Een Hypotheekbank
No. 147. Tweede biad. Zes en IVegentigste Jaargang.
1894.
ZONDAG
!l DECEMBER.
LANDBOUWERS.
n.
Amsterdaiusclie Brieven.
Buitenland.
Het kwam ons wel eens voor, dat men boven de fraai
geschreven woorden »Iu naam dor Koningin" aan het
hoofd der grosse wel met rooden inkt mocht schrijven
»Niet 's avonds te lezen". Het stuk is toch zoo gesteld,
dat men er kippenvel van krijgt, bij het inzien. De lezer
verwondert er zich bijkans over, niet aan te treffen do
bepaling die in het Romeinsche Recht gold, n.l. dat de
schuldenaar in sommige gevallen, trans Tiberim, d. i. van
de overzijde van den Tiber, als slaaf moet worden verkocht.
ALOIAAI1SCKIË COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Katerdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar O,SO; franco door het
geheele rijk j 1,
De 3 nummers fO,OO. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Pr(js der gewone Advertentlën:
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer: 3.
TOOK
De bank die naar onze meening op het credietwezen
in Noordholland een goeden invloed zon knnnen uitoefenen,
moet, gelijk in het voorgaand artikel betoogd is, er naar
streven, om met de crediettrekkenden zelf in aanraking
te komen en op de hoogte van hun toestand blijven.
Tegenwoordig staan schuldeischer en schuldenaar meestal
niet met elkaar in verbinding.
De belangen van den geldleener en van den geldbelegge
zijn niet zoo tegenstrijdig als m9n gewoonlijk denkt.
Toch draagt de acte van geldleening waarbij crediteur
en debiteur broederlijk compareerenreeds een vijandig
karakter.
Thans is een grosse gesteld, in den vorm van een dood
vonnis; en dat kan niet anders, omdat do be'angeu van
den geldschieter op don voorgrond staan en niet die
van den schuldenaar.
In plaats dat gelijk thansniet veel omhaal van
woorden in de acte bedongen wordt „bij overlijden
van den schuldenaar zal de hoofdsom met de renten en
kosten terstond opeischbaar zijn en met de renten en
kosten zondor eenig uitstel of verwijl betaald worden,
worde in de acte bepaald
Bij overlijden van den schuldenaar, zal de sehuld ge
acht worden te zijn gekweten op 't oogenblik, dat
krachtens het leveusverzekeringscontract de bank zal zijn
betaald.
De acte wo.dt eenvoudiger, ook in dien zin dat de
schuld opeischbaar is alleen bij wanbetaling der intresten
op den verschijndag, maar niet gelijk thans bij vestiging
van meerdere hypotheek of eenig ander zakelijk recht of
bij vermindering der waarde enz.
Het zij geoorloofd, eene voor de hand liggende tegen
werping tegen dit plan te ondervangen. Hoe, zegt men,
terwijl thans menigeen moeite heeft 4°/, te betalen, hoe
wilt ge dan dat hij 6°/0 betaleï"
Inderdaad zij die geen 4 a/0 van hun schuld kunnen
opbrengen, zijn niet meer te redden. Doch dit behoeft
men Diet te betreuren. Hun aantal is gelukkig gering.
Juist het bezwaar is, dat zij, die trouw hun intresten
betaalden, geen stap verder komen. Wie geen vreemdeling
in Jerusalem is, weet dat men voor crodiet zeer dikwijls
6 c/0 renten moet geven.
Bovendien eischeu de hypotheekbanken feitelijk eene
hoogere tente dan zij voorgeven.
Bij het sluiten der leeniug 1 °/0 provisie, bij vervroegde
aflossing 3/4 schadevergoeding, bij te late betaling
1 °/0 boete. Ook moeten de tusschenpersonen de taxa
teurs, degeen die het geld bezorgd heeft, de notaris enz.
eene belooning voor hunne werkzaamheden ontvangen.
Die belooningen zijn volkomen billijk, doch knnnen ver-
moden worden. Tot voor korten tijd werd verder de rente
vooruitbetaald.
