Poolsch Bloed,
Zeven en Negentigste Jaargang.
1895.
ZONDAG
26 M E I.
Goedkoop gaslicht.
FEUILLETON.
MTALY VON ESCHSTRUTH.
NO. 62. Tweede blad.
ALKMAARSEHE COERAAT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
maanden voor Alkmaar f 0,80; fianco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone Advertentlën
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer: 3
In de raadsvergadering van 1 Mei j.l. werd door de
heeren Kraakman de GrootStoel en Goede een voorstel
gedaan tot wijziging der verordeningen op de levering
van licht- en kookgas.
Het schijnt ons toe dat dit voorstel wel eenige aan
dacht verdient.
Immers, de strekking is volgens het raadsverslag (zie
ons nummer van 3 Mei) om „den arbeidenden stand in
de gelegenheid te stellenzich te voorzien van licht- en
kookgaszonder daarbij van twee geleidingen en twee
meters gebruik te maken."
Het behoeft nauwelijks gezegd te worden dat het doel
van dit voorstelom dubbele kosten van aanleg en meter-
huur te vermijden en den prijs zoowel van kookgas als
van lichtgas voor arbeiderswoningen op zes centen te
stellen alle ondersteuning verdient.
Hoe goed de bedoeling ook zijn mag ieder zal moeten
erkennendat het onderscheidgemaakt tusschen arbei
ders- en niet-arbeiderswoningen toch geheel willekeurig
schijnt.
De voorstellers zullen zich dan ook waarschijnlijk niet
wagen aan de definitie van bet begrip: arbeiderswoning,
en eenvoudig bepalen dat het dagelijksch bestnur der ge
meente zal aanwijzen tot welke cathegorie een woning
behoort.
Met andere woorden Burgemeester en Wethouders
zullen de bevoegdheid hebben te regelen wie 6 centen
per kubieken meter gasen wie 8 centen zal moeten
betalen.
Met de leverantie van duinwater geschiedt iets derge
lijks. Doch gelden wel dezelfde argumenten voor gas
en voor duinwater?
Er is dunkt ons, een onderscheid. Algemeen gebruik
van duinwater bevordert de gezondheidbuiten goed
drinkwater kan niemand. Buiten gas wel.
Dit laatste kan zoowel als motief vóór als tegen de
voorgestelde regeling gelden.
Immersmen kan zeggenieder die 8 cent voor gas
betaalt, doet dit geheel en al vrijwillig, derhalve is er
geen bezwaar om in arbeiderswoningen goedkooper gas te
leveren.
Daartegenover staat echter, dat men evengoed vragen
kan waarom zal men in arbeiderswoningen goedkooper
gas leverenterwijl zijdie gas te kostbaar vinden
petroleum kunnen gebruiken?
Indien wij ons daaromtrent niet vergissen, zijn er velen
in de gemeente, die, de bedoeling van het voorstel waardee-
DOOR
36)
Opnieuw kwam er oen trekking bij Proczna's mond
hoeken. »En als zij komt, is haar gezicht de weerschijn
van gravin Dynar's genade laten we elkaar een handje
helpenbeste oom als er soms een onweer boven onze
hoofden losbarst
»Stil toch in 's hemelsnaam, daar komt ze!" De oude
heer verwijderde zich haastig wat meer van Janeck en
zette een deftig gezicht. »Nu doe ik weeralsof je me
geheel vreemd waart, mijn beste jongen je begrijpt me
enkel om den lieven vrede fluisterde hij.
De vleugeldeuren werden opengeslagen en mevrouw
Clara von Drach zweefde ruischend over den drempel.
Een enkele blik van Proczna nam de kleine tegenpartij
van het sierlijke voeije tot het bruingelokte hoofd op als
een volkomen evenbeeld zijner kort te voren aanschouwde
vriendin Beatrice stond zij voor hem, enkel wat voller van
vormen wat meer vrouw.
Het blozende gelaat voorspelde zonneschijn. Janeck
maakte een diepe buiging voor de gade van zijn voogd
die hij jaren lang tante had genoemd.
.Janeck Proczna onze oude vriend Janeck klonk
't hem reeds van de deur tegen wat vlugger dan ge
woonlijk maar toch vol waardigheid trad mevrouw von
Drach op hem toe en bood hem genadig de hand tot
een kus.
Met wijd opgespalkte oogenstrak starend van verba
zing, zag de kamerheer het ongehoorde schouwspel aan
»Dus eindelijk zien we u eens weer, gij trekvogelzei
de barones met een lieven glimlachwees den bezoeker
een stoel en nam zelve plaats naast haar man. Hoe ver-
rende, toch niet van zich kunnen zetten de overtuiging
dat het meten met twee maten niet anders dan wille
keurig kan zijn.
Hierbij komt nog ditin een particulier huis (waar
onder wij de arbeiderswoning ook rekenen) kan men het
verbruik van licht steeds min of meer regelen en be
perken. Men kan b.v. 1 of 2 of meer pitten aansteken.
