Poolsch Bloed
No. 9t>.
leven en UTegentigste jfaargang.
1895.
WOENSDAG
14 AUGUSTUS.
Burgeravondschool
Amsterdamsche Brieven.
FEUILLETON.
met 4 j a r i g e n cursus te Alkmaar.
NATALY VON ESCHSTRUTH.
ALUAARSCHE COURANT
Deze Courant wordt IMtasdatg-, JBowderdag- en
■üaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar/ ©,89; franco door het
gehoe'.e rijk 1,
De 3 nummers f 9,9®. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prp der gewone Advertentiën
Per regel O,IA. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer: 3.
INSCHRIJVING van LEERLINGEN aan bovenge
noemde inrichting voor den cursus 1895/96 zal plaats
hebben op Woensdag ld Augustus voor hen die
de school voor bet eerst wenschen te bezoeken en op
Donderdag 15 Augustus voor leerlingen van den
vorigen cursus, telkens 's avonds van 710 uren, in
het gebouw der burgeravondschool.
Zij die een bewijs kunnen overleggen van met vrucht
het lager onderwijs aan eene openbare of bijzondere school
genoten te hebben, worden van het vereischte toelatings
examen vrijgesteld.
Het schoolgeld bedraagt 5 per leerling, 2,50 voor
wie dit te bezwarend is en geheel vrij voor hendie
geen schoolgeld betalen kunnen ter beoordeeling van
Burgemeester en Wethouders.
Voor zooverre er plaatsruimte is, kunnen leerlingen
uit omliggende gemeenten tegen het hoogste school
geld worden aangenomen.
De Directeur,
H. J. DE GROOT.
IJ ft K A N T O O 11.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALKMAAR
brengen ter kennis van belanghebbenden, dat, na afloop
van den herijk in de buitengemeenten het ijkkantoor
alhier, te beginnen met 19 Augustus e.k., weder ge
regeld geopend zal zijn eiken Maandag, Woensdag,
Vrijdag en Saterdag, van des voormiddags 9 tot des
namiddags 1 uur.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
A. MAOLAINE PONT.
AlkmaarDe Secretaris,
12 Augustus 1895. NUHOUT VAN DER VEEN.
XV.
Amsterdam is in de zomerstilte.
Bij de verkiezingen voor den gemeenteraad beklaagde
zich de voorzitter van de kiezersvereeniging »de Grond
wet" dat door een dwaze wottelijke bepaling altijd de
stembriefjes moesten worden ingevuld in een tijd, wanneer
dat deel der burgerij, hetwelk het intellect vertegenwoor
digt, zich bniten de stad en op reis bevond. Dat was
nog in Juli, maar sedert i3 de schare der Sommerfrischler
nog verdubbeld, daar de vacanties zijn aangebroken.
Toch is het dit jaar in Augustus lang niet zoo stil
als het hier anders omstreeks dien tijd pleegt te zijn.
Dat komt ontegenzeglijk door de tentoonstellingdie
vooreerst honderden vreemdelingen aanvoert en ten andere
menigeen van zijn jaarlijksch verhuizen naar een optrekje
in gezonder streek terughoudt.
In het Gooi is dat geducht te bemerken. Verleden
jaar was b. v. te Bussum om dezen tijd voor geen geld
of goede woorden een presentabel huis te krijgen en nu
staan er verscheidene villa's te huur. Niettemin blijft
de bouwwoede er onverzwakt heerschon, want door de
vrijstelling der forensen verwacht men, dat vele Amster
dammers, die liever 9/10 dan 4 pet. inkomstenbelasting
betalen, van woonplaats zullen veranderen. Waarschijnlijk
zal die berekening niet heelemaal falen.
Een zonderlinge belasting-geschiedenis heeft men te
Amsterdam. Ook dit jaar was Reens daar aangeslagen,
en wel voor de som van f 15. Natuurlijk weigerde hij
als voorzitter der anti-belasting-vereeniging dit bedrag
te voldoen en na de gewone aanmaningen en dwangbe
velen stond een executoriale verkoop voor de deur. Op
Donderdag van de vorige week zon die plaats hebben,
doch ziet, enkele dagen vroeger krijgt Reens bericht, dat
zijn belastingschuld is voldaan en de verkoop derhalve
niet doorgaat.
