Nederland.
geruststellend. Een bericht nit Astv in Cerigo meldt,
dat de hemel in de richting van Kreta door vlammen
rood is gekleurd. De dorpen op de hoogte van Kissamo
staan sedert Zondag in brand.
De Mohammedanen zijn Heraklion binnengedrongen
en hebben de stad geplunderd. Het bloeiende Galata is
geheel verwoest. De inwoners hebben de bescherming
van de bevelvoerders der vreemde mogendheden inge
roepen doch deze gaven ten antwoord, dat de instructies
zich alleen beperkten tot hun landgenooten.
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag 9 Juni.
Kieswet.
De beraadslaging wordt voortgezet over het verleden
week aangehouden nieuw artikel na art. 19 voorgesteld
door den heer Heldt en strekkende om opgaven te eischen
van personen of bestuurders van ondernomingen, die
loonkiezers in dienst hebben, als dit door den burgemees
ter van hen wordt geëischt, met eene strafbepaling bij
weigering. Na eene korte toelichting door den heer
Heldtmaakt de heer Michiels van Verduynen namena de
commissie van rapporteurs bezwaar om tot aanneming
te adviseeren. Zij meent, dat men den werkgever met
onder strafbedreiging kan verplichten opgaven te doen om
aan hunne ondergeschikten het kiesrecht te verzekeren.
De comm. ziet geen reden om die verplichting niet op te
leggen aan den ondergeschikte, voor wien ze van belang
is, en wel aan den werkgever, die er niets mee te maken
Na eenige bedenkingen tegen de redactie door don heer
van Karnebeek, bestrijdt ook de minister van binnenlandsclie
zaken het amendt., dat niet bedoelt eene vereenvoudiging
van de beslissing.
Bovendien worden zoodoende de rollen omgekeerd. Die
kiesrecht verlangt moet er zelf voor zorgen volgens het
democratisch beginsel dezer wet, maar nu zal dat kies-
recht afhankelijk zijn van de opgaven der werkgevers,
waaraan de heer Heldt volstrekte bewijskracht toekent
zoodat de administratie geen nader onderzoek kan ïn-
Do heer Heldt ziet niet in, dat zijn voorste) eventueel ge
wijzigd is. Hij heeft alleen op verzoek, in een afzonderlijk
artikel, eene strafbepaling opgenomen. Ook onder de
loonkiezers komen stillen in den lande voor.
Het amendt.-Heldt om het nieuw artikel in te voegen,
wordt verworpen met 71 tegen 5 stemmen.
In art. 20 (plaatsing op de kiezerslijsten in volgende
jaren van verschillende categorieën die eenmaal er op zijn
gebracht zonder nadere aangifte) brengt de minister nog
kleine wijzigingen aan.
De heer Pijnappel constateert, dat in volgende jaren
de burgemeester toch voorloopig moet nagaan of er geen
wijziging is gekomen in de voorwaarden, waarom de per
sonen op de lijst voorkwamen.
De minister erkent dit.
Bij art. 26 wordt de discussie hervat over de termijns
bepaling van de vaststelling der kiezerslijsten, 't reclame-
recht enz., een en ander naar aanleiding van het gewij
zigd voorstel van den minister, waardoor de kiezerslijst
administratief wordt vastgesteld op 14 Mei en 2d dagen
kunnen verloopen tot aan de eerste uitspraak van den
kantonrechter, zoodat deze kan komen 6 .Tuni, terwijl
de stemming voor Kamerleden nooit kan plaats hebben
vóór 10 Juni.
De heer Pijnappel verklaart te berusten in de termijns
bepaling des ministers, al blijven er nog eenige verschil
punten over.
De heer Veegens wijst er op, dat de beslissing over
het reclamerecht voortaan niet meer is bij den Baad,
maar bij B. en W., dus van groot belang kan worden
het reclamerecht en de contröle van den rechter. Nu
baat de verkorting van termijnen door den minister
voorgesteld wel iets, maar niet voldoende.
