Nieuwjaarswenschen.
flet Onrecil Gewroken.
No. 151,
Zes en Negentigste Jaargang.
1894.
WOENSDAG
lil DECEMBER.
OUDEJAARSAVOND,
MAANDAG, den 31 December,
Nieuwjaarswenschen
a 25 cents a contant,
Stremming van het verkeer.
Amsterdamsclie Brieven.
FEUILLETON.
In het nummer van den
zal weder gelegenheid bestaan tot het
plaatsen van
van 1 tot 5 regels.
t>4)
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
maanden voor Alkmaar f 0,8©fi anco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers O, ©6. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer3
Prijs der gewone Advertentlën:
Per regel O,IA. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
DE) UlTGEVEKi.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS vau Alkmaak
brengen ter algemeens kennis dat het verkeer voor r ij-
en voertuigen, langs Zevenhuizen op
WOENSDAG, 1© December 2.89-1:,
geheel gesloten seal zijn.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
A. MACLAINE PONT.
AlkmaarDe Secretaris,
18 Dec. 1894. NUHOUT VAN DER VEEN.
XXVII.
Een groot aautal journalisten en verdere belangstel
lenden was Vrijdagmorgen vereenigd in het groote gebouw
aan het einde der Bilderdijkstraat tegenover de Pestbrug,
waar vroeger in het Buitengasthuis jaren achtereen hon
derden zieken zijn verpleegd. Zij hadden een uitnoodiging
gekregen van dr. CL NV. Janssen, om daar een kijkje
te komen nemen bij de werkverschaffingzooals
die daar volgens zijne donkbeelden wordt toegepast.
Men weet, dat die denkbeelden vrijwel overeenkomen
met de stellingen, door Generaal Booth in zijn »In darkest
England and the way out" met zooveel talent verdedigd,
namelijkde behoeltigen in de gelegenheid stellen om
door arbeid in het vak hunner bekwaamheid een behoor
lijk loon te verdienen en daarvoor zulk werk uit te kiezen,
dat er geen concurrentie geboren wordt, die weder anderen
tot werkeloosheid zon doemen. Hoe moeilijk het is, dat
programma uit te voeren, hebben de sociale ervaringen
van het Leger des Heils, hoewel nog slechts enkele jaren
ond, ruimschoots geleerd.
Ook dr. Janssen kent die schier onoverkomenlijke
zwarigheid. Hij heeft begrepen, dat, wilde hij met zelf
vertrouwen en sucees eeu beroep doen op de liefdadig
heid der amsterdamsche ingezetenendaarmee gepaard
moest gaan een uiteenzetting van de te volgen methode
VAN
EDNA LVALL.
Vertaald door Guillette.
DRIEËNDERTIGSTE HOOFDSTUK.
Den geest te beheerschen, is vrij te zijn.
Benjamin Whichcote.
Terwijl de Fairfazen in Yorkshire trinmfeerden en de
Schotten de grenzen overtrokkenterwijl Karei het
»Oxfordsche Parlement" opgeroepen had en het Parlement
te Westminster telkens tot de ontdekking kwam van
complotten intriges en compromitteerende brieven, welke
het bewijs leverden dat de koning in het geheel niet
te vertrouwen was brachten Joscelyu en Clemency een
droevigen winter door. Van elkander gescheiden te leven
ter wille van gewichtigen arbeidzou nog te dragen
zijn doch de strenge koude maakte de uitvoering onmo
gelijk van het plan tot een nieuwen veldtocht in het
westen welke Waller gehoopt had in de lente te onder
nemen. De eenige, die zich verheugde over de gedwongen
werkeloosheid was Rosamond Hey worth diemet Jos-
celyn te Farnham ingekwartierd, haar vader en Dick in
Lord Hopton's leger in Sussex of Hampshire en Matig
heid Turner om brieven te halen of te brengen zich
gelukkiger gevoelde dan zij in langen tijd geweest was.
