Poolsch Bloed,
No. 57. Tweede biad. Zeven en IVegentigste Jaargang.
1895.
ZONDAG
12 MEI.
CHINA'S NEDERLAAG.
FEUILLETON.
NATALY VON ESCHSTRUTH.
ALkltA VltSCElË iOlllAYI.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnei uentsprijs per
maanden voor Alkmaar ƒ0,80; fianco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers O,OO. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer
Prijs der gewone Advertentlën
Per regel O,IA. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgavers HERMs. COS-
TER ZOON.
„Weet je wat ik ook altijd al een heel mooi verzenboek
vind zei mejuffrouw van Naslaanhet gezelschap rond
ziende „Het nut der Tegenspoeden."
„Wat!" vroeg de heer Dor been droger en komieker
dan ooit„het nut der regenhoeden
Dat groot gelach ontstond om deze aardigheiden dat
juffrouw van Naslaan min of meer verlegen raakte is
zeker meer begrijpelijk dan dat bijna ieder lezer van
de Camera obscura eveneens vermaak schept in dit mis
verstand.
Misschien is het verklaarbaar, omdat de woordspeling
in zich sluit de ontkenning van het nut van den tegen
spoed en wijaardsche stervelingen die voortdurend
naar voorspoed hakenzijn geneigdin den grond van
ons hart eerder aan het nut der regenhoeden te gelooven
dan aan het nut der tegenspoeden.
Geeft men wellicht toewanneer het een persoon geldt,
de nuttige zijde van den tegenspoed waar het een ge
heel volk betreftligt hetzelfde niet zoo voor de hand.
Den laatsten tijd werd meermalen de vraag gesteld
of de nederlagen door de Chineezen geleden voor hen
per slot van rekenig niet veel grooter voordeel zullen
afwerpen dan overwinningen ooit hadden kunnen doen.
De heer Whitehead, lid van den wetgevenden raad te
Hongkongwees er op dat China's militaire nederlaag
het meest te verwachten geeft voor de herleving zijner
nijverheid. Wat is het geval De ambtenaren in dat
rijk belemmerden allerlei ondernemingen. De noodlottige
afloop van den oorlog heeft nu aan het licht gebracht
de vele tekortkomingen der regeeringspersonen en bun
macht doen tanen.
Voor de bewoners van het Hemelsche rijk is de les
die Japan hun toediende even gevoelig als leerrijk.
In de plaats van zelfgenoegzaamheid wordt de over
tuiging gewektdat de westersche beschaving althans
in zooverre boven de oostersche staatdat een bevolking
van veertig millioen bij machte iseene van meer dan
vier honderd millioen op eigen gebied te verslaan. Op
hunne beurt zullen thans de Chineezen ter schole gaan
in Europa en tot het besef komen dat de Westerlingen
allerminst die barbaren zijn waarvoor zij hen hielden
en dat zij in practische kennis verre boven de Chineesche
schriftgeleerdheid verheven zijn.
Want hetgeen China het meest deed achterblijven is
de regeering door de geletterden de mandarijnen.
Men kan zich voorstellenwat er van Europa zou
DOOR
30)
Proczna vertelde tot bekrachtiging zijner uitspraak dat
de echte gouttes d'or nooit onder het publiek kwam daar
enkel de keizerlijke tafel te Parijs en die van den hertog
van Valence uit de kelders van Nisle la Baise werden
voorzien. »Een buitengewoon gelukkig toeval heeft mijn
bescheiden tafel als derde in dat voorrecht doen deelen
zei hij met een gezicht alsof hij de eenvoudigste mede-
deeling deed, »want de hertog van Valence heeft mij de
onderscheiding gegund hem vriend te mogen noemen, en
toen ik op een kleine matinée in zijn hótel voor een zeer
besloten hofkring zong en bijzonder goed bij stem was
beweerde hij dat dit enkel kwam van de flesch gouttes
d'or, die we vooraf samen gedronken hadden. Sedert word
ik op zijn bevel op de meest onbekrompen wijze van dit
stemverbeterend middel voorzien."
»0 nichtje ik zou er een jaar levens voor over
hebben, als ik na dat betoog van Proczna Plandern en
den ritmeester had kunnen photografeeren Gezich
ten o zoo lang en een kleur allererbarmelijkst
En waarlijk niet zonder redendenk eens aan welk een
gednchten knak onze wijnkelder gekregen heeft. De onze
de cave des landers, die in het duitsche leger zoo beroemd
is als een kangoeroe in Lapland, ha, ha! En nu komt
me daar zoo'n Janeck Proczna en vertelt aan het verbaasde
volk dat hij bij Keizer Frans Jozef-ulanen met bocht van
wijn bijna vergeven is Des Jleurs de gouttes d'or
't is wat moois, suikerwater met azijn en luciferskoppen
er in 1achnichtje ik zal me nog dood lachen
En vorst Heller-Hilningen lachte zoo aanstekelijk uit
bundig dat zelfs van Xenia's voorhoofd de sombere
geworden zijn indien geen andere opleiding als de z. g.
klassieke bestond men zou het nut niet inzien noch
van den telegraafden telepboon de groot-industriede
geneeskunde de hygiène enz.