Wij vonden dat zaakje interessant genoeg om er eens
onderzoek naar te doen. Daartoe gingen wij eerst naar
het Oost-Indisch huiswaar ons de verzekering" werd
gegeven, dat de bewuste schuld inderdaad was betaald.
Door wien dan was onze vraag. Ja, dat doet er niet
toe, luidde bet antwoord, maar de som is afgedaan.
Daartegen brachten wij in, dat wij niet goed konden
aannemen dat Reens in zijn scbnlp zon zijn gekropen.
Een executoriale verkoop was voor hem een nieuwe en
krachtdadige reclame met betaling zou hij zichzelf een
klap in het gezicht geven en bovendien zouden er, indien
't tot het uiterste kwam, allicht relletjes worden teweeg
gebracht, waarvan Reens een groot liefhebber is
Eu toch is dat zoo mompolde de ontvanger tns-
schen zijn tanden.
Toen gingen wij naar Reens. Deze had de grootste
pret. Ik heb er den schrik al good in gebracht
triomfeerde hij nu scheuken ze mij do belasting al.
Eerst dacht ik nog, dat iemand gemeend had mij een
dienst te bewijzen door betaling een verkoop te voor
komen, maar ik heb iedereen gevraagd en heb nu de
heilige overtuiging, dat het openbaar gezag zich niet
beter wist te handhaven dan door de f 15 zelf te be
talen. Nn, als ze dat doen bij HL arme duivels, die de
deurwaarders wel zouden willen aanpakken, dan kan
onze vereeniging gernst opdoeken.
Wie heeft er nn gelijk Met zekerheid konden we
dat na de gevoerde gesprekken niet constateeren. Maar
dit is boven allen twijfel verheven, dat, als Reens wer
kelijk de waarheid heeft gesproken, de Amsterdamsche
fiscus al een heel bedroevend figuur maakt, geheel in
strijd mot de flinke woorden, indertijd door den minister
van justitie in de Tweede Kamer gebezigd, toen daar
de executoriale verkoopingen een punt van bespreking
uitmaakten. Eerbied voor de wet moet er, vooral in
onze dagen, noodig zijn en zij, die daaraan te kort doen,
m. a. w. Reens c.s. moet men terdege doen gevoelen,
dat met het gezag op dit punt niet te gekscheren valt.
Van zeer belangrijke werkstakingen hebben wij
verder melding te maken. Vooreerst die van de siga
renmakers. Eenigen tijd geleden konden wij reeds rnee-
deelendat er iets onder hen broeido. Dit kwam tot
70)
Vorst Heller-Hüningen trachtte zijn schalkheid aehtor
een zeer ernstig gezicht te verbergen De man moet in
kennis en ervaring steeds boven de vrouw staan, dan
geeft dat een verbazend gelukkige verhouding I Ik zeg u,
Bicky, 't is een overheerlijk gevoel, als men zich zeiven
zoo schrander voorkomt, nog kraniger bijna, dan wanneer
men een knol, die struikelen wil, nog bijtijds met een
fikscbeu ruk overeind houdtA propos. daar straks
hebt ge verklaard, dat ik alles wist,neen, dat is
niet juist, één ding bijvoorbeeld zou ik nog heel graag
weten, maar.ik zal 't bepaald niet uit kunnen
brengen 1" Hij keek de jonge dame met smachtende
blikken aan, zijn witte tanden blonken coquet door zijn
knevel heen. Dat was Beauty-patch's meest onweerstaan
baar gezicht bij het maken van veroveringen,
Bicky gluurde hem van ter zijde aan, half verrukt en
half verlegen „Weet ik 't soms
Donatus speelde met de kwasten aan de armleuningen
van zijn stoelWel natuurlijk, gij enkel en alleen."
»Nu zeg dan maar, wat ge bedoelt
Vandaag nog niet, eerst tegen het einde van het sei
zoen 't is zoo ook nog veel belangwekkender, men heeft
dan altijd over wat prettigs te denken onder het drillen
van de rekruten 1"
»En als gij 't gezegd hebt, niet meer?"
