Stadsberichten.
Amsterdam. De gemeenteraad heeft den 17 o. a.
besloten, de commissie van bijstand voor de statistiek
uitsluitend uit raadsleden te doen bestaan en het aantal
leden dier commissie bepaald op vijf, en de houten barak
van het Oude Buiten-Gasthuis op te vijzelen en in ver
binding te brengen met de centrale verwarming in het
Wilhelmina-Gasthuis.
Den 20 heeft dr. P. L. Rutgers het rectoraat der
«Vrije Universiteit" alhier overgedragen aan zijnen op
volger mr. D. P. D. Fabius met eene redevoering over
»Het kerkrecht in zoover het de kerk met het recht in
verband brengt".
Den 20 werd hot detachement aanvullingstroepen, ter
sterkte van 12 onder-officiereu en 220 minderen onder
bevel van den van verlof terugkeerenden kapitein der
infanterie van het oost-indische leger W. L. Kimmijser
dat per stoomschip Koningin-Regentos naar Indië ver
trok, weder hartelijk uitgeleide gedaan. Kolonel Lutz
van het 7e reg. infanterie sprak de troepen namens het
nederlandsche leger toeterwijl de kapel van het 7e
regiment en de uit Njjmegen met den trein mede ge
komen muziek de vaderlandsche liederen deden hooren.
Do heer Bergsma, minister van koloniën, die zijne dochter,
welke ook naar Indië vertrekt, uitgeleide deed, maakte
de reis naar IJmuiden mede. Aan do Hembrug had het
stoomschip weder oponthoud daar het ongeveer op de
zelfde plaats als de vorige maal vast raakte.
Bij de commissie voor het Nationaal Fonds alhier was
tot den 19 's namiddags 5 uren ingekomen f 63.051.97.
De kamer van koophandel en fabrieken alhier heeft
bij schrijven van den 20 aan den minister van waterstaat
inlichtingen gevraagd omtrent den sluisbouw te IJmuiden,
op de bespoediging van weikon bouw zij reeds herhaal
delijk heolt aangedrongen. Zij vraagt tbansle. Of de
oplevering van het metselwerk, waarvoor de termijn van
Februari tot October verlengd was, thans inderdaad is
geschied 2e. Of reeds een beslissing is genomen omtrent
de voor de beweging der deuren te bezigen kracht en
de vervaardiging en aanbrouging der voor die beweging
noodige werktuigen thans met spoed zal geschieden 3e.
Tegen welk tijdstip de algeheele voltooiing en ingebruik
stelling der nieuwe groote zeeschutsluis kan worden te
ge moet gezien
De 22 heeft voor het Hof alhier in hooger beroep ge
diend de zaak der valsche bankbiljetten. Het Openbaar
Ministerie eisohte vernietiging van het vonnis der recht
bank op grond van schending van art. 222 van het
Wetb. van Strafvordering en veroordeeling van Krausse
tot 6', S. Toebaerts 4, Thnmm 3, v. Liemt 3, Frey 3,
Sinnige 2, Arnzt 2, Rempt 3 en Keose 2 jaar en 6 maan
den gevangenisstraf, terwijl voor Lötchke vrijspraak word
gevraagd.
Den 22 zijn vau de vijf voor onderwijzeres geëxami-
neerden drie geslaagd, n.l. de dames Chr. de Meijer en
A. A. Nolting alhier en J. Kossel van Be v e r w ij k.
Becmsler. De najaarsveemarkt wordt den 29
gehouden.
Beverwijk. De gemeenteraad heeft den 16 be
noemd tot hoofd der Fröbelschool mej. A. I. M. Stein-
metz te 's-Gravenhage, no. 2 der voordracht, met 7 van
de 11 stemmen.
De begrooting voor 1895, welke aangeboden werd,
sluit in ontvangsten en uitgavon op 58.646.42sdaarbij
wordt voorgesteld verhooging der opcenten op hot per
soneel van 60 op 75, terwijl de hoofdelijke omslag, tot
nu toe geheven tot 120 pet. van den bruto-aanslag, go-
bracht zal worden op 130 a 135 pet.
Kdam. Voor het wijzigen en maken van aard
werken voor het fort bij Edam begroot op f 25600
was den 18 van 20 inschrijvers de heer A. Bos te Helder
voor f 22.127 de laagste.
Haarlem. Den 22 zijn in de vrije- en orde
oefeningen der gymnastiek vijf van de zes goëxamineer-
den geslaagd nl. J. D. van Ramhorst, C. B. van Schra-
vendijk, J. Tolsma en E. J. Visser alhier en B. H. van
Rhijn te Naardeu.
