Arrondissemeiits-Keclitbank te Alkmaar.
En dan is spreker van meening, dat men thans niet
zooals de heer v. d. Kaay in diens rede beweert
alleen staat voor de vraag, om partij te kiezen vóór of
tegen Tak, men geen beslissing te nemen heeft voorde knap
heid van den een of den ander, niet heeft nit te maken
of Tak loijaal gehandeld heeft of niet.
Integendeel. Het is geen personenkwestie. Het is
alleen de vraag of men zeker wil zijndat de Kamer
eene meerderheid krijgt, die de liberale regeering in staat
stelt, met een nienw ontwerp voor den dag te komen
waarvan het beginsel dezelfde lijn volgt als het inge-
trokkene en op die wijze een einde te maken aan een
strijd, die alle hervormingen belemmert en tegenhoudt
of dat men er naar streven wil, mannen naar den Haag
te zendendie partij kiezen tegen Tak's ontwerpen en
dns eene afdoende kiesrechtregeling in den weg staan.
De strijd gaat om een eisch des tijds.
Hoezeer nu hunne overtuiging eerbiedigend, bestrij
den de democraten allen die een beletsel zouden zijn,
dat de kiesrechtregeling thans in eens van de baan kome.
Zij achten dat noodzakolijk in het belang van het land.
En voor dat standpunt strijdt zoowel de heer van Gilse
als spreker.
Wie dat deelt, vuile dus zijn stembiljet niet in met
den naam van den heer van der Kaay.
Na eenige pauze werd gelegenheid gegeven tot debat,
waarvan het eerst gebruik maakte de heer H. Boel-
mans ter Spill, die er in de le plaats op wees, dat
men steeds sprak van eene finale uitbreiding, die
toch niet finaal was, zoolang nog vrouwen, bedeelden,
wanbetalers enz. uitgesloten wa; en.
Mèt den heer v. d. Kaay achtte spr. de uitlegging van
den minister en diens voorstanders geforceerd. Hij boriep
zich ook op het manifest der katholieke Kamerleden, die,
op twee na, allen zich tegen do grondwettigheid van het
regcerings-ontwerp verklaarden en hoopte dat ten slotto
de katholieke kiezers hier in het district liever zouden
meegaan met de 23, dan met den enkele, die buiten
deze stond, met den heer Schaepman.
Sprmocht de opmerking niet weerhouden, dat de heer
Irenb, waar hij eenerzijds gezegd had, naar aanleiding
van de woorden in het vorslag der Schager Courant, in
geen enkel opzicht de eerlijkheid van den heer v. d Kaay
in twijfel te trekken, aan de andere zijde dat opnieuw
doet. waar hij zegt, dat anderen alleen de grondwet ge
bruiken met den toeleg het ontwerp te doen tuimelen.
Hij beval verder den kiezers de lozing aan der brochure
van den heer Cremers, president der Kamer tijdens de
Grondwetsherzieningdus een goedé getuige, die het
regeerings-outwerp in strijd met de grondwet acht en er
bijvoegt, dat hij dengene, die van diezelfde meening is
en niettemin die ontwerpen aanneemt, als een eedbreker
beschouwt.
Niet alleen spreker, doch ook anderen heeft het eigen
aardig getroffen, dat met iederen spreker van de tegen
partij, die hier kwam, de kansen voor den heer van den
Kaaij gunstiger schenen to worden. Hij hoopt, dat het
zoo voortgaan moge en het ook van avond het geval zal
blijken te zijn.
Wat betreft de bewering van den heer Treub, dat het
met het praatje", als zouden de Kamerleden niets ge
weten hebben van het voornemen des ministers om de
wet intetrekken. nu maar uit moest zijn, neemt spreker
de vrijheid de pertinente verklaring van Kamerleden, op
dat pnnfte stellen böven dio van den heer Treub, die
geen lid der Kamer was tijdens do behandeling der wet.
