IKE A G- D A.
No. 22.
Zeven en Xtfegentigste «laargang.
1895.
W OENSDAG
20 FEBRUARI.
Amsterdamsclie Brieven.
ui.
FEUILLETON.
ALklIAARSOlIE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar O,SOfranco door het
geheele rjjk 1,
De 3 nummers f O,O®. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer: 3.
Frys der gewone Advertentie»
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Over de forensen hoort men in de pers tegenwoordig
veel minder dan een paar maanden geleden. Toch is dat
zaakje nog volstrekt niet doodgebloed eu geven de rechts
kundige adviseurs nog steeds hoop, dat voor de nitwo-
nenden een billijker behandeling te verkrijgen is dan de
amsterdamsche gemeenteraad meende te mogen toepassen.
Ruim '200 reclames kwamen vóór eenige weken bij den
Raad in en daarvan werd er door de Oommissie van
Bijstand een negental uitgezocht. Een dezer reclamanten
gaf op gedurende vijf dagen van de week slechts twee
uren per dag in Amsterdam te zijn en op die reclame
werd gunstig beschikt. Zeven anderen gaven op een
exceptioneel groot aantal uren eiken werkdag in de hoofd
stad ie vertoeven hunne reclames werden afgewezen.
Nu beweert het forensen-comité, dat de Raad met opzet
de meest normale gevallen niet behandeld heeft en dus
blijkbaar tegen een principieele beslissing heeft opgezien.
Op grond daarvan is thans in hooger beroep gegaan bij
Gedeputeerde Staten en hebben de bij het comité aange
sloten forensen een uitnoodiging gekregen om andermaal
f 5 tot dekking der kosten te storten. Waarschijnlijk
zullen, als 't er op aankomt, de advocaten er het best
bij varen.
De zaak is eenvoudig dezeAmsterdam moet zijn in
komsten vermeerderen en nu is 't een grijpen en tasten
naar alle kanten om aan geld te komen. De forensen zijn
de eerste slachtoffers geweest, dc aandeelhouders der Duin
water maatschappij zullen waarschijnlijk daarop volgen.
Vroeger hebben wij reeds aangetoond, hoe deze maat
schappij door den Raad gedwongen werd haar kas te
ledigen voor den aanleg eener Vechtwaterleiding en toen
deze kostbare werken voltooid waren het water vcor niet
veel meer dan straatbesproeiing mocht worden aangewend.
Daarna werd haar de verplichting opgelegd te zorgen
voor rnimeren toevloed van duinwater begrijpelijkerwijs
ging zij na de ondervonden teleurstelling niet zoo vlot
daartoe over en nu wordt haar ten laste gelegd, dat zij
de voorwaarden der concessie niet behoorlijk nakomt
zoodat tot naasting zal worden overgegaan. Daarbij blijft
't echter niet, want de naastingssom wordt zóó laag ge
steld, dat een kundig en vertrouwbaar man als de heer
Conrad er schande van spreekt.
Zooals 't met de stad gaat, gaat 't ook met de meeste
vereenigingen, die binnen hare muren in de laatste jaren
zijn opgericht. Gebrek aan de noodige fondsen wordt
ook daar meer en meer chronisch. De jaarverslagen be
ginnen langzamerhand weer los te komen en zij eindigen
bijna allen met hetzelfde refrein het ledental vermin
derde en de inkomsten daalden. Jammer genoeg zijn er
daaronder verschillende die inderdaad het volste recht
hebben op den steun der meer gegoeden. Vóór ons liggen
b. v. de jaarverslagen van do afdeelingen Amsterdam
van den Kinder bond en de vereenigingen van Volks
bibliotheken. De eerste is opgericht en wordt in stand
gehouden door eenige dames, die haar vrijen tijd opoffe
ren om met kinderen te vergaderen hen aangenaam
Novelle van Deboea van de Velde.
5)
bezig te houden en hun aldus eenige indrukken in te
prenten van zachtheid barmhartigheid en algemeene
menschenliefde. Ruim 400 kinderen waren in het afge-
loopen jaar ingeschreven, die verdeeld werden in clubjes
van omstreeks 20.