Heerliugowaard. Du gelegenheid om kosteloos
boakeu uit de volksbibliotheek, ter lezing te ontvangen
is voor ingezetenen der gemeente iederdu Vrijdag van 4
tot 5 uur opengesteld bij don bibliothecaris den heer
D. Pijper. Met opoflering wordt deze nuttige instelling
in goeden staat onderhouden en steeds uitgebreid, waar
tegenovor het bestuur niets anders wenscht, dan dat er
een zeer druk gebruik van gemaakt wordt.
Helder. De liberale kiesvereeniging Burgerplicht
heeft den 19 den heer J. J. Stooker, gepens. kapiteiu-
luitenant ter zeevoorzitter der Commissie tot het
examiueeren van machinisten ter koopvaardij thans
wonende te Hilversum candidaat gestold voor lid der
Tweede Kamer. Hij hoeft verklaard voorstander te zijn
eener ruime uitbreiding van het kiesrechtzoover de
grondwot deze toelaat. De Vrijzinnige Vereoniging
«Vooruitgang" heeft den 20 candidaat gesteld den heer
dr. P. C. F. Frowein, leeraar aan het Kon. Instituut voor
de marine en lid van den Raad alhier. De Vrijzinnige
Kiesvereeniging te Zijpe heeft den heer H. van Calcar
candidaat gesteld.
Hoed ijk. Den 19 is tot onderwijzeres alhier be
noemd mej. W. D. Mesman, onderwijzeres te A1 k maa r.
Venhuizen. Tot lid van den Raad is in plaats
van wijlen den heer J. Sluis gekozen do heer Dirk Boot
te Hem met 61 van do 109 stemmen.
Tot hoofd-ingelanden in het bestuur van den polder
Wegfzann zijn gekozen de heeron JanCrok te Koog aan
de Zaan, Simon Bakker Rz. en Chr. Grootes Mz. te
Westzaan, resp. met 89, 92 en 77 van de 102 stemmen.
Wesfgraftdijk. De heer J. Keulen, proponent te
Sneek, heeft voor hot beroep naar de doopsgezinde ge
meenten van West- en Oostgraftdijk bedankt.
liolliorn. Het veelvuldig uit- en inspuien in
1893 schijnt werkelijk den havenmond op voldoende
diepte te hebben gehouden; de schipperij is echter blijkens
een adres van de vereeniging «Schuttevaer" nog geen
zins tevreden. Voor oene dorpshaven, waar schepen in- en
uitgaan van boven do 100 tonnen, (het vorig jaar nog
van 139 tonnon) stelt, volgens sommiger meening, de
schipperij wel wat hooge eischen Die vaartuigon toch
zijn hier in de eerste plaats zeer zeldzaam en bovendien
kunnen zij tot aan de los- en ladingplaats zonder moeie-
lijkhedeu komen. Wat, vragen eenigon, wordt dan toch
wel verlangd
Het buitengewone hooigewin dit jaar moge in het
algemeen voordeelig zijnniet voor huurdertjes van
dijken en wegen, die wel dubbel zooveel hooi hebben als
andersmaar nu geen koeien gestald kunnen krijgen
(zoogenaamd om de melk), doordat de veehouders, ook
in evenredigheid van het gewonnen hooi, zelf te weinig
vee hebben. Zelf koeien koopen kunnen de meeste dezer
lieden niethet hooi verkoopen gaat door den te lagen
prijs evenmin.
Spanbroek. De gemeente-rekening van 1893 sluit
met een batig saldo van 1226.35. Do ontvangsten be
droegon f 13470,615 en de uitgaven f 12344,26s.
Het laatst verschenen nummer van 20 October van de
Wereldkroniek, geïllustreerd nieuwsblad voor
iedereen, waarvan een abonnement tevens eene verzeke-
keriug tegen de geldelijke gevolgen van ongelukken bij
eene soliede Maatschappij met zich brengt, bevat o.a.
Hoe de Baliërs op het eiland Bali zijn gekomen Ons
Civiel Bestuur op Bali en Lombokmet portretten
Goesti Djilantik van Karamgasem op Bali Een moedig
prediker (da. Rogge); S. T. Land (met portret); De nieuwe
Nederlandsche Opera (met portretten) Internationale
Atletische wedstrjjden De ziekte van den Keizer
van Rusland (met portret); De nieuwe verkiezingen in
Belgie, enz. Ook zijn ad 10 ets. afzonderlijke nummers
verkrijgbaar.
