mm
N ederland.
t
Arrondissements-Reclitbank te AlkmaarT
Spreker bracht intusschen hulde aan de Koningin-
Regentes, die niet partij had gekozen, maar het oordeel
der kiezers heeft ingewonnen.
Men verkeert nog in diepe mist. Is de ontbinding
gemotiveerd door een verschil van opinie tnsschen Kamer
en regeering in zake belastinghervorming Neen, als
dat het geval waredan zonden wijdie thans worden
voorgesteld als ontrouw aan de liberale partijjuist aan
de zijde der regeering staan.
Zij geschiedde echter zooals wij dan officieus weten
over het kiesrecht.
Spreker gaat de drie ontwerpen van wet, zooals mi
nister Tak die achtereenvolgens voor de Kamer heeft
gebracht, na.
Het eerste daarvan stelde als eisch van geschiktheid
het lezen en schrijvenals eisch van welstand echter
niets anders dan het niet bedeeld zijn.
Hoe sterk deze negatieve oplossing der quaestie van
het geëischte kenteekon werd afgekeurddeed spreker
uitkomen door aanhalingen uit artikelen van de heeren
van Gilse en de Louterbeiden voorstanders van de
Een feit is het verderdat niet alle ministers over
de intrekking geraadpleegd zijn een der ambtgenooten
van den heer Tak hoorde eerst na de intrekking wat
geschied was.
Hoe dieper men graaft in deze zaak, hoe onduidelijker
zij wordt.
Daarom moet »het praatje niet uit zijn", zooals de
heer Treub wil, maar het moet eerst recht beginnen.
Spreker stelt grooten prijs op kiesrechtuitbreiding
maar nog meer op eene vertrouwbare regeering.
Hoe dit echter ook zij, de regeering diende ontwerpen
indie niet te verdedigen waren. De beer van der
Kaavdie daaiaan zijne stem niet geven wildemag
met opgeheven hoofde voor de kiezers komen. Als het
ergste waarheid blijkt is hij het slachtoffer eener mys
tificatie.
regeering.
Dat dus ook de heer van der Kaay het recht had eene
dergelijke fictie te sterk te vinden zal wel niemand
tegenspreken.
In het tweede ontwerp was de eisch slechts versterkt
met te verlangen, dat oien de drie laatste maanden des
jaars in eene zelfde woning had gewoond.
Hoe ook hierover werd geoordeeld, bewijst spreker aan
de hand van Nieuwe Rotterd. Ct. en Gemeentestem.
Dat ook toen de heer van der Kaay nog niet bevre
digd was, mag men hem zeker niet als grief aanrekenen.
Hij deed bovendien meer dan afkeuren. Hij diende
de bekende amendementen in, waaromtrent hij met een
groep zijner geestverwanten overleg had gepleegd.
Spreker gaat de verschillende voorwaarden na, waar
onder volgens die voorstellen het kiesrecht zou worden
vorleend.
Men heeft den oud-afgevaardigde er een grief van ge
maakt dat hij den census in zijn stelsel had be
houden, maar men bedenke, dat het daarbij niet meer
de vraag was, hoeveel men betaaldemaar of men
iets betaalde.
Het is eene onbillijke grief, hem er een verwijt van
te maken, dat in zijn voorstel de censuskiezers boven de
niet-belasting betalende kiezers het voorrecht zouden heb
ben, dat zij geen aanvrage zouden behoeven to doen om
op de kiezerslijsten te komen.
Dat verschil zon echter slechts voor het eerste jaar
alleen van eenig belang zijn. Staat men er eenmaal op,
als niet-belasting betalende, dat zou men volgende jaren,
vóór de vaststelling der nieuwe lijsten, eene gedrukte
verklaring hebben thuis gekregen, die men slechts had
te onderteekenen en naar het stadshuis te brengen.
Nog heeft men den beer van der Kaay er een grief
van gemaakt, dat hij een categoriën stelsel zou willen
invoeren. De Grondwet van '87 zou dat niet gewild
hebben. Maar de heer Borgesius zelf achtte het indertijd
een voordeel van artikel 80, dat men nu verschillende
categoriën van kiezers zou kunnen krijgen. Hij zeide
dat in zijne rede van 7 Juni 1887.
