Hollands Noorderkwartier.
De voorjaarsvergadering der VereenigiDg tot ontwik
keling van den landbouw in Hollands Noorderkwartier
werd gehouden te Oudearspelin de ruime zaal van
den heer G. Slotemaker, op woensdag, 6 Maart.
Het bezoek was ditmaal gering, om verscheidene toe
vallig gelijktijdige andere vergaderingen. Er waren slechts
tegenwoordig 52 leden en 6 gasten.
De voorzitter, de heer jhr. mr. P. van Foreest, opende
de vergadering met eeue redewaarin hij, thans voor
de derde maal den voorzitterezetel aanvaardende begon
met aller welwillendheid in te roepen te meer hem
noodignu hij ditmaal de opvolger was van een zoo
uitnemend man als de heer J. L. T. Groneman. Hij hield
zich overtuigd, dat het aan belangstelling in den land
bouw niet ontbrakal zullen de middelen tot herstel
van den kwijnenden toestand niet gemakkelijk te vinden
zjjn. Wat hem betreft, in de aangeprezen middelen, bi-
metallisme en protectie, ziet hij niet veel heil. Zij mogen
tijdelijk iets helpen, doch op den duur verwacht hij alleen
herstel van het meer en meer letten op kleinigheden,
en van steeds met rdere belangstelling van de zijde van
particulieren en regeering. Met het uitspreken van de
hoop, dat die belangstelling niet moge zijn als die voor
een zwaren ziekenaar wien men na herstel niet meer
omziet, maar dat zij zij blijvend en duurzaam, ook
wanneer de boer eenigszins opgekomen is uit den be
nauwenden toestand geeft de voorzitter het woord aan
den secretaris om de notulen voortelezen dieals
gewoonlijk zeer getrouw en uitvoerig, het in de vorige
vergadering behandelde teruggaven. Zij werden onder
instemming der aanwezigen goedgekeurd.
Uit de gedane mededeeling bleek o. adat het
ledental 162 bedraagt en 1 zoon van een lid; dat
op het adres aan de Kamer om alsnog bij amende
ment op de staatsbegrooting te brengen een post van
10000 voor verbetering van het rnndveeras afwijzend
is beschikt; dat de commissie voor een onderzoek
naar het pachtstelsel benoemd was en bestaat
zooals wij reeds in een vorig nummer vermeldden, uit de
heeren G. Vas Visser, Amsterdam mr. A P. de Lange,
's Gravenhage K. de Boer Cz Assendelft, G. Wonder,
Berkhout en G. KrusemanHoutrijk en Polanen, die
allen zich de benoeming lieten welgevallen en dat deze
commissie vermoedelijk maandag, den 18, zal worden
geïnstalleerd.
Het jaarverslag der vereeniging zal als gewoon
lijk in het Ned. Landbouw Weekblad worden opgenomen.
Bij monde van den heer H. Stam stelt de financieels
commissie voor, de rekening tot een bedrag van
5084,50s in ontvang en 2481,20s in uitgaaf goedte-
kenren alzoo met een voordeelig saldo van 2603,30.
Door den heer W. Teengs, die de vereeniging verte
genwoordigde op de jongste algemeene vergadering van
het Ned. Paardenstamboek, werd daarvan verslag uitge
bracht.
De heer J. M. Billroth deelt omtrent do gehouden
tuberculine-inspuitingen bij rundvee mee,
dattengevolge van bijzondere omstandigheden, bij den
heer ZuurbierBeemstervan de 19 stuks rundvee
op diens stal, door hem voor de proet beschikbaar ge
steld, slechts 6 werden ingospoten. Drie daarvan kregen
temperatuursverhooging, wat op aanwezigheid vantuber-
culine wees; bij twee daarvan is dit ook bij de slacht
gebleken. Spr. heeft met genoegen gezien dat op de
begrooting weder een post voor deze zaak uitgetrokken
is. Hij zal de voortzetting der proeven zeer toejuichen.
Naar aanleiding dezer mededeelingen ontspint zich
eene discussie tusschen de heeren dr. O. ten Bosch en
Billroth over de waarde en al of niet ongevaarlijkheid
der inspuitingen.
