Poolsch Bloed,
No. 46.
Zeven en Negentigste JTaargang
1895.
WOENSDAG
17 APRIL.
Amsterdainsche Brieven.
FEUILLETON.
NATALY VON ESCHSTRUTH.
ALKIAARSCHE COI RAAT.
Deze Courant wordt Diasdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar 0,80; franco door het
geheole rjjk 1,
De 3 nummers f O,O®. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Pr|)g der gewone Advertentlën:
Per regel ©,lft. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer s
DRANKWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar
brengen ter algemeene kennis dat aan hen vergunning
is gevraagd door den heer EVERT VAN DER HORST,
zonder beroep, wonende alhier, tot het voortzetten van
den verkoop van sterken drank in het klein in het per
ceel aan de Langestraat, wijk B, no. 93, welke vergunning
thans ten name staat van den heer J. MNSDORP.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, A. MACLAINE PONT.
16 April 1895. De Secretaris
NUHOUT van der VEEN.
VII.
Het voorspoedszonnetje, dat aanvankelijk de wereld
tentoonstelling voor het hotel- en reiswezen zoo mild
bestraalde, heeft in de laatste weken veel van zijn glans
verloren.
In den beginne ging alles van een leien dakje, 't Was
wel een bezwaardat de onderneming op touw was ge
zet door jonge en betrekkelijk onbekende mannen doch
deze weerden zich zóó krachtigdat vrij algemeen de
opinie zich vestigdedat men toch eigenlijk meer had
aan jongeren met groote energie en kloeken gees^dan
aan ouderen, die 't in hoofdzaak op hunne relaties zon
den laten aankomon. De reis, door de scheppers van het
tentoonstellingsplan, de heeren N. A. Calisch en Napoleon
le Grand, naar de bnitenlandsche hoven ondernomen, was
een waar succes. Overal werden zij met greote onder
scheiding en ingenomenheid ontvangen cn mr. Calisch
wist de toespraken met zooveel gevatheid te beantwoorden
dat hij overal een gnnstigen indruk achterliet. De man
die zich naam maakte door zijn voorgangerschap bij de
radicale partij en in hare vergaderingen ft deed voor'
komen als verkeerde hij veel in volkskringen diezelfde
me. Calisch wist zich naar den eisch te bewegen in de
hoofdsteden van Europawaar hij door de gekroonde
hoofden in bijzondere audiëntie werd ontvangen en aanzat
aan feestmaaltijden waar door de eerste autoriteiten ge
klonken werd op het welslagen van de .World's Exhi
bition" te Amsterdam.
Calisch en le Grand waren 'ti ookdie zoo volkomen
juist begrepen, dat zij Frankrijk en Duitscbland moesten
aanporren om te Amsterdam een wedstrijd te openen op
indnstriëel gebied en die het competitie-vuurtje tusschen
deze beide mogendheden zoodanig wisten aan te stoken,
dat in beide landen met groote inspanning gewerkt is
en wordt om elkaar den loef af te steken. In België
mocht 't beiden heeren insgelijks gelukken, ware geestdrift
voor de nederlandsche tentoonstelling te doen ontvonken,
zoodat een groot bedrag door de regeering werd beschik
baar gesteld om Zuid-Nederland een goed figuur te laten
makes.
Zoo begon langzamerhand in Amsterdam en in hot
overige Nederland het vooroordeel tegen een onderneming,
door zoo weinig invloedrijke mannen uitgedacht, te ver-
dwijnen. ^Vel bleef meu 't betreuren dat door huu op
treden de pas werd afgesneden aan een veel grootscher
plan ontworpen en gesteund door mannen met namen
van bijzonder goeden klank het honden eener groote
koloniale tentoonstelling in 1896 maar het vertrou
wen begon te herleven en daarmee werden de inzendingen
talrijker.
Zooals wij zeiden, alles ging zoo voorspoedig mogelijk,
totdat nu een paar weken geleden de reactie kwam.
