No. 30. Berate blad. Acht en ïtfegentigste Jaargang.
1896
Z ONDAG
8 MAART.
Het Ontwerp-Program
LIBERALE UNIE.
Buitenland.
V.
ALKMAARSCHE
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
maanden voor Alkmaar f O,SO; franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers ©,©6. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Aria "VAS
Telefoonnummer3
COUR A AT.
Prijs der gewone Advertentlën:
Per regel 0,15. G-roote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
der
Een der paragrafen van het ontwerp-program, waarvan
de beoordeeling moeielijker is, betreft de voorstellen tot
verbetering der agrarische verhoudingen.
Noodig wordt geacht, een nadere regeling van het
pacht-contract, waarbij beter dan tot nog toe, gewaakt
wordt, dat den landbouwer de vruchten van zijn arbeid
ten goede komen, en dat de schade van toevallen niet
eenzijdig op hem drnkt.
Wie zon met dezen wensch, als zoodanig, niet instem
men
Doch de moeielijkheid schuilt juist daarin, hoe hem te
verwezenlijken
Hoe moet men bereiken, dat de landgebrniker de schade
van toevallen niet eenzijdig draagt, dat hij wèl de vruch
ten plukt en niet door den hebzuchtigen eigenaar ge
pinkt wordt
Welke wettelijke bepalingen zijn daarvoor aan te ge
ven
In het burgerlijk wetboek staat reeds sedert 1838, dat
de huurder recht op pachtvermindering heeft bij geheel
of gedeeltelijk mislukken van den oogst.
In plaats dat in ieder huurcontract naar deze bepaling
verwezen wordt, kan men geen huurcontract ter hand
nemen, of er blijkt, dat van dit recht afstand gedaan
werd.
Wel een bewijs hoe somtijds de beste bepalingen der
wetten, in de practijk hoegenaamd geen effect sorteeren.
W ani begrijpelijk is, dat ook indien de wet uitdruk
kelijk verbood van deze bepaling af te wijken, en dus
het doen van afstand van 't recht tot pachtvermindering
niet toeliet, dan zon in de practijk de huurder hoogst
waarschijnlijk daarbij niet veel baat vinden.
Den verhuurder zou men toch nooit het recht kunnen
ontnemen, om slechts voor één jaar een contract aan te
gaan.
Indien het jaar slecht was, de oogst mislukte, de volle
pacht niet voldaan werd op tijd, dan zou de eigenaar
eenvoudig de hnnr opzeggen en doen eindigen.
Niet minder moeielijkheden zouden ontstaan over de
vraag welke schade door toeval ontstaat en welke niet.
Zon de rechter dit moeten uitmaken
Ons langdradig recht, en de vrees die men in 't alge
meen koestert om te procedeeren, ook omdat de afloop
van een rechtsgeding bij uitstek onzeker is, en zeer veel
afhangt van de wijze, waarop het wordt op touw gezet
en behandeld, de kosten die de uitoefening van het recht
met zich brengt, dit alles zijn reeds redenen genoeg waar
om een packter niet licht den eigenaar in een rechtsge
ding zal betrekken.
Beperkingen in de wijze, waarop landverhnnr mag
plaats hebben, zijn mitsdien gemakkelijk genoeg te be
denken, maar lang niet gemakkelijk zoo te stellen, dat
men er iets aan heeft, dat zij juist in die gevallen wer
ken, die men op 't oog heeft.
Bovendien moet de wet algemeen en voor ieder gelijk
zijn. Eigenaar en huurder zijn beiden staatsburgers, en
het staatsgezag mag den een boven den ander niet be-
voordeelen.
Het denkbeeld van het program, om het burgerlijk
wetboek ten opzichte van landverhuring te veranderen,
(dit is wat men o.i. moet verstaan onder »nadere rege-
ling van het pachtcontract), zal dns volgens onze meening
niet aan de verwachting beantwoorden.
Evenwel, wie bekend is met de wijze waarop sommige
huurders behandeld of mishandeld zijn door rentmeesters,
juist in de minder vruchtbare streken van Noordholland,
waar de slechte tijden dubbel zwaar zijn om door te
komenwie van nabij weet, welke onheusche bejegening
en meêdoogenlooze toepassing van de wet meermalen
plaats vond, moet erkennen, dat het goed is om in het
program dit onderwerp ter sprake te brengen.
Het program wordt dezerzijds dan ook aan critiek
onderworpenomdat het belang der redactie daarvan
grooter is dan men wel meent.
Het bevat toch een gedragslijn waaraan ieder, die
onder de vlag van de partij zich schaart, in hoofdzaak
zich heeft te honden.
Het streven om op de gebreken van het pachtstelsel
't. licht te doen vallen en zoo mogelijk die te verbeteren
verdient das aller steunhoewel nog niet aan te wijzen
is, hoe, door verandering van het burgerlijk recht, dit
doel kan worden bereikt.