De heer G. Mdijs stelt de vergadering op de hoogte
van den stand der proeven met het inspuiten tegen het
uitstoeien en kalf verwerpen. De uitkomsten van
de gehouden proeven, die zich m esten beperken tot slechts
6 stallen meerdere landlieden hadden hun vee niet
beschikbaar gesteld, waren van dien aard, dat er geen
bepaalde conclusiën te maken vallen. Eensdeels gunstig,
anderdeels zonder resultaat, wijzen de uitkomsten toch
op de wenschelijkheid, om de proeven voorttezetten. Bij
enkele eigenaars waren vooral de gevolgen van de inspui
tingen ten opzichte van het kalfverwerpen zeer bepaald
gunstig.
dorre vlaktewaarop de storm niet ophield zijn woeste
luimen bot te vieren.
Nadat de dienaar de lamp op de tafel had gezet, de
gesloten luiken goed verzekerd en ook de zonnebliuden
gesloten had verwijderde hij zich langzaam geljjk hij
gekomen was, zonder het minste gerucht.
In het stille, ruim gewelfde vertrek spreidde het lamp
licht een zachten vredigen schijn, nog gedempt door de
sombere in kunstig gesneden lijst gevatte schilderijen
aan den wand, die een stemmig geheel vormden met de
zware voor de vleugeldeuren neergolvende gordijnen en
de spaarzame meubelen die eeuwenlang in hetzelfde
vertrek hadden gestaan op dezelfde plaats. Het was als
had de hand des tijds een somber waas geweven over
dit kunstig beeldhouwwerk en zacht fluweel, te midden
waarvan het eentonig getik der houtwormen de polsslag
scheen van het stil en ernstig leven dat er heerschte.
Het hoofd geleund op de fijngevormde, doorzichtig blanke
hand, zat de rijksgraaf Adolf von Dynar voor tal van
opgeslagen boeken en folianten, zonder echter, diep pein
zend als hij daar nederzat, het oog op de bladzyden te
doen rusten. Hoewel blijkbaar rog in de kracht zijner
jaren, droeg de graaf het vroegvergrijsde hoofd niet trotsch
en fier als voorheen, maar sprak het eenmaal schoon,
doch nu verbleekt en vermagerd gelaat van diopen kommer
en onuitsprekelijk zielelijden, dat zich allermeest liet lezen
in den matten blik der sombere, diepliggende oogen.
My merend staart hij in het vuur van den breeden
haardwaar de vonken spatten en sprankelen uit de
zware houtblokken, die knappend door de vlam verteerd
worden, terwijl de storm huilt in den schoorsteen en flui
tend giert langs de vensters daar binnen op de schrijf
tafel blijft het uurwerk rustig en eentonig voorttikken.
Straks echter wordt onverwachts de stilte verstoord
door schreiende kinderkreten, die zich in het neven vertrek
doen hooren.
Graaf Dynar rijst haastig van zijn zetel en luistert in
Aan den heer dr. van der Zandb den directeur van
's Rijks Proefstation te Hoorn, was de taak toevertrouwd
om rapport uit te brengen over de uitkomsten der 24
proefvelden. De door hem gedane mededeelingen waren
bijzonder belangwekkend. In het kort ging hij de ver
schillende resultaten na bij den hooibouw zoowel als op
bouwlandmet de onderscheidene soorten van kunst
mest verkregen, en men krijgt van den omvangrijken
arbeidvoor deze zaak verrichtden indruk dat die
hoogst nuttig besteed is en de Vereeniging zich gelukkig
mag achtentot het leiden dier voor den landbouw zoo
hoogst gewichtige proefnemingen in den heer van der
Zande een man te hebben gevonden die belangstelling
aan kennis en nauwgezetheid paart.
Instemming vond dan ook de dankbetuiging des voor
zitters die tegelijk mededeelde dat thans de proefvelden
geheel voor 's rijks rekening worden gehouden en dit
jaar op de begrooting dezer vereeniging daarvoor geen
post meer voorkomt.
De gelegenheid om nog proefvelden beschikbaar te
stellen vooral voor koolbouwstaat nog openen de
heer dr. K. H. M van der Zandete Hoorn zal daar
van gaarne mededeeling ontvangen.