Om geld te maken had het Uitvoerend Comité zich in ver
binding gesteld met een syndicaat, dat eene tentoonstel-
llngspremteleening zon uitgeven. De voorwaarden
verbonden aan deze emissiezijn uit de advertenties in
de bladen voldoende bekend. Vijftig entréebewijzen voor de
tentoonstelling kan men krijgen voor f 12,50 en daarvan
zou meu later f 5 terug ontvangen, terwijl men bovendien
kans had een hoogen prijs te winnen. Het spreekt van
zelf, dat zulk een verlokkelijk aanbod schaduwzijden
hebben moest. Dat kon iedereen gemakkelijk begrijpen
maar niettemin hebben sommige .financiers" het noodig
geachtdeze premieleening op de ergste wijze aan de
kaak te stellen. Met evenvoel rechtja met nog meer
reden hadden zij kunnen wijzen op het onzedelijke van
de staatsloterij en op des Padels Kern van elke premie
leening. Natuurlijk wordt deze niet ondernomen met
het liefdadige doel om de menschen buitengewoon veel
te laten verdienen met een minimum inzetmaar alleen
om deor groote sommen het publiek over te haleneen
kansje te wagen.
Het groote geheim van de tentoonstellingsloterij was,
dat men reeds nu de beschikking wilde hebben over de
nog te ontvangen entréeprijzen het zwakke puntdat
men het aantal bezoekers zeer hoog schatte en op zich
nam f 5 van de 12,50 terug te geven waartoe men
alleen in staat zal zijn als de tentoonstelling een finan
cieel succes is. Het publiek werd echter door onware
opgaven geen blinddoek voor de oogen gedaan en als het
bezweek voor het lokmiddel van een premieleeningkon
men dit geen zwendel noemen.
Op den eersten dag werd dan ook druk geteekend en
zelfs werd ter beurze reeds een premie op de obligaties
betaald. Toen echter in sommige bladen werd betoogd
dat men door de tentoonstellings-manoeuvre leelijk be
kocht zon uitkomen minderde de vraag en het slot is
geweestdat de leening niet eens is volteekend. Het
heet nu, dat er onaangenaamheden zijn ontstaan en het
syndicaat ontbonden is. Hoe dit zijzeker is hetdat
de jongste financieeie operatie bij velen hetzij dan te
recht of ten onrechteeen hoogst ongnnstigen indruk
heeft achtergelaten en bij menigeen de overtuiging heeft
gevestigddat de heeren van het hotel- en reiswezen
niet erg kieskeurig zijn in het zoeken van middelen om
aan geld te komen.
Kort daarna heeft een ander voorval de tentoonstel
lingsreputatie een nieuwen knauw toegebracht. De voor
België bestemde vleugel van het hoofdgebouw is namelijk
door overgroote onvoorzichtigheid van de werkluiinge
stort waarbij een tweetal lichte schrammen bekwam en
een drietal wat ernstiger werd gewond. Voor eenige
DOOR
19)
Het was Xenia als drukte haar eensklaps eene zware
last op 't gemoed. Zij fronste verontwaardigd het voor
hoofd en zei bijna barsch
»Ik ben niet in eene stemming om te schertsen."
»Ik ook niet,'" «prak Janek schamper, »en juist daarom
sprak ik in vollen ernstGe zoudt niet vermoeden welk
een kapitaal er in mijn keel schuilt. Bij de. beroemdste
meesters ben ik ter school geweest tot ontwikkeling van
mijn talentdat als een vergeten viooltje tot nn toe
nederig en verscholen gebloeid heeft. Mijn toekomst zal
waarlijk grootsch zijngeheel Enropa zal mij toejuichen
en n benijden, dat gij mijne zuster zijt."
Xenia's handen, die op de armleuningen van haar fau
teuil rustten, begonnen merkbaar te beven.
.Gij operazanger gij die een graaf Dynar
zijt 1" klonk 't hem spjjtig tegen.
