Het Onreciit Gewroken
Eerste Boek der M acta been.
No. 145.
Zes en XVegentigste Of aar gang.
1894.
WOENSDAG
5 DECEMBER.
VERMIST s
een Bankbiljet van 100 gulden
F A 697.
Amsterdamsche Brieven.
FEUILLETON.
£9)
UMItARSlllF couramt.
Deze Courant wordt Dlastfag-, Daaderdag- en
ZaterdagaTflad uitgegeven, Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar 0,S0; franco door het
geheele rjjk 1,
De 3 nummers f 0,00. Afzonderlijke nummers 3 ets.
l*rt|s «Ier gewone Ad verten flens
Per regel J O,IA. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer: 3.
De COMMISSARIS VAN POLITIE te ALKMAAR
verzoekt beleefd bij aanbieding aanhouding en onmid
dellijk bericht.
De Commissaris van Politie voornoemd
P. G. C. J. FUNDTER.
XXV.
De afloop »der werkstaking onder de bakkersge
zellen is onzen lezers nituarlijk bekend. Nadat Am
sterdam eenige aren vanwege de broodeloosheid in rep
en roer is geweest, hebben de stakers hun zin gekregen
en zijn zij weder aan het werk getogen. Algemeen werd
erkend, dat de loonen in het bakkersvak, in aanmerking
genomen den langdnrigen diensttijd, te laag waren, zoodat
de patroons, al hadden zij zich willen verzetten, ten
slotte toch zonden hebben moeten toegeven.
Er was echter nog een geldiger reden voor de patroons
om de eischen hanner gezellen in te willigen. Door de
felle concurrentie was de prijs van het brood zoo laag
mogelijk geworden en nu bood zich een geschikte gele
genheid aan om dien te verhoogen. De mannen, die elkan
der anders door hnn wedijver bet leven zuar genoeg
maakten, kwamen thans broederlijk bijeen en besloten
eendrachtig om door opslag van het brood de financieele
gevolgen van de strike op het publiek te verhalen.
Die eenstemmigheid deed reeds dadelijk vermoeden,
dat de bakkers heel goed wisten wat zij deden. De groote
massa, die gewoonlijk niet veel verder denkt dan haar
neus lang is, juichte triomfantelijk, dat ook nu weder
door aaneensluiting de victorie was behaald de bak
kers lieten haar juichen en lachten zelf om het hardst
in hnn vuistje. Jammer voor hen, dat de berekening,
die zij voor zichzelf maakten, ook door anderen werd
gedaan en gepubliceerd. Wat bleek daaruit? Dat de be
weging niet voor de gezellen alleen voordeel had opge
leverd, ma&r dat zelfs de patroons het meest daarvan
profiteerden, wijl de verhoogde broodprijs meer in hun
kas bracht dan daaruit behoefde te worden genomen
voor het vermeerderde loon.
Toen was Holland in lastDe minder bedeelde klassen,
die verreweg het meeste brood gebroiken, zouden der
halve in hoofdzaak moeten opbrengen, wat men had ge
meend van den patroon te znlleu halen 1 En deze zou
zich verrijken met het geld, uit armoedige woningen
saamgebracht en daar zoo noode te missen Is het won
der, dat de jammerklachten in koor werden aangeheven
Werkliedenvereenigingen zonnen op middelen om van
de sloot, waarin zij waren geraakt, weder op den wal
te komen men hoorde allerwege van protest-meetings
mompelen en zelfs toog een deputatie uit een 25-tal
werkliedenverenigingen, deel uitmakend van Werkmans
VAN
EIM1A 1.1% 1,1,.
Vertaald door Guillette.
NEGEN EN TWINTIGSTE HOOFDSTUJL
.Deze, toen zij het leger zagen, dat tegen hen
over stond, zeiden tot Judas: hoe kannen wij,
zoo gering in aantalden strijd wagen tegen deze
groote menigte, te meer daar wij vermoeid zijn,
en heden nog geen spijs genuttigd hebben
Maar Judas zeide: „liet gebeurt licht, dat vekn
door weinigen overmeesterd worden, en bij den
God des hemels maakt het geen onderscheid^ te
redden door velen of door weinigen.
ant wiet van de talrijkheid der legermacht
hangt de overwinning af in den krijg, maar uit
,den hemd Is de beslissing."
