Amsterdamsclie Brieven.
Spoorweg Tarik-Soerabaya-Kalimas.
oorlogstijd aan de grootste nadeelen en ontzettende ver-
liezen bloot staat, vooral tegenwoordig, nu men infab-
terie-vuur afgeeft op 2 kilometer afstand.
In afwachting eener wetsherzieuing de weerloosheid van
de schutterij te bestendigen en bij voortduring alle oefe
ning in het schieten achterwege te laten, is dus in geenen
deele raadzaam.
Bij examens in de Duitsche taal kan de volgende zin
ter vertaling in goed Nederlandsch wellicht gebruikt
worden
„Alle die Fortsehritte welche die Neuzeit auf mili-
tSrischem Gebiete und namentlich auf dem des Waffen-
wesens die Einfiihrung des klein kalibrigen Mehrladers,
des rauchschwachen Pulvers x.c. gebracht hater-
heischen um so dringender auch eine urn so griindlichere
Einzolausbildungeine gesteigerte Treffsicherheit des
Schützen. Das weisz man im deutschen Heereund dem-
entsprechend wird die Ausbildung geleitetwobei der
Schieszstand eine Hauptrolle spielt."
Bij deze oefening 32 patronen in oorlogstijd heeft
daar ie lande ieder man 185 patronen bij zich.
(2) In '94 werd de afstandsmeter Le Boulengé vervan
gen in het Fransche leger door de lunette Souchier,
waarmee men beweert tot 1400 meter vrij nauwkeurig
den afstand te kunnen bepalen.
VIII.
Wanneer deze brief onze lezers bereikt zitten onze
Koninginnen aan gene zijde van de Noordzee uit te
rusten van de vermoeienissen, waaraan zij bijna een week
lang in de hoofdstad waren blootgesteld. Om een stereo
tiepe uitdrukking te gebruiken die rust is welverdiend,
want wat van de Vorstinnen wordt gevergd tijdens haar
verblijf te Amsterdam, zou zeker de krachten van menig
gewoon mensch te boven gaan.
Zullen wij een beschrijving geven van de verschillende
bezoekendoor de Koninginnen afgelegd Zullen wij
mededeelen wat ons ter oore kwam omtrent de raout
en de verschillende audiënties Wij gelooven op die
vragen gerust een ontkennend antwoord te mogen geven.
Vooreerst vermeldde de Alkm. Ct. reeds verschillende
bijzonderheden, maar bovendien hebben de te Amsterdam
verschijnende bladen reeds zooveel kolommen aan het
Koninginnenbezoek afgestaan, dat wij niets anders zouden
kunnen doen dan in herhalingen vervallen.
Hoe die couranten altijd zoo precies weten wat er
gebeurt en zoo letterlijk kunnen vermelden wat er ge
sproken wordt Dat is eenvoudiger dan het schijnt. De
pers mag zich bij dergelijke buitengewone gelegenheden
als een vorstelijk bezoek steeds in de grootste medewer
king van autoriteiten verheugen. De hoofdcommissaris
van politie die anders voor de verslaggevers met on
weerstaanbare kalmte de rol van het gesloten boek der
wijsheid speeltis in die dagen de meegaandheid en wel
willendheid zelve. Het voorbeeld geeft trouwens de
naaste omgeving der Koninginnen. Persoonlijk mocht
ik ondervindon dat eenige door mij gewenschte inlich
tingen met de grootste voorkomendheid werden verstrekt
door jhr. de Ranitz, den particulieren secretaris van de
Koningin-Regentes. Toen ik hem daarvoor mijn harte-
lijken dank bracht, maakte hij een afwerend gebaar
O neen, geen dank, ik stel mij gaarne tot- Uwe be
schikking en wanneer ik er niet bendat kunt ge u
wenden tot den hofmaarschalk die u naar zijn beste
krachten zal voorlichten.