»Ik denk, dat juist die titel mij daarbij uitstekend te
pas zal komen", beaamde Janek met sussende kalmte
.zulk een kroon metmegen spitsen zal juist op de biljetten
verbazend veel effect makendunkt me. Eigenlijk heb
ik nog de meeste neiging tot het circus waar ik naar
ieders meening grooten opgang zou maken. Bovendien
schijnt 't tegenwoordig in de mode te zijnik hoorde
reeds van drie of vier cavalerie-officieren die het leger
voor de manége vaarwel zeiden. Hahain vliegende
galop op 't ongezadelde paardIk kan mij dat genot
zoo levendig voorstellen
De jonge officier bleef in behaaglijke houding staan en
vermeide zich met zegevierenden blik in de uitwerking
zijner woorden.
honderden timmerlieden sjouwers enz. is dat het sein
geweest om den arbeid te staken. Er waren reeds lang
allerlei grieven maar door het ongeval dat eerst erg
overdreven werd liep de beker over. Bovendien schijnt
bij tentoonstellingswerklieden meer en meer de gewoonte
van machtsmisbruik inheemsch te zijn gewordenook in
andere landen hebben zij het werk gestaakt op het
oogenblik dat daaraan de dringendste behoefte was en
de patroon dus wel moest toegeven. In Amsteidam is
dat evenzoo gegaan na anderhalven dag van vrijwillige
rnst zijn de werklieden op veel gunstiger condities weer
aan het werk getogen. Het uitvoerend comité moet op
zich genomen hebbende gevolgen van het verhoogde
loon te dragen.
Het ongeluk in do Belgische afdeeling heeft 't nu voor
goed onmogelijk gemaaktdat de tentoonstelling op den
1 Mei gereed is. In de Paaschdagen hebben honderden
gebruikt gemaakt van de gelegenheid om het terrein te
bezichtigenalgemeen kan men hooren beweren dat
t wel Jnni zou worden voordat men met alles klaar is.
Het verst gevorderd is „Ond-Holland," wat voor oen
deel wel te danken zal zijn aan de speciale commissie
die voor deze afdeeling werkzaam is. Ook de mail-stoom
boot en de reuzen-olifant met een Wiener café op zijn
rag beginnen herkenbare vormen aan te nemen. Wat
iedereen frappeeren moet is de groote ruimte die aan
amusement is afgestaan men krijgt zoo den indruk, alsof
het tentoongestelde bijzaak en ontspanning hoofdzaak zal
worden. Handel en nijverheid, kunsten en wetenschappen
zij dreigen in een hoek gedrongen te worden door
gelegenheden om prettig uit te gaan. Intusschen dat
oordeel kan nog best voorbarig zijn, gelijk trouwens alle
beschouwingen over het welslagen der expositie op het
oogenblik een zeer betrekkelijke waarde hebben. Als een
maal alles gereed is, dan hopen wij met onze lezers achter
het Rijksmuseum rond te dwalen en eerst dan zullen
enkele conclusies op haar plaats zijn.
Voor Amsterdam is het te hopen, dat de tentoonstelling
zal beantwoorden aan de verwachtingen en de great at
traction van het Enropeesche seizoen wordt. De gemeen
teraad droomt zich nu reeds gouden borgen en gelooft,
dat het tekort, ontstaan door de mislukte forensenbe
lasting, zal aangevuld worden door de meerdere opbrengst
der publieke vermakelijkheden. De burgerij maakt zich
gereed voor de ontvangst der vreemdelingen en stelt zich
door het verhuren van kamers als anderszins voor een
welkome bijdrage te ontvangen voor het dure leven in de
hoofdstad. Zelfs wordt menigeen, die plannen had gemaakt
om zich bij de gelederen der forensen in te laten lijven
door de tentoonstelling daarvan teruggehouden, hetgeen
hieruit blijkt, dat in het Gooi thans lang niet zoo
veel vraag naar huizen is als vorige jaren.
Die uitwerking liet zich niet lang wachten. Als een ge
knakte bloem zonk de statige gestalte der gravin terug
in den fauteuilterwijl ze met ontroerde stem zeide
»Mijn vader oogst sleehte vrachten van zijn opofferende
liefde hij gaf zijn naam aan iemand die zich niet schijnt
te ontzien dien naam op erbarmelijke wijze door het
slijk te sleuren."
Zij zag naar Janek op met droge maar van veront
waardiging en verwijt vlammen schietende oogen.
