No. 49.
Acht en Negentigste Jaargang.
1896.
WOENSDAG
22 APRIL.
Amsterdamsclie Brieven.
ALKIHAABSC.HE C«I I! V\ I.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
maanden voor Alkmaar f 0,80; franco door het
geheele rijk 1,
De 3 nummers 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone Advertentlën:
Per regel 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnui
er;
Plaatsgebrek noodzaakt ons het feuilleton
achterwege te laten.
Bezichtiging tegen ÏO ets. de persoon op
Zondag 2ö April, 's namiddags van 1—3 uren.
Dostelooze bezichtiging op Zondag 3 Dei
's namiddags van 1 —3 uren waarvoor toegangskaarten
te verkrijgen zjjn ter vergadering der commissie op
Donderdag 30 April, 's namiddags van 2—3 uren,
ten stadhnize.
Aan en voor kinderen beneden 13 jaren worden geene
toegangskaarten afgegeven.
Verder is het museum te bezichtigen, tegen betaling
van f 0,25 de persoon, op Maandag en Vrijdag
van iedere week, van des namiddags 1—3 uren.
DKAIKWHT.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaah
brengen ter algemeene kennis dat aan hen vergunning
is gevraagd doora. WILLEM VERHOEF b. EVERT
HOUTKOOPER Jz., beiden wonende alhiertot het
voortzetten van den verkoop van sterken drank in het
klein in het perceela. aan het Heiligland wijk 0
no. 24a, b. aan het Hof, wijk B, no. 1, welke vergun
ningen thans respectievelijk ten name staan van A. PELS
en W. SWAGER.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
A. MACLAINE PONT.
Alkmaar, De waarn. Secretaris,
18 April 1896. L. VAN DER VEGT.
Zoo onverwacht mogelijk hebben wij een crisis in
den gemeenteraad gekregen.
Dat heeft de stedelijke exploitatie vau de telefoon op
haar geweten en bovendien is niet onschuldig de slechte
verhouding, die ontstaan is tnsschen de radicalen en mr.
Treub, nadat deze geheel op eigen verantwoordelijkheid
en zonder overleg met partijgenooten een samensmelting
van de vooruitstrevend liberalen en de radicalen is gaan
bepleiten. Die twee groepen van tegenstanders hebben
door vereeniging den wethouder van Publieke Werken
een nederlaag bezorgd.
De strijd liep over de concessie-voorwaarden, volgens
welke de regeering bereid is aan de gemeente Amsterdam
toe te staan een eigen telefoonnet aan te leggen en dit
te doen aansluiten aan de intercommunale en interna
tionale lijnen. Die strijd was feitelijk reeds in geheime
zitting beslist. Zeer vele leden hadden in die geheime
vergadering het bezwarende dezer concessie-bepalingen in
het licht gesteld. Zij waren van meening, dat de ge
meente volstrekt niet voor den aanleg van de telefoon
lijnen de toestemming van het Rijk van noode had en
met echt Amsterdamschan trots verklaarden zij niet te
willen medewerken om Amsterdam geheel onder de
voogdij van den Haag te krijgen bovendien werden
door hen de voorwaarden, waarop het Rijk de telefoon
eventueel zou kunnen naasten, geheel verwerpelijk ge
acht. Intusschen, toen 't in deze geheime zitting lot
stemmen kwam, bloven deze opposanten een paar stemmen
in de minderheid.
Sedert gelokte het den heer Treub van de regeering
gedaan te krijgen, dat de meest gewraakte concessie-voor
waarden zouden vervallen. Derhalve zag hij met ver
trouwen de beslissing in de openbare raadsvergadering
tegemoet. Zooals reeds gezegd de uitslag was in strijd
met deze billijke verwachting. Enkele leden, waaronder
de bewuste voormalige politieke vrienden, stemden'
het openbaar anders dan in het geheim en het resultaat
was, dat de voordracht met 19 tegen 16 stemmen werd
verworpen.