Onder die omstandigheden wordt natuurlijk de taak
der verslaggevers zeer vergemakkelijkt. Van de politie
ontvangen zij eenige dagen van te voren een opgave van
de inrichtingen, welke H.H. MM. denken te bezoeken
en nu begeven zij zich daarheen om te vernemen wat
aan de vorstinnen zal worden getoond. Van elk bezoek
wordt vooruit een programma vastgesteld, dat eerst door
IMBMMW—IIIIH lliBII II il»BH
De beide andere dames die nog bij het regiment be
hoorden, waren bijna nooit tegenwoordig en telden daarom
niet meede eene was zeer zwak en lijdend en de andere
was een klein, lief poppetje, dat eigenlijk nog in de kinder
kamer thuis hoorde.
Hare Excellentie GSrtner en gravin Dynar waren als
de eenige uitzonderingen op verlangen van Anna Regina
in dezen kleinen krans opgenomen tusschen welks zoo
verschillende rozen de elegante dragers der ulanenmuts
zich als vliegende harten" invlochten. Ook thans waren
de kleine tabourets zoo behendig mogelijk tusschen de
stoelen der dames gesmokkeld.
Ieder het zijnelachte men en vond dat het van
zelf sprak, als de trouwe pages hun plaats innamen aan
de voeten harer meesteressen, wier sleep zij in den officieelen
minnedienst mochten dragen.
Gravin Kany was uit de zijkamer aan de whisttafel
ontsnapt en vertelde nu, op den stoel van gravin Taren-
berg geleund, dat zij 't haar plicht achtte, aan het lieve
vrouwtje mee te deelen, dat haar man, hoogst verdacht,
al driemaal op harten vrouw gewonnen had.
Een algemeen gelach was het antwoord doch Leonie
wisselde een vluchtigen blik met de hofdame en trok
haar naast zich op den hoek der causeuse.
Je bent een ondeugend klein ding, beste Kany!"
dreigde ze schertsend met haar waaier, »nu wil je weer
dien armen Tarenberg het vuur aan de schenen leggen,
omdat hij u niet genoeg het hof maaktKom spoedig
't op een ander onderwerp gebrachtWie zingt toch
daarginds zoo hartverscheurend aandoenlijk van de lotus
bloem, die in angst verkeert
»Uw protégé van de opera, Excellentie Laat zijn
smart maar uitwoeden hij wordt er immers voor be
taald
>'t Werd u niet gevraagd, ami Hechelberg Leonie
gaf met haar waaier een tik op den arm van den rit
meester en richtte zich hooger op. Dames en heeron
ik heb een nieuwtje in petto
»Bravo! Excellentie, gy hebt het woord!" riep
men van alle kanten en barones von Hofstraten sloeg
jhr. de Ranitz moet worden goedgekeurd en daarvan
wordt met de bekende stiptheid der Oranje's slechts hoogst
zelden afgeweken. De reporters kunnen derhalve hun ver
slag vooraf in gereedheid brengen. Met de drukproeven
in hun zak gaan zij dan naar de inrichtingen welke
met een bezoek worden vereerd en, komen er onverwacht
hier of daar kleine wijzigingen, dan teekenen zij dat op
de drukproef aan. Buiten het gebouw staan kruiers te
wachten, die met de grootste snelheid zich naar de
respectieve zetterijen begeven zoodra zij iets van den
verslaggever hebben ontvangen. Aldus is het mogelijk
dat in een courant, die om half vier ter perse gaateen
kolom wordt gegeven van een plechtigheid, die tien mi
nuten vroeger pas eindigde.
Wanneer alles in zijn werk gaat als hierboven be
schreven heeft men natuurlijk waarborgen voor een cor
rect verslag. Doch nu bomt de verleiding De Koningin
nen zullen b. v. even over half vier ergens heengaan
waarvan het programma bekend en gezet is. Bij den
noodzakelijken wedijver in de journalistiek zou het heel
aardig zijn om ook dat verslag in de post-editie te plaat
sen, in het vertrouwen, dat ook nu wel alles zal afloopen
als te voren is bepaald. Aan die lokstem kunnen som
mige bladen ook al liepen zij er vroeger reeds in, maar
geen weerstand bieden.
