2Les en Negentigste Jaargang
1894.
WOENSDAG
24 OCTOBER.
De Tentoonstelling in 1895.
Nederland.
NO. 127. Kerste blad.
ALK1HAARSCIIE COURANT
Dozo Courant wordt iMnsdag-, Moaderdag- on
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs por
3 maanden voor Alkmaar Ö,ëOfranco door het
goheele rijk l,
Do 3 nummers/"O,OO. Afzonderlijke nummers 3 ets.
rr|)s der gewone Advertentiëm
Per regel J 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer: 3.
Roewei de laatste jaren te Alkmaar veel gedaan werd,
om jongelieden een betere opleiding te gevou voor ver
schillende ambachten, volgt daaruit niet, dat andore mid
delen tot bevordering en verheffing van de handwerks-
njj verheid in onze omgeving mogen nagelaten worden.
Het plan om een wedstrijd te doen houden, tusschen
ambachtslieden uit Alkmaar en omstrekon, mot de daar
aan verbonden tentoonstelling en verloting, verdient dan
ook hartelijke toejuiching.
Het is een krachtig middel, waardoor bij den hand
werksman, de begeerte om zijn vak ten volle meester te
lijn, wordt levendig gehouden.
Iu onzen tijd vau machines, van stoom en electriciteit,
dreigt toch de kunstvaardigheid op den achtergrond te
geraken.
De groote waarde van handarbeid wordt minder ge
voeld, minder erkend dan vroeger. Men let er meer op,
tegenwoordig, of een voorwerp zoogenaamd practisch is,
dan wel sierlijk van vorm of deugdelijk van inhoud en
bewerking.
Vroeger was iedere stad trotsch op de industrie, dio bin
nen hare muien beoefend word; doch thans, aan hoevelen is
het bekend, dat in onze naaste omgeving 35 vakken of
ambachten bestaan
Welk werk door onzo stadgenooten verricht zon kunnen
worden, vraagt men dikwijls niet; het is alsof wij over
tuigd zijn, dat een voorworp fraaier ondoelmatiger wordt,
in dezelfde evenredigheid, als de afstand van de plaats,
waar het vandaan komt.
Om in dezen toestand verbetering te brengen, om deze
werkeijjk niet hersenschimmige nadeelen te verminderen,
bestaat geen beter middel dan eene tentoonstelling.
In April 1895 wordt onzen ambachtslieden eene schoone
gelegenheid aangeboden, om proeven te geven van be
kwaamheid in hun vak.
Niet slechts is het doel, dat werkgevers hierdoor in
staat zijn, to beoordeelen over welke krachten zij kunnen
beschikken, indien zij die behoeven, maar ook om de
bezoekers van eene dergelijke tentoonstelling op de hoogte
te stellen van hetgeen geproduceerd kan worden.
Het nut van tentoonstellingen te bepleiten, blijft o. i.
zoolang noodig, als het feit bestaat, dat tal van voor
worpen, elders vervaardigd, door ons gekocht en betaald
worden, terwijl menig bekwaam handwerkman ten onzent
zonder werk blijft.
De groot-indnstrie gevoelde reeds lang, de voordeelen
van tentoonstellingenzij spande alle krachten inzij
offerde belangrijke geldsommen opom hare machines
en producten bekend te maken.
Geen jaar gaat voorbij, of men slaat in verschillende
steden van Europa grooto gebouwen op, om reusachtige
machines te vertoonen. De electriciteits-tentooustelling te
Frankfort had geen ander doeldan om de nadeelen van
de laatste Parijsche expositie, waar Dnitschland niet ver
tegenwoordigd was, te ontgaan. Stolwerck bonwt tempels
van chocolade, als hij daartoe ia de gelegenheid is Krnpp
en Grüson zenden hun grootste kauonaen overal heen
Van Houten zond naar Chicago een gehoel huis en Blooker
een windmolen.