Evenwel is er een Gathegorie van personenn.l. de
winkeliers, die tengevolge van hun bedrijf wel verplicht
zijn veel licht te branden en somtijds ter vermijding
van brandgevaar gaslicht moeten nemen. Een donkere
winkel trekt geen koopers.
Nu is het gemakkelijk om te beweren „nudie win
keliers kunnen het best betalen", doch daarmede heeft
men niet weêrlegd de onbillijkheidom van iemand die
door zijn bedrijf bijkans verplicht isveel licht te ver
spreiden acht centen te vorderen, terwijl hetzelfde licht
elders in de stad voor hemdie dezelfde verplichting
niet heeftslechts zes centen kost.
Indien men erkentdat deze onbillijkheid niet weg
te cijferen isdan doet zich de vraag voor of het niet
beter zou zijn om voor alle inwoners onzer gemeente
gelijkelijk den prijs van licht- en kookgas op zes centen,
of des noods op zeven centen te stellen.
Immersvoor kleine verbruikers kan men dan onder
gunstige bepalingen den munt-gasmeter verkrijgbaar
stellen.
Door in dit vernuftig uitgedachte toestel, tot de invoering
waarvan de gemeenteraad van Utrecht reeds besloot, een
twee en een halve cent-stuk te werpen, verkrijgt men de be
schikking over de hoeveelheid gasdie men voor dat
bedrag kan koopen.
Door den huurprijs van deze meters zeer gering te
stellen en de kosten van aanleg zoo billijk mogelijk te
regelen b.v. voor 1 hanger, 2 caoutchoucbuizen 1 kom
foor en al de benoodigde pijpen op f 40 tot 50in
termijnen te voldoen kan men hetzelfde doel bereiken
het gasverbruik door minder bemiddelden te bevorderen.
Dan geldt voor iedereen gelijkelijkdat hij die tot
een maximum van 300 of 350 M3 gas per jaar gebruikt,
onder nader vast te stellen billijke voorwaardenwat
aanleg en meterhuur betreft, aansluiting verkrijgen kan.
Doch er is nog een reden waarom vermindering van
gasprijs wenschelijk schijnt. Een gasfabriek kan in onzen
tijd evenmin als elke andere fabriek de concurrentie vol
houden indien zij niet produceert met kleine winst
en grooten omzet.
Het laat zich aanziendat voor het lichtgas ernstige
concurrentie dreigt.
standigme eerst zwart op wit door uw naamkaartje te
verzekeren, dat gij het werkelijk zelf waart, want stellig
zou ik ons slank studentje van vroeger niet herkend
hebben." De blik, dien zij daarbij op haar vis-d-vis wierp,
gaf aan hare woorden de kracht eener lofspraak.
Proczna's witte tanden blikkerden door den donkeren
knevol heen. »De tijd heeft zijne bijzondere gunstelingen,
mevrouw, langs welke hij spoorloos voorbij strijkt.Daardoor
verefient hij menige kleine ongerechtigheid, zooals ons
ook hier bewezen wordt! Gij zoudt mij, die zooveel ver
ouderd ben, misschien als een vreemde voorbijgeloopen
zijn, en mij zoodoende beroofd hebben van het genot van
het weerzien, doch ik zou u nog bijtijds in den weg ge
treden zijn want evenzeer als ik veranderd ben, zoo vol
komen dezelfde zijt gij gebleven mevrouw de barones het
heden en het verleden smelt bij u samen tot een beko
rende bestendigheid
„O gij vleierMevrouw von Drach vergat haar voor
beeld en lachte vroolijk. Gij denkt zeker dat ge nog in
een Parijsch salon zit
„Welzeker in dat van Ninon de Lenclos De aanleiding
daartoe ligt te zeer voor de hand
Méchantik heb volwassen kinderen
„Des te treffender is mijne vergelijking!"
„Ik verafschuw die Ninon 't Was een coquet schepsel!"
„Dat is wel wat hard geoordeeld, waarde mevrouw!"
Ah zoo ik begin al een klein idee te krijgen van
uw smaak
„En daar die zoo uitermate met u ingenomen is, mevrouw
de barones zult gij dien, hoop ik, goedkeuren. Ik
spreek niet van uitzonderingen, maar in het algemeen. Als
ik me de roeping der vrouw voorsteldan acht ik 't haar
eersten plicht »te behagen Welke vrouw heeft macht
over een gunstigen invloed op een mannenhartals niet
elke zenuw van dat hart aan haar dienst is gewijd On
vriendelijke leelijke en domme vrouwen kan men niet
liefhebbenen toch is 't de plicht van elk vrouwelijk
wozen zich bemind te maken. De stroeve trotsche, dikwijls
te weinig toeschietelijke aard der Germaansche vrouw ver
smaadt kleine hulpmiddelen en noemt ze coquetterie zij
(Men heeft toch eene nieuwe bereidingswijze van een
brandbaar gas acetyleen gevonden.