Groote teleurstelling voor den Wethouder van Publieke
Werken, wiens onvermoeide en energieke werkzaamheid
zeker betere belooning had verdiend. Wat hem vooral
hinderde was de wijze van bestrijding. Waar hij, ter
vermijding van een conflict met de regeering, getracht
had van den minister zoo gunstig mogelijke voorwaarden
te verkrijgen en hij rekening had gehouden met het feit
dat medewerking van het Rijk voor aansluiting bij de
intercommunale en internationale telefoonlijnen onont
heerlijk was daar werd hem in den gemeenteraad
voor de voeten geworpen, dat hij geheel eigenmachtig
had beslist, dat de telefoon onder de Telegraafwet van
1852 viel en derhalve voor den aanleg machtiging van
het Rijk noodig was. De heer Heineken noemde zulk
een manier van doen onverantwoordelijk en een ander
raadslid zeide zelfs, dat hij en zijne collega's waren beet
genomen. Waar een dergelijke beschuldiging door geen
enkel raadslid werd weersproken bleef den heer Treub
niets anders over dan heen te gaan. Hij gaf dan ook
te kennen, dat hij na den terugkeer van den burgemeester
zijn ontslag zou aanbieden.
Den volgenden dag kwam de gemeenteraad weer bij
een om te beraadslagen over hetgeen moest worden ge.
daan na het gevallen votum. Inmiddels was door het
Dagelijksch Bestuur den vorigen avond en ook nog
's morgens een druk telegraphisch overleg geploegd met
den burgemeester te Wiesbaden en het resultaat daarvan
was, dat de voorzitter van den raad, do heer Van Hall,
de zitting opende met namens de wethouders het vol
gende te verklaren
»De verwerping der voordracht van gisteren, de wijze
waarop de bestrijding heeft plaats gehad en de beschul
digingen, die tegen B. en W. zijn uitgebracht zonder dat
daartegen voorstanders zijn in protest gekomen, worden
door ons opgevat als de afkeuring op ben gewichtig pant
van ons beleid: dat votum treft nie enkel den weth. v.
P. W., maar ook de overige wetho' Iers, die daarbij niet
lijdelijk kunnen toezien.
Er is nog een gewichtige omstandigheid wanneer de
Raad te niet doet wat in geheime zitting is besloten,
weten B. en W. niet meer waaraan zich te houden. De
terugkomst van den burgemeester wordt afgewacht voor
een definitief besluit.''
Op een gelegenheidstoon werd die verklaring uitge
sproken om nog meer den indruk te geven dat men
hier voor een kritiek geval stond. De gemeenteraads
leden werden daar door jdan ook geweldig geïmpressioneerd.
De heeren GerritsenHeinekenFabins en van Nie-
rop vroegen aanstonds het woorddoch aanvankelijk
wilde de voorzitter over de gedane verklaring geen
discussie toelaten de heeren wilden daarmee echter geen
genoegen nemen. Toen kreeg men een snel op elkander
volgend debatwaarin een onmiskenbaar streven lag om
zooveel mogelijk de schuld van het gebeurde van zich
af te schuiven. De heer Muller deed nog uitkomendat
veel te groot gewicht werd gehecht aan het feitdat
in de openbare zitting anders werd besloten dan in de
geheimeimmers in de laatste waren 31 leden en de
vier niet aanwezigen behoefden zich niet gebonden te
achten door het genomen besluit. Deze bewering werd
aanstonds te niet gedaan door den hoer Treub die er
met eenige stemverheffing op wees, dat indien alle leden
in het openbaar eveneens gestemd hadden als in het geheim
de voordracht zon zijn aangenomen.
Intusschen met al die beschouwingen kwam men niet
veel verder. Om spijkers met koppen te slaan stelden
B. en W. den raad hierna voer, de volgende vragen te
beantwoorden
I. Maakt de gemeenteraad bezwaar om voor den aan
leg en de exploitatie van een communaal telefoonnet
eene vergunningwelke ook, van de regeering te vragen
of te aanvaarden
II. Wenscht de Raad eene commissie te benoemen om
met de regeering in ouderhandeling te treden over voor
waarden van aansluiting aan intercommunale en inter
nationale netten
III. Machtigt de Raad B. en W., met den aanleg van
de gemeentelijke telefoonleiding mot kracht voort te gaan
Wat het laatste pnnt betreftdit wpd aanstonds vol
mondig met ja beantwoord doch -wet de behaudeliug
der beide eerste punten wenschte men tot de terugkomst
van den burgemeester te wachten.