De heer Rink verklaart, dat de meerderheid der comm.
van rapp. meent, dat door de regeeringswijzigingen zoo
veel mogelijk wordt te gemoet gekomen aan de bezwaren
omtrent de termijnsbepalingen. Alleen acht zij den
termijn van 6 dagen om vonnis te vellen te kort.
De heer Kuyper had Vrijdag zijne motie ingediend,
nadat de minister weinig welwillend tegenover hem was
opgetreden. Wat de regeeringswijzigingen betreft, de
kiezer zal nu 4 dagen speelruimte hebben, van 6 Juni
(dag beslissing des rechters) tot 10 Juni (dag der stemming).
Is die ruimte voldoende? Znlk een vonnis zal zeker niet
telegraphisch worden beteekeud en het zal dus wel 7
Juni worden voordat men op de kiezerslijst komt, en
daar er nu een christelijke feestdag kan invallen, zou het
wel noodig zijn, dien termijn van 10 Juni tot 12 Juni
te verlengen. Nu wil de minister aan den kantonrechter
absolute, discreditonaire macht geven tot voorloopige
plaatsing op de kiezerslijst. Daartegen heeft spr. ook be
denking, omdat vaak kantonrechters zich in den ver
kiezingsstrijd mengen. Hij geeft in overweging de op
roeping van de kiezers B in plaats van op 8 Pebr. te
bepalen op 1 Februarien alzoo de termijnen te verschik
ken.
De Voorzitter doet opmerken dat men in geen geval
kan terugkomen op de termijnsbepalingen in art. 1.
De heer Kuyper antwoordt reeds bij het algemeen
debat en bij art. 1 gewaarschuwd te hebben.
De Voorzitter houdt vol.
De minister ontkent onwelwillend te zijn geweest tegen
over den heer Kuyper. Door een vervroegde oproeping
op 1 Febr. zou niemand gebaat zijn. Er is bezwaar
tegen om den stemmingsdag later te stellen.
Art. 26 wordt goedgekeurd.
Bij art. 27 (voorloopige vaststelling der kiezerslijst op
22 Maart, ter visielegging van 23 Maart tot 21 April)
verklaart de heer Heemskerk geen bezwaar er in te zien
den termijn van reclame te bekorten.
Bij art. 27 verklaart de heer Pijnappel dat hij en de
heer Lohman hunne amendementen intrekken. Mocht
een ander, b.v. de heer Heemskerk ze overnemen, het
staat vrij.
De heer Heemskerk is niet bereid, het eten dat een
ander laat staan op te eten, maar hij betreurt de intrek
king zonder motief. Art. 27 wordt goedgekeurd.
Art. 28 (reclamerecht voor ieder en elk wettig bestaand
lichaam tot welks bepaalden werkkring het behoort)
heeft de heer Sanders voorgesteld een amendement om
te doen vervallen het reclamerecht van kiesvereenigingeu,
daar hij geen andere vereenigingen kent »tot wier werk
kring" het reclameeren behoort. Hij acht het ongewenscht
aan kiesvoreenigingen bijzondere wettelijke voorrechten te
verzekeren en ook onnoodig daar zij toch haar werkkring
zullen kunnen uitoefenen zooals tot dusver. Neemt men het
artikel onveranderd aan dan zal het tot veel geprocedeer
aanleiding geven of het reclameeren tot den werkkring der
lichamen behoort.
De heer Willinge meent, dat de woorden van het ar
tikel tot allerlei moeielijkheden aanleiding zullen geven,
n.l. of een lichaam wettig bestaat en of het reclameeren
tot zijn werking behoort.
De heer Beelaerts ondersteunt ook het amendt.-Sanders
Waar ieder het reclamerecht heeftdus ook vreemdelin
gen, vrouwen, minderjarigen moet men zich bepalen tot
natuurlijke personen en niet het reclamerecht uitbreiden
ook tot lichamen en rechtspersonen.
De heer van Gennep was ook voor het amendement
daar z. i. de kiezers zullen meenen dat de kiesvereeni-
gingen wel voor hun kiesrecht zullen zorgen en zij dan
wel eens leelijk gedupeerd zonden kunnen nitkomon.