De vraag ontstaat dus, of op andere wijze de bestaande
bezwaren zijn op te heffen
Dezer dagen verscheen over dit onderwerp een zeer
belangrijk rapport, uitgebracht door eene commissie, be
noemd door het bestuur der Vereeniging tot ontwikkeling
van den landbouw in Hollands Noorderkwartier, waarin
ook de afgevaardigde van dit district zitting nam.
Hoewel rapportengewoonlijk met het bijvoegelijk
naamwoord belangrijk worden genoemd en daarna in
een of ander archief blijveu sluimeren, zon het te wenschen
zijn, dat aan dit rapport een ander lot te beurt viel.
Hierin wordt aangetoond, waarom ons pachtstelsel gelijk
het den laatsten tijd werkt, de gezonde ontwikkeling van
het landbouwbedrijf in den weg staatvoornamelijk omdat
uitwonende eigenaren, wetende dat zij niet het minste
begrip hebben van de eigenaardige behoeften van het
bedrijf, het beheer hunner goederen overlaten aan tusschen-
personentusschenpersonen, die, de goeden niet te
na gesproken, hnn grootste verdienste er in zoeken,
om een zoo hoog mogelijke hnnrsom thuis te brengen.
Het spreekt van zelf dat hoe langer hoe minder gelet
wordt op de persoonlijke geschiktheid der pachters en de
wijze waarop zij het land gebruiken, en wèl op de som
die zij aanbiedendie slechts is op te brengen door
roofbouw.
Door deze concurrentie, door alleen op het onmiddel
lijk geldelijk voordeel te letten, ten koste van het land,
worden de goede pachters van de markt gedrongen. Zoo
ontstond een soort van pachters, zegt het rapport, die
meer gelijken op nomaden, dan wel op gezeten landbou
werszij missen ten eenen male het den goeden land
bouwer eigen gevoel van gehechtheid aan den grond.
»Zij bederven de markt en maken het bestaan van
»een goeden boerenstand onmogelijk.
»Zoodra zij zich op een boerderij neerzetten, houden zij
»zich reeds bezig met het zoeken naar een ander terrein
»hnnner operatiën en gebruiken den tusschentijd om zich
>voor de te booge huursom schadeloos te stellen, door
»roofbonw of verwaarloozing waardoor na hnn vertrek
»een jammerlijk verachterde en verarmde boerderij over
blijft."
En dit geschiedt niet aldus uit moedwilmaar als
gevolg van de omstandigheden, als gevolg van de slechte
opvatting hnnner taak, waarvan vele eigenaren blijk ge
ven die aan tusschenpersonen, aan rentmeesters, aan
notarissen overlaten, hetgeen zij zelf behoorden te doen.
De rapporteurs geven als middel aan, om in dezen
toestand verandering te brengen de instelling van pacht-
commissiën, gelijk die reeds in Friesland gunstig werken
Evenals kamers van koophandel, en eventueel kamers
van Arbeid, door de wet worden ingesteld en geregeld,
zoo zou de wetgever Pachtcommissiën of kamers van
Landbouw in het leven kannen roepen, tot welke ver
huurders en eigenaars zich kunnen wenden.
Het doel dezer lichamen moet zijn de pachtwaarde
vast te stellen, de dnur van het contract te bepalen en
de verbeteringen aan te wijzen, die aan land en gebouwen
moeten geschieden.
Op die wijze kan de taak die thans in handen der
rentmeesters rust, overgebracht worden op een aantal on
partijdige personen zeer zeker is dit een goed en uit
voerbaar plan.
Hoewel het rapport thans nog niet dadelijk eene wet
telijke regeling dezer commissiën verlangt, dankt ons,
dat het program der liberale nnie, de conclnsie van het
rapport, gevoegelijk kan overnemen.
Zeer zeker is deze conclnsie, de instelling van
pachtcommissiën, gemakkelijker en spoediger uitvoer
baar, dan een wijziging van het burgerlijk wetboek, die
bij velen tegenstand zal ontmoeten en waarvan niet te
voorzien schijnt een nuttig effect.
BELtilE. Het aftreden van den Belgischen minis
ter-president de Burlet (die door de Faverean opgevolgd
werd) wordt thans in verband gebracht met de plannen
van den koning betreffende den Congostaat. Er wordt
vertelddat de gezondheidstoestand van den heer de
Burlet hem zeer wel zou toelaten de leiding der regee-
ringszaken weder op zich te nemen maar dat hij wei
gerde de verantwoordelijkheid op zich te nemen voor de
avontuurlijke Soedaneesche plannen van koning Leopold.
De heer de Burlet zag daarin een schending der belangen
en der onzijdigheid van België en weigerde standvastig
vóór 1900 zijn goedkeuring te hechten aan een vereeni
ging van België met den Congostaat.
BULGARIJE. 'Bij de aanvnlljngsverkiezingen voor
de Bulgaarsche Sobranja zijn overal de regeeringscandi-
daten gekozen uitgezonderd te Sofiawaar de heer
Zankoff de meeste stemmen kreeg. Na de bekendmaking
van de verkiezing bracht een troepje kiezers van honderd
man den heereu Zankoff, Radaslavoff, Karaveloff en Ni-
colaïeff een serenade.