Waarschijnlijk zal reeds oen beslissmg zijn genomen
wanneer deze regelen verschijnen. Zal 't den heer Vening
Meinesz gelukken als een straffend vader de orde te her
stellen onder de stoute kinderen 't Zou ons verwonderen.
De gemeenteraadsleden die den heer Treub een échec
bezorgden hebben in deze de burgerij achter zichniet
vanwege de quaestie der vergunning van het Rijk, want
deze laat de meesten koudmaar omdat de wethouder
van Publieke Werken een telefoon-tarief heeft voorgesteld,
waartegen een storm van verontwaardiging is opgegaan.
Dat tarief zullen wij niet in alle bijzonderheden behan
delen omdat 't misschien nooit tot wet verheven wordt.
Alleen willen wij ervan zeggendat 't opklimt naar
mate van de hoeveelheid der telefonische gesprekken
en dat een entréogeld van J 25 wordt voorgesteld. Des
Pudels Kern is echter, dat 't allen voor wie de telefoon
niet een voorwerp van luxe maar van dagelijksche be
hoefte is veel duurder uitkomt. Vandaar heftige oppositie
van handelindustrie en burgerij, die gaarne den heer
Treub zouden willen opofferen, nu de gemeentelijke ex
ploitatie hunne beurzen aantast.
Merkwaardige wisseling toch, die weinige jaren tot
stand kunnen brengen. Toen wij de eer hadden den
eersten Amsterdamschen Brief voor dit blad te schrijven
was de kiesvereeniging »Burgerplicht" nog alleenheer-
scheres en werden de door haar gestelde candidaten zonder
slag of stoot naar het Prinsenhof afgevaardigd. Kort
daarna is de samenwerking der verbonden minderheden
begonnen, die het heilzaam gevolg heeft gehad, dat
nienw, krachtiger stroomend bloed in den raad werd ge
bracht. Langzamerhand hebben die minderheden haar
invloed uitgebreid en met de verkiezing van den heer
Treub tot wethouder werd deze zelfs overwegend. Nu
ziet men mannen als Heineken, Muller, Gerritsen, Fa-
bius en Van Gigch hun partijgenoot ten val brengen en
nadat zij zoo lang tegen de concessies hebben geijverd
sturen zij de eerste verwezenlijking van het idee dor
gemeente-exploitatie in het riet.
Trouwens de wethouder Treub van het heden is ook
lang niet meer de radicale oppositie-voerder van het ver
leden. Wat ook nu nog uit zijne handen komtdraagt
het stempel van kennis en wetenschap, die de Godin der
Wijsheid zoo rijkelijk heeft uitgestort over de leden der
Voorschotensche familie Treub, doch overigens ziet hij
zich thans zelf genoodzaakt tot daden die hij vroeger
in het Dagelijksch Bestuur van Amsterdam zoo heftig
gispte. Is 't niet een merkwaardig verschijnseldat hij
een zoo belangrijke zaak als de telefoon-quaestie in ge
heime zitting heeft willen beslissen en de openbare raads
zitting wil verlagen tot een schijnvertooning waar men
ten aanhoore van de kiezers wel veel mag redeneeren
maar ten slotte moet stemmen als vroeger is overeenge
komen? Wanneer het Dagelijksch Bestuur vroeger zoo iets
had gedaan zou de Radicale Vereeniging dan niet ge
protesteerd hebben tegen een marionetten-vertooning als
men van de openbare raadszitting wil maken
Immers wanneer reeds te voren is uitgemaakt, hoe
gestemd moet wordeD krijgen de discussies het air van
een ongeoorloofd tijdverdrijf en zou men reeds dadelqk
tot stemming hebben kunnen overgaan. Speelt men niet
met de burgerijwanneer de openbare raadszittingen tot
niets anders dienen dan om te bekrachtigen wat vooraf
is overeengekomen En is 't niet gevaarlijk om iemand,
die zich in die zitting door de argumenten van een tegen
stander laat overtuigen, later min of meer te signaleeren als
iemand die zijn woord gebroken heeft Reeds onlangs
werd geklaagd, dat in den laatsten tijd veel te veel ge
heime vergaderingen op het stadshuis werden gehouden
de wrange vruchten daarvan worden nu geplukt.