«•College Green. Gloucester, 15 Augustus 1642.
Lieve Mrs, Ursula
Ofschoon er vooreerst niet veel kans is een brief te
kunnen verzenden begin ik vast u te schrijven opdat,
als de gelegenheid zich voordoetik iets gereed hebben
zalook verlang ik n alles wat er in den laatsten tijd
gebeurd is te vertellen U hebt nit mijne brieven aan
grootvader en aan Hester gehoord dat ons huwelijk den
oden gesloten is ik kom daar dns niet op terng maar
geef u liever een verslag van hetgeen er sedert gebeurd is.
«Wij zijn zeer nanw ingesloten, toch is dit niet zoo erg
als de onzekerheid en spanning die er aan voorafgingen^
toenzooals de royalisten lachend zeiden het eene zaak
was van:
belangen, naar den burgemeester om diens tosschenkomst
in te roepen waarbij zij ten antwoord kregen, dat de
heer Meinesz eigenlijk niets kou doen maar toch nog
een remedietje in petto had, waarover hij zich echter
voorloopig niet kon uitlaten. De patroons stoorden zich
aanvankelijk aan die beweging niet veelalleen een en
kele fabriek, die er bovenop wilde komen, behield de
gewone broodprijzen en de socialistische Volksbakkerij
zag zich wel verplicht om faire bonne mine a raanvais
jeu eu het brood even goedkoop als voor eonige weken
te verkoopen.
Op den duur konden echter de patroons in dit lijdelijk
toezien niet volharden. De volkstoon tegenover hen werd
zoo vijandig, dat men in een openbare vei'gadering durfde
zeggen, dat de bakkers zich volstrekt niet hadden te
verwonderen als zij op een goeden morgen eens al hnn
ruiten vonden ingeslagen. Daar kwam nog iets anders
bij. De meer gegoede klassen hadden in het begin de
enkele centen voor het duurdere brood over het algemeen
vrij gewillig betaald vanwege het leedvermaak, waarmee
zij ueerblikten op bot gewriemel tusschen de bakkers
gezellen en de arbeidende klasse, dio om hunnentwille
moest bloedon. Hun egoïstischo gedachtongang was, dat
daaruit de les zou worden getrokken, dat met een werk
staking nog niet alles was gewonnen en verdere strikes
nn wel de sympathie van het groote pnbliek zouden
moeten ontberen en derhalve mislnkken. Het egoïsme
voor het heden won het evenwel van dat voor do toe
komst. Openhartig verklaarden toch de eigenaren der
groote broodfabrieken aan vertegenwoordigers van cou
ranten, die hen kwamen interviewen, dat zij er door de
strike veel beter op waren geworden en nn begonnen ook
de meer welgestelden te ageeren voor eene prijsverlaging.
Tegen die oppositie waren de bakkers niet bestand en
gedachtig aan het bekende spreekwoord, dat een half ei
beter is dan een ledige dop, kwamen zij overeen, van
den verhoogden prijs de helft te laten vallen. Dat is een
billijke maatregel, want, evenmin als het opging dat de
fabrikanten, ten koste van het publiek, de meeste vruchten
van de beweging hunner ondergeschikten pinkten, even
min is 't van hen te vergen, dat de financiëele schade
post uitsluitend voor hunne rekening komt. De concur
rentie is te groot dan dat zij dien zouden kannen dragen.
t fepreekt wel vanzelf, dat het hoogere loon, door de
bakkersgezellen en de typografen aan hel eind der week
gebeurd, de beoefenaren vhd andere vakken sterk tot het
navolgen van hun gedrag prikkelt. De slagers schijnen
nu het eerst huu slag te willen slaan. Terwijl deze brief
geschreven wordt zijn zoowel de socialistische als de
roomsch katholieke bonden van slagersgezellen vergaderd;
wellicht vernemen wij het resultaat nog vroegtijdig genoeg
om dit hieraan als postcriptum toe te voegen. Dan komen0,
volgens de geruchten de koekebakkers aan de beurt
zullen deze slagen, dan mogen ze wel haast maken, want
na bt. Nicolaas hebben de meeste menschen zóó genoog
van zoetigheden, dat de banketbakker tot onvrijwillige
nonactiviteit is verplicht. Ook onder de melkboeren broeit
iets en wordt slechte op het geschikte oogenblik gewacht
om aan de wenschen door werkstaking kracht bij te
«Bristol duchtend,
Exeter zuchtend,
Gloucester vlochtend."
