HANGEND MOS.
No. 62.
Zes en Negentigste Jaargang.
1894.
WOENSDAG
23 M E I.
Feuilleton.
Roman uit het Berlijnsche leven.
Uk HAAI! sent; COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag, en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers 0,06.
Prijs der gewone Advertentie»
Per regel O,ld. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer3
Vergadering van den Bond van liberale kies
vereenigingen in het kiesdistrict Alkmaar.
Den 20 vergaderde genoemde Bond, bestaande uit de
kiesvereenigingen te Schagen Barsingerhorn Wierin-
gerwaard en Haringcarspelin het Noordhollandsch
Koffiehuis te Schagen tot het opmaken van de lijst
van candidaten voor het lidmaatschap der Tweede
Kamer.
De voorzitterde heer Backx opende de vergadering
met te herinneren aan de eervolle onderscheiding den
heer van der Kaay ten deel gevallen, waardoor in dit
district een nieuwe vertegenwoordiger moet worden ge
kozen. Hij noodigde de aanwezigen uit, hunne candidaten
op te noemen, opdat aan de afdeelingen eene lijst daar
van zal kunnen worden overgelegd.
Van den heer J. Br e eb aart Cz. van Kolhorn was
een schrijven ingekomen, waarin hij de Candida tuur van
den heer mr. J. A. Levy, aanbeval, die reed3 vóór zes
jaren de candidaat van den Bond was en ook van de
kiesvereeniging Wieringerwaardtoen nog niet bij den
Bond aangesloten. Het politiek program van den heer
Levy schreef de heer Breebaartis ook ons program.
Men weet, wie de heer Levylid van het hoofdbestuur
van het Nut van 't algemeen is, de man die zeide te
walgen van de politiek van do Standaard, wat hem zijn
zetel kostte. Dat de heer Levy tegen het ontwerp-Tak
zou zijn noemde do heer Breebaart een praatje zonder
grond.
Do heer van der W oude ondersteunde de candi-
datuur-Levy, niet alleen op grond van zijne bekende be
ginselen in zake kiesrecht, maar ook als voorstander van
leerplicht, afschaffing van de plaatsvervanging, instelling
van arbeidsraden, verbetering van de verhouding tusschen
rjjks- en gemeentebelastingenz. Ook de heer Koomen
van Kolhorn, verklaarde volkomen mot deze eandidatuur
te willen meegaan en ondersteunde haar ten sterkste.
De heer J. Winkel van Schagen verdedigde en be
val de eandidatuur van den heer mr. H. J. Smidt,
afgetreden minister van justitie, aan. Toen in eene huis
houdelijke bijeenkomst zoi spreker onlangs door
eenige personen uit dit district gehouden, de candidatuur-
Pierson ter sprake was gebracht en deze daarmee in kennis
was gesteld, had de oud-minister verklaard voor een moge
lijke eandidatuur te zullen bedanken, maar het oog gevestigd
op den heer Smidt. De Bond is voor een finale kies
rechtuitbreiding en moet uaarom ook een candidaat stel
len die mede dit beginsel is toegedaan. Wien zou men
nu beter tot candidaat kunnen stellen dan een lid van
het vorig ministerie, oen mandie als Levy ook voor
eene betere regeling der verhouding tusschen rijks- en
gemeentebelasting is, enz. In eene bijeenkomst, donderdag
j.l., van besturen van kiesvereenigingen van verschillende
richtingen, bleek ook de heer Smidt de eenige candidaat
te zijn, door allen op één na, gewild.
De heer Koomen achtte juist den heer Smidt niet
den meest gewenschten candidaatomdat de uitersten
zich voor hem donderdag j.l. hadden laten vinden. De
liberale Bond moet zijn steun niet zoeken bij anti-revo-
26)
DOOB
PAUL LINDAU.
0-0
HOOFDSTUK IX.
Toen Martha met de uiterste behoedzaamheid de deur
van de kleine slaapkamer opende, hoorde zij de regel
matige ademhaling harer moeder, die reeds va3t inge
slapen was.
Moeder 1" riep zij met half luide stem.