De Minister is bereid het artikel te wijzigen en te
spreken van vieder en elke erkende kies vereen iging
Overigens acht hij het beter de waarheid te huldigen
door kiesvereenigingeu het recht in de wet te geven, dan
dienden heenkeek, eene beweging van verrassing maakte en
het gelaat strak in deze richting keerde.
De bonte beweging op de tafel, het snelle angstige
bezetten der vakjes door van opgewondenheid sidderende
handen nam Esther's aandacht geheel in beslag, die zijn
toppunt bereiktetoen de bediende weder onder doo-
delijke stilte de kaarten néér wierp en de beslissing we
der gevallen was toen wederom op de tafel de harkjes
heen en weder gingen toen ook het pakje bankbiljetten,
dat daar onder aan de tafel door dien eenen heei op
zwart geworpen was, werd weggehaald en deze een nieuw
pakje op dezelfde plaats wierp. Twee, driemaal zag zij
ditzelfde gebeuren, geheel in het spel verdiept, en voor
namelijk in het geluk van dien leelijken man, die met
beide elleboogen op de tafel, zonder op te zien, het voor
hoofd met ééne hand steunende, voor en na sommen won,
welke zich voor hem ophoopten. Onwillekeurig koos zij
tegen hem en zijne hebzucht partij en zij wachtte met
verlangen op het oogenblik, dat hij den geheelen voorraad
goud en bankbiljetten weer verliezen zou. Er lag iets
duivelachtigs in zijn wezen, en in de donkere oogen,die
met bloed beloopen, op de tafel staarden.
Zij had haren geleider geheel vergeten, doch deze haar
evenzeer, want Windham was van haar weggeloopen,
was uit den kring getreden en had post gevat achter
den in het midden der tafel gezeten *chef de parti.
Zijn blik bleef strak gericht op dien slanken jongen
man, die het eene pakje bankbiljetten voor en het andere
na op de tafel wierp, het wederom verloor en nog een
nieuw nederwierp, dat degeen, die hem vergezelde, hem
toestak. »Hij En die andere!" knarste Windham, de
hand op de hooge leuning van den voor hem staande
stoel leggende. >Van der Vlo ten's zaakgelastigde Wat
beteekent datDie beiden te zamen
Het was inderdaad Emin. Het spel scheen hem ge
heel in beslag te nemen en naast hem stond baron von
Sittmann, die hem telkens een pakje bankbiljetten toe
stak, en genoegen scheen te scheppen in het ongelukkige
verloop. En ook nu zag Windham weder, hoe opnieuw
een pakje verloren ging, hoe de croupier het met zijn
harkje schoof naar den tegenover hen zittenden heer,
met het kort geknipte, zwarte haar, en hoe deze triom
fantelijk neerzag op de geldsommen, die eene winst van
zes achtereenvolgende keeren voor hem had doen ophoo-
pen, alsof hij zijn ongelukkigen overbuur, die voortdu
rend op zwart gezet had, daarvoor wilde danken. Wind.
ham herkende in hem denzelfden heer, dien hij op dien
avond tegenover zijne kamer gezien had, eenen zonder
twijfel door het geluk begunstigden speler, doch hij had
geen tijd om verder op hem te letten, en na te gaan,
hoe deze, hebzuchtig, weder voor zich keek, met sidde
rende handen zijne geheele winst opstreek, haar in alle
zakken stopte en gereed scheen, om het spel op te ge
ven. Eene beweging onder de naast hem staande perso
nen wekte thans Windham's aandachthij zag hoe
een heer, in ieder geval een ambtenaar, achter Emin
was komen te staan, die verstoord tot hem opzag, toen
deze man met besliste, strenge houding Emin halfluid
eenige woorden toevoegde en hoe de laatste, gevolgd
door zijnen geleider, van de tafel terugtrad.
»Vidal, de commissaris I" hoorde Windham naast zich
uitroopen. Iets ernstigs vermoedende, volgde hij Emin,
die blijkbaar in zeer driftige stemming, in zijne volle
lengte opgericht, en met zelfbewustzijn, den commissaris
naar buiten vergezelde, terwijl baron von SittmaLn be
sluiteloos en langzaam hen volgde. EstherIk mag
haar niet alleen laten," herinnerde hij zich plotseling.