Zoover was het b.v. gekomen in het laatst der vorige
eeuw in Spanje, waar geen industriëel zitting mocht nemen
in den Cortes van Arragon 6n de Academie van Madrid
zich genoopt zageen prijsvraag uit te schrijven om
aan te toonendat nuttige bedrijvigheid niets onteerends
bevatte. Oudere tijdgenooten herinneren zich misschien
dat ook hier te lande een kreet wij willen niet zeggen
van verontwaardiging maar toch van verbazing opging,
toen Rotterdam voor het eerst het waagde een lid van
den handelsstand naar de Staten-Generaal af te vaardigen.
Tot heden heeft China in dorgelijken toestand verkeerd.
Noch groote matigheid noch groote werkkracht kunnen
een volk vooruitbrengenindien het geen mannen heeft
die nieuwe takken van industrie doen ontwikkelen, nieuwe
bronnen van welvaart openenen op wetenschappelijk
gebied uitmunten.
De regeerende mandarijnen hadden geen andere kennis
dan van traditiesvan oude formules en verouderde
wetten en doen denken aan die Europeanen die vast
geroest zijn in de routine wier bevattelijkheid om de
eischen van het dagelijksch leven te zien gelijk het is
geleden heeft door het te lange turen in folianten.
Hetgeen een volk voor ondergang bewaart, zijn, behalve
maatschappelijke deugden,.de levenwekkende kracht, die
van hooger begaafde individaën uitgaat.
Het groote verschil tusschen Chineezen en Japanneezen
ligt nu juist daarindat de laatsten in Japan tijdig aan
het bewind zijn gekomen.
In China niet. Daar bestuurde de aan sleur gehechte
middelmatigheid. Lang voor de Romeinen tot een hoogen
trap van beschaving geklommen bloef de toestand van
het Hemelsche rijk eeuwenlang onveranderd en afgesloten
van het wereldverkeer.
De aartsvaderlijke gewoonten en misbruiken bleven
gehandhaafd en hoogstwaarschijnlijk isdat thans ten
gevolge van den oorlog de gelegenheid voor de onder
nemende lieden openkomt, om hun krachten te gebruiken,
hun energie te toonen nieuwe bedrijven te beproeven
naar Enropeesche wijze industriën te vestigen en den
handel uit te breiden. Zullen de heilzame gevolgen die
men voorspeltzich aanstonds openbaren Zullen zij
langen tijd door binnenlandsche onlusten worden ver
traagd Wie zal het zeggen
Doch dit staat vastdat de invloed van Japan zich
schaduw een oogenblik week. Zij lei het penseel uit de
hand en keek hem strak aanhaar stem klonk strenger
dan ooit.
Hoe kunt ge u toch in zulk een beschaming, die immers
u zeiven even goed trelt als uwe kameraden, zoo uitermate
veel pret hebben
Donatus zag trouwhartig op. »We hebben er allen dol
veel schik inBehalve Flandern en de verloren zoon, de
ritmeester die met hun beiden ons dat bocht bezorgd
hebben Bij een volgende gelegenheid zetten ze ons nog
karmijninkt voorAls 't ons tegenover een ander over
komen was, zou ik stellig verschrikkelijk kwaad zijn, maar
Proczna, die ridder van het zuiverste water, de innemend
ste aller gasten die ooit aan onzen disch heeft gezeten
zou zich eer de tong afbijten eer hij ons om dit geval
bespottelijk maakte
Gravin Dynar scheen zenuwachtig te zijn zij beet zich
op de onderlip en schoof den schildersezel driftig ter zijde.
«En die heldendaad van den zanger Proczna is nu alles
wat ge mij als iets heel gewichtigs hadt mede te deelen?
vroeg zij half spottend.
Het gelaat van den jongen officier kreeg een ernstiger
plooi, hij richtte zich op en schudde het fraaie hoofd.
«Neen, Xenia, ik kom met een ander doel, en dat ik
me zoo lang bij de voorrede ophield, geschiedde met opzet
om mij zeiven eerst wat moed in te spreken want ik
weet dat ge over mijn vraag weer erg boos zult worden
Verwonderd zag zij op doch Donatus keek haar strak
in de oogen. «Openhartig en ronduit gesproken nicht, in
welke betrekking staat Janeck Proczna tot u en uw ge
slacht?
Het schoone gelaat der gravin werd doodsbleekhaar
handen frommelden krampachtig aan haar ritselend zijden
kleed, maar toch bleven haar gelaatstrekken strak en
onveranderd.
«Janeck Proczna tot mij klonk het minachtend
van haar lippen.
«Ik smeek u, Xenia, wil tegenover mij, uw bloed
verwant geen valsch spel spelen drong vorst Hüningen
aan houd toch niet voor mij verborgen wat wildvreemde
menschen reeds weten
in het oosten even sterk zal doen gevoelen als die van
Engeland in Europa.
