De doodstraf.
Zes en Negentigste Jaargang.
1894.
Z 0 N 1> A a
11 NOVEMBER.
PARIJSCHE BRIEVEN.
t,
Dit nummer bestaat uit (lrie bladen.
■g+aAL"
NO. 135. Eerste blad.
ALkJIAAHSCHE
Deze Courant wordt Dinsdag-, I»o®derd»g- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar ©,80franco door bet
geheele rijk J 1,
De 3 nummers/O,©6. Afzonderlijke nummers 3 ets.
der gewone Ad verten tien:
Per regel J ©,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
I.
Telefoonnummer: 3.
Een strafmiddel moet gradueel kunnen opklimmen.
Nn is het verschil tusschen levenslange opsluiting en
het onthoofden zoo groot, dat alle graduatie tusschen
die twee straffen ontbreekt.
Het onderscheid tnsschen leven en dood, het laten
bestaan en het vernietigen van een menschenleven, is
XXXI.
Bois Colombes 8 November 1894.
1 November. Is er een vreeselijker misdaad denkbaar
dan hoogverraad Zou men kunnen gelooven dat een
Toen de dader van den weerzinwekkenden moord te I bestaan en het vernietigen van een menscuemeveu, 18 i offi(jier zi(jh daaraan schuldig maakt Toch liepen
Schaden dank zij de ijverige nasporingen van de justitie, niet meetbaar, niet vergelijkbaar; tusschen die twee daarover verscheidene geruchten welke wij echter niet
8 foik-pnq de nnmerkinff »hoe strafmiddelen bestaat een gaping, een hiaat. De taak durfden gelooven en nog minder bespreken; heden echter
ontdekt was hoorde men telkens de opmerking F wy uiet laQger te zwij de geheele pers,
jammer dat de doodstraf is afgeschaft door het geheele laod weergalmt de kreet, kapitein
Nu dezer dagen de openbare behandeling van deze tot den dood van den misdadiger moet besluiten of met geploegd t(jgen zijn ,and en do_
beruchte strafzaak zal plaats hebben kunnen bij niet- wordt derhalve ontzettend moeilijk. Die moeielijkbeid cnul0nten j betreffende de nationale verdediging in geval
rechtsgeleerden, eenige beschouwingen over bovenstaand heeft tengevolge, dat de doodstraf ook in landen waar zij van oorlog verkocht aan eene vreemde mogendheid
«ii li* li aio/>v.fc mUvoam wattIf t.npfTfirmst. I m«n 7.ftcrt aan Italië. Is het vcnaad wsrkoliik gepleegd
onderwerp, wellicht eenige belangstelling wekken.
Het kan eenig nut hebben, om sommige beginselen
van de wetenschap van het strafrecht in herinnering te
brengen omdat het werkelijk blijktdat velen geneigd
zijn, zonder vorder onderzoek, het vervallen van de dood
straf te betreuren en wederinvoering wenschelijk te achten.
Welke argumenten zijn in hoofdzaak tegen de dood
straf aan te voeren
Het behoeft geen betoog, dat bij de bepaling van een o x
straf rekening .«houden moet worden met het gewicht behoeft voor enkele, weinig voorkomende gevallen, geen Wij willen echter de uitspraak van den krijgsraad met
D afzonderlijke bepalingen te bevatten. vooruit loopen en nog de hoop koesteren, dat de kapitein
ran de misdaad. doodstraf gegchrapt worden, dan mag de wet- zal blijken onschuldig te zjn ondanks de gegronde ver-
j moedens en bewijzen van zijne schuld,
gever met nalaten, om dit te doen. Door eene bijzondere gunst hadden wij gisterenavond
Hierbij komt, dat het zeer de vraag is, of in beginsel be(. g0jak eene voorstelling bij te wonen welko gerust
de staat het recht heeft, het leven van een staatsburger I ,eenig'' mag genoemd worden. Het Théatre de la
te ontnemen.
Zelfs de slechtste, de verdorveuste mensch blijft eon
subject van rechten.