Geen antwoord. Martha kende den gezegenden slaap
der oude vrouw; zij wist volkomen zeker, dat hare moeder
niet vóór den morgenstond ontwaken zou. Zachtjes sloot
zjj de deur, keerde in de huiskamer terug en schreef
met groote letters op een stuk papier: »Maak u niet
ongerust, beste moederIk moet volstrekt even uit. Op
zijn laatst om één uur ben ik weder thuis. Ik heb u
niet willen wekken. Later vertel ik u alles. Ge zult
mij wel niet wantrouwen. Martha." Zij legde dit pa
pier op de meest zichtbare plaats onder de petroleum
lamp, zoodat in het onwaarschijnlijke geval, dat de oude
vrouw mocht ontwaken en naar hare dochter omzien
haar oog terstond er op vallen moest. Vervolgens trok
zij haren regenmantel aan zette haren hoed op, voorzag
zich van den huissleutelen verliet zoo stil mogelijk
hare woning.
De aanhoudende regen had de straten op dit nachtelijk
uur waarop het Unter den Linden gewoonlijk nog vrij
levendig is, bijna geheel ontvolkt. Martha schreed haastig
voort, zich onder do opgestoken parapluis onnoodigerwijze
lutionairen en radicalen, maar bij de gematigd liberalen.
De uitbreiding van kiesrecht werd weer op den voor
grond gesteld. De heer Koomen vroeg waarom dat nu
weer geschiedde. Hij meendedat het program van den
Bond jnist niet gebiedend voorschrijft, dat zijn candidaat
zoover als Tak moet gaan en achtte het beter een man
als Levy aan te bevelen die ook bij de gematigd libe
ralen gezien is en wiens eandidatuur kans van slagen
heeft.
De heer Backx bracht in het midden, dat de radicalen
donderdag verklaard haddenwel met de candidatuur-
Smidt te willen méégaan al zagen zij ook liever den
heer Treub gesteld. De anti-revolutionairen hadden zich
niet beslist uitgesproken, maar hij meende zeker te kun
nen verklaren, dat zij den heer Levy in geen geval zou
den kiezen. Hij achtte de candidatuur-Smidt daarom moer
aanbevelenswaardig.
De heer van Kluijve, van Schagen beval nu de
eandidatuur van den heer J. li. T. Kronenian van Wie
ringerwaard, aan. Den heer Groneman achtte hij een
man bij velen in het district bekend hij is een land
bouwer en een uitstekend spreker. Sedert de laatste jaren
is de liberale partij in ons distriet verdeeld den heer
Groneman noemde spreker een candidaat, die meer een
heid in de partij zou brengen, zoowel in het zuidor- als
noorderdeel zijn velen voor hem. Dat sommige kiezors
den heer van der Kaay niet wilden steunen, lag niet aan
principieels bezwaren, maar alleen daaraan, dat zij hem
als den vertegenwoordiger alleen van Alkmaar beschouw
den. De heer Groneman nu zou z. i alle liberalen meer
tezamen brengen. Hij is wol niet voor finale kiesrecht
uitbreiding maar dat zijn vele liberalen hier ook niet.
Hij is gematigd liberaal eu in de gegeven omstandig
heden zeer aanbevelenswaardig, meende sprekor. De heer
Meijer Drees bestreed de candidatuur-Groneman
omdat hij een der onderteekonaars is van het strooibiljet,
dat de candidatuur-van der Kaay aanbeval. Daarom kan
hij de candidaat van den Bond nooit zijn. De Bond zou
zich daarmee zelf in het aangezicht, slaan.
Tot op zekere hoogte meende de heer V a n K 1 n ij v e,
dat dit waar kou zijn, maar geheel waar niet, oudat vele
leden van den Bond niet met het ontwerp-Tak kunnen
méégaan eu daarom, andere bezwaren ter zijde stellende,
den heer Van der Kaay liever zouden gestemd hebben,
die 3 jaren geleden met zijne bekende denkbeelden toch
wel de candidaat van den Bond was. De heer Drees
wees nog op de motio, indertijd door den Bond in zake
kiesrecht aangenomen, welke motie hij uitlegde als togen
den geest van den heer Van der Kaay te zijn gesteld.