Omtrent het aankoopen en verkrijgbaar stellen van
veredelde zaaigranen en zaden deelde de Secre
taris meêdat aan 14 personen, die zich daarvoor had
den aangegeven de gewenschte hoeveelheden zullen wor
den verstrekt.
In de daarop gevolgde pauze werden de verkie
zingen gehouden. Als afgevaardigde naar het Land-
huishoudkundig congres werd benoemd de heer J. Zijp
Kz.; voor het Nederlandsch Paardenstamboek de heer
W. Teengs tot leden van het bestuur de heeren G. Groot,
Schermeer, D. H. Geerligs, Anna Paulowna, en G. Wonder,
Berkhout; tot onder-voorzitter de heer G. Wonder,
terwijl Alkmaar werd aangewezen om er de eerstvolgende
najaarsvergadering te houden.
Alvorens na de pauze de werkzaamheden voorttezetten,
deelde de Voorzitter mt dat de nu in behandeling
komende bestuursvoorstellen alle een uitvloeisel van in
de vorige vergadering genomen besluiten, de gelden der
Vereeniging zoozeer in beslag nemen dat het aan het
bestuur bij nadere overweging wenschelijk is voorgeko
men der vergadering voortestellen voor dit jaar twee
der aanhangige zaken van de agenda aftevoeron, n.l. de
proefnemingen tegen vlasbranddie zeer kostbaar zijn
en die betreffende het meerdere ol mindere melkgebruik
bij toepassing van lange wei. Daardoor zal eene belang
rijke besparing verkregen worden.
Overeenkomstig het bestuursvoorstel wordt zonder
hoofdelijke stemming, bij acclamatie besloten.
Aan den heer C. Koou Hz. was toevertrouwd bij de
vergadering de wenschelijkheid voortedrageu om de
bemoeiingen der vereeniging in zake eene betere o p-
leiding van hoefsmeden voorttezetten. Het nut
van een verbetetd hoefbeslag te bepleiten scheen den
inleider geheel overbodig. Het wordt vrij wel algemeen
erkend. Tot heden bestond de gewoonteeen premie
ter tegemoetkoming in de reis- en verblijfkosten, uitte
loven voor hen die uit ons kwartier met vrucht den
cursus te Haarlem volgden. Thans echter bestaat de
kans, dat aan de Ambachtsschool te Alkmaar een smid-
leeraar zal worden benoemd met bevoegdheid om het
hoefbeslag te onderwijzen. Met het oog daarop komt
het het bestuur gewenscht voor het voor dit doel uit
getrokken bedrag thans te besteden als subsidie aan
genoemde school, ten eiDde te bevorderen, dat ook, buiten
het gewoon onderwijs in het hoefbeslag aan de leer
lingen, een practische cursus voor smidsgezellen tot stand
kome. Het bestuui meentmet het oog op het vele
dat thans van de Vereeniging gevorderd wordt, in
plaats van 300 2 0 voor deze zaak te moeten be
stemmen, om aan de Ambachtsschool uittekeeren, zoodra
de practische cursus zal geopend zijn.
De heeren Billroth en v. d Zande meenden er op
te moeten wijzen, dat men vooral moet doen uitkomen,
dat men niet op den duur op dergelijke subsidie te reke
nen heeftwaarcp de Voorzitter te kennen geeltdat
toch het bestuur zich vleit dat de Vereeniging zich
niet reeds na het eerste jaar terugtrekken zal.
De heer L. Visser wilde er wel geen voorstel van
maken maar toch zou hij meenen dat het aanbeveling
verdiendebehalve de subsidie aan de schoolook een
bedrag te bestemmen voor reiskosten.
1 lijkbare spanning, terwijl een hoog rood zijne wangen
kleurt. Sussend en vleiend zingt een zachte vrouwestem
het schreiend kind tot bedaren.
»0 mijn God", zucht do burchtheer, terwijl hij het
gelaat met de vermage'de handen bedekt, ahebt gij mij
in mijne ellende dan geheel verlaten
Daarna treedt hij snel naar een hoek der zaal en trekt
met zenuwachtige haast aan het schelkoord.
De oude dienaar treedt bmnen en wacht met een eer
biedige buiging de bevelen zijns meesters.
»Is Hans nog niet terug?" luidt des slotheers vraag.