Het doel van den staat is, om den mensch als subject
van rechten te beschermen
Wat de staat wel vermag, is de rechten der indi
bestaat, slechts zeldzaam wordt toegepast. 1 men zegt aan Italië. Is het verraad werkelijk gepleegd
Is haar toepassing zeldzaam, dan blijkt daaruit dat Wij kunnen dio vraag niet geheel bevestigend beant-
s J woorden doch waarschijnlijk is hetwant zonder
zij over het algemeen kan gemist worden. ernstige redenen zon de minister van oorlog niet last
Met andere woorden, gevallen als te Scbagen, waarbij hebben gegeven tot zijno aanhouding en opslniting in
het opzet zoo boosaardig was, zijn gelukkig uiterst eene waal- de kapitein geheel »au secret' is. Blijkt
zeldzaam. voor den krijgsraad dat Alfred Dreijfns werkelijk die
De doodstraf blijkt dus niet onontbeerlijk te zijn, om groote schuld op zich laadde, dan is dit een slag voor
j i ju de Israëlieten daar velen de joden reeds voor zoovele
in 't algemeen de rechtsorde in den staat te handhaven. onheil verantwoordehjk stellen, en de misdaad van een
De wet, die uit den aard der zaak algemeen werkt, I hunner geloofsgenooten thans aan allen zullen wijten.
Het middel waarmee men tuchtigt, moet eene sterkere
werking hebben al naarmate de overtreding van de wet
ernstiger was of niet
Met andere woorden een strafmiddel moet deelbaar zijn.
De doodstraf voldoet aan dit vereischte niet. Zij is
absoluut vaststaandeniet voor vermeerdering of ver
mindering vatbaar. Afpassing is niet mogelijk zij kan
niet verzwaard of verlicht worden, indien iu een bepaald
geval de omstandigheden waaronder het delict begaan
werd dit wenschelijk zouden maken
Indien een misdrijf, b.v. moord, steeds en wanneer ook
gepleegd altijd even afschuwelijk wasdan zou een
Renaissance gaf een nieuw drama van Victorien Sardon,
getiteld »Gismonda" met Sarah Bernhardt in de hoofdrol.
In korte trekken willen wij eene analyse geven van dit
drama, zoo schoon en zoo verheven, als misschien Sardou
er nog nimmer een schroef. De handeling verplaatst ons
in Griekenland, in het hertogdom Athéne, korten tijd na
den vierden kruistocht. Gismondaweduwe van den
vidnen te verkorten, terwijl het niet anders dan machts- laatsten hertog Nerio II wijdt zich geheel aan de op-
,f voeding van haren zoon Francesco en weigert alle huwe-
-.«vuy- overschrijding kan zijn, wanneer het subject ze v®r" ^kgaanzoeken van hare buren, waaronder vooral haar
absoluut onveranderlijk strafmiddel uitstekend kunnen nietigd wordt. Alleen uit noodweer, ingeval van oorlog neef Zaccaria Franco een eerzuchtig man dingt naar
dienstdoen of opstand bijvoorbeeld, kan dit geoorloofd zijn, anders met. hare hand en naar den hertogeljken troon. Het volk
Doch dit is niet het geval.