Daarvan mag men dus don heer van der Kaay geen
verwijt maken.
Hij kan zich in ieder geval beroemen, opbouwende
critiek te hebben geleverd en te hebben gestreefd naar
een uitgebreid aantal kiezers.
Wat het derde ontwerp betreft wil spreker allereerst
opmerken, dat hierop de ontbinding heeft plaats gehad.
Men houde dan ook voet bij stuk en blijve dit stellen
als het criterium. Men beroepe zich niet in dezen strijd
op een vierde ontwerp, dat misschien komen zal, maar
dat men nog niet kent.
Nadat artikel drie van dit ontwerp bij weinigen
overwegend bezwaar ontmoetend, was aangenomen, kwam
artikel 4 aan de orde.
Er werden daarin kenteekenen gesteld, die niets met
de zaak te maken hadden. Zoo het uitsluiten van mis
dadigers en de eisch van lezen en schrijven. Dat het
kiesrecht zouden missen zij, die hunne belasting niet be
taalden was daaronder een van de beste kenteekenen.
Van hen, die niets in eenige rijksbelasting waren aan
geslagen, werd verder niets anders gevraagd, dan dat
zij de drie laatste maanden van het jaar achtereen in
eene zelfde woning huisden.
Mag dat nu inderdaad een kenteeken heeten
Spreker doet mededeeling van de uitkomst van oen
onderzoek te Rotterdam ingesteld en in de N. Rott. Ct.
openbaar gemaakt, waaruit blijkt hoe weinig waarborg
een dergelijk kenteeken geven zou.
Ook het Handelsblad was weinig met het ontwerp in
genomen. Het noemde het vóór zijne zwenking
een monster van wetgeving.
En op dit monster van wetgeving weten wij dan offi
cieus, dat de ontbinding heeft plaats gehad.
De ameudementen-v. d. Feltz en Sanders nagaande, mocht
spreker het zonderling noemen, dat bij de vele bezwaren, die
tegen beide bestonden, de minister niettemin die niet on
aannemelijk verklaarde en dat de zaak strnikelde op het
amendement-de Meyierwaarvan het groote voordeel
was, dat het de brug zou zijn, om velen in den lande
dadelijk kiezer te maken, die nu nog eenigen tijd van
dat recht verstoken zullen blijven.
Als het inderdaad zoo s i e c h t was, waarom heeft
de minister dan niet verklaardhet niet te kunnen
accepteeren.
Wellicht kan de regeering in deze hare goede trouw
verdedigen spreker neemt dat aan doch ook wel
mogelijk is hetdat het een der donkerste punten onzer
parlementaire geschiedenis is.
s Ministers vrienden hebben zich somtijds vreemd uit
gelaten. De heer Borgesius meent, dat de heer de Meyier er
in geloopen is de minister hem heeft beet geha'd de
heer I reub zeidedat de conservatieven zich op dat
oogenbiik geheel bloot gaven en het dus een uitnemend
gekozen moment was de heer de Kanter sprak van een
krijgslist, van een lokken van de vijanden in het open
veld.
Hebben de vrienden gelijk, dan handelde de minister
voorbedachtelijk en kan spreker dat niet fraai noemen.
Maar daarom neemt hij het ook niet aan.
De heer Wertheim sprak te Amsterdam van een pro
tocol dat alle ministers geteekend hebben dat acht
spreker echter onmogelijk.
xir-?et verleden wil spreker echter verder laten rusten.
Wij moeten op de toekomst zien.
Dat de heer v. d Kaay ook uitbreiding van kiesrecht
wil bewijst hij uit diens daden en uit diens spreken.
Hij heeft stelsel tegenover stelsel geplaatstwaar de
regeering zich vergaapte aan den schijn daar streefde
hij naar werkelijkheid.
I)e regeering zocht maar vond niet. Handelde dan
de heer v. d. Kaay niet naar ziju plicht, nu hij zelf aan
het zoeken ging en wat hij gevonden hadder regeering
aanbood
Men heeft zoo hoog opgeheven van den eenvoud van
het stelsel der regeering. Do werkelijkheid van het leven
is echter niet zoo eenvoudig.
