HAMEIS IPS.
No. 38.
Zes en Negentigste Jaargang.
1894.
VRIJ DAG
30 MAART.
TENTOONSTELLING
Feuilleton.
Roman uit het Berlijnsche leven.
i
ALMAARSGHE COURANT.
Deze Courant wordt Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar O,SOfranco door het
geheele rjjk 1,
De 3 nummers f 0,06.
Fr|)§ der gewone Advertentlëns
Per regel 0,16. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer:
van AFBEELDINGEN van vroeger bestaan hebbende
en nog bestaande merkwaardige gebouwen te ALKMAAR
en in omliggende gemeentenin de groote Teeken
zaal der BITKttKK-AVOA USC HftOL,
van 36 tot en met 31 Klaart a.s.,
des MAANDAGS van 12 tot 4 uren
des ZATERDAGS van 10 tot 2 uren
en de overige dagon van II tot 4 uren, toegankelijk
voor ÏO cent per persoon tot goedmaking der kosten
van toezicht.
Houders van familiekaarten 1894 voor het Stedelijk
Museum hebben met hunne huisgenooten kosteloos toegang.
De Catalogus van de Prentverzameling van Alkmaar
en Omstreken waarin de toelichting der op de afbeel
dingen aangebrachte nummers voorkomt, is tegen 10 cent
per exemplaar aan het locaal der tentoonstelling ver
krijgbaar.
IIIËZGRIL IJ ITEK.
De VOORZITTER van den RAAD der gemeente ALK
MAAR brengt ter algemeene kennis, dat de lijsten der
kieiers voor leden van de Tweede Kamer der Staten
Generaal, van de Provinciale Staten en van den Gemeen
teraad, op heden door hem gesloten, opnieuw gedurende
8 dagen ter lezing op de Secretarie dezer gemeente
nedergelegd en in het Stadshuis aangeplakt zijn.
De Voorzitter van den Raad voornoemd,
A. MACLAINE PONT.
Alkmaar, 29 Maart 1894.
Hoofdkiesdistrict Alkmaar.
Tot candidaat voor de Tweede Kamer is van we ge de
Liberale Kiesvereeniging te Haringcarspel ge
steld de heer mr. J. A. van Gilse.
In de vergadering der liberale kiesvereeniging
Eensgezindheid, op dinsdag, den 27, werd de houding
van den heer Mr. W. van der Kaay die 16 jaren lang
afgevaardigde voor Alkmaar was, door sommigen gelaakt
en door anderen geprezen. De minderheid kenrde de hou
ding vau den heer van der Kaay af, terwijl de meer
derheid, zijne eerlijkheid en goede trouw ten hoogste waar-
dearende, daartoe geen aanleiding vond.
Met 23 tegen 22 stemmen (7 hielden zich buiten stem
ming) is de navolgende motie aangenomen
»De liberale kiesvereeniging Eensgezindheid te Alkmaar,
overtuigd dat in de tegenwoordige omstandigheden eene
rnime uitbreiding van het kiesrecht raadzaam is, immers
zoover als de grondwet de basis onzer Staatsinstelling
het toelaat
Betuigt hare instemming met de houding van den af
gevaardigde voor Alkmaar mr. W. van der Kaaydie
zich bij de behandeling der ingediende wet terecht op de
grondwet heeft gebaseerd;
Vindt geene reden om hem het vertrouwen der kies
vereeniging te ontzeggen."
Deze motie gaf aanleiding dat sommige vooruitstrevende
liberalen de ontbinding der kiesvereeniging ter sprake
brachten.
DOOR
PAUL LINDAU.
6) —o-o
Leonio was, toen zij aan Hugo's arm in diens studeer
kamer getreden was door een soort van galgenhumor
aangetast geworden. Zij triomfeerde, daar zij bereikt had
wat zij wilde. Het had haar eene kittelende voldoening
verschaft, door Hugo ten aanhoore van Martha met zoo
galante voorkomendheid te worden bejegend. En inzon
derheid verkneukelde zij zich er over, dat Hugo in hare
tegenwoordigheid zijne verloofde met geenen blik ver
waardigd had, met geenen blik had durven verwaar
digen. De vreugde over deze goedkoope overwinning woog
'oor het oogenblik meer dan al het andere. Zij bad
thans al haren naijver afgeschud en was schier vroolijk
geluimd, toen zij haren blik, aan welken niets ontging,
door het vertrek liet ronddwalen.