Ware 't anderswaarom hebben de voorstanders van
den hoer Tak dat dan niet gezamenlijk openlijk verklaard
De heer M. Coheu Stuart roept voor het laatste
door den heer ter Spill aangevoerde punt nog de getui
genis in van den heer Schaepman. Hij betoogt daarna
uitvoerig hoe de denkbeelden, ook van de voorstanders
van Tak's ontwerp, op liet punt van de schrijfproef o a..
reeds zeer veel verschillen en schetst, in verband daarmee
de gevaren, vorbonden aan de mogelijkheid, dat eerst de
schrijfproef uit het eerste ontwerp regelende de kiesbe
voegdheid. verdwijnt en wellicht het tweede ontwerp,
regelende de uitoefening van het kiesrecht, op een of
ander onderdeel struikelt en zoodoende het eersto ontwerp
wordt ingevoerdzonder schrijfproef dan waardoor
dus op die wijze alle door voor- en tegenstanders
van Tak s ontwerp gewenschte waarborgen van ge
schiktheid konden ontbreken.
Spreker blijft dan ook beweren, dat men staat voor
eene geheele onbekende toekomst, en raadzaam oordeelt
hij het daarom, mannen naar de Kamer te zenden, die
ae behandeling der wet reeds hebben meegemaakt en dns
ook op dat punt reeds ervaring opdeden.
Iljj zou dan ook met volle overtuiging stemmen op
den heer mr. W. van der Kaay.
De heer mr. A. P. de Lange betreurde den harden
aanval van den heer Treub op een afwezigen candidaat,
een man, die aller achting heeft. Men beschuldige niet
op zulke losse gronden. Want was het verschil in recht,
zooals de heer Treub het noemde, werkeljjk gewichtig
genoeg, om de hoorders te doen gelooven, dat met opzet
door den heer van der Kaay verzwegen werd, dat de
eerste categorie zijner kiezers, die der belastingbetalendeu,
zónder aanvrage, de drie andere eorst mèt aanvrage op
de lijsten konden worden geplaatst Is het meer dan een
zaak van administratieve regeling, waarbij ieder tot het
kiesrecht gerechtigde moet vragen om op de lijst te komen,
behalve zij, die men reeds kent, d w. z. zij, die op de
belastingkohieren voorkomen
Is het verder werkelijk beleedigend of onbehoorlijk
dat de heer van der Kaay des heeren van Gilse
eigen woorden uitvoerig aanhaalt en op grond daar
van als zijne overtuiging uitspreektdat genoemde heer
lichtelijk over bezwaren heenstapt
Spreker acht dat de donkere zijde in de rede van den
heer Treub. Bij alle diepgaand verschil verlieze men
de achting, die men een ander verschuldigd isniet uit
het oog.
Eene opmerking meent spr. nog te moeten maken.
Had aanvankelijk de candidatunr van den heer Treub
weinig kans van slagen, bekend als het is, dat de aan
hang van do „Vrijzinnige kiesvereeniging" d. w. z. die
der radicalen, in dit district nog gering is, thans, nu
de katholieken haar ook hebben overgenomen, biedt zij
kans van slagen aan. Waar spreker nu ten volle het
recht van den heer Treub erkeut, aan te nemen wat
hem wordt aangeboden, wil hij hem daarvan geen ver
wijt maken. Het is eene gewetensquaestie, of men bij
zulk diepgaand verschil van beginsel, zich kan laten dragen
door geheel andersdenkenden. Maar dan ook heeft spr.
het recht, om de aandacht der aanwezigen op dit feit
te vestigen en dat wenscht hij te doen.
De heer mr. J. P. Kraakman wenscht op te komen
tegen den raad, door den heer ter Spill gegeven aan de
katholieke kiezers, om niet den heer Schaepman, maar
de overige 23 katholieke afgevaardigden te volgen.
Spreker gaat na, onder welke omstandigheden de katho-
lioken in dit district hebben gemeend, don nu ingeslagen
weg te moeten houden. Hij beschouwt het ontwerp van
wet betreffende het kiesrecht niet als afkomstig van
den minister, manr van de Kroon, die het niet zal in
dienen, als het ongrondwettig was. Maar al is nu het
standpunt der katholieken hier dat vau de minderheid
der roomsche staatspartij, heeft dan de heer ter Spill
het recht, daarop neer te zien, waar hij zelf thans be
hoort tot dat deel der liberale partij, dat in de min
derhoid is ten opzichte der kiesrechtregeling
Het kiesrecht moet afgedaan daarvoor alleen komt
deze Kamer bijeen.