Ee uitbreiding moet finaal zijn heet het verder. Dat
is de wonderplank naar het beloofde land.
ëJ Is echter finaal, binnen de grenzen der Grondwet,
zoo voegt men er dan bij.
Teder der partijen, radicalen anti-revolutionairen de
regeering zelveheeft daarvan eene andere opvatting.
Men scherme toch niet met planken Mèt Thorbecke
zegt spr.er is niets finaals.
Dg bedoeling is thans meer en meer met finale uit
breiding, n a genoeg tot algemeen stemrecht te gaan.
Men wil zich niet beperken tot den gezeten werkman.
Dan is er echter geen grens te trekken, dan moet men
komen tot algemeen stemrecht. Dan gaat het slechts om
de vraag, of ook bedeelden zullen opgenomen worden.
Naar sprekers meening zou het regeerings-ontwerp,
uitgekleed als het misschien weder zal te voorschijn
komen, ontdaan van de eischen omtrent belastingbe
taling en schrijfproef, 86 °/0 van de mannelijke meerder
jarige ingezetenen kiezer maken
biankrijk en Duitschland, waar het algemeen stemrecht
is, hebben 87 en 90 °/0.
Evenals spreker, is de heer van der Kaay een
tegenstander van algemeen stemrecht, niet alleen omdat
de Grondwet het verbiedt, maar ook met het oog op de
belangen van staat en gemeente.
Heb ik dan zoo weinig vertrouwen in het volkvraagt
spreker. Dat wete ieder voor zich waar zijne eigen
belangen op het spel staan. Kamerleden hebben
rekening te houden met de belangen van het gan-
sche volk.
Hij stelt ééne vraag: wat geeft den voorstanders den
moed, tot dat volkomen vertrouwen op de geschiktheid
van ons volk voor algemeen stemrecht?
I)e conclusie van sprekers rede is, dat hij de hoop
uitspreekt dat de oud-afgevaardigde, de heer van der
Kaay, weder zegevierend uit de stembus kome.
De vraag is nietwaarom zou men hem wel herkiezen,
maar wel waarom zou men hem niet herkiezen.
Ging hij misschien in bekwaamheid achteruit In
karakter? Wil hij geen ruime uitbreiding van het kies
recht De beide eerste vragen behoeven geen antwoord.
M at do laatsto betreft meent spreker het tegeudeel te
hebben aangetoond.
Verwaarloosde hij de belangen van het districtvan
Alkmaar, van het platteland? Integendeel, hij gaf zijne
stem aan het ontwerp voor de stoomtram Schagen
Hoorn. Ik stond toen niet aan zijne zijde.
Op één grond kunt gij hem verwerpen. En als ge
dat wilt, dan verwacht hij het ook van u. Als gij n 1.
een radicaal wilt.
Dat is hij niet, zoo min als ik.
Op ons standpunt kunnen wij, als het verkeerd blijkt,
dit ieder jaar desnoods veranderen. Op dat der tegen
standers is nadat eenmaal de stap is gedaan geen
terugkeeren meer mogelijk.
Spreker besloot met de opwokking, dat, als de strijd
gestreden isieder bedenke, dat het geen oorlog is ge
weest, maar eene wapenschouwing slechts. Allen mogen
daarna weder in 't gelid zich scharen. Daarin zal een
waarborg liggen voor onze krachtvoor die der Kroon
I en voor onze volkseenheid.
IN a eene pauze deed de heer K. O 1 ij Ez. spreker de
vraag, wat geschieden zal, als het ministerie tengevolge
van de uitspraak der kiezers niet aan het roer kan
blijven. Als dan een ander ministerie optreedt, zal dat
geen laugdnrige, ongewenschte vertraging geven
De heer R o 11 zeide het hoofdzaak te achten, dat wij
eeno goede kieswet krijgenal ging daarmede eenig
niet belangrijk uitstel gepaard.
Vervolgens onderwerpt spreker nog het hem in handen
gekomen strooibiljet van de vereeniging Vooruitgang"
aan critiek.