De werkstaking der roosjesslijpers en verstel
lers behoort gelukkig tot het verledene. Juister is het ech
ter om te zeggen, dat tusschen beide partijen een wapenstil
stand is gesloten en de strijd hervat zal worden, zoodra een
daarvan de kans op een goeden uitslag schoon ziet. De
eisch was een loonsverhooging van 22'ƒ2 procent, doch
dat hebben de roosjes werkers niet weten door te drijven.
Intusschen hebben ook de werkgevers heel wat water in
hun wijn moeten doen. Oorspronkelijk weigerden zij
elke verhooging van het tarief, doch successievelijk heb
ben zij eene vermeerdering van enkele procenteu toege
zegd totdat zij ten slotte op een vijftiental waren ge
komen. De werklieden begrepen toen dat 't voor hen
wel eens slecht kon afloopenen daarom hebben zij ten
slotte met die 15 procent genoegen genomen. Zooveel
mogelijk zal nu de weerstandskas van don A. N. D. B.
worden versterkt en als die voldoende is voorzien om
een nieuwe strike mogelijk te maken zal men wel weer
hooren van de 71/2 procent, die men nu heeft laten
vallen. De organisatie der diamant-bewerkers is lang
zamerhand zoo krachtig geworden dat op den duur aan
haro eischen moeilijk weerstand valt te bieden.
De arxll-konlngsecïilnden hebben, met het oog op de
;o>' I der Koninginnen, in de laatste dagen ook weer
herhaaldelijk van zich doen spreken. Nu »de Roode Duivel''
niet meer kan verschijnen omdat haar redacteur Hermans
wegens majesteitsschennis achter slot en grendel zitis
een nieuw blaadje uitgegeven onder den naam van Am
sterdam Vooruit", dat druk langs den openbaren weg
wordt gecolporteerd en uitgeschreeuwd als >Orgaan tegen
het Koningschap". In het laatste nummer wordt krachtig
opgewekt tot het houden eener fluit-manifestatie tegen
de Koninginnen en voorts komen daarin allerlei gemeene
insinuaties voor die zelfs een journalist de vrijheid der
drukpers haast zouden doen betreuren, 't Is te hopen, dat
de nieuwe hoofdcommissaris van politie op dit pnnt geen
gekscheren zal verstaan en »betoogingen" zal weten te
voorkomendie ook den fatsoenlijken sociaal-democraten
een doorn in het oog zijn. Zij zien terecht in dat er
in de dagen die de Vorstinnen in de hoofdstad door
brengen veel geld wordt verdiend en de kleine burgerij
er mets anders dan nadeel van zou ondervinden wan
neer dit bezoek ten slotte eens achterwege bleef. Boven
dien moeten eerlijke tegenstanders van het koningschap
erkennen, dat koningin Emma al het mogelijke doet om
zich in de harten van het Nederlandsche volk een eere
zuil te stichten en 't zeker niet haar schuld isdat er
nog verschillende toestanden worden gevonden die ver
betering eischen. En wat het aanvallige koningskind
betreft wie die haar zietvoelt lust haar te honen
en te beleedigen 1 't Moet al een zeer donkere ziel zijn,
die door hare verschijning niet verteederd wordt.
Nader schrijft onze correspondent, van Maandagavond
Nog vrij ernstig ongesteld is de burgemeester gisteren
uit WiesbadeD teruggekeerd en hedenmiddag heeft hij
den gemeenteraad gepresideerd. Met waar staatsmansbeleid
heeft de heer Vening Meinesz het gevallen votnm voor
gesteld als het gevolg van een misverstand sommigen
hadden de vergunning in verband gebracht met het ta
rief en zelfs gemeenddat dit tarief eenigszins door de
regeering was opgedrongen. Dit nu was volkomen on
juist en waar aldus een misverstand had geleid tot het
bepalen der slem achtte de burgemeester een nieuwe
stemming gewenscht. Hij gaf derhalve den Raad in over
weging de vergunning van het Rijk te aanvaarden en
daardoor te handhaven het besluit in de geheime zitting.
De heer Vening Meinesz begreep zeer goed, dat hij 't,
door de gevallen beslissing in dezen vorm te gieten zoo
gemakkelijk mogelijk maakte om hen die door hun stem
medewerkten tot de wethouderscrisis en znlk een gevolg
daarvan niet hadden verwachttot terugtreden te be
wegen. Inderdaad heeft hij zich niet misrekend want
thans werd het voorstel tot aanvaarding der concessio