De heer Van Kluijve noemde die motie zeer vaag, omdat
er alleen in gezegd werd, dat de Bond den wensch uit
sprak, dat de Kamer zou medewerken met de regeering
tot afdoening der kieszaak. Die motie sprak toch niet
van geheel meegaan met Tak. Het program van den
Bond zegt ook alleen, dat uitbreiding van kiesrecht wordt
verlangd binnen de grenzen van de grondwet en niet tot
zoover de grondwet toelaat. Daar kan ook de heer Grone
man zoowel als de heer Van der Kaay dit program ondor-
teekenen en candidaat van den Bond zijn. De heer W i n-
nog verbergend. Niet ver van den Brandenburger Thor
werd zij door eeneu haar tegenkomenden heer aange
sproken. Zij begreep hem niet en ging verder. In den
donkeren, stillen Thiergarten, waar slechts het eentonige
ruischen van den regen zich hooren liet, werd zij angstig.
Zij versnelde haren pas zoozeerdat haar hart heftig
begon te bonzen en de adem haar schier verging. Zoodra zij
de Vietoria-straat insloeg, voelde zij zich weder wat kalmer.
Reeds van verre zag zij hoe de woning der Welsheims
door zijne schitterende verlichting bij het overige van de
donkere straat afstak. Zij bleef tegenover het huis
waarvoor eene lange rij equipages en huurrijtuigen
had post gevateenige oogenblikken staan. Zij zag het
matte licht in den geheel met bloemen opgevulden hoek
zij zag den glans der gasluchters in de salons; doch tevens
ook zag zij tot hare bevreemding de vensters open en
zij verwonderde zich dat de zoo feestelijk getooide ver
trekken ledig schenen te zijn. Slechts éénmaal zag zij
eene schaduw snel voorbijzweven blijkbaar die van
eenen bediende. De zeer eenvoudige verklaringdat het
gezelschap thans in de aan de achterzijde gelegene eetzaal
vereenigd moest zijn schoot haar niet door het brein.
Zij stak nu de straat overwrong zich heen door de
smalle opening tusschen de achterwielen van een rijtuig
en de koppen der paarden van een anderen trad vast
beraden door de openstaande deur. In het ruime, helder
verlichte portaal was het aangenaam warm en rook het
naar bloemen.
Toen zij eenige scheden gedaan had en juist de breede
trap wilde opklimmenhoorde zij een luid gelach on
handgeklapde glazen van vroolijke gasten rinkelden
tegen elkander; zij hoorde *hoch" roepen en daarna het
toostgezang aanheffen: Hoch soil er leben Het koor
werd onzeker. En nu viel er eene heerlijke tenorstem
in en deed het Dreimal hoch met verwonderlijke kracht
en helderheid door de zaal schetteron Onwillekeurig
bleef zij op de onderste trede staan en luisterde. Nog
tweemaal hoorde zij die betooverend schoone stem. Toen
rinkelden wederom de glazenen onder een algemeen
gejubel werd er lang en luid geklapt.
k e 1 meende, do geschiedenis dier motie in aanmerking
genomen, dat zij dit niet zouden kunnen doen, ten minste
de heer Groneman niet. Ook meende hij dat de heer
van der Kaay niet met de regeering had meegewerkt in
de Kamermaar haar had tegengewerkt wat de motie
volstrekt niet verlangde. De heer Koomen meende
dat de heer Groneman bij velen in het zuiderdeel van
ons district niet do gewenschte candidaat zou zijn.
De heer Backx betwijfelde of er wel eenheid zon
verkregen worden in de liberale partij door het stellen
van de candidatuur-Groneman. Hij had een bezoek ge
had van een leider der liberalen te Alkmaar, die samen
werking wenschte, maar die verklaarde, dat er dan iemand
candidaat gesteld moest wordendie niet voor finale
kiesrechtuitbreiding was. Den heer Groneman noemde de
heer Backx een vergoder van den heer van der Kaay en door
hem in de Kamer te brengen, zou er een tweeden van der
Kaay in komen. En of het gros van de kiezers te Alk
maar den heer Groneman zou kiezenbetwjjfelt spreker
zeer. Eenheid zou er daarom door deze eandidatuur ook
niet verkregen worden. De heer Groneman is voor den
Bond, waarvan hij niet eens lid is, te conservatief, waarom
de heer Backx de eandidatuur vau deze heer Jacob
Zijp Hz. te Wieringerwaard aanbeval. De heer Grone
man zal nooit in iugrijponde zaken tegenover den heer
van dor Kaay staan de heer Zijp is vooruitstrevender
en daarom volgens hem meer aanbevelenswaardig. De
heer Koomen achtte eene eandidatuur van een ingezetene
van dit district niet gewenscht. Hij zou liever zien, dat
men iemand nam buiten het districtbv. een man als
Levy.» De heer Backx vond dit ook raadzamer. Wijl nie
mand meer een candidaat wenschte voor te stellen, zal
het navolgende grostal aan de afdeelingen worden ge
zonden, waaruit eene keuze kan worden gedaan
Mr. H. J. Smidt, die bij voldoenden steun een ean
didatuur verklaard heeft te willen aanvaarden Mr. J.