Elk clubje komt eens in de '--jrtion dagen bijeen en
dan worden verhaaltjes gelezen of verteld en daarna be
sproken. Bovendien worden af-en-toe zoogenaamde feest-
avondjes georganiseerd, waar een tooverlantaarn wordt
vertoond of spelletjes gedaan, waar door heeren en dames
welwillend voordrachten worden gehouden en soms enkele
kinderen ook zelf iets ten beste geven. Bij deze mensch-
lievende zorg voor het heil der aankomende menschheid
zou feitelijk behooren een eigen lokaal, vriendelijk opge
sierd door wie wat te missen had, getooid wellicht ook
met werkstukken van dankbare vertrekkenden. Welk
een poësie zou er van uitgaan, wanneer in zulk een eigen
inrichting de wanden waren behangen met de producten
der kunstvaardige handen van leerlingen, die hier tot
het besef kwamen dat er nog onbaatzuchtigheid en liefda
digheid ODder de meer bedeelden worden gtvonden. Maar
er is geen geld en daarom zijn de clubjes verspreid over
een lokaal in »Ons Huis", een zaaltje in d'Geelvinck en
een particuliere school in de Kerkstraat. Moeite is er
genoeg gedaan om een eigen tehuis te huren, doch deze
pogingen strandden alle op finaneiëele klippen.
Met de vereeniging voor volksbibliotheken, die nu
reeds tien jaar bestaat, is 't niet veel beter gesteld. Voor
1 cent kunnen de behoeftigen daar een boek ter lezing
bekomen, waarvan zulk een druk gebruik gemaakt wordt,
dat behalve het tweeledige bestuur nog de hulp van vier
dames vereischt wordt om aan aller wenschen te voldoen.
Het uitdealen van boekwerken heeft zulk een eigenaardige
bekoring, zegt het bestuur in het veislag, dat dezer dagen
ter eere van het tienjarig bestaan der vereeniging, werd
uitgegeven, 't Is zoo aardig, die begeerige blikken op
te merkonwaarmee het nieuw gekregen boek wordt
ingezien, de uitroepen van vreugde te hooren, waarmee
een lang gewenscht exemplaar wordt begroet en dan
zoo dikwijls die vraag om toch vooral een dik boek
omdat 't anders zoo gauw uit is, en in den zomer bij
de tweemaandelijksche sluiting die algemeene teleurstel
ling, dat er nu al dien tijd geen boeken uitgedeeld worden.
Die cent per boek levert een voldoend bedrag ter be
strijding van de onderhoudskosten, het enveloppeeren en
inbinden der werken, het drukken van de catalogussen
en de toegangskaarten. Maar voor het aanschaffen van
nieuwe boeken en het betalen van schoolhuur en schoon-
maakgeld schieten de eigen middelen te kort en moet
de toevlucht genomen worden tot een beroep op de wel
dadigheid van stadgeuooteu. Wel-is-waar komen dan
enkele giften inmaar toch nog niet genoeg om alle
boeken, die men gaarne zou willen hebben, aan te schaffen
en van de vorming van een fonds voor tijden van geld
gebrek kan natuurlijk in het geheel geen sprake zijn.
Toch zijn de financiën van deze vereeniging nog schit
terend, vergeleken bij die van de vereeniging voor va-
cantle-kolonies. Haar rekening sloot over het afgeloo-
pen jaar met een tekort van 1051.64ij1. Het getal aan-
Maar hij ging nog niethij zag haar smeekend aan
strekte zijne hand uit en noemde haar naam zij ant
woordde niethaar borst hijgdezij wenkte gebiedend
met de hand dat hij vertrekken zou. Een oogenblik
scheen hij te twijfelen, toen deed hrj alsof hij ging, doch
nog eenmaal keerde hij terug en eer zij het verhinderen
kon, had hij zijn arm om haar heengeslagen en een kus
op hare lippen gedrukt.
Met inspanning van hare laatste krachten rukte Magda
zich los en terwijl een toornige gloed in hare oogen
flikkerde, klonk het op heeschen toon »ga, of ik roep hulp."
Zij zag nog, hoe hij zich haastig verwijderde, doch toen
ook was haar kracht gebroken afgemat zonk zij op de
bank waarbij ze gestaan had neer en verloor het be
wustzijn. Toen ze eenige oogenblikken later weer bij
kwam was August verdwenen. Ontsteld riep zij zijn
naam, doch ze verkreeg geen antwoord; radeloos liep zij
door de lanen van het bosch en ondervroeg de menschen,
dien zij ontmoette; niemand had het knaapje gezien. Ten
einde raad kwam zij bij Clara thuishalf nog hopende
haar lieveling daar te vindendoch ook hier had men
niets van hem bespeurd. Van haar zwager vergezeld
ging zij opnieuw naar het bosch om het in alle rich
tingen te doorkruisen, alles te vergeefs, ook de nasporing
der politie leverde geen resultaten op.
