No. 8.
Acht en KTegentigste Jaargang.
1896
y R IJ D A G
17 JANUARI.
Inschrijving Nationale Militie.
Onbestelbare Brieven,
Huldeblijk Transvaal.
Feuilleton.
DE VROUW.
Berlijnsclie Roman,
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
maanden voor Alkmaar f 0,80f-anco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers 0,06. Afzonderlijke nummo.t 3 <'1>.
Prijs der gewone Advertentlën:
Per regel 0,16. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Teletiwiinunmer3
CËBORENEN V4N 1877.
VRIJDAU 17 JANU1R1 18»« des avonds
van 5 tot 7 uren laatste dag van INSCHRIJVING
voor de NATIONALE MILITIE.
Personeele belasting.
Het HOOFD van het Plaatselijk Bestuur te ALKMAAR
brengt, op grond van artikel 1 der wet van '22 Mei 1845
(Staatsblad no. 22), bij deze ter kennis van de ingezetenen
der gemeente, dat het voljaarsch kohier voor de perso
neele belastingNo. 7 dienstjaar 1895/6op 13
Januari 1896 door den Directeur der directe belastingen
in Noordholland executoir verklaard, heden aan den Ont
vanger der Rijks directe belastingen binnen deze gemeente
ter invordering is overgegeven.
Alkmaar, Het Hoofd van het Bestuur voornoemd,
15 Januari 1896. A. MAOLAINE PONT.
verzonden gedurende do 2e helft van December 1895
B. Kieijn. Amsterdam, Elbaire, id.; L. Koniug, Haarlem.
Van Hoogwoud:
Bestelkantoor 's Gravenhage.
Van Schermerhorn:
J. Zeilemaker, Amsterdam.
Briefkaart:
C. RuelAmsterdam.
In ons nummer van Dinsdag maakten wij met een
enkel woord melding van prof. Sprnijt's plan om door
oprichting vin eeu Taalfonds (tot. behoud en bevor
dering van hel Hollandsch als volkstaal in de Boeren
republieken van Z.-Afrika) het Transvaalsehe volk onze
sympathie te betuigen en buide te brengen, een hulde,
die wat ineer gowicht in de schaal zou leggen, dau een
telegraphische gelukwensch. Het was o s plan daarop
in dit nummer nog eens terug te komen en die taak
wordt ons gemakkelijk gemaakt door de inmiddels van
wege de Nederl. Z. A.Ver rondgezonden circulaires,waarin
wij doel en strekking van het opterichten fonds nador
uiteengezet vinden.
.Sedert deu dag, waarop het bericht van Jameson's
verraderlijken aanval Nederland bereikte wordt ons
op allerlei wijze de vraag gesteld door welke daden
Nederland het best zijne warme sympathie voor de
Transvalers aan den dag kan leggen. De beantwoor
ding van deze vraagdie natunrljjk ook bij ons is
opgerezen, is lang niet eenvoudig. Verontwaardigings
meetiugs passeu niet aan een klein volk, welks regee
ring niet in staat is, zoo noodig, krasse daden te doen
volgen op de krasse woorden der betoogenden. Daar
enboven ieder, behalve enkele door hun nationaliteits
gevoel misleide Engelschen is verontwaardigd op de
vrijbuiters en hun patroonsdie verontwaardiging te
uiten, zou zijn uilen naar Athene te brengen. Onze
naar het Hoogdnitsch
VAN
53) PAUL LINDAU.
»Wat zegt n?" riep hij met bovendo stem uit.
»Ik geloof, dat ik duidelijk genoeg heb gesproken,"
hernam Berwitz even bedaard. .Wat ik u verzoeken
mag, maak geene scènesDaar hebben wij geen tijd
voor. Ik zog het u nog eensGij zijt tot de strafwet
en de schande vervallen. Dat ergste van alle ongelukken
kan nog van n afgewend worden, maar onder die ééue
voorwaarde Gij begint een nieuw leven en bewijst den
ernst, van uw besluit door eeu: ernstige daad. Gij trekt
u terng van de beurs. Gij verandert uwe leefwijze, die nu
eene parodie is op de omstandigheden, waarin gij verkeert."