Dat zelfs moord onder sommige omstandigheden bijna I op gewezen, uai nei seuavoi zuu guuunuu^ vraoouiu i vag^er0 hand noodig zou zijn om haar en haar kind te
vergefelijk wordt heeft Minister Modderman bij de gev>l1» veel g°e(1kooper, dan om een misda ïger evens- v0rded;g0I1) doch zij WJJ slechts huwen met een flink en
behandeling van het nieuwe wetboek van strafrecht, op lan8 to onderhouden. eerlijk man> en dien vindt zij niet onder hare verwijfde
Dit is echter een zwak argument, omdat slechts bp buren. Zaccaria, om zijne kans te bespoedigen, neemt
hooge uitzondering de executie volgtin de meeste ge- de toevlucht tot een wreedaardig middeleen zijner
vallen wordt gratie toegestaan. getrouwen Grégoras geheeten, laat, als bij ongeluk, den
T jongen prins vallen in eene kmlwaarin een tijger ligt
Op het budget van het Departement van Justitie Jopggglot^n Groot misbaar onder de hovelingen, Gismonda
zou dus de wederinvoering geen bezuiniging van eenige gmeekj; haren aanbidders het kind te redden en zweert
beteekenis kunnen opleveren. op het kruis dat zij zal behooren aan hem die haar
Ook wordt opgemerkt, dat de afschrikwekkende invloed Francesco behouden terug geeft. Eén enkel man durft
van het schavot misschien de booswichten zal tegen- het waagstuk bestaan Almerio een eenvoudig valken-
1 dragerdien het golukt den tijger te dooden en den
welsprekende wijze betoogd. Hij vei wees naar de ge
echiedenis van een ongelukkig meisje Beatrice Cenci
die met den jongeling harer keuze, ten einde raad, haar
eigen vader vermoordde wegens redenen, die welvoege-
lijkheidshalve slechts verzwegen kunnen worden
Het feitdat de doodstraf niet vatbaar is om gepro-
portionneerd te worden naar de schuld, levert derhalve
een groot bezwaar op bij hare toepassing en zelfs op
CO LI yiUUl U\JU VV IUU-1 i_fi| "H1V, «vvjiueu.ug I 1 1 i i 1 1 rl I Li lil LI tJ 1 UlOLl UOU gUlUUU UCU vijj^vi i-v» vu
een afschuwelijk misdrijf, als vadermoord, zon het on- hoaden> om eendellct te bü«aan waaroP onth°°fdlng
jongen prins te redden. Almerio, die in alle stilte zijne
Inln n 11* (1 T rf n tü nl IQ I 1 1 1 J n U i iUn M n J n (I It rt »»1 i n r* n r* tl il n
rechtvaardig zijn steeds en voor alle gevallen de dood
straf bindend voor te schrijven.
Een tweede argument is dit
Hoe volkomen de strafprocedure ook ingericht is, toch
blijft de mogelijkheid nooit uitgesloten dat de rechter
dwaalt
Ook in dit opzicht is de Schager moord leerrijk.
Niettegenstaande de justitieblijkbaar met de grootst
mogelijke omzichtigheid, te werk ging, heeft zij, korten
tijd gelukkig iemand die geheel onschuldig was aan
gehouden.
Aan de doodstraf kleeft nn het verschrikkelijk gebrek,
dat zij onherroepelijk is dat een samenloop van omstan
digheden, een gereehtelijkeu moord tengevolge kan hebben
Sommige criminalisten hebben, dit gevaar inziende, voor
geslagen, om alleen de doodstraf toe te passen, als de
dader volledig bekent.
Doch duidelijk is, dat zoodoende een premie op 't
ontkennen van schuld gesteld wordt, en dat de meest
verharde misdadigers, die niettegenstaande alle bewijzen
toch blijven ontkennen, dientengevolge minder zwaar ge-
als straf gesteld is. I Vorstin bemindeeischt thans de nakoming van de ge-
Ongelukkiger wijze, blijkt uit de statistieken, dat het J0fte door Gismonda afgelegddoch de trotsche vrouw
getal en soorten van misdrijven, die jaarlijks begaan wil den knecht niet hnwen. Tevergeefs biedt zjj hem
worden, weinig afhankelijk zijn van strafmiddelen. geschenken en eerbewijzen, de man blijft staan op zjjn
recht, het ziin niet de eer en roem en geld welke hij
Oeconomische hervormingen en voornamelijk zoodanige hjj Jbemint in Gismonda de vrouw, het ideaal,
die toeneming van welvaart tengevolge hebben zijn en dez0 w;] h jjGismonda verzoekt den bisschop Sophron
waarschijnlijk de eenige middolen, om het getal der haar van den eed te ontslaandoch deze weigertzij
misdadigers te verminderen. heeft op het kruis gezworen en alleen de Paus kan
Statistisch staat vrijwel vast, dat de doodstraf niet af- dien eed to niet doen. Gismonda trekt zich terug in
i D h#t klooster van Daphni, daar ontvangt zij het antwoord
schrikwekkend werkt, dat b.v. in landen als Frankrijk pang> die £aar' haar woord gestand te
waar zij wel bestaat, niet minder moorden worden ge- doen ea Almerio te huwen. De hertogin komt tegen
pleegd, als in ons land, waar zij in 1870 werd afgeschaft. dat besluit, in opstand, de bisschop dreigt haar met den
Hoewel met 't oog op de ervaring en vooral wanneer
men nagaat het groot getal recidivistende straffeu, die
door onze rechtbanken dag aan dag worden uitgedeeld
weinig tot verbetering van de misdadigers schijnen te
strekken blijft in beginsel toch waar dat straf een
maatregel is om den wetsovertreder tot beteren levens
wandel te brengen.