«Ei ei 1 Zóó ziet het er dus bij eenen geleerde en
dichter uit!" sprak zij glimlachend.
Het was eene tamelijke groote kamer met twee vensters.
Dwars voor het eene venster stond eene breede schrijftafel.
De meubels waren wel zeer eenvoudig, maar degelijk en
bruikbaar. Links verschafte eene zijdeur, die thans geslo
ten wastoegang tot het belendende slaapvertrek. De
wand tegenover de vensters werd bijna geheel in beslag
genomen door eene breede en hooge boekenkast van ge
verfd hout. Deze kast was op de vier bovenste plankeu
gevuld met boeken en eene massa oningenaaido tijd
schriften. Op de twee onderste planken lagen de voor
werpen bijeen, die aan Hugo's vroegere studievak herin
nerden ziju microscoop zijne herbariën en botanische
bandleidingen. Hier was ook aan de beide hoeken eene
Besloten werd den heer mr. W. van der Kaav uit te
noodigen voor deze vereeniging als spreker op te treden.
Naar men ons mededeelt, heeft genoemde heer zich
onmiddellijk bereid verklaard, bij voorkeur maandag,
den 2, of woensdag, den 4, daaraan gevolg te geven.
fflr. Tl. W. F. TUEU& le Schageu.
Daartoe door een voorloopig comité uitgenoodigd en
als candidaat. van de radicale kiesvereeniging te Alkmaar,
trad den 27 in het Noordhollandsch Koffiehuis als
spreker op de heer mr. M. W. F. Treub, wethouder van
Amsterdam.
De vergadering werd geopend en geleid door den heer
J. Huizinga, van Heerhugowaard, die zijne blijdschap uit
sprak over de nog zoo talrijke opkomst van belangstel
lenden, terwijl de tijd van voorbereiding voor deze ver
gadering zoo kort was geweest. Hij herinnerde aan het
hoogst belangrijk tijdstip, nu voor onze wetgeving aange
broken en meende er vooral op te moeten wijzen, dat nu
de tijd daar is voor ons district om eene overwinning te
behalen op de conservatieve richting die Tak's kieswet
bestrijdt. In den heer Treub zien wij een mandie
voor Tak's kieswet zal ijveren. Door zijn optreden
worden de kiezers in de gelegenheid gesteld met de denk
beelden der radicalen bekend te worden, èn door de rede
van den heer Treub èn door de gelegenheid die er zal
gegeven worden om met spreker in debat te treden. Dat
er eene bjjzondere rede voor wasdat de heer Treub
zoo spoedig in Schagen optrad, verzweeg de heer Huizinga
niet. De heer Treubhet woord bekomen hebbende
begon met de opmeiking, dat hij het best zijne rede
meende te kunnen aanvangen met zich aan te sluiten
aan de woorden des voorzitters en er op te wijzen dat
er nu een tijdperk in onze staatkundige geschiedenis is
aangebroken zóó gewichtig en zóó belangrijk als er na
1848 nog geen geweest is. Reeds in 1844vervolgde
spreker, zeide de heer Thorbecke in een zijner beroemde
redevoeringen, uitgesproken in eene maatschappij te Lei
den dat het beginsel van algemeen kiesrecht ligt in de
geschiedenis dezer eeuw en dat die tot taak heeft dit
beginsel -verkc-'jjkheid te b .ugon. Na 1848, na do
grondwetsherziening voo;- een goed deel het werk van
Thorbeckewas dan ook een" der eerste daden van hem
een stap in die richting te doen en de directe verkie
zingen met verlaagden census tot stand te brengen. (1850).