Het zou slechts kortzichtigheid zijn te denkeu, dat zij
dit alles enkol en alleen voor hot genoegen van de be
zoekers doen, of omdat zij zich deze opofferingen gemak
kelijk kunnen getroosten. Neen, zij zien in, dat zonder
deze reclame, zonder vertooning van hetgeen zij leveren
kunnen, bun industrie te gronde zon gaan bij gebrek aan
bekendheid.
Het gaat in het klein, als in het groot.
En daarom herinneren wij dan deze overbekende feiten,
opdat de werklieden uit Alkmaar en omstreken hunner
zijds zooveel mogelijk trachten zullen, de tentoonstelling
in April 1895 schitterend te doen slagen Des te meer
wenschen wij dit, omdat, blijkens bet programma van den
wedstrijd, alles goed wordt voorbereid en o.i. beter,
dan bij vroegere tentoonstellingen.
Men heeft thans een leiddraad, die vroeger ontbrak.
Teekeningen wordeu verstrekt voor den »gebonden''
wedstrijd, opdat men in de gelegenheid zij, om te lateu
zien, dat volgens eene opgegeven feekening eenig werk
nauwkeurig kan uitgevoerd worden.
Eu wij betwijfelen niet, of de commissie zal zorg dragen,
dat de voorbeelden, die zij geeft, eenige kunstwaarde
bezitten.
Door kunstvaardigheid alleen slaagt do handenarbeid
or in, den strijd tegen machinaal-werk vol te honden.
Opdat die knnstvaardigheid biijke, zijn zoodauige werk -
stukken in ieder vak opgenomen, waarbij eenigo moeie-
lijkheden te overwinnen zijD.
Bovendien verkrijgt men daardoor oen beteren maatstaf
tot beoordeeling van ieders bekwaamheid.
De zorg waarmee het programma bewerkt is, blijkt
ook daaruit, dat, voor zoover wij kunnen nagaan, bijna geeu
vak vergoten is; aan de vogelkooiindustrie te Uitgeest
is gedacht, evouals aan het kuoopen van netten te Eg-
mond aan Zee.
Tevens zijn de vrouwelijke handwerken opgenomen
kleermaaksters, kantwerksters, bloemenmaakst.ers, enz. kun
nen mededingen.
De rijke opsomming vau voorworpen, die ingeloverd
kunnen worden, zoader dat de inzenders gebonden zijn
aan die keuze, eindigt metsluimerrnllen.
Wij kannen ons voorstellen, dat de commissie, die wij
voor de samenstelling van hot uitvoerig program alle
hulde 'brengen, onwillekeurig gedacht heeft: na den ar
beid is het zoet rusten", en in dien gedachtengaug zelfs
sluimerrollen niet vergat.
Naar het ons voorkomt, zijn ook da voorwaarden van
den wedstrijd wel overdacht. Billijk is bijv. de bepaling,
dat de inzender een lid der jury aanwijst. Niet minder
juist schijnt ons toe, om goede constructie, gepaste ver
siering en uitvoering in verband met het materiaal, als
toetssteen voor de beoordeeliug te stellen. Tal van voor
werpen in onze woningen voor het grjjpen, zouden, in
dien zij ingezonden mochten worden, aan dien eisch in
het geheel niet voldoen.
De aandacht op dit punt wordt derhalve niet zonder
reden gevestigd.
Door de uitsluiting van werkgevers, komen de vruchten
van het werk aan den vervaardiger zelf ten goede en
gaat niet, gelijk bij de groote tentoonstellingen het ge
val is, de werkgever alleen strijken met de voordeelen
en geheel inoogsten de eer, die hem slechts voor een deel
toeko mt.
De verloting eu de invullingsbiljetteu waarop ieder
inzender den koopprijs van het voorwerp kan aangeven,
zullen tengevolge hebbendat billijke vergoeding voor
geleverden arbeid niet uitblijft.
Dus ook daarvoor werd gezorgd.
Met bescheidenheid wenschen wij echter der hoofdcom
missie nog eene zaak in bedenk te geven, indien de
geldmiddelen het toelaten, hetgeen wij niet kunnen be-,
oordeelen.