»Ik voor mij vergelijk een beleg bij het trekken van een
kma, wat van te voren erger schijnt dan het oogenblik
zelf k. Eerst dacht ikdat ik het gemakkelijker had
kunuen dragen als Joscelyn nog niet beter was geweest,
maar zjjn vreugde bij tijds hersteld te zijn, had zooveel in
vloed pp mij, dat ik ook niet anders dan blijde kon wezen,
al ben ik iederen morgen wanneer hij naar de wallen
gaande, afscheid van mij neemt, even ongerust. Zijn opge-
rnimde, hoopvolle aard begint dos reeds invloed te hebben
op mijn zwaartillendheid, evenals Faith's vroolijkheid
haar man goed gedaan heeft; hij ig ondanks deze treurige
tijden minder somber en streng dan we dit van hem
gewoon zijn.
«Reeds den dag nadat de koning de stad opgeëischt
had, werden de waterbuizen door welke de stad van water
voorzien wordt, door den vijaud afgesneden. O de ver
bittering van de Royalisten is groot en nit zich op al
lerlei wijs. Wat zal het einde zijn, en hoe vreeselijk zal
het wezen als de vijand zegevierend de poorten binnen
trekt te meer vertoornd door onzen hardnekkigeu tegen
stand Joscelyn is overtuigd dat Sir William Waller tot
P za' aanrukken, maar de woorden van den koning
aan onze twee burgers, die hem het weigerend antwoord
omtrent de overgave van Gloucester brachten, zal ik niet
gauw vergeten «Waller is uitgeput, en Essex kan niet
komen.
«Dit herinnert mij dat ik iets tot lof van den koning
gehoord heb, en aan n, die veel van hem houdt, vertellen
wil. L. M. heeft de boden beleefd ontvangen, en eenige
hovelingen, die hen bespotten om hnn kort afgeknipt
haar, eene berisping toegediend zelf moet ik bekennen
dat men een paar van de ergste Pnriteinen als afgezanten
gekozen had. Erfzonde Smith ziet er niet onoogelijker
nit. Sir William Waller zei mij eens dat hij altijd Jos
celyn uitkoos, wanneer hij een afgezant of'gijzelaar uoodig
had, om zijn goede vormen en aangename manieren
maai in Gloucester dacht meu er anders over. Zijn'
zetten. Worden al die pogingen tot lotsverbetering be
kroond, dan zal men langzamerhand tot eene stijging van
de arbeidersloonen in de verschillende vakken van han
denarbeid in de hoofdstad komen. Als vanzelf gaat
daarmee een prijsverhooging der artikelen van dagëlijksche
consumptie gepaard.
Op wien zal dat alles ten slotte bet meest drukken
Alweder is het een groot gedeelte van den toch reeds
zoo erg geplnkten middenstand, dat daardoor andermaal
een veer moet laten. De gezinnen met inkomens van
f 1200f 2400 zullen voortaan met datzelfde bedrag
moeten rondkomen, ondanks de hoogere prijzen van brood,
melk, vleesch en andere behoeften voor da^elijksch ge
bruik. Een onevenredig hooge som voor belastingen staat
reeds op hnn budgetop den dnur zullen zij ter wille
van den verhoogden post voor hnishondgeld zich nog meer
bezuinigingen moeten opleggen. Jammerlijk is de mach
teloosheid om daartegen iets te doen. Is het wonder, dat
menige kantoorklerk, menige onderwjjzer, menige win
kelbediende en menige journalist de arbeiders be
nijdt, omdat voor hen het redmiddel der werkstaking niet
te bereiken is Maar meer nog zon het te verwon
deren zijn, wanneer ook in deze gelederen de benarde
omstandigheden meerdere aaneensluiting brachton om te
kunnen handelen als de tijd daarvoor rijp werd geacht?