In één opzicht ten slofte zijn in deze quaestie alle
katholieken het eensde schrijfproef moet afgeschaft.
En dit wil ook do hoer Treub: een overeenstemming te
meer dus tusschen hem en ons.
De heer I r e u b vindt zich in een moeielijk parket,
waar de heer ter Spili meent, dat alles wat do tegenstan
ders zeggen, slechts strekt, om de candidatunr des heeren
van der Kaay te bevorderen. Z. i. moest dat oordeel
maar liever aan de kiozors worden overgelaten en de
heer t. Sp. dat gezwegen hebben.
De heer Treub handhaaft zijne voorstelling betreffende
de wijze waarop de heer van der Kaay hier zijn amen
dement heeft besprokou. Z. i. had hij op het verschil
ïu recht van de categoriëu dc aandacht moeten vestigen.
Wat bovendien de zaak zelve betreft, als het slechts eene
quaestie was van administratieve regeling was 't dau
niet gonoegals men éénmaal de aanvrage deed. Moet
men die dan telken jaro herhalen Evenzeer blijft hij
het gesprokene over den heer van Gilse onbehoorlijk
achten. Een bedoeling als die de heer van der Kaay hem
toeschrijft kan do heer van Gilso nimmer hebben gehad.
Dat had hij moeten bedenken.
Hij heeft alle eerbied voor hot nobel karakter des
heeren van der Kaay. Thans zoo meent spreker
heeft hij zich vergist.
Dit wat de persoonlijke quaestie betreft.
Of zijn geweten hem erg moest kwellen, nu hij de can-
didatuur der katholieken zich heeft laten welgevallen, ziet
spieker niet in. Ju de eersto plaatsheeft men hem geen
enkele voorwaarde gestold of eene vraag gedaan. Per
soonlijk is hem, voor zoover hij weet, geen katholiek
kiezer hier bekend. Hij acht dit echter een glibberig terrein
voor don heer de Lange en diens geestverwanten. Want
het staat vastdat zonder de katholieke kiezers, die het
met het, manifest der kath. Kamerleden houden boven
den Moerdijk geen tien liberale tegenstanders van het
ontwerp-Tak het tot de Kamer zouden brengen.
Den heer ter Spill antwoordt sprekerdat waar hij
en anderen, van finaal spraken, zij daarmede natuurlijk
bedoelden finaal binnen de Grond wet.
Wat verder het »goforceerde" betroft in het ontwerp-
Tak, zooals de heer ter S. het uitdrukt, m g spreker
zich beroepen op autoriteiten als prof. Buys on de Lou
ter, die het beidon volkomen on gehoel in overeenstem
ming achten met de Grondwet.
Des heeron ter Spill aanbeveling van de lectuur der
brochure van den hoer Cremer» heeft spreker zeer ver
wonderd, waar de heer C. behoort tot de meest conser
vatieve elemeuten op het punt van kiesrecht, die slechts
zeer g e 1 e i d e 1 ij k e uitbreiding wil.
Spreker komt verder nog eens terug op de quaestie
of de Kamerleden vóór de stemming Tak's voornemen
al dan niet kenden. Hij hoorde het van mannen als
Lieftinck, Borgesius eu de Kanter.
Den heer fetuart antwoordt de heer Treub. de quaestie
van de schrijfproef van geen practisch belang te achten,
al loopen daarover nu de gevoelens uiteen. Hij voor
zich is overtuigd, dat zij toch in ieder geval uit de wet
verdwijnt. Hij acht de schrijfproef eene oneerlijke proef
en door het couloirstelsel onnoodig.
Den kiezers geeft spieker, eindelijk, de raad, zich niet
door persoonlijke overwegingen te laten leiden doch
beslist partij te kiezen, eu dienovereenkomstig huu stem
nit te brengen.