RUITSCHLAMD. Den 4 heeft de Rijksdag be
sloten het ontwerp op de snikerbelasting naar een com
missie van 21 leden te zenden. Verontwaardiging heeft
de uiterst geringe belangstelling gewektdie de leden
toonden bij de behandeling eener wetwelke niet alleen
uit een economisch doch ook uit een financieel-politiek
oogpunt zoo buitengewoon belangrijk is. Woensdag waren
bij het begin der zitting tien afgevaardigden aanwezig
de geheele zitting door was de vergadering niet in staat
iets te besluiten. Tot tweemalen toe. tijdens de behan
deling, heeft de afgevaardigde Richter verdaging der
beraadslaging voorgesteld, daar het aantal leden te gering
was om een besluit te nemen.
De duitsche kapitein Fischer, die eenigen tijd geleden
in een tweegevecht den eersten luitenant Kühne doodde
en daarvoor tot twee jaar vestingstraf werd veroordeeld,
is, nadat elf weken van zijn straftijd waren verloopen,
door den keizer begenadigd. De familie van luitenant
Kühne heeft voor den schuldige een goed woord gedaan.
EAGELAMD. Majoor Willoughby de aanvoerder
van Jamesons troep, heelt na zijn aankomst in Engeland,
de correspondentie gepubliceerddie hij op 't slagveld
met Kronje, den commandant den Boereu, gevoerd heeft,
en die tot de overgave heeft geleid. Daaruit blijkt, dat
de Engelschen zich niet onvoorwaardelijk hadden over
gegeven, maai uuu levensbehoud toegezegd was, mits zij
onmiddelijk de wapenen neerlegden en schadevergoeding
b.loofden. Deze bijzonderheden, tot nu toe geheel on
bekend hebben veel bevreemding gewekten vooral de
chauvinistische bladen hebben Kruger met beleedigingen
overladen, wijl thans bleek, dat zijne zoogenaamde groot
moedigheid waarmede hij zooveel eer ingelegd had
slechts 't nakomen eener voorafgestelde voorwaarde was.
En men behoefde nog geen Jingo te zijn, om dit gedrag
vreemd en dubbelzinnig te vinden. Te aangenamer is
het daarom thans uit den mond van Chamberlain (zeker
in deze een betrouwbare getuige) te hooren, dat hij ge
looft, »dat de commandanten uitdrukkelijk bevel hadden,
een onvoorwaardelijke overgave te eischenmaar dat
niettemin een der commandanten, waarschijnlijk Kronje,
heeft aangeboden het leven van majoor Willonghby en
zijn troepen te redden, indien zij de wapenen neerlegden
en een schadevergoeding beloofden. In dat geval zon
de commandant buiten zijn boekje zijn gegaan. President
Krnger heeft niets van de zaak geweten er is geen en
kele reden, aan de goede tronw van Kruger te twijfelen,
want hij zeil wenscht oprecht een bevredigende oplossing
van alle kwestiesmaar hij ondervindt daarbij groote
moeilijkheden van het Transvaalsche volk. De onder
handelingen met Krnger zonden benadeeld wurdeu door
aautijgingen van kwade tronw, waarvoor ik geen enkel
bewijs in mijn bezit heb."
Het plan tot vermeerdering der Britsche vloot heeft
weder de bedenking doen rijzen of het wel zal gelukken
de nieuwe schepen naar behooren te bemannen. Er zijn
8 linieschepen, 21 kruisers en 41 torpedo-vernielers in
aanbouwdaarvoor wordt in het geheel vermeerdering
van het effectief met 4900 man gevraagd. Maar dit
aantal is ontoereikend voor de linieschepen alleen zijn
4800 man noodig. Voor de nieuwe schepen zijn 7000
man noodig en het is de vraag of de admiraliteit in
staat is een zoo groot bekwaam personeel bijeen te
brengen.
volgens fhe Daily Chronicle heeft de Britsche regee-
ring een onderzoek gelast naar de vertraging in het
vertrek van de Victoria, die dr. Jameson en de zijnen
heeft overgebracht naar Engeland. Van deze vertraging
werd eerst de schnld gegeven aan de regeeringhet
schijnt echterdat de kapitein uit vrije bewegingin
strijd met de bevelen der regeering de afvaart heeft
uitgesteld.
HAlVkRIJK. De keizer van Oostenrijk bracht
den 5 een bezoek aan president Faure, met wien bij een
privaat gesprek had gedurende 20 minuten. De menigte
juichte den keizer toeer werd geroepen»Leve de
vrede De keizer wenschte den generaal geluk met de
houding der troepen, die het eere-salant brachten.
De heer Faure bracht daarop den keizer een bezoek
te Kaap Martin. Het onderhond was hartelijk maar
droeg geen politiek karakter. De keizerin dankte den
president voor de attenties, welke haar gedurende haar
verblijf waren ten deel gevallen.
ITALIË. De nederlaag bij Adoea blijkt ontzettend
geweest te zijn. Nog is men niet geheel op de hoogte
van betgeen er eigenlijk geschied is en kan men de ramp
niet geheel overzien maar alle berichten bewijzen dat