In één woord, menigeen, die zich de moeite geeft, om
eene nauwkeurige rekening op te maken van hetgeen hij
als schuldenaar voldeed, zal bemerken dat hij feitelijk
een hooge rente heeft moeten voldoen terwijl zjjn schuld
dezelfde bleef.
De hooge rente, die wij voorstellen, sluit tevens in zich
het te niet gaan der schuld bij overlijden. Dit is geen
gering voordeel. Daarvoor moet de schuldenaar, die het
belang van vrouw en kinderen beoogt, zich een kleine
opoffering getroosten, en dat zal hij ook kunnen, evenals
thans menigeen zijn jaarlijksche aflossing bij elkaar weet
te brengen.
Eindelijk springt in het oog, dat de credietwaardigheid
van dengene, die bij de door ons gedachte bank leent,
bijna onaangetast blijft. Het tijdelijk ter leen verkrijgen
van geld zal gemakkelijker worden, omdat de groote schuld
bij overlijden van zelf vervalt. »Maar gij zult de pand
brieven der Bank niet kunnen plaatsen" voert men ons
wellicht tegemoet.
Doch wij vragen waarom niet Zoo ooit dan leveren
deze pandbrieven, bij goed beheer der bank, de veiligst
denkbare belegging op. De waarde dezer pandbrieven
zal toch onafhankelijk zijn van de waarde der onder
panden, waarop de hypotheken rusten. Welke bestaande
hypotheekbank kan een gelijke securiteit aanbieden
En waarom zou de Rijkspostspaarbank, die met haar
geld geen weg weet, deze pandbrieven niet koopen, in
dien men haar recht op controle der boekhouding geeft,
de bank door mannon van probiteit wordt bestuurd en
eene vereeniging, gelijk wij genoemd hebben, zich voor
de zaak interesseert
Ongetwijfeld knnnen nog meer bezwaren worden aan
gevoerd maar welke die ook wezen mogen, ovortuigd
zijn wij, dat een hypotheekbank, die de belangen der
geldleeuers voorop stelt, en die door verzekering, de resti
tutie der geleende sommen overbodig maakt, een weldaad
zon zijn.
De gedachte, dat de schuldeulast gedelgd zal zjjn bij
overlijden, zou voor menig huisvader een pak van het
hart zijn.
XXVI.
Elke nieuwe week brengt eene nieuwe werkstaking.
In onzen laatsten brief bespraken wij de loonsbewegiug
der slagers, die door onderlinge oneenigheid niet in een
strike tot uitbarsting is gekomen maar toch deu patroons
zulk een schrik op het lijf gejaag j heeft, dat zij aanstonds
zijn overgegaan tot invoering van meerdere of volkomen
zondagsrust, een maatregel 'ie vroeger afstuitte ow
de beweringdat de klanten verloren gingen als zij des
zondagsmorgens niet werden bediend. Op de slagers zijn
de melkornbrengers gevolgd, wier eerste vergaderingen
zich hebben gekenmerkt door een onstuimig verlaugen
om het juk erbij neer te leggen en dit niet weer op te
vatten voordat hun werk boter wordt beloond. Tot hiertoe
hebben zij de daad nog niet bij het woord gevoegd, doch
dat kan gauw verkeeren. Wie zouden er na de melk-
slijters aan de beurt zijnbegon hot publiek zich reeds
aftevragen.
Alleen enkele ingewjjden wistendat er onder het
personeel van de Kon. Fabriek van waskaarsen
op de Ruysdaelkade iets broeide. Het feitdat de looneu
hier laag zijn, was door socialistische onruststokers als
een gunstige gelegenheid begroet om propaganda te maken
voor bet denkbeelddoor werkstaking tot eene betere
levenspositie te komen. Onder den invloed daarvan
ontving de directeur vóór een drietal weken een schrijven,
waarin eene verhooging van 2 3 cents door »de geza
menlijke werklieden" werd geëischt en tevens te ke'nneu
werd gegeven dat de hoeren en bazen die boven hun
hoog salaris ook nog een »bezuiuigingsgeld" ontvingeu
dit laatste onder de werklieden behoorden te verdoelen.