»Neen, nog niet, uwe genade, ik voed ernstige vreeze,
dat hij door den storm verhinderd wordt naar huis te
keeren."
Graaf Dynar heeft als diplomaat geleerd zich te be-
heerschen, maar zijn rijzige gestalte beeft, als voer hem
de daar buiten woedende storm door de leden.
»Wat moeten wij beginnen zucht hij, een bijoa wan-
hopigen blik naar de zijdeur richtende.
»Is de kleine gravin weer wakker geworden vraagt
de oude bedeesd. »Wellicht gelukt het mjju vrouw haar
stil te krijgen." En terwijl hij met de vrijmoedigheid van
een ouden getrouwe den graaf opbeurend aanziet, voegt
hij er bij»Dd genadige heer gelieve te bedenken, dat de
kleine honger zal hebben maar zij zal wel spoedig wen
nen. Dan is de min niet meer noodig en is uw genade
van alle zorg ontheven Bovendien klinkt kinder
geschrei altijd erger dan het werkelijk is."
Graaf Dynar knikt toestemmend, doch blijkbaar geheel
verstrooid en begeeft zich naar het aangrenzende vertrek.
De kindermeid zit met het moederloos dochtertje des
graveneen zuigeling van vier wekenop den schoot
en beproeft tevergeefs het de flesch te geventerwijl
naast haar een oude vrouw luid jammerend de handen wringt.
Gustaaf Adolf neemt het kind op den arm en tracht
zelf onder hevige inspanning haar wat melk door de
rozeroode lipjes toe te dienen. Wordt vervolgt.
Zonder hoofdelijke stemming wordt daarop de gevraagde
machtiging verleeud.
Hst aanleggen van een proefveld ter opsporing
van de middelendie het gaarkoken van erwten
kunnen bevorderen werd aanbevolen door den heer
K. A Kaan. Hij zelf stelt daarvoor een stuk grond be
schikbaar, twee akkers, samen een half bunder, waarop
hij 2 soorten kokende en 2 soorten niet-kokende erwten
wil plaatsenmet verschillende bemesting. De kosten
daarvan worden begroot op een maximum van f 70.
De vergadering heeft tegen dit plan niet het minste
bezwaar.
De heer J. Groot Pz. had bij de aanwezigen inteleiden
de plannen tot het voortzetten der proeven met bloembol
lencultuur, waarmee de Vereeniging reeds eenige jaren
bezig is. Aanvankelijk zijn de uitkomsten niet ongunstig
te noemen. De jonge bollen moeten echter thans geplant
worden om uit te maken of men leverbare bollen
kriigen zal. Men wenscht een en ander te doen op zeer
bescheiden schaal en vraagt daarom slechts een bedrag
van f 50.
Bij de aanwezigen vindt dit bestuursvoorstel algemeen
instemming.
De heer O. Koou Hz. had op zich genomender
vergadering aantebevelenbelooningeu uitteloven aan
onderwijzersin Hollands Noorderkwartier gevestigd
die in 1896 de acte voor landbouwkunde
zullen verwerven. Te Alkmaar en te Hoorn worden
reeds krachtige pogingen aangewend die vermoedelijk
met succes zullen worden bekroond om een cursus op
te richten, tot opleiding van onderwijzers ter verkrijging
der landbouwacte. Voor den landbouwenden stand is
het uit den aard der zaak van het hoogste belang dat
het aantal onderwijzers met die acte hoe langer hoe
grooter worde. Het is daarom dat het bestuur 4 prij
zen ad f 75 wenscht beschikbaar te stellen, toetekennen
aan hen, die bij het eerste examen in 1896 het hoogste
aantal punten verwerven. Ondervindt de openbaarma
king der cijfers bezwaar dan zal men de prijzen bij
loting kunnen toekennen.
Ook dit voorstel vindt bij de vergadering gereede
instemming.
Betreffende het honden van een wedstrijd met
nieuwe en verbeterde ploegen deelt de heer K. Bbee-
baart Jz. mededat bet voornemen bestaatdien te
houden einde Augustus of begin September; als prijzen
geen geldmaar alleen getuigschriften uittelovenwat
ernstige fabrikanten wel niet zal terughoudenalleen
fabrikanten of hunne vertegenwoordigers geen particu
lieren tot den wedstrijd toetelaten; slechts twee sooiten
van ploegen te viagen 2 diep en 2 breedals voor
waarde te stellen de ploegen intezenden 14 dagen te
vorenopdat de jury ze op verschillende soorten van
grond zal kunnen beproeven ook grondwoelers te vra
gen voor het loswoelen van de gemaakte voren. Het
bestuur meent voor dezen wedstrijd noodig te hebben
een bedrag van f 250.
