No. 125. Eerste blad.
Severs en Megsutigste jaargang
1895.
ZONDAd
20 OCTOBER.
Kaasbereiding en Kaashandel.
Nederland,
ALKMAARSCHE COURANT
Deze Courant wordt Mlnsdag-, Wonderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar O,SO; franco door het
geheele rijk 1,—
De 3 nummers 0,00. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone Advertentlën
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer3.
»Kom op een vrijdagvoormiddag in het kaasseisoen te
Alkmaar de meer dan 70 dorpen, die rondom de Noord-
hollandsche metropolis liggenhebben hun contingent
geleverd. Beemster Purmer Schermer Waard hebben
zich leeg geschud in het kleine nette stadje.
Yan de velen, die aan deze vriendelijke uitnoodiging
van Hildebrand, in de Camera tot zijn lezers gericht,
hebben voldaan zullen slechts enkelen zijn die teleur
gesteld huiswaarts keerden. En die enkelen moeten of
van nature ontevreden menschen geweest zijn èf een
somberen herfstdag getroffen hebben.
Want des zomers 's morgens als de zon schijnthet
klokkespel van de Waagtoren ouderwetsche deuntjes
speelt en de houten trompetter op middeleeuwsche wijze
aan den tijd herinnertdan levert het plein, met glim
mend gele kaasjes getooid, een kleurig en schilderachtig
tafereel op.
Precies op dezelfde wijze als bijna een halve eeuw ge
leden toen Hildebrand de Camera schreefliggen zij
neder, netjes twee bovenelkaar op de uitgespreide met
het naamcijfer der eigenaars gemerkte zeilen, de mooiste
bovenop.
En dan die bedrijvigheid Ook thans nog evenals voor
vijftig en misschien voor honderd jaar moet klokslag
twee, al wat gij hier ziet verkocht zijn. »Geen boer wil
aijn kaas weer meênemen," zei Hildebrand reeds.
Ook de kaasdragers komen in hunne witte pakjes met
hunne gele groene en roode hoeden op hun onveran
derlijk sukkeldrafje (evenals hun vaders, grootvaders en
betovergrootvaders) om de verkochte stapels op de berries
weg te brengen, waar zij heen moeten naar een schip of
een pakhuis.
Het is waar, de gaslantaarns met hun altijd brandende
nachtpitjes en de boot, door een petroleummotor gedreven,
passen niet bij 't geheel.
Maar overigens is de illusie volkomen. Vooral wanneer
een stapel verkeerd bezorgd is en een gejuich door alle
leden van 't kaasdragersgilde wordt aangeheven, of ook als
een half dozijn kazen van de berrie afrollen en tot twee
malen door een achttal rappe handen worden opgeraapt,
dan waant gij u verplaatst in den goeden ouden tijd,
toen allerlei verderfelijke uitvindingen nog moesten ge
daan worden.
Indien dan ook het doel van deze markt was om de
gedachten van verdwaalde vreemdelingen eenige oogen
blikken in de tijden van olim terug te voeren, dan zou
de voortreffelijkheid der inrichting dezer markt boven
alle bedenking zijn.
Het zou vandalisme zijn, om het Waagplein van asphalt
te voorzien en de draagbaren door lichte wageutjes te
vervangen. Indien slechts één gildebroeder hetzelfde werk
als thans vier kon verrichtendan zou zelfs de titel
van kaasdrager in onbruik raken met alle daaraan ver
knochte privilegies,
Niet minder verschrikkelijk ware hetindien de ge
meente vergunde aan hem, die zijn kaas niet tot behoor
lijken prijs van de hand kon doen, in het Waaggebouw
zelflot de volgende markt zijn voorraad op te slaan.
Want sedert onheugelijke jaren is het een wetdat de
boer moet verkoopen, om 't even welken prijs hij bedingen
kan op straffe dat hij zijne kaas weder naar huis moet
nemen.
Evenzeer zou het tegen alle traditie strijdenindien
een gedeelte van het Waagplein voorzien werd van een
afdakdat eenige beschutting gaf zoowel tegen stort
regen als tegen feilen zonneschijn. Want de hoofdzaak
is, dat de verkooper van zijn kaas wordt bevrijdt en als
De laagste prijs is misschien overdreven. In Rusland
zijn de nagemaakte Edammers nog minder waard.
Hoewel het product bijua- naar alle landen vervoerd
wordtzijn Engeland en Frankrijk onze grootste af
nemers.
Wat blijkt nu? Dat de kaas, die in die landen zelf
gemaakt wordt, duurder is, dan die wij uit ons land ver
koopen.
Zeer zeker, de Engelschman heeft groote voorliefde voor
de producten van eigen bodem. Zijns inziens bestaat geen
beter bier op aarde dan pale ale of Guiness stout, geen
beter kaas dan Chester.
Het is best mogelijk, dat hij hierin ongelijk heeft.
Maar zijn smaak is niet andersen men heeft zich
daarnaar te richten.