Eenmaal had zij haar meest geliefden broeder in Barnaby's
huisje weten t.e zien en eenmaalop een guren dag in
Maartwas zij vergezeld door haar goedhartige Fransche
kamenier met de koets naar Alton gereden en had ze
het geluk gehad, Josoelyn tegen te komen.
van werkverschaffing, waardoor geen ander Nederlandsch
industriëel of winkelier merkbaar wordt benadeeld. Als
zoodanig heeft hij bedacht het maken van voorwerpen
nit materiaal, dat gewoonlijk op de aschbelt terecht komt
het fabriceeren van houten kribben en bedden, die in
bruikleen worden afgestaan aan gezinnen, waar hot ge
brek, blijkens een nauwkeurig onderzoek, in zoo hevige
mate heerscht, dat er van aanschaffing dier artikelen
toch geen sprake kan zijn hot maken van speelgoed, dat
door de winkeliers tot hiertoe rechtstreeks van de agenten
van buitenlandsche huizen werd gekocht, en nu door hen
even goedkoop of nog goedkooper hier kan worden
betrokken.
Dank zij de giften van vele stadgenooten heeft de
heer Janssen een begin van uitvoering kunnen geven aan
het plan. Op de plaats, waar tot hiertoe de ergste lichame
lijke ellende werd geleden, waar slachtoffers van vecht
partijen, ongelukkeu en dronkenschap samenstroomden
om met zorg te worden verpleegd, waar de carbol-lucht
zoolang heeft geheerscht, dat zij zelfs nu nog niet geheel
geweken is daar klinkt thans een hameren, zagen en
schaven, dat eeu oningewijde zou doen vermoeden, dat
daar een werkgever woonde, om de drukte aan zijn
winkel zeer te benijden. Treden wij binnen. De eerste
groote zaal is geheel tot timmermanswerkplaats inge
richt. Daar zijn bijna alle handen druk bezig met de
hierboven bedoolde ledikanten. De vier opstaande zijden
worden om scharnieren neergeslagen, zoodat het geheel
een vlak kan vormen en zonder veel plaats in te nemen
langs den muur kan worden gezet. Voor Amsterdamsche
arbeidersgezinnen met kleine behuizing een uitstekende
slaapgelegenheid.
Bjj deze kribben behooreu natuurlijk matrassen ook
deze worden hier uit zeer primitieve grondstoffen ver
vaardigd. Zij komen te liggen op een soort vlechtwerk,
gemaakt van uitgerafelde kokosmatten. Dit laatste ver
nuftige idéé -is afkomstig van den heer Stam, die zich,
zooals men weet, zoo verdienstelijk heeft gemaakt door
zijn propaganda voor het Slöjd. De matrassen worden
gevuld met houtwol, die geschaafd wordt van in plankjes
gezaagde koppen van heipalen. Resten nog de dekens,
waarvoor vele handen drnk bezig zijn met het uitpluizen
van kapokstof. Zoo ziet men, dat velen bezigheid kunnen
vinden met een schijnbaar zoo eenvoudig meubelstuk als
een bed met "toebenooren.
Zooals wij -zeiden is het maken van speelgoed een tweede
branche. Wat dit punt betreft, is men bijzonder gelukkig
geweest. Het toeval wilde, dat zich een werklooze duit-
sche speelgoedmaker bij de commissie aanbood, die ver
klaarde kans te zien, met de eenvoudigste hulpmiddelen
fraaie steenen bouwdoozen te maken. De heer Beftage
gaf hem een model en wat de Duitscher toen van kunst
steen wist te vervaardigen, wekte ieders bewondering.
Ook was hij zeer bedreven in het werken met papier
maehé. Oude kranten worden door hem gestampt, de
lagen worden samengehouden door een styfselpap en van
het aldus verkregen materiaal maakt hij alleraardigst
speelgoed. De anderen leeren dat weer van hem. Van
oude blikjes, waarin geconserveerde levensmiddelen zijn
Joscelyn deed met Sir William Waller een wandelrit,
toen de generaal eensklaps midden in een ernstig gesprek
over de desertie van Sir Richard Granville, commandant
van Waller's ruiters uitriep
«Kijk, daar is je hond, dien we onlangs voor een spook
hielden. En het liefstemooiste jonge meisje dat men
ooit op dezen ongebaanden weg verwachten zou."