Onder dankbetuiging sluit daarna de voorzitter het
was inmiddels reeds half twaalf geworden de verga
dering, die zeer druk bezocht was.
Zondag, s namiddags te 12';2 uur, werd in het kof
fiehuis »het V\ apen van Munster'' eene vergadering ge
houden van de aldeeling Alkmaar vau den Algeuiecncn
Aederlandsclicu Typografenbond. Na opening
door den voorzitter ontving de spreker, de heerW. van
der Snelhet woord.
Het motto zijner rede was waarom aansluiten typo's,
typo's waarom dwaalt gij
In de eerste plaats trachtte spreker zich eene verklaring
te geven waarom nog zoo weinigen bij den Bond wareu
aangesloten. Moet het niet verbazendat er zelfs in
onze kleine plaats typo's gevonden wordenwien het
bestaan dozer vereenigiug, welke reeds 21)2 jaar oud is,
nog onbekond is? Aan wien daarvan de schuld? Zouden
dit worde meer verondersteld enkelen zich terug
houden uit vrees dat de vereenigiug eene sociaal-demo
cratische tint heeft Waarom dan niet de vergaderingen
bezocht en zich vau het tegendeel overtuigd. De konink
lijke goedkeuring echter waarborgt reeds daartegen zoo
goed als de steun van weldenkendo patroons die dona
teurs van den Bond geworden zijn. Het doel eu de goede
richting van den Bond verdienen toch zeker wol de
aansluiting. Hij noemde daarbij o.a. de geringe contri
butie 8 cents per week tegenover het groote voordeel,
dat do vereeniging aanbiedt, als: waarborg van voor-
loopigen geldelijken stenn voor een lid bij eventneele
werkeloosheidbet ontvangen vau reis- en verblijfkosten
op vertoon van diploma, indien het noodig is, dat men
reizen moet om elders werk te krijgen het gratis ont
vangen van het Vakblad dat voor ieder die het met
zijn vak goed meentonmisbaar is het verkrjjgeu van
geneeskundige hulp waar zulk een fonds onder de af-
deeling bestaatenz.
Het hoofddoel van den Bond isde typografie eu bare
beoefenaars te veredelen. Dit laatste achtte spreker voora^
noodig om overal en goed voor den dag te knnnen komen.
Als men eerst zijn vak goed verstaatzegt hijheeft
men ook recht, goed en als mensch behandeld te worden,
en daartoe zal zoo niet alles dan toch veel afhangen
van de overtuigingdat eendracht macht maakt en in
velo gevallen de grootste kracht bestaat in samenwerking.
Met een paar aardige voorbeelden kruidde hij zijne rede,
staafde de waarheid dezer beide spreuken bu spoorde
krachtig aan tot aansluiting bij de vereeniging.
Het was niet zijn doel over den toestand der typo-
graphen alhier te klagen integendeelhier had men het
zoo kwaad nieten leefde om zoo te zeggen haast in
Abraham's schoot, maar op andere plaatsen, vooral in
Zeelandwaar men voor een loontje van soms f 6 per
week veel en lang moest werken daar kon en moest
door samenwerking dit doel van den Bond worden be
reikt, n.l. vermindering van arbeidstijd en vermeerdering
van loon. Hij sprak ook in het belang van anderen die
eveneens leden waren en dns op hunne hulp mochten
rekenen. Dat de invloed der vereeniging niet te ont
kennen valt, getuigde volgens spreker de laatste beweging
in Utrecht.
Spreker eindigde met nogmaals te bejammeren dat
laksheid en lauwheid nog zoovelen terughield, die slechts
leefden voor het heden en zich niet bekommerden over
de toekomst waardoor nog slechts 1000 van de 4000
typografen lid ziju van een Bond, die zoo nuttig kan zijn
voor allen een Bonddie zelfs internationaal aangesloten
is met die in omliggende landen welke hij noemde en
waarvan hij do sterkte opgaf.