Dit nu hebben de Japanners te danken aan- hun ver
mogen om bekwame leiders van de onbekwame te on
derscheiden.
Merkwaardig is hetdat de generaaldie de laatste
oorlog bestuurd heeftYamatagadoor de studie van
de Nederlandsche taal er toe gekomen isom in zijn
land groote hervormingen in te voeren. Eerbied koestere
men voor een man als Yamatagadieuit een aanzienlijk
geslacht geboren in afwijking met de traditiën zijner
familieen tegen den zin van zijn oudersNederlandsch
gaat leerenom zich zoodoende op de hoogte te stellen
van eene beschaving die hem en de zijnen geheel
vreemd was.
Tamasougi, zijn meester, die eenigen tijd te Amsterdam
vertoefd had en groote bewondering had voor de Hol-
landsche wettenzeden en letterkundebracht zijnen
ijverigen leerling van alles, wat ons land betreft, uit
stekend op de hoogte.
Vooral werd Yamataga aangetrokken door krijgskundige
werken en door de geschiedenis van den taehtigjarigen
oorlog.
Toen hij in 1889 zijne eerste reis naar Europa maakte,
was het Japansche leger door hem reeds op Enropeesche
wijze geoefend en gewapend. Misschien is het juist de
lezing van Hollaudscho geschriften die van den Japan-
schen veldheer een ander persoon gemaakt heeftals
zjjn evenknie von Moltke.
Yamataga was door zijn soldaten even geëerd als be
mind. Dezelfde humaniteit, die men bij vele Nederlandsche
officieren aantreft was hem eigen. De onverbiddelijke
gestrengheid van het Duitsche leger nam hij niet over.
Zijn stelregel was: nooit den soldaat bij de eerste over
treding te bestraffen, maar hem steeds in de gelegenheid
te stellen om zijne fouten te verbeteren. Wanneer een
volk aan dergeljjke begaafde personen de leidiug der za
ken toevertrouwtdan is het voor veel rampen bewaard.
De mogelijkheid is zeker niet uitgesloten dat ook in
China thans in de regeering een meer vrijzinnige geest
zal heerschenzoo men wil, kan men dit noemen het
nuttige gevolg van den tegenspoed.
Maar hooger staat een volk, dat geen tegenspoed behoeft,
dat aan practische en kundige lieden de plaats weet te
ruimen, die in het maatschappelijk leven hun toekomt,
tengevolge waarvan de geheele natie voordeel behaalt en
in aanzien toeneemt.
De behoudzieke middelmatigheid uit het bestuur te
«Wildvreemde menschen weten?!..." als een angst
kreet ontsnapte dit aan de borst. Ik bezweer u, Donatus,
wat heeft men zich verstout op te disschen wat voor
geruchten heeft men uitgestrooid Weg was de strakke
kalmtemet vonken schietende oogen was gravin Dynar
opgesprongen en de hand die zij bezwerend op den arm
van den ulanenofficier leibeefde.
Donatus was ernstig doch er blonk iets in zijn oog.
«Janeck Proczna is een aangenomen naam, dat is zeker,
en 't schijnt ook niet langer verborgen te wezen, wie zich
achter dien psewdoniem verschuilt. Toen wij aan het
ontbijt zaten en Weijer-Sensfeldt een rood hoofd kreeg
begon zijn tong over te loopen van hetgeen waarvan zijn
hart vol was. Hij hief het glas naar Proczna op en zei:
«Geheimhouding is een kwestie van eer, beste kameraad,
maar zooals 't onder huzaren en jagers gaat, zoo heerscht
er ook tusschen de beide korpsen der kurasiers en der
ulanen een geheime verstandhouding, waardoor men scher
per ziet dan dikwijls vermoed wordt Het welzijn der
garde-kurassiers, Proczna 1"
Als een koortsige rilling liep 't door de leden der gra
vin. «En hijde Poolwat antwoordde hij
«Hij hield zich meesterlijk van den dommetotdat
Flandern hem met allerlei kleine toespelingen prikkelde,
die op u doelden nicht
«Op mij fluisterde Xenia met opeengeklemde tan
den «en toen
«Toen stond hij op, trotsch ernstig en zeer bedaard,
hief zijn glas in de hoogte en liet zijn blik op waarlijk
koninklijke, bijna dreigende wijze de tafel rondgaan. «Ge
heimhouding is een kwestie van eer mijne heerenzei
hij langzaam. «Ik noodig u uitmet mij te drinken op
het «kruidje der vergetelheid 1"
Xenia's hoofd zonk haar op de borststrak staarde
haar oog naar de bonte figuren in het tapijtdoch vorst
Hüningen stond op en plaatste zich naast haar. «Xenia!"
zei hij zacht, «is Proczna uw aangenomen broeder Hans?"
Zij keek opwoeste trots gloeide in haar oog »'t Zij
God geklaagd Donatusja hij is 't 1"
«Is hij 't Xenia, is hij 't riep Heller-Hüningen
juichend uit en greep driftig beide handen der gravin, «en