Met welgevallen zag hij de hartelijke begroeting tns-
schen broeder en zuster aan. Hij steeg terstond van het
paard en vroeg aan Rosamond gepresenteerd te worden,
wier ernstigdoch kinderlijk gezichtje ophelderde en van
vreugde straalde toen hij met ingenomenheid van Jos
celyn sprak.
»Dns mag ik hem weer meenemen", zei hij lachend
toen zij na eenige oogenblikken gepraat te hebbenaf
scheid namen. »U kunt verzekerd zijn nw broeder is mijn
rechterhand en hij heeft meer invloed bij de soldaten dan
menigeen die langer gediend heeft. Ik wed dat u die
in uiterlijk zooveol op hem gelijkt, ook tot de welge-
zindeu behoort."
»NeenSir', antwoordde Rosamond, ietwat verlegen.
»Ik ben noch voor den koning, noch voor het Parlement,
ik ben alleen voor den vrede tot eiken prijs."
Deze openhartige bekentenis bracht beiden aan liet
lachen en na het meisje hoop te hebben gegeven op een
spoedig einde van den oorloghielpen zij haar in de
koets en reden naar Farnham terng. Het was reeds don
ker toen zij het kasteel bereikten. In de schadnw van
de poort stond Erfzonde Smith. Joscelyn vroeg
»Is Morrison al van Katterham terng
»Neen", was het stuursche antwoord van deu Rond
kophij is nog niet terng."
De knecht was reeds een week wegal dien tijd had
Joscelyn zelf voor zijn paard gezorgdwaar hij to veel
aan gehecht was om het aan anderen toe te vertrouwen.
Hij was teleurgesteld niotzooals hij gehoopt had, tijding
van zijn vrouw te vinden en ging naar deu stal in een
gedrukte stemming. Sir William Waller sprak een enkel
woord tot eenige officierenliep de stoep open trad het
kasteel binnen terwijl Erfzonde Smith zijn mantel dicht
bewaard geweest en van de stadsbelt zijn gehaald, worden
tafeltjes en stoeltjes geknutseld, die heelwat vreugde zullen
brengen in de kinderwereld. Een schilder snijdt gekleurd
glas, dat hij aan den kartonwerker brengt, die de speel-
goedmarkt dan met kaleidoscopen verrijkt. Kortom, er
is hier arbeid voor velen, indien slechts de materialen
en het geld blijven vloeien.
Dit laatste nu laat helaas veel te wenschen over. Om
streeks 14,000 zijn er ontvangen, welk bedrag den heer
Janssen erg tegenvalt, maar bovendien geven de amster-
dammers zich de moeite niet om hunne prullaria eens
na te kijken en hetgeen met geen mogelijkheid in hun
oog is te gebruiken aan de commissie voor werkverschaffing
af te staan. Deze kan daardoor lang niet zooveel men-
schen aan den arbeid stellen als zij wel zou willen en
noodzaakt bovendien sommigen om nog de helft van de
week zonder werk te zijn. Hiermee komen wij op het
administratieve gedeelte van de zaak, dat van groot over
leg getuigt. Voor de werkloozen worden op verschillende
door hgt volk druk bezochte plaatsen formulieren ver
krijgbaar gesteld. Deze worden ingevuld ingeleverd.
Daarna begint de commissie haar enquête. Door persoonlijk
bezoek wordt uitgevorscht, of de man hulp verdient, hoe
groot het gezin isin het algemeen hoe hoog de nood
geklommen is. Naar gelang daarvan worden kaarten uit
gereikt, waarop drie, vier, vijf of zes dagen van de week
kan worden gewerkt. Het loon bedraagt f 0.20 per uur, zoo
wel voor de geoefende werklieden als voor hen, die nooit een
vak hebben geleerd en beziggehouden worden met een
werkje, dat geen handigheid vereisoht. Van 8 4 uur wordt
gewerkt met één unr schoft, zoodat f 1.40 per dag wordt ver
diend. Van de 4000 kaarten, die werden uitgereikt, zijn er
reeds 2500 teruggekomen aangenomen dat gemiddeld
f 6 per week wordt verdiend en 't is een ieder duide
lijk dat men met de bijeengebrachte f 14000 niet ver
komt. Daarom is men wel genoodzaaktverreweg het
grootste deel ongeholpen te laten.