Zou het niet mogelijk zijn, om den aankoop van mate
rialen gemakkelijk te maken
Er zullen toch sommigen zijn die wel willen mede
dingen maar niet de middelen bezitten om de grond
stoffen aan te schaffen of misschien een kleiner
voorwerp kiezen omdat de kosten van een grooter
werkstuk hunne financieele krachten te boven gaan.
Door een voorschot van de Hoofdcommissie, zon men
misschien aan dit bezwaar tegemoet kunnen komen
Naar wij verwachten, zal de hoofdcommissie niet slechts
te Alkmaarmaar ook buiten de stad het programma
verspreiden.
Want het is wenschelijk, dat eene belangrijke zaak als
deze niet alleen hier maar ook in de omliggende ge
meenten de aandacht trekt. Ook op het platte land zijn
werklieden, die wat goeds kunnen inleveren.
Zeer te waardeeren is de steun, dien men roods onder
vond. De gemeente Alkmaar ging voor, gaf de localiteit
en 300 guarantie Hoogwoud, Bergen, Egmond aan Zee,
Egmondbiunen, Oudorp, St. Pankras, Oudearspel Noord-
Bcharwoude, f 60; hot departement Alkmaar vau Nijver
heid f 100 door particulieren te Alkmaar werd bijeen
gebracht f 570.
De hoofdcommissie werd dus op weg geholpen, en gaf
blijken veel moeite en tijd voor oene goede zaak over to
hebben.
Doch ten slotte hangt hot welslagen harer pogingen
van do inzendingen af.
Veler medewerking is derhalve onontbeerlijk.
Kosteloos verkrijgbaar bij de uitgevers dezer courant.
Beroepen 'bij de ned. herv. gemeente op Vlieland
ds. Geertsema Beckering te Schoondijko.
De gemeenteraad van Assen heeft met 7 tegen 6
stemmen iiet voorstel van den voorzitter verworpen om
der feestcommissie tot regeling van de ontvangst van
het bataljon infanterie een krediet van f 100 te verloenen.
De minister van biunenl. zakeD heeft den 20 be
paald, dat met wijziging van het bepaalde sub. 2 zijner
beschikking van 29 Aug de daarin bedoelde afwijking
van Let verbod van veevervoer, met inachtneming overi
gens van het in die beschikkiug bepaalde kan worden
toegestaan door den burgemeester van Rotterdam, wanneer
die afwijking gevraagd wordt ten behoeve van vee, dat
van de veemarkt te Rotterdam direct, uit den kring, om
vattende Noord-, Zuid holland Utrecht en een deel van
Gelderland, naar de slachtbank moet worden vervoerd.
Den 22 is te Blijham door 450 wijkgravers van den
aannemer G. Bos het werk gestaakt, na weigering van
de door hem gevraagde loonsverhooging. Zij trokken
zingende door Winschoten.
Aan de gemeente Yellen is boven en behalve de
bijdrage, bedoeld bij art. 45 der wet op het lager onder
wijs, een subsidie verloend van f 9596.
De nachtboot van den heer Bosman, die den 20
des avonds van Zwolle vertrok, is even voorbij de spoor
brug in de Willemsvaart in aanvaring gekomen met een
aldaar gelegen scbip, toebehoorende aan schipper Dirk
Heiisu^n geladen met 31000 steenen het vaartnig is
dadelijk gezonken doch de opvarenden werden gered.
Te Roelofarendsveen (gemeente Alkemade) is een
tweede geval van aziatische cholera met doodelijken
afloop voorgekomen. r
Te Hilversum is een bedelaar, J. Vos genaamd
ontdekt, die, toen hij iu de Schapenstraat uit zijne woning
gezet werd wegens wanbetaling, bleek te bezitten, behalve
verschillende zilveren en gouden voorwerpen groote
hoeveelheden kleedingstnkkeneetwaren enz. en f 400
aan rijksdaalders en guldens, f 100 aan kwartjes, f 150
aan dubbeltjes, f 33 aan 2'/2centstukken en ruim f 300
aan centen.