Individueel mag nooit betwjfeld worden, dat hij die
een delict beging, berouw gevoelt.
zich ban, en het volk dreigt met eene revolntieen schaart
aan de zijde van Almerio. Deze laatste kalmeert het volk,
hj gaat het klooster binnen en begeeft zich in de macht
van Gismonda. Daar volgt een der prachtigste tooneelen,
welke het ons ooit gegeven werd bij te wonen; Gismonda
wil Almerio dwingen haar van den eed te ontslaan,
beurtelings bidt en dreigt zij, doch de man verheft zien
allengs in hare oogen, hj is bereid van al zjne rechteh
afstand te doen eu verlangt in ruil slechts hare liefde.
Deze liefde werkt aanstekelijk, de vorstin wordt op hare
beurt daardoor aangegrepen, zj weigerde den manneljken
held te huwen, zij zal thans zijn minnares worden. Gis-
,i De mogelijkheid, om een slechten levenswandel door u«m j-
straft zouden worden, als zij die berouw toonen en wel gedrag' als 't ware nit te wisschen, snijdt men af, monda komt terug van het rendez-vous, zij hoort voet-
bekennen. I J I stappen, verbergt zich, en bemerkt Zaccaria en Gregoras,
Voorts is dwaling ook zeer licht mogeljk, wat betreft
de toerekeningsvatbaarheid van een beklaagde.
Het kan licht voorkomen, dat iemand wiens geestver
mogens gestoord z ju, een misdrijf begaat, en dat zjne krank
zinnigheid niet gedurende het proces opgemerkt wordt.
De doodstraf is onherstelbaar, daarin ligt een harer
grootste gebreken.
In onze eenw zjn meer dan 80 gerechteljke vergis
singen geconstateerd, in zaken waarbj de vermeende
dader ter dood werd gebracht.
Een derde argument hangt samen met het eerste.
door het individu van zjn leven te berooven. Ook met
onze procesorde is de doodstraf iu strjd omdat zj het
vonnis feitelijk onherroepeljk maakt en dat zj derhalve
de onfeilbaarheid des rechters voorop stelt.
Doch boven en behalve de aangestipte argumenten
bljkt uit de toepassing van de doodstraf, dat zj geen
aanbeveling verdient.
Daarover een volgend artikel.
deze laatste spreekt over de misdaad, welke hj beging,
door den jongen prins den tjger toe te werpen, daarop
zal hj Almerio dooden. doch is daarvoor te laf, en de
bijl ontsnapt aan zijne handen. Wat de knecht niet dnrft
wil Zaccaria beproeven, doch Gismonda werpt zich op
hem en doodt hem met den gevallen bijl. Almerio, be
schuldigd van den moord, moet sterven, hj komt Gis
monda van haren eed ontslaan, doch deze laatste bekent
de waarheid eu neemt den geliefden man bj de hand,
voort hem naar het altaar en ontvangt met hem den
bisschoppeljken zegen. Dit drama is een triomf voor
Sardon, voor Sarah Bernhardt-Gismonda en voor den
heer Guitry-Almorio. Ook de andere rollen zjn in uit-