.Maar mijnheer vou Berwitz!" viel Hennern hem nn
in de rede. »Ik ben tot al wat mogelijk is, bereid. Maar
hetgeen n vordert, is onmogelijk! In uw voorzorg, stelt
n n den toestand toeh al te donker voor. 't Is waar, ik
ben gevallen Maar dat is toch geene misdaad
.Niet het vallen, wel het blijven liggen. Gij moet moe
dig zijn, maar alleen om spoedig weer onder te duiken.
Gij moet in vergetelheid geraken. Daartoe bied ik u
de hand."
Hennern keok weer vragend op.
.Mijne familie beeft aan de Poolsche grenzen verschei
dene tabrieken. Den directeur, die sedert jaren ons volle
vertrouwen bezit, is het wat al te druk geworden. Gij
zijt scheikundige. Ik bled n de betrekking aan van onder
directeur op die fabriek. Gij hebt daar in den eersten
tijd wel is waar geene groote zelfstandigheid, maar daar
Regeering te verzoeken iets voor Transvaal te doen,
is om allerlei voor de hand liggende redenen beden
kelijk. Geld te vragen voor zieken, gewonden en na
gelaten betrekkingen is voorbarig daar er bijna geen
dooden en gewonden zijn en wij niet weten of de
strijd in Afrika zal voortgezet worden."
Waar dat alles onmogelijk onnoodig of ongewenscht
is (en wie geeft den schrijver daarin geen gelijk), en
wij toch behoefte hebben den Transvalers te tooDen, dat
onze sympathie zich niet slechts tot woorden bepaalt
meent prof Sprnijt, dat wij .hen krachtig moeten steu
nen bij de eeniqe zaak, waarbij Nederland, en Nederland
.alleen, hen helpen kan."
En dat eenige is al het mogelijke te doen opdat, het
Hollandsch de volkstaal blijve, het krachtigste middel
om den Engelschen invloed het hoofd te bieden.
.Blijft 't Hollandsch de taal van parlement en rechts
zaal van school en kerkwordt het ook meer en
meer de taal der ondernemingen van nijverheid en
handeldan blijven de Boeren-republieken wat zij
waren, Hollandscbe republieken. Kruger heeft 't uit
nemend begrepen; het standvastig verzet zijner Regee
ring tegen elk gelijkstellen van Engelsch en Hollandsch
als landstaal bewijst dit."
Sedert 1885 heeft bovengenoemde Ned. Z. A. Ver.
zich trouw gehouden aan hetgeen haar programma haar
op dit pnnt voorschrijft. Zij zond onderwijzers uit, bood
krachtige hulp aan school- en volksbibliotheken loofde
stndiebenrzen niten zorgde voor de uitgave van goede
en geschikte schoolboeken. Dat alles echter kostte veel,
zeer veel geld de Vereeuiging deed wat zij kon maar
dat bleef verre beneden 'tgeen zij doen wilde, en zal
zij haar doel bereiken, doen moet. Een eigen orgaau
bijv., om 't pnbliek (vooral in Engeland) beter voor te
lichten omtrent al wat op de Transvaal betrekking heeft,
dan dat in de algemeeuevaak politiek gekleurde en
daarom hoogst partijdige bladen geschiedt zon van
onberekenbaar nut zijn.
Te doen, wat de N. Z. A. Ver. deed, en dat beter en
krachtiger te doen, dan zij 't met hare beperkte middelen
vermocht, ziedaar 't doel, dat men zich voorstelt met
het Taalfonds te zullen bereiken
Er is een commissie beuoemd om het fonds te beheeren
en door enkele vermogende landgeuooten rnim twaalf
duizend gulden bijeengebracht.
.Deze som is zeker niet onbelangrijk, maar toch op
verre na niet wat wij noodig hebben. Laat uwe ruime
bijdragen dit Taalfonds weldra tot een stichting maken,
waarmede wij iets doen kunnen. En, als de zaken iü
Afrika tot een definitieve schikking gekomen zijn die
naar wij hopen, vrij wat gnnstiger zal zijn voor Transvaal
dan de voorafgaande toestand, laat ons dan Paul Kroger
met onzen hartelijken gelukwensch het volgende
schrijven
Hooggeëerde Staatspresident, man naar hart en hoofd
boven onzen lof verheven, leider van een volk, dat de
deugden blijkt te bezitten die voor den mensch de
hoogste w.iarde bebbeu zie wij Nederlanders be-
hooren tot een Staatdie niet sterk genoeg is om U
te helpen op het veld der diplomatie of van den oorlog.