Sedert dien tijd is er vooral ook door Thorbecke's
werkenspreken en invloed voel gedaan voor de volks
ontwikkeling, voor de lagere klassen, die hebben leeren
inzien, dat zij het recht hebben mode te werken bij het
tot stand komen van wetten. Ook zij moeten stem
hebben in het kapittel als er wetten worden gesteld en
voorbereid. Zoo heeft langzamerhand het denkbeeld van
algemeen kiesrecht veld gewonnen en beschouwt men
eiken dam, daartegen opgeworpen, als door willekeur tot
stand gebracht. Vóór 25 jaren was iemand die zulke
denkbeelden verkondigde, als een roepende in de woestijn,
nu zou een roepende in de woestijn zijn hij die het
tegendeel durfde zeggen. Bijna iedereen erkent in deze
het recht van den vierden stand omdat het zal leiden
soort van decoratie aangebrachtrechts een bos van het
fraaie Pampas-gras, welks goudglanzige, zacht roomkleu
rige halmen mettertijd door stof en sigarenrook aschgrauw
geworden waren; links een zonderling plautenweefsel van
mat groengrijze kleur, dat in lange, dichte strengen tot
op don vloer noderhing, zacht gegolfd, van zwaarmoedige,
maar schoone uitwerking, als een weduwensluier.
»Wat is dat?" vroeg Leonie, die met hare kleine ge-
handschoende vingers deze plantaardige vlechten voor
zichtig betastte.
Hangend mos, noemen het de leeken. De botanische
benaming is Tillandsia Usneoides."
»Heel mooi! Waar groeit deze plant?"
»In de zuidelijke staten der Amerikaausche Unie en in
Mexico komt zij veelvuldig voor, als een zeer schilder
achtig, maar zeer verderfelijk sieraad van boomen, voor
namelijk van eiken en ceders. De boomen, waaraan dit
mos zich hecht, zijn in den regel ten doode gedoemd."
»Het is dus een parasiet?" vroeg Leonie.
Strikt genomen, niet", antwoordde Hugo. Maar des
noods kan men het wel onder de parasieten rangschikken.
Om u het karakter der Tillandsia wetenschappelijk juist
uiteen te zetten, zou ik u eene voorlezing moeten hou
den, die u zeker niet interesseeren zou."
»Integendeelhet interesseert mij bijzonder!"
«Nu dan zal ik het heel kort zien te maken. Para
sieten of woekerplanten in den eigenlijken zin noumeu wij
botanici zulke plantendie zekere bijzondere zuigtoo-
stellen in het weefsel van andere planten doen dringen
en aan de sappen van dezen haar voedsel ontleenen. Dit
doen de Tillandsiën niet. Zij hechten zich aan eenen
boom en groeien slechts aan de oppervlakte voort, zonder
in het weefsel in te dringen. Maar wèl onttrekt do
Tillandsia het alles ontwoekerende en omspinnende, «han
gende mos", dat u hier ziet, aan den boom, op welken
het zich heeft vastgezet, licht en lucht, en bijgevolg ook
het koolzuurdat voor den piantencel onmisbaar is. Het
verstikt dus den boom en hongert hem uit
«Merkwaardig! En de boom sterft, zegt u
«De boom sterft, ja."
tot eene betere verdeeling in de toekomst van het maat
schappelijk inkomen omdat het de klove tusschen be
zitters en niet-bezitters zal vernauwen. Wil men niet
gedwongen worden eenmaal tot het geven van kiesrecht,
dan is nu de tijd gekomen het vrijwillig te schenken.
Iedere partij mot weinig uitzonderingen erkent het dan
ook als een recht van de minder bedeelden conserva
tieven zoowel als liberalen. Het was de leuze bij de
stembus in '91 uitbreiding van kiesrecht en wel zoover
als onze grondwet dat natuurlijk toelaat. In het manifest
der Liberale Unie werd immers ook gezegd dat die
uitbreiding tot stand moest komen tot zoover eene eerlijke
uitlegging van de grondwet dit toelaat. Wat hebben de
radicalen tegen deze woorden geschreven Zij behelsden
immers niets dan een onbeteekeuende, vage formule, die
de liberale partij in staat stelde, liberale kandidaten naar
de Kamer te zenden die elkander zouden bestrijden.
Want wat is eene eerlijke uitlegging van de grondwet?
Tot hoever precies te gaan was niet bepaald. Deze formule
heeft veel kwaad gedaan. Wij, radicalen, hebben er voor
gewaarschuwdmaar werden niet gehoord.
En nu vraag ik, hadden de zoo fel bestreden radicalen
dan geen gelijk? Heeft de tijd niet bewezen, dat wij
juist gezien hadden Liberalen bestreden liberalen onder
dezelfde leuze Maar bij die leuze waren ook de puntjes
niet op de i gezet. Men heeft de kiezers laten kiezen
niet op eene zaak maar op een naam af. De liberale
regeering zei reeds in de eerste troonrededat voor
blijvende hervormingen de uitbreiding van het kiesrecht
een eerste voorwaarde was die vervuld moest worden.