De middenstand is het ook weer in hoofdzaak, op wier
schouderen de gevolgen komen van het in October 1893
genomen gemeenteraadsbesluit tot verwijdering der ker
kelijke liooglecraren. In antwoord op deze beslissing,
door velen voorgesteld als een uiting van vijandige gezind
heid tan opzichte der Nederlandsch Hervormde Kerk, heeft
thans de synodale commissie van dit kerkgenootschap be
paald, dat de Hervormde theologanten van den aanvang
at niet te Amsterdam mogen stndeereu. Ook voor de
propaedentische studio van het eerste jaar znlleu zij zich
naar elders moeten begeven. Zoo krachtig heeft de syno
dale commissie haar votnm van afkeuring doen klinken,
dat zelfs ten behoeve van de theologische studei ten, die
zich in het najaar van 1894 lieten inschrijven, geen uit-
zonderiug wordt gemaakt. Zij moeten zoo spoedig mogelijk
naar Utrecht of Leiden verhuizen en daar nogmaals
collegegeld betalen. Met Nieuwjaar zullen derhalve alle
hervormde theologanten voorgoed nit de hoofdstad ver
dwenen zijn en daarmee zal waarschijnlijk eene verplaat
sing van het Doopsgezindo Seminarium vroeger of later
gepaard gaan. üe gemoentekas van Amsterdam zal alzoo
de collegegelden dier theologanten voortaan hebben te-
derven, terwijl nog jaren lang aan den voormaligen ker-
kelijken hoogleeraar P. J. Muller een som van f4000
zal moeten uitgekeerd worden. Verschillende families nit
den middenstand, die haar inkomston vermeerderden door
het verhuren van kamers aan theologanten zien nu ook
deze bron van verdiensten opdrogen, want het vinden
van plaatsvervangers gaat verre van gemakkelijk.
Alle hoop is thans gevestigd op de aanstaande tentoon
stelling van het hotel- en reiswezen waarvoor reeds
vele inzendingen, vooral nit het buitenland, zijn toegzegd.
Zij, die de expositie te Antwerpen bezochten, zullen op
de museum-terreinen vele onde bekenden terugvinden
Majesteit scheen verbaasd over het vermetel plan zich
tegenover zulk een leger schrap te zetten. Nn, ik moet
zeggen het is een wanhopig besluit. Onze bezetting is
heel klein met uitzondering van de resorve van honderd
twintig man, moeten allen dag en nacht op de wallen
zijn. Zoo staat hetvijftien honderd man, achter slechte
vestingwerken, met een kleinen voorraad buskruit, tegen
over een sterk leger van dertig duizend geoefende soldaten.
»'t Is vreemd hoe spoedig men aan gevaar wentin
het eerst was het balderen der kanonnen verschrikkelijk
om aan te hooren, thans maakt het even weinig indruk
als het rommelen van den donder, bovendien is er veel
te doen en weinig tijd om te denken. Ik zal u eens ver
tellen hoe wij meestal onzen dag doorbrengen.
«Om vijf uur staan wij op, en ontbijten boven. Dan
lezen wij te zamen een hoofdstak nit den bijbel, ik help
Joscelyn zijn wapenrusting aantrekken, en wij loopen
hand in hand den tuin door eu nemen afscheid bij de
poort die in een achterstraat uitkomt. Hij betrekt dan
zijn post bij de Oostpoort, ik keer naar huis terug, help
Faith, en tel de uren tot den middag, wanneer ik met
Charlotte mijn man eenig eteD ga brengen, 's Namiddags
helpen allen die eenigszins kuunen mannen, vrouwen
en kinderen, rijken en armen, aan de vestiugwerken ik
verzeker uFaith en ik worden zoo brnin als koffie
bonen door dat graven in de brandende zon, aan onze
handen zou men niet zien dat wij dames waren Maar
in ons hart zijn we er trotsch op 1 We lachen er dik
wijls om aan het heerlijk uurtje van het souper, wanneer
Joscelyn de handen op tafel de revue laat passeereudan
leggen baith en ik de onze naast zijn gebronsde, die,
want Jos is bijzonder blank, altijd het witst zijn
-j6^011 uu dammen opgeworpen voor de oostelijke
en zuidelijke havens, .omdat men van dien kant den voor-
naamsten aanval verwacht
Donderdag, 17 Augustus.
«Hier werd ik, twee dagen geleden, gestoord door Jos
celyn, die, meer dan anders vermoeid en uitgeput, thuis