Voor de betrekkingen van In Indle gevallenen
De commissie voor het groot militair assaut op
zaterdag, den 27, deelt ons mede, dat dank zij het groot
aantal inteekenaren en met het oog op de ruimte in
de zaal, zij zich verplicht heeft geacht het rondgaan met,
de lijsten te staken. Ten einde echter zooveel mogelijk
het goede doel te bevorderen en een iuder in de gelegen
heid te stellen daarvoor iets bij te dragon, zal zondag,
den 28, nog een tweede uitvoering worden gegeven in
het lokaal Harmon ie, des avonds ten 7x/2 uur. De
toegangsprijs is dan voor een heer bepaald op 0,50
voor een dame op 0,25. De kaarten zijn voor dien
avond te verkrijgen aan het bureau der zaal van 103
uur. Kaarten voor den eersten avond zijn niet meer
beschikbaar. 1 Uur vóór den aanvang van beide uit
voeringen is de zaal geopend. Giften worden tot 1
November e.k. gaarne ingewacht bij den penningmeester,
den heer C. J. T. de Graaf, len luitenant, Cadettenschool.
Ged. Staten hebben aan de Provinciale Staten voor
gesteld de subsidie aan de Ambachtsschool alhier
to verhoogeu van f 2000 op f 2500
In den nacht van den 21 op don 22 hebben kwaad
willigen op de Bierkade, Sint Annastraat, Luttik-Oudorp,
Oudegracht en Zeglis, allerlei baldadigheden gepleegd,
o.a. bij verschillende bewoners de belknop afgerukt en
zelfs bij één een ruit verbrijzeld. De politie, den vol
genden morgen hiorvan verwittigd, heeft onmiddellijk
een onderzoek ingesteld en is de daders, waarvan er twee
's morgens vroeg met hun schip naar Amsterdam wa
ren vertrokken, op het spoor.
Bond van nederlandselie onderwijzers.
Zondag, den 21, werd in het lokaal H a r m o n i e
de gecombineerde vergadering gehouden der afdeelingen
van den Bond van nederlandsche onderwijzers, benoorden
het IJ. In weerwil van het zeer ongunstige wéér was
de bijeenkomst vrij druk bezocht en de belangstelling
bleek verder nog duidelijk uit het werkzaam aaudeel
dat velen namen aan bet juist uiteenzetten van de pun
ten van behandeling en het daaruit volgende veelal nut
tige debat, waarvoor somtijds bleek tijd te kort te zijn.
Ongeveer half één werd de vergadering geopend met
een woord van welkom door den heer A H. Bijleveld.
Bij deze opening moest hij den aanwezigen de teleur
stellende medodeeling doen dat de heer A. Kerdijk, lid
van de 2e Kamer der Staton-generaal, wegens ongesteld
heid verhinderd was heden ter vergadering te komen.
Genoemde heer had dit per brief bericht, maar nog steeds
hopende op herstel, eerst zaterdag officieële mededeeling
per telegram kunnen doen toekomen. Bij eene volgende ge
legenheid hoopte de heer K. doze teleurstelling te vergoeden.
Verder deeldo hij mede, dat eene weerstandskas aan den
Bond was toegevoegd, tot welker ondersteuning hij hoopte,
dat de geldelijke offers der aanwezigen ruimschoots
zouden vloeien. Hij besloot verder met den wensch, dat
de bijeenkomst mocht beantwoorden aan het doel waar
mede zij op touw was gezet, n.l. het verhelderen der iduën
omtrent verschillende verhoudingen op het gebied van
onderwijs en maatschappij versterking van den band
tusschen de ouderwijzers, beter inzicht in de wegen, die
tot ons doel kunnen leiden en last not leastverhooging
van het aanzien van den Bond van nederlandsche onder
wijzers, die door velen niet genoeg gewaardeerd wordt, waar
van de reden van het beslaan door sommigen nog zelfs in
twijfel wordt getrokken, en met de hoop dat het den
twee aanwezigen sprekers zou gelukken goed te maken,
wat eigenlijk voor drie was berekend. Hij gaf daarop het
woord aan den hoer J. G. v. d. Vijver, onderwijzer te
's-Gravenhage, om in te leiden punt 2 van de agenda.
„De salarieering van den onderwijzer."