A. Levydie verklaard heeft mede een eandidatuur te
willen aannemen J. L. T. tironcmanwiens toe
stemming nog zal worden gevraagd en J. Zijp Hz., die
zich bereid heeft verklaardzich eene eandidatuur te
laten welgevallen.
De heer Winkel sprak den wensch uit, dat aan de
candidaten het program van den Bond ter teekening zal
worden voorgelegd, wat dan ook zal geschieden.
Nadat de voorzitter nog in overwoging had gegeven
of men met het stemmen in de afdeelingen niet zou
wachten tot het bekend is wat den 21 in eene verga
dering te Alkmaar van liberale kiesvereenigingen bespro
ken zou zijn waarover nog eene kleine discussie werd
gevoerd, kon de vergadering worden gesloten.
De opening van het proces-verbaal der stemopnemingen
is bepaald op zondag, 27 Mei.
Niet meer dan een 20tal leden van den Bond woonden
de vergadering bij.
Ook te Alkmaar hield men voorbereidende bespre
kingen omtrent candidaten voor deze verkiezing. Het
bestuur der Centrale Liberale Kiesvereeniging
had vertegenwoordigers van de liberale kiesvereenigingen
Martha klom langzaam do trap op. Do in de kleed
kamer geposteerde bediende stond voor de gesloten deur
der eetzaal, waaruit een verward gegons van opgewonden
stemmen naar buiten drong. De man had eveneens naar
het gezang geluisterd. Thans hoorde hij het meisje en
wendde zich tot haar.
»Ochzou u mij even kunnen zeggen", sprak Martha
zacht, »of mijnheer Hall ook hier onder de gasten is?"
»Ja zeker."
»Dank u."
Toen zij zich omkeerdehoorde zij hoe er een glas
met luid gerinkel in stukken sprong. Zij greep naar
haar hartalsof ook daar iets gesprongen ware.
Jean keek haar wel ietwat vreemd namaar hij was
een veel te goed gedresseerde heerenknechtom zich
lang over iets te verwonderen.
Martha was zoo kalm, zoo bedaard, dat zij zelve zich
er over verbaasde. Zij voelde alleen eene doodelijke mat
heid. Eerst sleepte zij zich langzaam een paar huizen
verder tot onder een gaslantaren. Hier haalde zij haar
beursje te voorschijn en telde haar geld na. Gelukkig
Zij had nog eenen thaler bij zich. Terstond keerde zij
om, nam eene droschke en liet zich naar de Brtiderstrasse
rijdennadat zij den voerman den gevorderden prijs
vooruit betaald had. Terwijl zij daar in die rammelkast
dooreengeschud werd overdacht zjj hetgeen er gebeurd
was en hetgeen er verder moest gebeuren met koele
nuchterheid. Slechts haar verstand arbeidde. Haar ge
voelsleven was volslagen afgestompt.
Ongemerkt, gelijk zij heengegaan was, keerde zij weder
iu hare woning terug. Do aan hare moeder geschreven
missive lag nog onaangeroerd onder de petroleumlamp.
Zij zette hare natte parapluie in het portaal, ontdeed zich
van hoed en mantelen trok hare geheel van het nat
doorweekte schoenen uit. Voor dit een en ander had zij
ongewoon veel tijd noodig. Na elke boweging moest zij
eenige oogenblikken rusten om hare volslagen uitgeputte
krachten weder een weinig te verzamelen.
Zij verscheurde het blad, dat voor hare moeder bestemd
was geweestlegdo een ander velletje voor zich op de