Toen Frits Ronner dien avond met den trein te 's-Gra-
venhage aankwam was hij zeer verwonderd in plaats
vaD Magda met Augustzooals hij had gehooptzijn
zwager op het perron te zien doch nog meer was hij
ontroerdtoen deze hem voorzichtig met de oorzaak
bekend maakte. Toch was het bewouderenswaard hoe
de arme man zich in deze treurige omstandigheden ge
droeg. Menigeen toch zou in bittere verwenschiugen zijn
losgebarsten en zijne vrouw overladen hebben met ver
wijtingen over hare achteloosheidmisschien ook nog
sterker beschuldigingen haar niet hebben gespaard. Niet
alzoo Frits. Toen hij de huiskamer binnentradwaar
Magda radeloos zijn komst verbeiddewas zijn eerste
werk haar in de armen te sluiten en haar moed en
hoop in te spreken, en zelfs toen hij van Clara het ver
warde verhaal vernam door Magda aan haar gedaan
kwam daar geen woord van verwijt over zijne lippen.
Nog dien avond en den volgenden dag werden allerlei
pogingen in het werk gesteld om een spoor van het
lieve kind te ontdekken. Per advertentie werd goud
uitgeloofd voor wie het terecht bracht, doch zonder ge
volg niemand scheen eenig naricht te kunuen geven
algemeen geloofde mendat het knaapje op nootlottige
wijze om het leven was gekomen.
Magda had al dien tijd als een schim door het huis
geloopen en toen men ten einde raad alle nasporingen
opgaftoen ontdekte Ronnerdat hem nog een tweede
ramp had getroffen, want dat de waanzin met hare vale
vleugelen was neergedaald op den geest van zijn arme
vrouwdie hij gevoelde hethem juist in deze droeve
omstandigheden dierbaarder was dan ooit.
Van dat oogenblik brak er voor den braven man een
tijd van lijden en zelfverloochening aandie alle be
schrijving te boven gaat. Maar hij droeg het alles met
bewonderenswaardig geduld hij bleef met de teederste
liefde bezield voor zijne ongelukkige vrouw en trachtte
eigen smart te verbergen om haar lijden te verzachten.
De toestand van Magda was niet zóó, dat zo verpleging
in een krankzinnigengesticht noodig maakte. Zij deed
niemand kwaad, verrichtte vaak zelfs werktuigelijk hare
huiselijke bezigheden maar zij leefde altijd als in een
droom zij sprak haast nooittoonde in niets eenige
belangstelling en was soms bezig aan het naaien van
kindergoed of zette zooals dien middag dat wij haar
gadesloegen een bordje neeralsof zij den knaap ver
vragen was als gewoonlijk zeer groot en wel van 82 O.
L. S. Ie kl.17 O. L. S. 2e kl.8 scholen van
de Ned. Herv. Diaconie; 2 scholen van de Waalsch
Herv. Diaconie4 van de Ned. Geref. gemeenten
van de scholen der Vereeniging tot bevordering
van Christelijk Onderwijs '2 Christelijke armenscholen
de school der vereeniging Luther", de beide scholen der
vereeniging St. Vincentius en de St. Aloysiusschool. Uit
die opsomming stroomt de weldadige wetenschap dat
gelukkig hier, waar 't geheel alleen het lichamelijk heil
betrof, de vrees voor zielebesmetting van zoo verschillend
denkenden niet aan het woord is gekomen. Van alle
gezindten kwamen de aanvragen, maar niet allen konden
geholpen worden. Aangewezen werden 330 kinderen
die als volgt werden verdeeldviermaal zestig naar
Zandvoort en driemaal dertig naar Austerlitz. Het weer
liep over het algemeen niet meewat echter aan de
resultaten weinig blijkt geschaad te hebben, 't Is een
waarlijk belangwekkende lectuur de bladzijden van het
verslag, waarin op onopgesmukte wijze de lotgevallen der
verschillende kolonies worden verhaald. Bijna zonder
uitzondering namen de kinderen in gewicht toe en
jongskes en meisjes op wie de tering reeds vat begon
te krijgen wisten zich aan dien vernielenden vjjand te
ontworstelen door hunne longen met bosch- of zeelucht
te verkwikken. Kinderen die op de schoolbanken met
hun medeleerlingen door hun zwak gestel geen gelijken
tred te houden wisten zijn teruggekeerd met nieuwen
moed en de taak die hun voorheen zoo zwaar vielis
hun thans licht geworden. Lichaam en geest werden
gestaald en daarmee zijn de wrakke onderlagen door
soliede fundamenten vervangen, zoodat de gelegenheid is
gegeven om zich datgene te verschaffen wat in den
lateren tijd in den strijd om het bestaan zoo uitmuntend
te pas zal komen. Och, dat dit verslag in handen kwam
van ailenvoor wie weldoen een vreugde isHunne
gave voor vacantie-kolonies wordt zoo uitmuntend besteed;
physiek wordt den kinderen daarmee een weldaad be
wezen en moreel den oudersvoor wie 't zoo hard is
hunne kinderen in hunne ongezonde krotten te zien
wegkwijnen en voor wie 't zoo streelend is te zien, dat
anderen zich het lot vaD de panden hunner liefde
aantrekken.