Opnieuw is dat gebleken bij de aankomst der Koning
innen. Wat gaven sommige couranten hartroerende
beschrijvingen van de geestdrift, waarmee de vorstinnen
werden ingehaald en hoe roemden zij in het feit, dat
geen enkele wanklank werd gehoord Toch was dat alles
pure phantasie, want naast liet enthousiasme van velen,
die H. H. M. M. toejuichten, klonk het schel gefluit en
honend geroep van de in grooten getale opgekomen soci
alisten.
De vermakelijkste fout beging echter het Handelsblad
woensdagmiddag. Dit liet de Koninginnen rijden langs
de kinderspeeltuinen en schetste met levendige kleuren,
hoe de kinderen hadden gejuicht en uit volle borst ge
zongen. Ja, dat alles zon zeker waarheid zijn geworden,
als er niet plotseling een verandering in de route der
Koninginnen was gekomen. Geheel onverwacht brachten
zij namelijk een bezoek aan de terreinen der Wereldten
toonstelling en het voorgenomen plan om langs de kin
derspeeltuinen te rijden kon daardoor niet tot uitvoering
komen. Voor het Hbl. natuurlijk een geweldige pech.
Wat mij op de rijtoeren der Koninginnen bijzonder
pijnlijk heeft getroffen, is het feit, dat Koningin Wilhel-
mïna er zoo slecht uitziet. Alleen bij Carré, toen zij
zich bijzonder goed amuseerdekwam er een blos op
hare wangen, maar overigens was van een gezonde kleur
weinig te bespeuren. »Ze moet veel te hard leeren het
arme kind", hoorde ik op den Dam zeggen door iemand,
die het heele lijstje kende van professorendie aan de
Koningin geregeld los geven. Missehien is daarin veel
waars gelogen. En dan op den teederen leeftijd onzer
jeugdige vorstin die vermoeiende reizen en die afmattende
ovaties Waarlijk, de weg van een Koningskind, dat met
haar volk door persoonlijke kennismaking een band van
liefde en vriendschap sluiten wilis niet met rozen be
zaaid. Wat moet ook de Koningin-Regentes, de zorg
dragende moeder, met angst haar kind brengen in het
gewoel der menigtewaar voor het gestel misschien de
grootste kalmte wordt vereisc'nt.
Mogen onze Vorstinnen ruimschoots krachten opdoen
gedurende haar incognito-verblijf in Engeland, opdat onze
lieftallige Wilhelmina in het zuiden de3 lands zij op
gewassen tegen de vermoeienissen, die haar daar weder
wachten. Gelukkig volgt er dan weer rustmoge deze
doorgebracht in een gezonde en kalme natuur, de rozen
tooveren op de Koninginne-wangen, die wij daar zoo
noode missen.
Tweede Kamer.
Nadat het gelijktijdig met de indische begrooting voor
1893 ingediende wetsontwerp tot aanleg van Staatswege
van eene rechtstreeksche spoorwegverbinding tusschen
Tarik en Soerabaya (Kalimas) was verworpen heeft in
Indië een nauwgezet onderzoek plaats gehad naar de
mogelijkheidom door een ander middel aan het toene-
de armen over elkaar en zei met haar grove stem
»Maar pikant, alsjeblieft, anders is er geen aardigheid
aan
Leonie glimlachte zoo onschuldig als een engel. >Iets
buitengewoons voor ons Siberië, mes damesverbeeld je,
de alomgevierdede verrezen Apollo met zijn heerlijk
keelgeluid de geniale Proczna, zal hier in de residentie
een concert geven
Een steelsche blik trof Xeniadie op de haar eigen
koele bezadigde manier zat te pratenzij scheen geen
belang te stellen in het nieuws, wendde het fraaie hoofd
om, en voltooide bedaard den zin dien zij begonneu was.