Na de pauze gaf dezelfde spreker een bewijs, dat er
verschil is tusschen letterzetters en letterzettersn.l.
tusschen mannen die voor hun vak berekend zijn eu
anderen die eenvoudig letters zetten machinaal, zonder
zich van een of ander rekenschap te geven. Deze laatste,
zegt hij schuiven er op de drukkerij zoowat tusschen
door, maar blijven steeds machines, zij kosten tijd voor
zich eu andoren die hen moeten heipen of later hun
werk vorbeteren zij hebbenwanneer het een gevolg
van hunnen onwil is, geen aanspraak op de achting van
kameraden of patroons en blijven altijd verstoken van
het genotdat men allicht zon meenen dat het deel
van den zetter wasn.l. dat hjj kennis neemt
van alles dat het licht zietnog vroeger dan de lezer
voor wien hot eigenlijk gesehreven is.
In de pauze sloten zich twee leden aan en een bezoeker
uit Haarlem betuigde zijne tevredenheid over de werk
zaamheden en den goeden geestdie er in deze afdeeling
heerscht.
Woensdagden 11zal ten onzen bureeie voor
ieder de gelegenheid bestaan ter kennisneming van den
inbond der verkiezingstelegramnienvoor zoover
de uitslag dien dag bekend wordi. Er zal daartoe eene
open lijst worden aangelegd die een gemakkelijk over
zicht geeft.
Opgekomen kiezers.
Van de 1361 kiesgerechtigden te Alkmaar werd
den 10 door 1125 hunne stem uitgebracht; te Koedijk
82 van de 131.
Zitting van 10 April.
Jv. R„ Alkmaar (in hechtenis), diefstal, 4 maanden gov.
B. d. G., Hensbroek, als boven, 3 maanden gev.
P. H., Barsingerhorn, aanranding der eerbaarheid. 3
maanden gev.
S. a. W., Texel (in hechtenis), diefstal, 3 maanden gev.
J. S., Wieringen, diefstal, 14 dagen gev.
P. D., S. A. ft. en D. S., Helder, wederspannigheid,
de le en 2e ieder f 15 boete of 8 dagen gev de 3e 8
dagen gov.
W. de J., Helder, mishandeling, f 10 boete, subs. 4
dagen hecht.
W., S. L. en J. de B. Hoorn, mishandeling, dele
vrijgesprokende 2e en 3e ieder f 5 boete snbs. 3
dagen hecht.
Castrlcu ui.
Geboren:
8 Mrt. I'ieter, z. van Jan Kuijs en Neeltje Rijs.
18
19
21
Jacobus z. van Arie Nijman en Elisabeth Bos.
Gerardus, z. van Jacob de Graaf en MaartjeLoutei.
Gerardns, z. van Pieter Lnte en Maria Kaas.
Theodorasz. van Jacobns van Weenen en Jan
netje van Duiju.
Johannes Franciscus, z. van Pieter Augustinus
Vaal en Neeltje Koster.
Nicolaas z. van Bancras Beentjes en Johanna
van Lieshout.
Cathrinad. van Jacob Brakenhoff en Anna
Levering.
Gerardns z. van I'ieter Kuijs en Aafje Melker.
Overleden:
1 Mrt. Cornelis Glorie echtgen. van Jannetje van der
Park77 j.
12 Petras Theodoras z. van Johannes Dam en He
lena Catharina Heddes11 w.
20 Doris, z. van Albertus Schermer en Antje Duijn,
10 w.
22
24
26
27
31
A kersloot.
Ondertrouwd:
16 Mrt. Reindert Ouweltjes en Wilhelmina Steenhof.
23 Jan Zoon wedn. van Trijutje Schut, en Geertje
Molenaar, weduwe van Gerrit Belleman.
G e b o r e n
12 Mrt Aagje d. van Dirk Sikkes en Neeltje Bakker.
26 Hermannsz. van Simon Schrooder en Aafje
Winkel.
30 Petras Panlus z. van Cornelis Verduin en Neel
tje Schoon.
Overleden:
5 Mrt. Guurtje Bakker, echtgen. van Jacob Vlaanderen,
56 j.
11 Aafje, d. van Johannes Willem Klop en Aaltje
Vlaanderen 14 w.