Wel duurde het tot het najaar van 1892, oer de beloofde
kieswef werd ingediend, maar deze was dan ook zoo goed,
dat hij aan de wenschon van de meest radicale onder de
radicalen voldeed. De regeering had dus hare belofte
vervuld. Wel zou er in onderdeelen der wet verschil
van gevoelen met de Kamerleden blijken te bestaan, maar
de vooruitstrevende liberalen juichten het beginsel, daarin
neergelegd, zeer toe, en vonden, dat de heer Tak roijaal
zijne belofte in vervulling had gebracht.
Niet alzoo de conservatief liberalen die er alles be
halve mee ingenomen waren Hp* voorloopig na
indiening was dan ook verre van bemoedigend en toen
in Juli '93 de behandeling begon was er een zee van
amendementenvooral van conservatieve richting. De
heeren van dor Kaoijvan Houten en Roëll dienden zelfs
een amendement in dat feitelijk een contravoorstel was.
Tak zei dan ook dat hij op die wijze niet meê zou wil
len gaan daar dit den grondslag het beginsel van zijne
wet aanrandde. Do toeleg der conservatieven gelukte
in zooverre zij de aannemingde behandeling wilden
verschuiven. De heer Tak werd door dat verschuiven
echter niet gestemd om toe te geven aan de richting v.
d. Kaaijvan Houten enz.; hij bleef zijn beginsel ge
trouw. Wel wilde hij in onderdeelen van eene toenadering
weten maar niet in de hoofdzaak. Tak's kieswet draagt
een finaal karakter d. i. gaat zoo ver als de grondwet
maar oenigszins toelaat. Tak wenschte een nieuwe Kamer
niet weer voor een kieswet te stellen maar in één stap
te doen wat anderen misschien in twee of drie stappen
«En natuurlijk de Tillandsia ruèt hem?"
«O, neen! Do Tillandsia heeft een buitengewoon taai
leven en woekort op het boomlijk vroolijk voort. Elk
vlokje, dat, door den wind afgerukt, naar oenen anderen
boom verdwaalt en zich daaraan vasthecht, groeit weder aan
tot zulk een alles omspinnend vlechtwerk, en onttrekt aan
den rampzaligon stam licht en lucht. Maar do boomen,
langs welke deze schoone sluiers omlaag hangen, zien er
wonderbaar uit wonderbaar prachtig in hun langzaam
wegsterven waarbij de Tillandsia die hem vermoordt
in zekeren zin zelve het weemoedig rouwgewaad levert."
«Zonderling merkte Leonie op «welke sterke over
eenstemmingen er in do verschillende rijken der natuur
bestaan."
«Het zou nog veel zonderlinger zijn, indien het n i e t
zoo ware", meende Hugo. «Het leven is overal hetzelfde,
altijd en eenwig do strijd om het bestaan aanval en
afweer dus. Deze onophoudelijke worsteling is alleen maar
bij verschillende schepsels aan verschillende voorwaarden
onderworpen maar in de hoofdzaak blijft zij zich gelijk.
Zij beheerscht het dierenrijk, zij beheerscht het planten
rijk en mij dunkt het ligt maar aan de gebrek
kigheid van onze zintuigendat wij haar niet ook in
het rijk der delfstoffen kunnen waarnemen."
«Ja, ja, dat zal wel zoo wezen", viel Welsheim in, wien
dit geleerde gesprok begon te vervelen en die aan zijne
paarden beneden en aan het programma in de Reichs-
hallen dacht.... «Maar laat ons het doel van onze
komst niet vergeten Wat ik zeggen wou wij
wilden de pantomime in de ReichshalLen eens gaan zien
U gaat toch mee Ik heb eene ioge genomen en
ons rijtuig staat voor de deur."
«Zeker Heel gaarne 1 Allervriendelijkst van u
Een oogenblik maar
«Hoeveel plaatsen zijn er in de loge?" vroeg Leonie.
«Zes geloof ik Waarom vraag je dat zoo?"
«Och", zeide zij «ik kreeg daar zoo een idee
En zich tot Hugo wendend, die reed3 den deurknop in de
hand had om uit de andere kamer hoed en overjas te
halen sprak zij op zachton toon «Zeg eens mijnheer