Waaraan is het te wijten dat de amsterdamsche wel
dadigheidszin van oudsher zoo beroemd zich dit jaar
zoo onbetuigd laat Daarvoor zijn verschillende redenen.
Vooreerst acht menigeen zich reeds gerechtvaardigd tegen
over zijn arme medemenschen wanneer hij zijn diverse
belastingbiljetten maar prompt betaaltomdat deze tot
zulk een ontzagwekkend cijfer zijn gestegen door het
openbaar onderwijs en de armenzorgdie beide voorna
melijk aan de minvermogenden ten goede komen. Een
tweede categorie van menschen die vroeger hnn bears
voor liefdadige doeleinden openden en thans gesloten
houdenmotiveert die veranderde gedragslijn met het
uitspreken van diepe ergernis over de jongste werksta-
kingen. Voorbijziende, dat de werkloozen eu de stakers
geheel verschillende groepen van arbeiders zijnbetoogen
zij, dat het volk tegenwoordig brutaal genoeg is om den bur
gers door verhooging van den prijs der levensmiddelen het
geld nit den zak te kloppen en dat van hen nu niet
te verwachten isdat zij daartegen in maar goedig zul
len blijven geven. Eindelijk zijn er nog velen die het
geld wel hebbenmaar dit niet afstaantenzij vrees hen
daartoe dwingt. Zoo lang er nog geen optochten zijn
om zich heen trok ongemerkt in de duisternis achter
Joscelyn aansloop, en hem op eenigen afstand volgde. Bij
een der raampjes van den stal bleef hij even staan en
haalde een dolk uitdien hij altijd bij zich droeg en nu
zorgvuldig bij het licht bekeek. Weer sloop hij verder,
tot bij een smalle, kronkelende gang, welke Joscelyn
meestal doorliepals hij van den stal zich naar zijn
kamer in het kasteel begaf. Een sluipmoordenaar had
geen betere plaats kunnen vinden.
Geen opwelling van medelijden geen zweem van zijn
liefde voor Clemency deed na zijn stem hooren. Eéne
gedachte slechts vervulde hem haat tegen den man die
zijn hoop gedwarsboomd hadeen duivelachtig verlangen
hem zooveel mogelijk te doen lijden. Niet in blinde woede
was hij op het punt een moord te begaanmaar zoo
kalm zoo koelbloedig zoo weloverlegd mogelijk. Zijn
plan scheen eindelijk te zullen gelukken. Als hij met
zijn slachtoffer afgerekend had zou hij ongemerkt zich
nit de voeten maken zijn paard wachtte hem op een
geschikte plaats in de nabijheid en eenmaal een eind
wegzou het hem bij den tegenwoordigen toestand
van het landgemakkelijk vallenonder een anderen
naam dienst te nemen.
Intusschen trachtte Joscelyn zijn teleurstelling te ver
geten door zoo goed mogelijk voor zijn paard te zorgen.
Juist voorzag hij htm van een laatsten voorraad haver,
toen hij iemand hoorde naderen en tot zijn verbazing
Sir William Waller naast zich zag.
»Hebt u mij noodigSir?" vroeg hij.
»Neen", zei Waller, en er speelde een glimlach om
zijn lippen. »Ik ben eigenlijk weggeloopen. Ze zijn daar
binnen aan het preeken je weet, daar houd ik niet van
ik wil je liever eens als stalknecht in functie zien."
Joscelyn lachte, en sloeg eenige minuten later met zijn
generaal zijn gewonen weg naar het kasteel in.
Wordt vervolgd.