»Dan ontbreekt de prikkel, er volgt dan een zeker ge
voel van behaaglijke koelbloedigheid! Overigens, Bicky
als zoo straks in den cotillon die aardigheid met de lin
ten komt, neem dan altijd rood, ik zal 't ook doen en
dan treffen we elkaar natuurlijk aan, slim hé
uiting toen de firma Hulst en Schumacher een werk
man wilde ontslaan en het bestuur van den Internatio
nalen Sigarenmakors- en Tabaksbewerkersbond daartegen
in verzet kwam. Dat was do eerste stap om als eisch
te stellen dat de sigarenfabrieken voortaan zoogenaamde
Bondsfabrieken zouden worden waar slechts leden van
den zooeven genoemden bond als werkkracht mochten
aangenomen worden en bovendien ontslag van werklieden
slechts mocht plaats hebben na overleg tusschen de pa
troons en het bestuur van den Bond.
De eigenaars der fabrieken voorkwamen hun personeel.
Toen de gezellen 's morgens op de fabrieken verschenen,
vonden zij groote plakkaten aangeplakt, waarin de patroons
verklaarden dat zij hunne werkplaatsen voor onbepaal-
den tijd voor de leden van den BoDd zouden sluiten
indien niet binnen acht dagen de werkstaking bij de firma
Hulst en Schumacher want deze was het gevolg ge
volg geweest van de niet-inwilliging van voornoemden
eisch had geleid tot een bevredigende schikking. Hoe
geheim de patroons ook dit besluit hadden gehouden
toch was het uitgelekt eu onmiddellijk was toen een
vorgadering belegd van hoofd- en afdeelingsbesturen van
den Bond. Vandaar dan ook dat terstond bij het zien
dor plakkaten door de sigarenmakers de arbeid werd
neergelegd. Eenige niet-leden van den Bond hielden 't
wel-is-waar nog een paar dagen uit bij de firma Roelofs
maar hun voormalige makkers maakten 't hun bij het
komen en naar-huis-gaan zóó lastigdat ook zij zich
bij de strikers aansloten. Aldus stonden alle groote
fabrieken plotseling stil.
Tot op dit oogenblik duurt die toestand voort. Wer
kelijk schijnt 't geen grootspraak te zijn van de patroons,
dat zij in dezen tot het uiterste zullen volhouden. In
een onderhoud dat wij met een der grootste fabrikanten
hadden, wezen wij hem op de moeiolijkheid om zich staande
te honden tegenover de machtigste werklieden-organisatie
in Nederland die over een vrij aanzienlijke weerstands-
kas beschikt. Het antwoord luidde Wij kunnen in
dezen strijd niet toegeven. Heeft de fabrikant niet lan
ger de vrije beschikking om de werkliedendie hij
wenscht in dienst te nemen en is hij verplicht naar de
nukken van zijn oproerig personeel te handelendan
gaat zijn zaak toch onvermijdelijk ten gronde. Daar
om houden wij liever de eer aan ons. Wij sluiten liever
op eigen initiatief en laten onze fabrieken veilen dan
dat wij binnen korten tijd door het schrikbewind van
den Bond daartoe genoodzaakt worden.
Is dat inderdaad het gevoelen van alle patroons, dan
zullen de sigarenmakers moeten eindigen met toe te geven.
Voor velen hunner is het een hard geval om werkeloos
te zijn, terwijl zij een hoog loon kunnen verdienen, als
zij den patroon de rechten geven, die hij in alle andere
vakken heeft. En al is de weerstaudskas groot op
een langdurige staking van ruim duizend werklieden is
deze toch niet berekend.
Dat de voormannen, al zijn zij dan ook gekozen door
het vertrouwen der werklieden, ook te ver kunnen gaan,
heeft ouk het hoofdbestuur van den Ned, Diamantbewer-
Bicky stemde met een ijverig hoofdknikken toe en deelde
hem achter haar waaier mee, dat zij alle orders aan hem
alleen brengen zou, wat Donatus »heel patent" vond.
Daarop aten ze om het hardst creme de vanille en dans
ten weer eens een flink toertje rond
Janeck was Xenia ter zijde getreden, s.Weet ge, dat
zooeven een telegram het uitbreken van den Poolschen
opstand heeft gemeld fluisterde hij haar haastig toe.