»Wat, Proczna in Duitschland riepen vorstin Reus
seek en gravin Ettisbach, nieuwsgierig bijschuivend, ter
wijl gravin Kany in een luid gelach uitbarstte. »Inder-
daad zal die onsterfelijke Pool een aanslag wagen
op den Duitschen geldzak? Hoeveel kost elke entréekaart
In Weenen moeten zelfs twee menschen doodgedrukt zijn
omdat de zanger bij de gratie Gods de bankeiljetten van
honderd gulden niet vlug genoeg wisselen kon
Leonie klapte in de handen en Plandern hield zijn
buik vast van 't lachen. Anna Regina echter keek ver
wonderd op en zei: »Maar, beste Kany, Janeck is een
onzer grootste kunstenaars, en zal toch wel niet zelf de
entréekaarten verkoopen I"
>Mon Dieu Koninklijke Hoogheid, tusschen zulke lui
die voor een publiek voor het voetlicht treden, valt mijns
inziens geen onderscheid te maken, ze mogen dan in
een zwarten rok goddelijke liederen zingen, of in een
potsierlijk gewaad vuur eten en degen slikken, dat is
om het even I"
Een boosaardige uitdrukking lag er op het vaalbleeks
gelaat der hofdame, haar blik vloog naar Gravin Dynar,
die roerloos, als een marmeren beeld tegenover haar zat.
>In de kranten staat echter, dat Janek Proczna slechts
een aangenomen naam is bracht gravin Ettisbach haas
tig in het midden, toen Anna Regina niet wist wat zij
zeggen zon, »en dat hij eigenlijk iemand van zeer hoo-
gen stand is f'
Plandern speelde met Leonie's waaier. Maar waarde
mende verkeer op het baanvak Sidhoardjo-Soerrabaya-
Kalimas op den duur het hoofd te kunnen bieden.
De minister van koloniën meentdat de dringende
noodzakelijkheid daarvan gebleken is.
Om door spoorwegverdubbeling in de bestaande be
hoeften te voorzien acht do minister niet raadzaam
daar dit eene improductieve uitgave is, die geen vermeer
dering van het vervoer in het leven roept.
Van de voorgestelde nieuwe verbinding mag verwacht
worden dat zijafgescheiden van het vervoer waarvan
zij de bestaande verbinding zal ontlasten eene behoor
lijke rente van het aanlegkapitaal zal opbrengen.
Dat het aanleggen van de directe verbinding Tarik-
Kalimas het baanvak Tarik-Sidhoardjo tot een doode lijn
zou maken daarvoor behoeftnaar het oordeel des mi
nisters, geen vrees te bestaan.
Evenmin behoeft er vrees te bestaan dat de lijn niet
voor f 2,062,000 zou te maken zijn.
Den 21, des morgens, is de postbode van Hilver
sum op Huizen, die steeds met de Gooische Stoomtram
heen en terug gaatop noodlottige wijze omgekomen.
Terwijl de tram het Hoogt" daar opreed, zag hij ter
zijde van den weg een haas in den greppel liggen en
daar de tram op dat oogenblik weinig gang had, meende
hij het beest gemakkelijk te kunnen oprapen en mede-
nemen. Hij struikelde echter, werd overreden en bleef
onmiddellijk dood.
De coöperatieve Handelsdrukkerij te Leeuwarden
keert over 1894 10x/j pet. dividend uit bovendien is
aan de werklieden als aandeel in de winst en rente op
de aandeelen ongeveer f 3000 uitgekeerd en f 681.55
gestort in het pensioenfonds voor de werklieden.
Blijkens telegram van den gouverneur-generaal van
Nederl. Indie van den 23 wordt de gouvernements-kof-
fieoogst op Java voor dit jaar geraamd op 336.045 pikols.
Volgens de Standaard heeft de minister van justitie
te Leeuwarden een persoonlijk onderzoek ingesteld naar
aanleiding van de door den heer jhr. mr. de Savornin
Lohman in de Tweede Kamer medegedeelde feiten met
betrekking tot de middernachtzendelingen. Niet alleen de
ambtenaren der justitie, maar ook do midderuachtzen-
delingen werden gehoord.
De minister van justitie heeft een commissie inge
steld om te onderzoeken in hoever door den arbeid in
gevangenissen en Rijkswerkinrichtingen afbreuk wordt
gedaan aan den arbeid in de vrije maatschappij, en door
welke maatregelen de aldus ontstane mededinging tot
zoo gering mogelijke afmetingen zou kunnen worden be
perkt. Tot lid en voorzitter dier commissie is benoemd
mr. A. Kerdijk lid der Tweede Kamer, tot leden mr.