Indien men exporteert, dan moet men rekening houden
met den smaak der bewoners van het land waarheen
men zijn goederen zendt.
Doen de hollandsche kaasmakers dit?
Zij vervaardigen een productdat met den loop der
eeuwen hoogst waarschijnlijk niet van beter qualiteit
geworden is, en dat in ieder geval minder waarde heeft,
dan het gelijksoortig product in andere landen.
Hierbij komt nog dit nadeeldat alle handelswaren
van de beste hoedanigheid beter prijs houden dan die
van tweede of derde soort.
Niet beter wordt de zaak, wanneer men in aanmerking
neemtdat de noordhollandsche kaas in dit jaar veel
aanleiding tot gegronde klachten gaf.
Vijftien doctoren in de rechts- of staatswetenschap en
evenveel notarissen, candidaat-notarissen, ook van buiten
de stad en zaakwaarnemers, zijn eiken vrijdag en zaterdag
te spreken indien du landman een rechtsgeleerd advies
behoeft. Alsof zijn bedrijf ten deele bestond in 't voort
brengen van rechtsquaesties
Ziet echter zijn kaas blauw gestippeld van binnen, dan
is er niemand in geheel Alkmaar, dien hij daarover kan
raadplegen.
In sommige kaasfabrieken krioelt het van kleine
vliegen.
Doch waar is het laboratorium te Alkmaar waar de
spinnen gecultiveerd worden om deze schadelijke insecten
te verslinden
Toen in Florida de rijpe sinaasappelen vernietigd
werden door een schadelijke schildluiszond de arneri-
kaansche regeering een entomoloog uit naar Australië
die vandaar een kevertje meenam.
Deze kever heeft de schildluis verdelgd en de oranje-
appelencnltuur in Florida gered.
In de blijdschap zijns harten noemde de gelukkige ge
leerde zijn vijfde dochtertje Vedalia, denzelfden naam als
dit nuttige kevergeslacht draagt.
De moeite die de fransche regeering en tal van onder
zoekers zich gegeven hebben, om de amerikaansche druif
luis (Phylloxera vastatrix) onschadelijk te makenzijn
overbekend. Maar te Alkmaar zal men vruchteloos zoeken
naar den bacterioloogdie zich bijzonder voor de kaas
bacillen interesseert.
Toen onlangs de commissie van toezicht op de rijks
landbouwproefstations onderzocht welk lokaal geschikt
zou zijn om eene inrichting van dien aard hier ter stede
te vestigen, werd het verwezen naar het kleinste vertrekj
van het ijkkantoor
En hoeveel jongelieden uit den boerenstand zijn er
die van den kaashandel iets weten
Terwijl in de andere takken van industrie de producent
er naar streeft, in relatie te komen met den consument,
verkeert de noordhollandsche boer in volslagen onbekend
heid omtrent de vraagwaar de kaas wordt heen ge>
ons voorkomt is de prijs niet slechts gedaald ten gevolge
van algemeene oorzaken. Werd dit handelsartikel ook
daarom niet minder waard, omdat veel kaas van mindere
qualiteit wordt gemaaktzoodat het goede produet er
onder lijdt
Slechts indien wetenschappelijke onderzoekers zich dezen
kwijnenden tak van nijverheid wijden is verbetering te
voorzien. Anders niet.
Met huismiddeltjes komt men er niet meer. De tijdis
voorbij dat men de vruchtbaarheid van het vee dacht
te vermeerderen door de koe levende kikkers te laten
inslikken.
Alleen wetenschappelijk onderzoek en meerdere kennis
kunnen ons redden.
hij zich laat nat regenen, dan doet hij dit uit stijfhoof- zonden en welke aanmerkingen op zijn waar worden ge
digheid.
Hij kan toch, als hij maar weinig genoeg vraagtal
tijd verkoopen.
Doch deze oude vormen zouden minder ter zake afdoen,
indien men geen vrees behoefde te koesterendat zij
samenhangen met den achterlijken toestand der kaas
industrie zelf.
Is die vrees geheel ongegrond
Staat men niet voor het feit, dat in Noordholland de
schoonste weiden van geheel Europa te vinden zijn dat
het voortreffelijkste vee op die weiden graastdat bijna
Dergens de melk zooveel goede eigenschappen heeft als
ten onzent, terwijl de kaas, die hier gemaakt wordt van
"alle kaassoorten de laagste prijzen der wereld haalt.
maakt, welke vereischten worden gesteld,
Ook mist men hier eene inrichtingwaar beproefd
wordt te vervaardigen die kaassoorten, welke op de buiten
landsche markten hoogere waarde hebben.