Zonder stemming, bij acclamatie, wordt overeenkomstig
het bestuursvoorstel besloten.
Omtrent het aanhouden en beschikbaar stellen van
uitstekende springstieren deelde de heer K. Kaas-
kooper de plannen des bestuurs mede. Men wenscht het
werk der Vereeniging van vóór 10 jaar voort te zetten
toen met zoo goeden uitslag bekroond. Het wil haar arbeid
in die richting thans opnieuw opvatten, maar op zeer be
scheiden schaal. Het vraagt 500 en wil daarvan nitkeeren
vijf subsidiën van 100 toe te keunen aan die eige
naren die zich daarvoor aanbieden en zich bereid ver
klaren in verschillende deelen van het district, om een
uitmuntenden minstens tweejaiigen springstier beschik
baar te houden, tegen een dekgeld van f 1,25, waarvan
f 0,25 uit te keeren aan Hollands Noorderkwartier.
Bovendien wenscht het bestuur verder te gaan en aan
de staten der provincie eene subsidie te vragen van
j 2500 voor verbetering van het rundvee.
Eeno zeer breedvoerige discussie ontspint zich over de
wenschelijkheid om al of niet jarige stieren buiten te
sluiten met den uitslag dat het bestuursvoorstel onver
anderd wordt aangenomen.
De begrooting wordt goedgekeurd thans met
een verhoogd voordeelig saldo van 704 20.
Bij de bespreking van verdere werkzaamhedon vestigt
de heer S. de Jongh de aandacht op de wenschelijkheid
om in ons land een afzonderlijk departement van
landbouwzaken intest ellen. De toestand van thans
eischt dringend verbetering. Men is onvoldoende inge
licht en in den regol slecht op de hoogte vau alles wat
landbouw betreft. Men weet vaak niet, in landbouw
zaken, tot welk departement men zich te wenden heeft.
Hij stelt mitsdien eene motie voor, om de wenschelijkheid
van het door hem beoogde uittesprekeu.
Zij luidt als volgt: De vergadering, vernomen heb
bende, dat in eene vergadering van het hoofdbestuur der
Hollandscho Maatschapjiij van landbouw de wenschelijk
heid ter sprake is gebracht van het in het leven roepen
van een afzonderljjk ministerie van landbouwgeeft
hiermede haro ingenomenheid te kennen en machtigt bet
bestuur daartoe zoo mogelijk mede te werken om dit te
verkrijgen.
Na eenige discussie tusschen den heer J. F. Moens,
den Voorzitter en den voorsteller over redactiewijziging,
wordt zij met bijna algemeene stemmen aangenomen.
De heer J. M Billroth wil de vergaderingen voortaan
houden op een vijttal aan de spoor gelegen plaatsen
waarop de Voorzitter herinnert, dat dit gewoonlijk ge
schiedt met de najaarsvergaderingen en dat die in het
voorjaar gewoonlijk gehouden worden in kleinere plaatsen.
Ook de heer G. Wonder is het met den voorsteller
eensOudearspel acht hij al zeer slecht bereikbaar; ook
hij zou voortaan de voorkeur geven aaD grootere plaatsen.
De heeren Waijbobk en Koou zijn echter van eene
and "re meening aanzien doet gedenken als men zich
niet nu en dan laat zien op hot platteland, dan vreezen
zij vermindering van het ledental.
Met groote meerderheid van stemmen wordt het
voorstel van den heer Billroth verworpen.
De heer Billroth geeft alsnog het bestuur in overwe
ging de wenschelijkheid te overwegen, de te stationeeren
stieren in te spuiten met tuberculinowat aanleiding
geett tot eenige discussie tusschen de heeren dr. C. ten
Bosch, S. de Jongh en de voorsteller. Het bestuur zegt
toe, deze quaestie aan ernstige bespreking met deskundigen
te zullen onderwerpen.