Daar het stuk van geen enkele handteekening was vooi-
zien, stak de directeur der fabriek, do heer dr. W. Koru
dit in ziju zak, zonder daarvan verder notitie te nemen!
Inmiddels gingen de socialisten voort met de werklieden
in stilte op te ruien. Daar de geest onder het personeel
voortdurend slechter werd begreep dr. Kern zeer goed,
dat het volk stelselmatig werd opgestookt. Op Sinter
klaasavond liet hij een zestal werklieden op zijn kantoor
komen om hun den raad te geven zich vooral niet in
te laten met menseden die niet op de fabriek werkten.
Deze aanmaning werd beantwoord met eene stakiug van
den arbeid door het geheele personeelten getale" van
18U man. Als voorwaarde voor hervatting stellen zij de
afschaffing van zondagsarbeid en eene loonsverhooging
die schadeloos stelt voor de uren welke op den rustda»
niet worden gewerkt.
^ooals wij zeidenhet loon is op de kaarsenfabriek
niet hoog. Twaalf a dertien centen per uur is al zoowat
het maximum waarbij nog een klein buitenkansje het
zoogenaamde steannegeld komt. Voor een stad als Am
sterdam waar de ambachtsman tegenwoordig gemiddeld
23 cent per uur maaktis dat loon zelfs buitengewoon
laag. loch zouden do werklieden wellicht nog gezwegen
hebben wanneer zij zagen dat er zeer weinig winst
werd behaald Volgens hun zeggen is echter het tegen
deel waar en is de fabriek een goudmijntje voor directie
en aande..houders. Is dat werkelijk het geval, dan is
toegeven het eenigewat don eigeuaars der fabriek te
doeu overblijft en het is zelfs in huu belang, dit zoo
spoedig mogelijk te doen voordal hun exploitatiestelsel
op allerlei wijzen aan de kaak woidt gesteld. Blijkt 't
daarentegen dat de werklieden zich van leugentaal bedie
nen en de fabriek moeite heeft zich staande te houden
dan zal de moreele steun van het publiek de directie
zeker den moed geven om aan onredelijke eischen het
hoofd te bieden.
Nu de winter zijn intocht heelt gedaan met de gebrui
kelijke werkeloosheid in zijn gevolg trekt de voorgestelde
reorganisatie van het burgerlijk armbestuur zeer
de aandacht. 't Zal zoowat een jaar geleden zijn dat
onder den indruk van het rondtrekken der werkeloozen
door deu gemeenteraad de heeren mr. W. W. van LenDep,
A. Daniëls, mr. W. Heinekon, Hugo Muller, mr. P. S. van
Nierop mr. W. S. J. van Waterschoot van der Gracht en
mr. M. J. Pijnappel benoemd werden tot eene commissie,
om »na te gaan wat binnen de grenzen der tegenwoor
dige armenwet tot verbetering der armenzorg van gemeen
tewege kon worden verricht en desgewenscht de vraag
te overwegen of aan de regeering wijziging der armen
wet en zoo ja welke zou worden verzocht." Men
zal zich waarschijnlijk nog wel herinneren dat deze
heeren voorstelden het burgerlijk armbestnur te doen
samenwerken met «Liefdadigheid naar Vermogen" en
daarvoor als proef den post voor armenverzorging met
f 50,000 te verhoogen. De heeren van Lennep c. s. waren
tevens van oordeel dat art. 21 van de armenwet anders
moest worden geïnterpreteerd dan tot hiertoe het geval
was. Dit artikel luidt«Geen burgerlijk armbestuur
mag onderstand verleenen aan armen dan na zich, voor
zooveel* mogelijk te hobben verzekerd dat zij dion niet
van kerkelijke of bijzondere instellingen van weldadigheid
kunnen erlangen en dan slechts bij volstrekte noodzake
lijkheid." De amsterdamsche commissie uu wenschte dat
ook de bedeeling van wege het burgerlijk armbestuur zou
worden toegelaten in die gevallen waarin de volstrekt
onvermijdelijke hulp wel voor een deelmaar niet vol
doende door particuliere liefdadigheid werd verstrekt.