Zij huiverde van schrik. »Dns werkelijk O mijn God,
Janeck, hoe zal dat afloopen
»De rustverstoringen zijn toegenomen," vervolgde
Proozna opgewonden. »De voorloopige nationale regeering
heeft in een proclamatie het Poolsche volk te wapen
geroepen. De gansche adel, de geestelijkheid en de stede
lijke bevolking heeft zich aan de zijde der opstandelingen
geschaard, een groote, geduchte strijd om leven en vrij
heid is aanstaande. Ostrolenka zal zijne graven openen
en de heldengeesten er nit doen oprijzen, om hun bloedige
banier naar het slagveld te dragen
Xenia lei de bevende hand op zijn arm, als in doods
angst trof haar blik bezwerend zijn vlammend oog. »Het
zal een vergeefsch en nutteloos bloedvergieten worden,
Janeck, nieuwe graven zullen gedolven, nieuwe puinhoopen
op de bouwvallen van Ostrolenka gestapeld worden, en
dat alles tevergeefs, alles een strijd zonder zege. Polen
is de Maria Stuart in de geschiedenis der vaneengescheurde
landen en rijken, een hulpelooze, onder het slavenjuk
gebrachte vrouw, die in ketenen wegkwijnt Eeuwig
zal Polen medelijden en sympathie vinden, doch nooit
hulp
Janeck slaakte een diepen zucht. »Dat verhoede God.
Nog bruischt er Poolsch bloed door menschenaderen, nog
is Polen niet verloren
Vroolijke danswijzen overstemden zijne woorden, doch
Xenia omklemde zijn arm nog vaster.
»Geef me nauwkeurige berichten over het verloop en
de uitbreiding van den opstand, Janeck, is stel er zeer
veel belang in. Kant gij morgen niet wat vroeger bij me
komen, om mij een en ander te vertellen, eer de gasten
verschijnen
»Dat is waar ook, ik zal morgenavond bij u zingen
zooals de eerste maal, toen ik aan de mensohen hier
voorgesteld ben. Zonderling 1" hij staarde peinzend voor
zich, vervolgens hief hij het hoofd eensklaps op. »Ik zal
komen, Xenia, en.God zij me op dien avond genadig
Met angstig vragenden blik keek zij naar hem op, doch
hij wendde zich schielijk af en trad haastig tusschen de
menigte door.
De kaarsen flikkerden van de tocht, doch voor Xenia's
van koorts brandende oogen was 't, alsof er een felle
bliksemstraal door de lacht schoot, als weerlichtte het
aan den horizont ter aankondiging van storm en onweer,
die over haar hoofd zouden razen. Wee haar, indien zij
kleinmoedig er onder bezwijkt, indien zij zich niet vast
klampt aan dat eenige stennsel, dat onwrikbaar zal staan
bij het donderend geraas van den orkaan, aan de liefde,
de liefde die moedig den dood in de oogen staart, die
aanwakkert tot den strijd, voortdrijft tot naar het vijande
lijk leger der Kozyniërs
VIJF EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
Vorstin Rousseck ging reeds een half uur voor den
bepaalden tijd heen en de dames van haar kring sloten
zich natuurlijk bij haar aan.
Mevrouw von Hofstraten had juist den »krnllebol van
de infanterie", die bijzonder veel indruk op haar gemaakt
scheen te hebben, het groote zonne-ordeteeken op de borst
vastgehecht met de lakonische opmerking: «Deze ster
hier staat zijn man 't Is een jong van het getande ge
sternte der heilige drie koningen uit het Oosten Als ze
haar tijd uitgediend heeft, kun je ze als vuurscherm van
de hand doen
De krullebol zwoer een meineed, dat hij zich nimmer
van dit kostbaar herinneringsteeken zon scheiden, wat hij
met een hoogst welwillend »ouwe leuteraar en een fer-
mon tik met den waaier moest bekoopen. De ritmees
tersvrouw had zich dapper geweerd en vrij en vroolijk
beurtelings met al de verschillende vreemde heoren ge
danst ook had ze mot de bij hen behoorende dames een
familiaar praatje gehouden en kon bij haar afscheidne-
men verzekerd zijn van de meest oprechte sympathie