Te Hellevoetslnis is den 18 des avonds een marinier
3kl., iu beschonken toestand de kleine valreep oploopende
bij het naar boord gaan, misgestapt, eerst op het naast het
vvachtsohip liggendo vlot gevallen en daarna te water. Den
19 is zijn lijk gevonden: het hoofd was overal ingedrukt.
De minister van koloniën heeft de dames A. M.
van Santwijk, A. W. Montoban en S, C. van Loersam
gesteld ter beschikking van den gonvorneur-genoraal van
Ned. Indië, om te worden benoemd tot hulponderwijzeres
bij het openbaar lager onderwijs voor europeanen en met
dezen gelijk gestelden in Indië.
Te Groningen is een gebouw van drie verdiepingen
verrozen op een door mej. de Rauitz geschonken terrein
ten dienste van geheel-onthouders, waar ook vergaderin
gen gehouden kunnen worden en reizigers nachtverbljjf
kunnen vinden.
Het gemeontebestnnr van Rede heeft voor hot ge
bruik van een stuk heidegrond onder Laag Soeren door
hot le bat. van het 8e reg. infanterie uit Doesburg
tijdens de ontsmetting van de Manritskazerne aldaar, van
12 Juni tot 7 Juli 1894 f 390 of f 15 per dag ontvan
gen, nadat het gemeentebestuur geweigerd had de door
den minister van oorlog aangeboden som van f 100 aan
te nemen, daar hij f 15 per dag buitensporig hoog had
gevonden.
Blijkens het zesde bericht van ontvangen bijdragen
voor het Roode Kruis in Ned. Indië ziju sedert de vorige
opgaven bij den penningmeester, den heer mr. D. Polak
Daniëls, ingekomen aan giften f 2127.405.
Den 21 heeft voor de arr. rechtbank te Arnhem
terecht gestaan Jacobns Theodorus Stelbrink, uit Nijme
gen, thans in hechtenis, die in den nacht van den 18
op den 19 September j.l. in eene woning te Nijmegen den
weesvader Johannes Konst uit Scheveningen, terwijl deze
to bed lag zoodanig zon hebben mishandeld, door hem
moedwillig in de keel te grijpen en een hevigen slag tegen
het hoofd toe te brengen, dat daardoor bloeduitstorting
tusschen hersenen en hersenvliezen plaats had on deze eenigo
uren later is overledon. Vijf getuigen werden gehoord.
De vrouwen Middegaal en Schelkons bevestigden, dat de
weesvader bij hen oen doel van den avond doorbracht op
18 September. Te 12 uren ging bekl. met Middegaal
naar oene bovenkamer en Konst bleef met Mina Schei-
keus beneden. Na een half unr kregen ze woorden over
oneerbare voorstellen. Beklaagde liep toen naar beneden,
vond beiden worstelend, greep Konst bij den hals en gaf
hem een slag op het hoofd met de hand. K. werd be
wusteloos §n stierf den volgenden dag. De deskundigen
achtten Konst overleden tengevolge van uitwendig ge
weld. Een geweldige verbloeding was in de hersenen
geconstateerd. Beklaagde bekende oen klap gegeven te
hebben, alleen om vrouw Scholkens ter hulp te komen.
Het O. M eischte 4 jaar gevangenisstraf. De toege
voegde verdediger mr. F. N. L. Aberson achtte het niet
vaststaande, dat de dood hot gevolg was geweest van
mishandeling subsidiair vroeg hij een lichtere straf.
Uitspraak den 30.
Schagen. Door den hevigen wind van den 21
zijn een paar kamertjes van du badtent aan de Wiel
geheel uit elkander geslagen; oen groot gedeelte van het
dak werd van de tent gerokt en oen viertal kamertjes
werden moei dan een voet verplaatst. Ook leed het hek
werk om het afgezette stuk land aanmerkelijke schade.