»M on Dien, gij neemt de zaak al te tragisch op"
sprak Janek in koele scherts. »Wat gaat mij ten slotte
nw naam aan en wat heeft uw naam eigenlijk met mij
te maken Eerlang zal toch iedereen het weten dat ik
bij toeval aan dien naam gekomen bendat ik van ge
boorte niet een graaf Dynar ben maar de zoon van een
Poolschen rebel, die als bij instinct den kring weer opzoekt
waarbinnen hijaan de zijde van zijn wezenlijken vader
zich voorzeker spoedig genoeg thnis zou gevoeld hebben.'
»Hoeriep Xenia, driftig van haar stoel opspringend
»is 't dan uw voornemen der wereld het geheim van
nw afkomst bekend te maken Dat zou slecht, dat zou
laaghartig zijn
«Moet ik dan die afkomst verbergen vroeg hij, haar
kalm en waardig aanziende. »Dan zon het inderdaad
schijnen alsof ik een lafaard waredie zich over zijne
geboorte en over zjjn vader schaamt
Xenia deed een schrede nader en legde de bevende
rechterhand met smeekend gebaar op zijn arm.
»Janek", sprak ze met trillende stem, »Janek, nog nooit
in mijn leven heb ik van iemand een gnnst verzocht
nog nooit iemand gesmeekt thans voor de eerste maal
verneder ik mij tot het uiten eener bede. Ik bezweer u
bij uw edelmoedig en ridderlijk gemoedmijn naam niet
door het slijk te sleurendoor hem voor geheel de wereld
te dragen als kunstrijder of komediantZulk een
schande zon ik niet overleven
Wederom datzelfde woordschandeSchril en wan
luidend klonk het thans in de ooren van den jongen man,
als eens op de heide, toen de wind dat smadende woord
had opgevangen en het hem had nagedragen geheel zijn
FRAIVKHUH.
Kamer. Den 10 is een krediet van 2.000.000 francs
goedgekeurd ter pensionneering van door ouderdom on
geschikt geworden werklieden ter aanvulling van de door
maatschappijen van onderstand nit te keeren pensioenen
jeugd doordie er door was vergald en vergiftigd.
Met op elkaar geklemde tanden zag hij haar in het
bleekeontstelde gelaatdat zich lieftalliger dan ooit
met smeekende oogen naar hem ophief.
Hoe groot moest de trots van gravin Xenia, hoe groot
de schande zijndie het koekoeksei had gebracht in
haar woningdat die trotsche nek zich dns machteloos
boog onder het wicht van dat wee.
Smart en woede deden het driftige Poolsche bloed
heftig opbruisen. Rnw en driftigzooals men een lastig
insect van zich afweertstiet Janek de blanke hand van
zijn arm. Met vlammenden blik en koninklijk in zijn trots
en verontwaardiging stond hij voor haar.
«Armzalige donderde het van zijDe lippen «die mij
onder den voet wil vertreden maar te zwak zijt om
zonder hulp uw eigen levenslast te dragen. Weg thans
met het mom; een einde zij er aan het spel, waardoor
ik op het punt stond mij te vernederen. Gij hebt den
Pool ellendig en laf genoeg geachtom zich krampachtig
vast te klemmen aan het fluweelen kassen waarop het
lot bem eens neervlijdeuw spot zoudt ge veil hebben
voor den man die door gouden ketenen gesnoerdon
machtig bleek om de openbare meening te trotseeren
Duizenden wellichtdie gij vrijwillig tot de dragers van
uw naam verkiezen zoudtzonden zich nit slnwe bere
kening buigen voor de doornige roedewaarmede het
monster «men" zoo onbarmhartig weet te kastijden zij
zouden het verleden met een dichten sluier bedekken en
met een effen gelaat hun verachtelijke rol verder afspelen.
Maar ikde Poolde zoon van den haveloozen vluchte
ling ik kom tegen zulk een vernedering in verzetik
acht het verre beneden mijde broeder te zijn van een
vrouwdie mij door het lot gedwongen slechts duldt
als een schandvlek in haar wapen en mij beschouwt als
een lastigen indringer. Al uw klatergoud waarmede gij
mij weerloos wilt maken, nw trotschen naam en afowe
schatten werp ik u vrijwillig voor de voetenDoor .eigen
krachi wil ik mij een weg banen door 't levenik zal
't u toonen en bewijzendat er nog mannen bestaan,
die voor gravin Xenia in trots niet onderdoenHet tes-