Na een dankend woord van den voorzitter, den heer
mr. A. P. de Lange, wordt daarop de vergadering gesloten.
In de week van den 15 tot den 21 zijn in hei badhuis
van »het Witte Kruis" genomen 47 kuipbaden 88
regenbaden le kl., 126 idem 2e kb, samen 261 baden.
Opgekomen kiezers.
Van de 1361 kiesgerechtigden alhier werd den 24
door 1261 hunne stem uitgebracht.
I e Heiloo van de 203 (154) Heerhugowaard van de 313
(183) Koedijk van de 131 (101) stemmen.
GEBOREN.
21 Apr. Johanna Hendrina, d. van Jacob Beekhuis a
Klaasje van den Brink.
23 Neeltje, d. van Jan Hoogland en Geertje va
der Wonde.
Zitting van 24 April.
zr' w' %mondl)innen, hooger beroep, 7 dagen hecht
K. W. Rz., Oudkarspel, mishandeling, 14 dagen gev
J. D., Heemskerk, wederspannigheid, 14 dagen gev.
M. B., Helder, diefstal, 3 maanden gev.
G. v. S., Helder, diefstal, 10 dagen gev.
J. R., Helder, mishandeling, 14 dagen gev.
T. K., h.v. van T,, Helder, diefstal, 3 maanden gev
A. H. V., Helder, diefstal, 14 dagen gev.
V. S., Nieuwediep,verstoring van eene godsdienstige bij
eenkomst, 4 weken gev.
J. S., Leimuiden, mishandeling, 5 weken gev.
J- d* W., Spanbroek, verduistering, 3 maanden gev,
ONDERTROUWD.
20 Apr. Cornelis Linstra, te Alkmaar, en Pietertje Bos
sen, te Schagen. Gerrit Kos, te Amsterdam,
en Johanna Cornelia van der Hoek, te Barsin-
gerborn, onlangs alhier.
GETROUWD.
22 Apr. Johannes Frunciscua Vaske, wednr. van Johanna
Jannes, en Klasina Maria Antonia Franse.
Cornelis Roskam en Ida Stroomer. Albert
Baas en Aaltje Weder.
r®ar*'nSerl,orn. Den 22 werd door den heet
Mr. Treub eene politieke lezing gehouden. De opkomst
was buitengewoon groot. Enkele personen traden in debat.
Kolhorn. Den 22 werd eene bijeenkomst van
socialisten in het open veld gehoudenna vooraf een
wandeltocht door het dorp te hebben gedaan. xDe jeugd
scheen in de zaak het meeste belang te stellen. Zij volgde
ijverig den stoet door geheel het! dorpje.
De ansjovisvangst is de laatste dagen vrij bevredigend.
De zouterij is thans door visschers in het werk gesteld;
de boer Boerlage van Monnikendam had die hier ter
plaatse opgegeven. Ook de geepvissohers gaan dagelijks
uitmaar hebben nog weinig vangst.
lfensbroek. De heer C. de Liefde is benoemd
rot onderwijzer aan de voorbereidingsklasse der rijks
normaallessen te Velsen.
~.®c',a»en' Het programma voor den op Zondag
6 Mei, alhier, te houden wielerwedstrijd met de daaraan
verbonden feestelijkheden, is als volgt samengesteld:
s "iiI*Vdc'aB8 ?re' van óp wielrijders 1 uur,
afdeelings-wedstrijd voor hot kampioenschap van Noord
holland 3 ure, handicaprace over 10 ned. mijlen, uitge
schreven door de Schager wielrijdersclub, waarvoor als
prijzen worden uitgeloofd, ecu verguld zilveren, een zil
veren en een bronzen medalje; 4' 2 u. lange pijpen-wedstrijd
op de Gedempte gracht, waarvoor de uitgeloofde prijzen
zuilen bestaan iu kunstvoorwerpen deze wedstrijd zal
worden opgeluisterd door de muziek ven Schager's Har
moniekapel6 uur, feestmaaltijd in bet Bondshotel
(A. V aderj ,\"a de uitreiking der prijzen, 's avonds 8 ure,
zal eene soirée, afgewisseld door een bal, worden gegeven,
waarvoor de medewerking is gevraagd van de verschil
lende in deze gemeente bestaando vereenigingon op het
gebied der kunst.