Blijken de berichten juist te zijn en de kosten der
bereiding niet te hoogdan is zeer wel mogelijkdat
dit gas in de niet-arbeiderswoningen toepassing zal vin
den, evenals in de groote steden het electrische licht.
Doch ook in Duitschland, ouder bescherming van den
Keizer, werden den laatsten tijd met eene nieuwe spiri-
tuslamp merkwaardige proeven gedaan.
Te Berlijn is reeds de Triumf-Spirituslamp in den han
del gebracht.
Zij geeft een voortreffelijk wit licht, 60 normaal kaar
sen ongeveer 6 maal sterker dan de gewone petroleum
lamp. Evenals bij het gasgloeilicht wordt een kousje
in gloeiing gebrachtdoch hier door spiritus.
De prijs is niet hooger dan die van een petroleumlamp.
Doch behalve grootere lichtkracht, heeft zij het voor
deel van bijna geen brandgevaar op te leveren.
Naar verhaald wordt deed de Keizer den uitvinder
Helfft bij zich ontbieden.
Hij gelastte in zijne tegenwoordigheid eenige proeven
te nemen.
Een brandende lamp werd in zand geworpen. Doch
geen ontploffing volgdede spirituslamp was dadelijk
uitgedoofd.
Het moet een merkwaardig oogenblik geweest zijn,
toen de Keizer den fabrikant Helfft zijne dankbaarheid
betuigde en op de beteekenis dezer vinding voor den
landbouw weesomdat spiritus uit aardappelen wordt
bereid.
Welk eene gelukkige gebeurtenis zou het zijn", aldus
moet de Duitsche Keizer gesproken hebben, >als wij die
dure Russische petroleum niet meer behoeven, maar mijne
onderdanen, »aus Kartoffeln Licht machen würden
Men verkeert thans nog in 't onzekere in hoeverre deze
en andere uitvindingen practisch bruikbaar zullen zijn
toch schijnt het met 'toog daarop in 't belang der gas
fabrieken, zoo goedkoop mogelijk het produkt te leveren
en het getal aansluitingen te Vermeerderen.
Indien eene algemeene verlaging van den gasprijs te
Alkmaar het gevolg is van het voorstel der voornoemde
leden van den raad dan zijn zoowel de ingezetenen als
de gasfabriek hun o. i. dank schuldig.
De Aluminium-Industrie-Actiën Gesellschaft is, naar
wij vernemen, te Neuhausen (bij Schaffhausen) reeds met
de productie van calcium-carbuur begonnen.
In Het Gas", Orgaan van de Yereeniging van Gasfa-
brikanten in Nederland, Maart 1895, blz. 84, leest men:
»Het is inderdaad hoogst belangrijk te zien, hoe een-
beschouwt het als een vergrijp als ze het ijs der vorme
lijkheid laat smelten dat haar gemoed ompantsert, zij is
ongenaakbaar als een heiligenbeeld en maakt elk lachje
tot een hooge gunst."
„Meent gijdat de trots en waardigheid der vrouw geen
invloed uitoefent op het karakter van den man Mevrouw
Clara keek onthutst op een verhoogde blos kleurde hare
wangen ongeloovig schudde zij het hoofd.
Pardonbarones ik moet u verzoeken mij niet ver
keerd te begrijpen Waardigheid en trots zijn ongetwijfeld
de kroon der vrouw maar een eenzijdige. Denk u eens
die strenge massief gouden diadeem waarvoor de knie
des mans slechts uit eerbied buigtgetooid met de betoo-
verend schitterende edelsteenen van innemende bekoorlijk
heid en hartstochtelijke toewijding en zeg dan zelve of
dat niet een sieraad zou zijn welks almacht geest en ge
moed in onbreekbare boeien zou slaan
„Stellig ik begrijp u doch wat noemt gij kleine
hulpmiddelen die wij versmaden
„Die kleine, smaakvolle finesses, waarmee de Framjaise
haar persoon toerust. Zij besteedt de meest mogelijke zorg
aan haar toiletliever zou ze sterven dan zich aan een
mannenoog, welk dan ook in een onvoordeeligen toestand
of kleeding te vertoonen en zij houdt 't volstrekt niet
voor vernederend zich te bedienen van kleine kunstgre
pen als ze daarmede haar persoon aantrekkelijker kan
maken.
»Laten we een voorbeeld nemen: Ik heb te Parijs een
zeer aanzienlijke dame gekenddie jong gehuwd was en
al spoedig een aankomend dochtertje had. Beiden geleken
sprekend op elkaar de moeder was nog in den vollen
bloei harer schoonheid en la petite stond op het punt die
te ontwikkelen. Nu zou een Duitsche vrouw de vroeg
volwassen dochter stilletjes bij haar leerboeken en bij
haar gouvernante gelaten hebben uit angst de jeugdige
bloem te spoedig bloot te stellen aan den giftigen adem
der wereld een Franchise echter is zelfzuchtiger en maakt
dergelijke bezwaren niet. De markiezin de H. nam het
aankomende meisje met zich mede om zoodoende een
dubbelen triomf te vieren."