Inleider begon met de opmerking, dat hij over deze
zaak zeker niets nieuws zou kunnen vertellen dat hij
alleen zou kunnen herhalen, wat reeds meer gezegd was,
ja misschien wel nog eens zou moeten zeggen wat
reeds meermalen herhaald was. Mag men de onderwijzers
in het algemeen of mij in het bijzonder daarvan een
verwijt maken? vraagt spr. In geen geval. Of is het onze
schuld, dat wij altijd maar op hetzelfde aambeeld moeten
hamereu Kunnen wij het helpen, dat wij elke krullen-
jongslooi van j 25 per jaar moeten afpingelen? Hebben
wij om periodieke verhoogingon gevraagd, die na 25 jaar
(zegge 25) kunne.verleend worden, zooals men o.a. in
de rijke residentie voor een deel van het personeel heeft
vastgest- ld en die zelfs tegenstanders der openbare school
te laag voorkwamen Niemand meer dan de onderwijzers
zouden weuschen, dat er een einde kwam aan dat voort
durend adresseeren en verzoeken om meer salaris of perio
dieke verhoogingen. Onze schuld is 't niet: wij werken
en doen onze plicht en worden daarvoor, met uitzonde
ring van een klein getal in enkele groote steden karig
beloond.
Als men vraagt, hoe het toch komt, dat de onderwij
zers in het algemeen zoo slecht bezoldigd worden, geeft
men daarvoor gewoonlijk vijf redenen ople de lage
minima door den wetgever vastgesteld 2o het groote
aantal onderwijzers; 3e de slechte financieële toestand
van vele gemeenten; 4e de onwil van vele autoriteiten;
5e de wijze waarop in verscheidene gemeenten de bevor
dering is geregeld. Een 6e reden, vindt spr., wordt door
hen, die zich niet bij den Bond hebben aangesloten over
het hoofd gezien en die isde lauwheid van duizenden
onderwijzers, die anderen de kastanjes uit. het vuur laten
halen en zelf toezien, en die het zoo onmogelijk maken
het „solliciteert-niet-stelsel" toe te passen op die gemeen
ten, die te laag salarieeren en waar van geen periodieke
verhoogingen sprake is.
Eenige ophelderende woorden over die verschillende
oorzaken waren zeker niet ongepast. Achtereenvolgend
herinnerde hij hoe de minima van de wet van '57, voor
onderwijzer f 250 en voor hoofd f 400 wel waren vermeer
derd, maar zeer langzaam, wat mede zijne oorzaak hierin
vond, dat het Nederlandsch Onderwijzers genootschap ver
zuimde een algemeen petitionnement der onderwijzers
op touw te zetten. Was f 400 in '78 nog goed, dan zou
f 500 in 1890 een stap vooruit geweest zijn. Maar die
stap is niet gedaan en van daar de oppositie tegen de
huidige wet, thans niet van politieke zijde, maar van
den kant der onderwijzers. Mocht het over enkele jaren
tot eene herziening der schoolwet komen, al was het
alleen maar van art. 26, dan verwachtte inleider dat van
alle kanten op f 600 als minimum zal worden aange
drongen. Tegenover de beworing, dat het aantal onder
wijzers zoo groot is, stelde inleider het feit, dat er thans
te weinig ziju op verschillende plaatsen zijn toch 60
of meor leerlingen aan do zorg van één onderwijzer toe
vertrouwd; geen enkele vakman zal dit goedkeuren.
De slechte financieële toestand der gemoentekas noemt
spr. een argument, dat niet over het hoofd gezien mag
worden Tal van gemeenten zijn werkelijk onmachtig,
beter te salarieeren, maar daar is het dan de taak van
den Staat, in dezen nood te voorzien. Als de kas ontred
derd is, moet daar in de eerste plaats veelal de onder
wijzer onder lijden. De nadeelen van de belasting-her
vorming van minister Pierson drukten (dit werd reeds
door velen aangetoond) in den vorm van bedrijfs- en
inkomstenbelasting meer op den ouderwijzer, zoodra hij
slechts f 650 salaris heeft, dan op winkeliers, en nering
doenden. De onderwijzers betrekking is eene zeer gewone
en vele gemeenteraadsleden zoeken zoo min mogelijk uit
to geven voor het. onderwijs, veelal zeer ten genoegen
van de [tegenstanders der openbare school. Somtijds be
weert men, dat nog meerder onderwijs geven niet noo-
dig is of, zooals bij enkelen, moet men het gebrek zoe
ken in volslagen gemis aan kennis. Men denke b.v. aan
het raadsliddat bij de aanvrage om een aardglobe
meende, dat deze te duur was en men vooreerst wel met
ten van Nederland zou kunnen beginnen. Spr. meende
te mogen beweren, dat zulke raadsleden al heel slecht
hun eed tot naleving en uitvoering der wet houden, daar
toch art. 192 van de grondwet en art 16 voorschrijft
In elke gemeente wordt voldoend lager ouderwijs gegeven.