Waar is de coöperatieve vereeniging tot kaasexport
Hoeveel jongelieden uit den boerenstand gaven zich de
moeite tijdelijk in FrankrijkEngeland of Duitschland
hun vak te beoefenen
Het stellen dezer vragen heeft geene andere bedoeling
dan om in overweging te geven de hoofdvraag is onze
kaasindustrie met den tijd meêgegaan Heeft zij partij
getrokken van de vorderingen der wetenschapgelijk
elke andere industrie
Dat is het wat wij meenen te mogen betwijfelen. Naar
Het wetsontwerp houdende verklaring van het alge
meen nut der onteigening ten behoeve van een spoorweg
van Schagen naar Wognuni wordt den 22 door de
Tweede Kamer in behandeling genomen en daarna 1°.
de indische begrooting voor 1896; 2°. het wetsontwerp
tot wijziging van de tarieven van invoer- en van uitvoer
rechten in Nederl. Indië.
Blijkens telegram van den gouverneur-generaal van
Nederl-Iudië van den 18 wordt de gouvernements-koffie-
oogst op Java voor dit jaar thans geraamd op 329.300 pikols
Des morgens is op de Brekken bij Sneek de tjalk-
schipper J. Hendriksma met eene lading suikerbieten,
bestemd voor Zaandam, gezonken de schipper, zijne
vrouw en de knecht werden gered, maar hun 3jarig kind,
dat tijdens het onheil beneden speelde, was niet te redden,
Te 's-Gravenhage heeft de gemeente-ontvanger zich
bereid verklaard aan de gemeente verschuldigde gelden
per postwissel in ontvangst te nemenhet voor voldaan
geteekende aanslagbiljet wordt teruggezonden, als het bij
de toezending, vergezeld gaat van het daarvoor vereischte
postzegel.
Amsterdam. Den 18 zijn vier van de zes voor
onderwijzeres geëxamineerde dames geslaagd, n. 1. M. F.
de Kanter en E. M. Braakman te Haarlem, A. van
Apeldoorn te Beverwijk en A. J. de Weijer te IJmul-
den.
De burgemeester heeft naar aanleiding van de in de
gemeente voorkomende gevallen van febris tyhoidea de
ingezetenen op nieuw gewaarschuwd tegen het gebruik
van ongekookte melk. Den 17 des avonds is eene ver
gadering gehouden van bewoners van Singel en Heeren
gracht, in de nabijheid der buurt van de Bergstraat, naar
aanleiding van de aldaar voorgekomen typhusgevallen,
opgeroepen door de heeren Jan Brongers en Justus van
Maurik. Op die vergadering werd van deskundige zijde
ook sterk aangedrongen op het koken der melk tot 100
graden Celsius, op het goed nazien van beerputten, riolen
en kolken en op het flink ontsmetten met chloorkalk op
het gevaarlijke van het omwoelen van den bodem in een
stad als Amsterdam en dientengevolge ook op het bag
geren.
krommenie. Tot lid van den gemeenteraad is
gekozen de heer J. C. van der Maal. Van de 220 kie
zers kwamen slechts 78 op.
Oudcnrspel. Door den heer A. Stramrood, pro
ponent, is bedankt voor het beroep te flensbroek, gem.
Oterleek.
Standbeeld Willem 111.
Onder de plannen, die ter verwezenlijking worden aan
bevolen met het oog op de troonsbestijging van Koningin
Wiihelmina, behoort o. a. een voorslag van het Rotter-
damsch advertentieblad, om een standbeeld op te richten
voor wijlen koning Willem III.
Bij kon besluit van den 17 is de luitenant kolonel
B. R. F. van Vlijmen van het 2e reg. infanterie, op
nonactiviteit gesteld gerekend van den 10 den dag
waarop door hem het lidmaatschap van de Tweede Kamer
is aanvaard.
Ichennerhorn. Bij net neerrijden van de Scher-
meerbrug alhier geraakten den 18, 's morgens, 2 paarden,
voor een boerenwagen gespannen, toebehoorende aan den
heer K. O., op hol. De berijder liet de paarden, die den
wagen verschrikkelijk deden slingeren halverwege het
dorp tegen een woonhuis loopen waardoor zij spoedig_
tot staan worden gebracht. Gelukkig liep dit geval zonder
ongelukken af.
Schagen. De heer J. Merz alhier is den 15 ver
kozen tot lid van het algemeen bestuur van den Alge-
mi enen Nederl. Wielrijdersbond.
In onze gemeente zijn eenige gevallen van roodvonk
geconstateerd. Ook lijden vele kinderen sinds geruimen
tijd aan eene lichte keelaandoeningdie tot heden bij
elk geval een spoedig en gunstig verloop heeft genomen.
Van het gevonden kanon in den verbranden gemeente
toren alhier bestaat eene af beelding toebehoorende aan
den heer A. Meier en geteekend door een vroegeren secre
taris der gemeente, den heer van Cantfort. In een bij
gevoegd schrijven van genoemden heer lezen wij het
volgende: »Noch is er voor eenige jaare uit de grond
van het binnenplein (van het oude slot) opgedolven een
der 8 cannonne of draaibasse uit de 13 eeuw, do welke
op de hoekrondeele van het slot gelegen hebben en thans