M. J. 0. M. Kolkman, lid der Tweede Kamerdr. J.
Th. Mouton, wethouder van 's-Gravenbage en B. P. Huur
man, architect te 's-Gravenhage en tot lid en secretaris
de heer mr. J. Simon van der Aahoofdcommies aan
het departement van justitie.
Het wetsontwerp tot regeling van het kiesrecht is
bij deD Raad van State ingekomen.
De gemeenteraad van Gorinchem heeft aangenomen
een voorstel van burg. en weth. om over te gaan tot de
aflossing der 4 pet. schuld, bedragende f 294.500 en tot
het aangaan eener nieuwe 3 pet. leening van f 307.000
tegen den koers van 96 pet., met de directie der Rijks
postspaarbank te Amsterdam, aflosbaar in 30 jaren.
Uit het verslag der Noordhollandsche Tramweg-
Maatschappij en der tweede Noordhollandsche Tramweg-
Maatschappij over 1894 blijkt, dat de aanleg der lijn
Schouw-Purmerend in Juni gereed kwam. De aanleg-
kosten bedroegen f 225.000, zoodat de raming niet over
schreden werd. De gezamenlijke ontvangsten bedroegen
f 87102 de exploitatiekosten f 45075 of 52 pet. tegen
onderscheidenlijk f 69203 en f 32974 of 47'/2 pet. in
1893. De winst- en verliesrekening wijst met de over
genomen winst der tweede Noordh. Tramwegmaatseh.
ad f 9412 voor de Noordh. Tramwegm. een winst aan
van f 31412, waarvan na aftrek van het vereischte voor
den dienst der leening een saldo blijft van f 15382.
Daarvan wordt 4 pet. dividend aan de aandeelhouders
uitgekeerd en f 7182 op weg en materiaal afgeschreven.
gravin zeide hij spottend, »ik betuig alle hoogachting
voor uw naïvieteit en zal de vrijheid nemen u binnen
kort een bezoek te brengen, ten einde een voordracht te
houden over kunstenaars handigheid en reclame
Uitmuntend!" giegelde Hare Excellentie Gartner, doch
gravin Tarenberg lei den vinger op de rozenlipjes en zei
met een smachteoden oogopslag: „Een mijner vriendinnen
heeft Proczna te Parijs gehoord, en me een hoogst opge
wonden brief over hem geschreven Hij moet bizonder
belangwekkend zijn, zoo origineel en eigenaardig, zoodat
de dames bepaald dol op hem waren Zelfs de keizerin
heeft hem met in 't oog loopendo onderscheiding behan
deld en aan het hof genoodigd. De geruchten, dat hij
met minnebriefjes zijn haardvuur onderhoudtmoeten
werkelijk waar zijn Ja, de Parijsche dames moeten zelfs
zoover gegaan zijn, dat ze de bedienden van zijn hotel
met goud hebben omgekocht, om een flaeon met het door
hem gebruikte wasch water te vullen 1"
»Wel drommels, wat een mirakel!" Mevrouw van
Hofstraten strook plompweg met den rug harer hand
langs den mond, vorstin Rensseck gaf echter het sein
tot algemeene vroolijkheid. »Als mijn man daarginds aan
de whisttafel het geluk heeft de portemonnaie van die
goede Excellentie Gartner terdege lichter te maken
gaan we van de renten van het kapitaal morgen op reis
naar de residentie en dan krijgt gij allen voor uw kerst
geschenk zulk een historischen flacon van mij 1"
»Ik zou willen voorstellen, vorstin, water en zeep apart",
zuchtte de kleine luitenant Weijer von Sensfeld aan hare
zijde, „anders kost 't den mededinger het leven
»Ik ga mee naar de residentie ik zal Proczna's naam
uit het programma snijden en bij mijn botei ham opeten 1"
juichte gravin Ettisbach en klapte met kinderlijke blijd
schap in de handen >zoo deden we vroeger op school ook!"
Haar vriendin Tarenberg wierp schieljjk haar waaier
op tafel. >Een verrukkelijk idee! we trekken er geza
menlijk heen Op naar Valencia
Wordt vervolgd.)