Maar wij kunnen U bijstaan in Uw strijd tegen Eu-
KVMHMPWVM
door ook geen bijzondere verantwoordelijkheid en gij
kunt er veel goed doen, als gij wilt. Men zal u daar
eene positie geven, die u, als uwe eischen maar niet te
hoog zijn, zeer goed moet bevallen on die u in elk ge
val voor zorgen bewaart.
Heunern vertrok zijn mond tot een spotachtigeu glim
lach. Had hij wel goed gehoord Waagde meu het, hem,
het hoofd van de firma J. W. Donnsdoi'f en Zonen, eene
betrekking aan te bieden als ondergeschikte in eene fa
briek in de provincie. Zou hij na bod bijna twiutigjari-
geu grootschen werkkring terugkeoren tot eene erbar
melijke en oubednidende betrekking, die hem als jonge
man reeds niet kou bevredigen
»U miskent mijn karakter, mijuheer von Berwitz,
zeicfe hij met zekeren pathos, .mijne werkkracht eu
weet niet, waaraan ik behoefte heb om te kunnen leven
Ik kan geen plantenleven leiden. Ik heb behoefte aan
de atmosfeer van de hoofdstad. Ik kan mij ook geen
wetten laten voorschrijven. Ik moet mij vrij kannen
bewegen. Ik kan geen boer worden, ik kan niet gehoor
zamen. Dat is onmogelijk
.Onmogelijk!" herhaalde Berwitz met dezelfde gelaten
heid, die hij van af het begin van het gesprek in acht
had genomen. .Maar het was wél mogelijk nwe talenten
voor twijfelachtige zaken te gebruiken Mogelijk, het
crediet van een ond hnis, waarin gedurende een eeuw
van vader op zoon 4e grondstellingen vau trouw ou
eerlijkheid hadden geheorscht, door gewetenloosheid te
vernietigenMogelijk, een meisje, dat nog geen kwaad
kende, dat u hare reinheid, jeugd, schoonheid vol ver
trouwen schonk, aan uwe wispelturigheid te ketenen eu
in uw verderf mee te sleepen Mogelijk, het vertrouwen
van nwe vrienden te schaude te maken en met oneerlijk
verkregen geld eene bedriegelijke weelde op te voeren
Dat alles was wel mogelijk En als ik n nn zog wij
znllen trachten de schaude af te wasscheu, maar bewij
gij ons, dat gij de kracht bezit om eeu eenvoudig be
staan in eere te beginnen, dan zegt gij tot mij het is
geland's .geestelijk zwaard", den opslorpenden invloed
zijner krachtige nationaliteit, die zelfs uw stoere natie
op den dunr dreigt te doordringen. Bij dien strijd
kunnen wij U zonder twijfel van dienst zijn. Weina,
wij brachten een fonds bijeen ten bedrage van zooveel
duizenden ponden, dat onder den naam van .Taalfonds
gesticht in Jannari 1896", een klein teeken en blijvende
herinnering is van onze vurige bewondering voor Uw
geestkrachten eeu instellingdie wij uitsluitend in
den dienst van uwe nationale doeleinden zullen ge
bruiken."
Gaarne voldoet onze redactie aan het verzoek dei-
commissie om aan hare circulaire publiciteit te geven
en zich bereid te verklaren giften voor bovenstaand
doel iD ontvangst te nemen en aan de commissie te
doen toekomen.
Men begrijpe 't wel het geldt hier een zaak die er
zeer veel toe kan bijdragen om het onafhankelijk volks
bestaan der Transvalers te verzekeren.
Eu werken wij daartoe mede groot en klein met
milde en bescheiden gitten dan is dat niet alleen een
goed werk maarwat lang niet altijd voorkomteen
goed werk, dat zijne eigene belooning medebrengt. Want
al is de taal hier het middel, niet het doel, het is
voor onze handel en nijverheid volstrekt niet onverschil
lig of een groot deel van Zuid-Afrika hollandsch blijft
in gewoonten zeden en gebruiken en of men daar met
Hollandsch terecht kan. Maar vooral is dat van belang
voor n landbouwers en boeren die over eenigen tijd
wellicht óf zelf daarheen zult trekken öf nw zoons zult
zenden om er eeu toekomst te zoeken beter dan hier
bij den gedrukten toestand van den landbouw voor me-
njgeu boer is weggelegd.
