
is, dat deze ovoreeukomst ook niet van kracht zal zijn
indien de waterleiding om eene of andere reden niet tot
stand komt.
Den 7 is door het provinciaal bestuur van Noordhol-
laud bij enkele inschrijving aanbesteed het driejarig
onderhoud van de werken der spoorweghaven en van
het Krabbersgat te Enkhuizen, geraamd op f 5500
per jaar. Laagste inschrijver de heer Jac. Mantel te
Enkhuizen voor f 5670 per jaar.
Helder. Den 7, omstreeks middernacht, is op do
Razende Bol gestrand het engelsche stoomschip »Wandle",
met eene lading beenasch phosphor enz. van Tampa
(Zuid-Amerika) naar Stettin bestemd. De uit 23 man
bestaande bemanning werd in twee gevaarvolle tochten
met de reddingboot gered en alhier behouden aange
bracht. Ook een kat en een hond konden nog gered
worden. Het schip zat reeds tot aan het dek onder
water en zal wel verloren zijn.
Het voor den dienst afgekeurde oorlogsschip Teruate
laatst in gebruik geweest als instructieschip voor de
adelborsten, is door de directie der marine in het opeu-
baar verkocht aan den heer Sal. de Jong, voor f 3100.
-Kolhorn. De nabij deze gemeente gestrande
vischbotte HN 16 werd na op de helling alhier ten ruwste
te zijn gedicht, naar Hoorn gevaren en aldaar op de
helling gebracht om geheel te worden hersteld. Het
vaartuig was hier aan het bot visschen, toen het dooi
den storm werd overvallen.
Llmiiien. De onderwijzer B. R. Kujjlman is
benoemd te IJsselsteiu.