De vraag: hoo moeten wij bezoldigd worden, gaf spr.
aanleiding (of een onderzoek van het minimum van
f 500 en wat een onderwijzer, al was hij alleen, daar
mede kon doen. Eene lijst van de noodzakelijkste uit
gaven voor een ouderwijzer met een gezin, opgemaakt
door het bestuur der afdeeling Amsterdam, nauwgezet
berekend, had bewezen dat men kwam tot f 1786. En
geen der raadsleden had op eene der uitgetrokken posten
iets kunnen afdingen. In den Haag was men gekomen
tot f 1761,50 en aan het gemeentebestuur opgezonden
was t met deze lijst eveuzoo gegaan. Uit eene
brochure „Fatsoenlijke armoede", bleek hetzelfdeeene
derde lijst voor eene plattelandsgemeente kwam verder
tot 1023 kortom uit alles bleek dat de inkomsten
niet in overeenstemming zijn met wat we noodig hebben
om fatsoenlijk te leven. Wanneer spr. de salarieering
van andere betrekkingen nagingwas de onderwijzer
steeds de minste en kon er geen sprake zijn van den
billijken eisch dat bij gelijke bekwaamheid en verant
woordelijkheid van arbeid gelijke salarieering behoort
om te voorzien in gelijke behoefte.
In den laatsten tijd streofden velen er naar, de onder
wijzers onder de proletariërs te tellen. In salarieering
mogen zij dit zijn in ontwikkeling en capaciteitvond
hij, waren zij 't niet.
Hij meende zich en den onderwijzersstand niet te
hoog te schatten als bij een onderwijzer gelijk stelde
mot een commies le klasse of een hoofd meteen adjunct
commies maar dan was het salaris lang niet gelijk.
Ook in het buitenland waren de traktementen hooger
en beter geregeld. Voorbeelden uit Dusseldorf, Brnssel,
Neufchatel en Berliju staafden deze bewering.
Dat deze geringe bezoldiging nadeelig werkte en velen
het onderwijs vaarwel hadden gezegd of dit in hun
belang nog deden hieraan herinnerde spreker door de
verzekering dat een zijner keunissen klerk was gewor ien
in de Rekenkamer eene betrekkingwelke met j 2000
tot 2700 wordt betaald. Een ander die zich onge
schikt gevoelde en eenvoudig postlooper was geworden
had eon salaris van 750, f 75 voor kleeding en onge
veer 100 aan andere emolumenten, terwijl nog een ander
commies werd bij de rijksbelasting, eene betrekking
met een eindsalaris van 1500.
Spreker meende nog, dat van hem, die ƒ1600 1800,
dus het hoogste salaiis heeft door autoriteiten wel ge-
eischt mag worden, dat, bevoorrecht als hij is, hij b.v.
deelneemt aan het herhalingsonderwijs.
Maar hoe nu tot die hoogte te komen
Dit acht inleider eene belangrijko kwestie. Gedwongen
door den drang der omstandigheden, om voor het gezin
er iets bij te verdionen zou z. i. voor velen het voort
durend deelnemen aan vergelijkende examens een groot
bezwaar, ja zelfs bepaald een beletsel zijn, om ooit het
maximum te bereiken. Moge de voo:stander van verge
lijkende examens deze al noemen «edele wedrennen om
oudor zijne collega's de eerste te worden", velen zullen
t met hem heeten «een wilde jacht naar het grootste
aantal punten. De acte moest z. i. oen waarborg zijn
voor de capaciteiten de verdere controle worden over
gelaten aan de meest vertrouwbare beoordeelaars, n.l. de
mannen van praktijk en ondervinding. In vele andere
betrekkingen wordt het ancienniteits-stelse! gevolgd; ook
de hoer Mr. \V. Stortenbeker, die zooveel jaren in Indië
was, keurde dit steeds 't beste. De heer H., te Rotterdam,
had mede in «de Bode" van 1 Jan. 1893 flink uiteen
gezet waarom het vergelijkend examen dient afgekeurd
te worden en waarom aan het ancienniteits-stelsel de
voorkeur moet worden gegeven. Met het laatste geeft