Herinnert u uit de brieven uwer landgenooten die
naar Amerika vertrokken zijn welk groot bezwaar het
voor hen is dat zij zich niet verstaanbaar kunnen maken,
noch kunnen begrijpen wat hun gezegd wordt hoezeer
zij daardoor achterstaan bij iederen inboorling en boe
verheugd zij zijn als zij in een streek komen waar
een enkele landgenoot woont-
Donk daarover eens naen geeft ge niet nit sym
pathie welnu geef dan nit eigenbelang en ook voor
die giften zal do Redactie vaderlijk zorgen en de Com
missie u dankbaar zijn
Het moge, dank zij Krnger's beleid en voorzichtigheid,
waar zijn, dat de vrees voor ernstige croebelen met En
geland en de Uitlauders geweken is toch zijn nóch de
Trausvaalsche regeering nóch de Engelsche aan het eind
harer moeielijkheden. Terecht schreef de Times oenigé
dagen geleden: „Met of zonder Jameson is het voor de
Engelsche regeering slechts eeu quaestie van tijd zich te
bemoeien met al do kwalen eu al de gevaren die de
Transvaal verontrusten".
Rhodes de afgetreden minister-president der kaapko
lonie 't hoofd der Chartered Company, de eigenlijke
hooidaanlegger van Jameson's inval, de mail, die droomt
van een Engelsch Afrika van Kaap tot Egypte, de Afri-
kaansche Napoleon (zooals men hem vaak noemt) acht
zich eerst aan 't begin vau zijn loopbaan. (Terloops zij hier
vermeld, dat hij pas 43 jaar is, evenals Jameson, en
onmogelijk! Gij siddert voor het schrikbeeld van de ont
bering Gij bezit niet een- den moed, die voor den
gevallene eene zekere sympathie opwekt 1 Welnu 1 Doe
dan evenals die andere lafaards ontvlucht 1 Maar draag
zorg dat die man hier tegenover n niet opmerkt Eu
als de oceaan, die dan tnsschen liet tooueel van nwe
tegenwoordige en nwe toekomstige daden stroomt, de
echo van nwe stichtelijke werken in deze stad uaar n
overbrengt, stop dan nwe ooren maar dicht 1 Zij zijn
toch boiten bet bereik van het schot 1 Dat is ook eene
zienswijze
»U dry ft een gevaarlijk spel, mijnheer von Berwitz 1"
riep Hennern uit met eene rnwe, trillende stem. .Ge
vaarlijker dan u denkt 1 Ik zie deu afgrond voor mij.
Niets schrikt mij meer af. Drijf mij niet tot wanhoop 1"
.Ik maak mij volstrekt niet ongerust," hernam Ber
witz, die zeer kalm bleef. .Uwe bedreiging beeft niet
deu minsten invloed op mij Ik zou eene geschiede
nis kunnen vertellen van een ouden, rechtschapen generaal.
Die zond zijn zoon, die ook de uniform van oen
koning droeg en iets onverantwoordelijks gedaan had,
als antwoord op zijn verzoek om vergiffenis een geladen
pistool. De jonge man begreep zijn vader. De vader ver
goot geen enkelen traan. Waarschijnlijk had hij vroeger
al genoeg geweend Dat had plaats tnsschen vader
en zoon. De betrekking, die er tnsschen ons bestaat,
beteekent heel wat minder. Gij kunt wel mijne verba
zing opwekken, maar gjj zijt niet in staat om mij ver
schrikt ot bedroefd te maken."
«Maar ik wil toch leven 1" riep Heuuern uit.
«Leef dan als een eerlijk man 1" hernam Berwitz, die
nn zijne stem eenigszins verhief .Loven is niet alleen
adem halen. Een leven, dat geen nut doet eu veel na
deel berokkent, dat niemand vreugde bereidt, niet eens
aan hem, die het zelf leol't ik moet u eerlijk zeggen,
dat ik mijne sympathie voor waardiger karakters be
waar."
.En als u uiij nn met die vreeselijke kalmte tot bet