De gemeenteraad weigerde echter met «Liotdadigheid
naar Vermogen" samen te werken. Wat daarentegen de
principieele qnaestie over het bewuste art. 21 betreft
iu dat opzicht stelde het achtbare college de raadscom
missie in het gelijk van welk besluit aan het burger
lijk armbestuur kennis werd gegeven. Dit stoorde zich
daaraan echter niet en bleef het artikel evenals vroeger
uitloggen. Nu was goede raad duur.
Rijpelijk is er door de commissie over nagedacht, wat
zij tegenover die weerbarstigheid moest stellen en ten
slofte heeft zii haar toevlucht genomen tot bot meaet
radicale ïedmiddol: het voorstel om bet geheele armbe
stuur naar huis te zenden en daarvoor in de plaats de
geheele leiding der armenzorg aan een directeur van het
armenwezen toe te vertrouwen, 't Zou niet onmogelijk
zijn dat de raad erkennende de noodzakelijkheid eener
grondige verbetering vau de tegenwoordige openbare
armenzorgaan dit. plan het zegel zijner goedkeuring
hechtte. Als hij dit dan maar spoedig doetwant de
talrijke aanvrigeu bij de commissie voor werkverschaffing
volgens het plan-J tnsen bewijzen duidelijk dat de nood
dringt.
HFEiGlD. Den 6 werd in do Kamer, bij de beraad
slagingen over het hoofdstuk dotatiëu. namens de socia
listen eene verklaring voorgelezen, waarin zij, krachtens
hunne republikeinsche overtuiging, zich verzetten tegen
do civiele lijst en de dotal,iën van den graaf van Vlaan
deren Na eene heftige bespreking uoodigde do minister
president de Kamer uit, in te stemmen met deu kreet
leve de Koning!" De rechterzijde gaf daaraan gehoor,
terwijl de lioorale linkerzijde en do progossisten zich bij
deze koningsgezinde betooging aansloten. Do socialisten
antwoordden met den kreetLeve het volkWeg met
de kapitalisten
D( ITSCUIi/llVD. In de troonrede, den 5 door
den Keizer uitgesproken bij de opening van het nieuwe
gebonw voor den Rijksdag, wordt Gods zegen afgesmeekt
over het nieuwe gebouw en verder het volgende gezegd
Bij het streven naar bescherming en hoogere maat
schappelijke en zedelijke ontwikkeling, gebiedt de plicht
krachtiger op te treden tegenover de daden van hen, die
der overheid de vervulling van haren plicht trachten
te beletten. De verhouden regeeringen achten eene aan
vulling van het gemeeue recht noodzakelijk.
Het wetsontwerp dat zal worden ingediend wil in
hoofdzaak de bescherming der maatschappelijke orde ver
sterken door uitbreiding der straf bepalingen."
Voorts werd een wetsontwerp aangekondigd tot verbe
tering van het procesrecht in straf- en civiele zaken
waarbjj schadevergoeding gegeven kan worden aan on
schuldig veroordeelden. Het beurswetontwerp en het voor
stel betreffende de onedele mededinging worden nog voor
deze zitting in het vooruitzicht gesteld.
Het werd voor onmogelijk verklaard, nieuwe belasting
bronnen te openen dientengevolge zouden het tabaks-
belastiugontwerp en het voorstel over de verhoudiugen
der financiën van het Rijk tot die der afzonderlijke staten
weder ingediend worden. Van do hoogere bijdragen, voor
de afzonderlijke staten geëischt, ziet de regeering echter af.
Het uitzicht op het behoud van deD vrede is opnieuw
grooter geworden", vervolgt de troonrede.
Getrouw aan den geest der verbonden, onderhouden
wij met alle mogendheden goede vriendschappelijke be
trekkingen. In twee aangrenzende rijken hebben onlangs
diepingrijpende gobeortenissen plaats gegrepen. Duitsch-
laud heeft zich oprecht aangesloten bij de betuigingen
van deelneming van allo zijdeD, die getuigenis afleggen
van de solidariteit van do menschelijke gevoelens en de