r!»em. Naar aanleiding van een paar gevallen van
pokziekten. werd den 23 van gemeentowege kosteloos
gelegenheid gegeven tot vaccinatie en revaccinatie. Hier
van werd een druk gebruik gemaakt. Op 118 personen
werd de kunstbewerking toegepast.
liaiigedijk. Wegens het vroegtijdig invallen van
de warmte bij eene betrekkelijk langdurige droogte zijn
hier duizenden kooiplauteu door de onverdelgbare vlooien
vernield, Geheelts plantenbanen moeten worden over ge
zaaid. Hebben de Langedijkers een ongunstigen winter
gehad, dit kwaad is al weer niet in hun voordeel. Na
den regen van verleden week zijn de onwelkome gasten
verdwenen.
Den 23 hield voor een talrijk publiek ter verdediging
van de candidatnur-Treub de heer Goeman Borgesius
eene geestige, pittige rede. Het was nu reeds voor de
15e maal. zoo vertelde bij o.a., dat hij in die 14 dagen
als verdediger van voorstanders van Tak optrad. Van de
gelegenheid tot debat werd geen gebruik gemaakt.
Opmeer. Een lastig bezoeker bad voor eenigen
dagen de herbergier Schotsman. Toeu men den gast wilde
verwijderen kreeg de eigenaar een flinken slag met een
stok op het hoofd. Nadat men hem eindelijk de dear had
uitgeworpen, sloeg hij nog een paar ruiten in. Om een
en ander zal hij met de politie kennis maken.
Spanbroek. Als eeii bewijs voor de deugdelijk
heid van chili-salpete r als meststof diene het volgende.
Een stuk weiland van den heer v. d. S., dat den 24 Maart
geheel kaal gegeten was word dien dag met gemelde
mest bestrooid, en nu reeds, een maand later, wordt bet
gras afgemaaid.
De veehouder C. H. ontving den 21 een slag van
een koe aan het hoofd, zoodat hij bewusteloos nederviel.
Daarop kreeg hij hersenschudding, zoodat men voor het
behoud van zjjn leveu vreest.
Hoogwoud. Deu 21 herdacht de hier gevestigde
afdeeling van het Nederlandsch Onderwijzersgenootschap
baar tienjarig bestaan. De leden en hunne genoodigden
brachten dien avond allergezelligst door.
Den*2o des nachts te drie uren is een groot deel
van den Over-diemerpolder begrensd door den Ooster
spoorweg de Muidervaart en den zuidelijken dijk van
bet Rijnkanaalgeheel overstroomd, als gevolg van do
ontgraving door den aannemer C. van Boven te Nieuwer-
Amstel van een stuk grond in dien polder, om de aarde
te brengen naar het bouwterrein achter het St. Elisabeths
Gasthuis bij het Oosterpark. Door dit doorbreken staan
ongeveer 100 bunders weiland een el diep ouder water.
Het vee, dat daar liep te grazen is met modderbakken
gered. De dijk van den polder is over eene lengte van
ongeveer 50 el weggeslagen.
Den 22 is te Leeuwarden van wege de sociaal
democratische onderwijzersvereenigiDg in Nederland ouder
bet voorzitterschap van den heer C. H. den Hertog te
Amsterdam eene groote protest-vergadering gehouden tegen
het aan den onderwijzer Andries Dijkstra te Menaldum
wegens de openbaring zijner anarchistische gevoelens in
een gedrukt stuk vorleend ontslag, welke bijgewoond werd
door 200 a 250 personen. De heer Domela Nieuwenhuis
trad als spreker op. Na eenige bespreking word de vol
gende motie aangenomen De openbare vergadering enz.,
vernomen hebbendedat de onderwijzer A. Dijkstra uit
zijne betrekking is ontslagen oj) grond, dat hij anar
chistische theorieën heeft verkondigd, vertneeuende dat
de onderwijzer het recht heeftook buiten de school eene
eigen opinie er op na te honden, protesteert tegen de
handelingen van den gemeenteraad van Menaldumadeel.