De moeilijkheid om aan geld te komen ondervindt ook
ruimschoots de commissie tot werhverschaiflns vol
gens het plan-Janssen. De pers schenkt haar allen mo
gelijken steun en plaatst telkens in hare redactioneele
kolommen lange aanbevelingen, maar des ondanks is het
totaal der giften niet hooger dan 44.000 gulden. Gelukkig
geeft de aanstaande wereldtentoonstelling handen
vol werk zoodat de pogingen van Reens c. s. om op
tochten van werkeloozen te organiseeren dezen winter
volkomen zijn mislukt. Men begint in Amsterdam lang
zamerhand groote verwachtingen van de tentoonstelling
te krijgen en de bouwlust gelukkig nog meer de
verbouwingslust wordt weer wat aangewakkerd. Het
comité geeft zich alle moeite om tot deelneming aan te
sporen en allerlei attiacties te bedenken en daar er ook
veel reclame in het buitenland wordt gemaaktzal het
wachtte. In ieder blond knaapje zag zij haar verloren
lieveling en dikwijls als zij met Frits wandelde, bleef zij
stilstaan als zij kinderen tegenkwam en wilde ze aan
de begeleiders betwistenen het kostte alsdan Frits
moeite haar dat uit het hoofd te praten en te overtuigen
dat zij zich vergiste.
De oude vertrouwde dokter der familie haalde de
schouders op; hij geloofde, dat de toestand niet zon ver
anderen, tenzij de oorzaak weggenomen of vergeten was.
»Als zij maar eens goed kon schreien", zoo was zijne
overtuiging, misschien zou dat ontspanning geven."
Maar dio zoo heilzame uiting der smart wilde niet
komen. De eens zoo heldere oogen stonden strak en dof,
geen enkele traan gaf verlichting aan het overkropte
gemoed. De dokter schreef lange wandelingen voor
opdat lichamelijke vermoeienis den geest tot rust zoude
brengen, maar het baatte niet.
Zoo was nu al meer dan een jaar verloopen en Frits
wanhoopte er aan, ooit op dat, hem zoo dierbaar gelaat,
de blos en in die lieve oogen de glans te zien weder-
keeren. Gilbert en Anne deelden natuurlijk ook zeer in
zijn leed en trachtten nu en dan de lijdende vrouw eenige
afleiding te bezorgen of hun goeden broeder eenige ge
zelligheid aan te brengen maar de grootste steun voor
Frits was toch dokter Kamphof, den man, die, ofschoon
door sommigen om zijne vrijzinnige begrippon een onste-
loovige genoemd in hooge mate de echt christelijke
humaniteit bezaten wiens hartelijke deelneming en
degelijke verstandige toespraak Frits vaak voor moede
loosheid behoedden.
Het was aan den avond van een dag waarop Magda
weer zéér onrustig was geweest, dat Frits zich tot hem
begaf om als naar gewoonte troost en raad bij hem te
zoeken. De bejaarde man ontving hem als altijd hartelijk.
»Wel, mijnheer Ronner'', zeide hij, nadat hij Frits
met eene handbeweging verzocht had plaats te nemen
»hoe gaat het, en hoe maakt mevrouw het de laatste
dagen
»Slecht, dokter", was het droefgeestige antwoord, »zij
is den laatsten tijd weer erg in de war telkens wil zij