»En als zij hem gezien heeftHij keerde in de grootste
verlegenheid terug »Wat te beginnen. Waar is Archi-
1 bald Hij zalDeze keerde juist terug, met een
hand vol goudstukken, door hem aan de roulette ge
wonnen.
Archibald!" Windham greep hem bij den arm.
Blijf even bij Esther; ik moet haar voor eenige minuten
aan n overlaten Een onaangenaam voorvalje
zult er wel van hooren Zeg haar alleen, dat ik zoo
aanstonds terug zal zijnDaar staat zijHij
schoof den jongen man in de aangeduide richting voort
en ijlde in de grootste ongerustheid door de zaal, waarin
het ambtelijk optreden van den commissaris slechts vluch
tige opmerkzaamheid getrokken had, want hier is iedere
seconde van gewicht en met *faites le jeu, Messieurs
had de croupier dan ook aan de betrokken tafel zijne
kudde bijeen gehouden. Slechts één was hem ontsnapt.
De geluksvogel, de buurman van Windham in het hotel,
had zijne groote winst opgestreken en in den half don
keren hoek van een andere zaal een plaatsje opgezocht,
waar hij, den zwarten hoed over het met zweet^ bedekte
voorhoofd gedrukt, ongemerkt en met zenuwachtige haast
de bankbiljetten en de goudrolletjes in zijne zakken
verdeelde.
Wordt vervolgd.)
hun gelegenheid te geven een strooman te stellen die
voor haar de reclames indient en behandelt.
De heer Rink is namens de comm. van rapp. voor het
gewijzigd regeeringsartikel. Waar ieder bestuurder in
privé kan reclameeren, kan er ook geen bezwaar bestaan
dat de besturen qua talis reclameeren.
De heer Sanders handhaaft zijn amendt. op het gewij
zigd artikel.
De heer van Deinse acht het verkeerd het grootste
gedeelte van het kiezerswerk in handen der kiesvereeni-
gingen te leggen.
Het amendt.-Sanders wordt aangenomen met 51 tegen
38 stemmen.
De art. 28 tot 34 worden goedgekeurd.
Op art. 35 (beroep van reclamanten van de beslissing
van het gemeentebestuur op den kantonrechter) is voor
gesteld een amendt.-van Basten Batenburg om niet den
kantonrechter, maar de rechtbank te laten beslissen over
reclames togen de vastgestelde lijst, zonder het Openbaar
Ministerie te hooren of zich van een procureur te bedienen.
De heer Pijnappel stelt met den heer Lohman een
amendt. voor, om met het oog op het bestaan van ver
schillende kantongerechten in eene gemeente, te bepalen
dat de reclame wordt onderworpen aan den kantonrechter
van het ressort, binnen hetwelk de reclamant woont.
De heer Willinge bestrijdt het amendt.-van Basten
Batenburg.
De Minister zegt, dat de voorkeur is gegeven aan den
kantonrechter, zoowel om den aard der gevallen die zich
voordoen als om den omvang daarvan. Het amendt.-
Pijnappel-Lohman is hij bereid over te nemen als er nog
eene wijziging in aangebracht wordt.
De heer Rink verklaart dat de commissie van rapport
verdeeld is over het amendt.-Batenburg.
De heer Pijnappel brengt de verandering door den
Minister aangegeven, in het amendt., zoodat dit nu door
den minister wordt overgenomen.
Het amendt.-van Basten Batenburg wordt verworpen
met 48 tegen 39 stemmen.
De art. 35—46 worden goedgekeurd.
Bi) art. 47 stelt, na eenige discussie.de heer A Mackay
voor, om als er geen wederpartij is of deze niet heeft
geantwoord, de kosten, als het verzoek wordt toegestaan,
te doen komen ten laste van den Staatook als het geldt
het kiesrecht voor de staten of voor de gemeenteraden.
De Minister nam dit amendement over.
Bij art. 49 neemt de Minister over het amendt.-Lohman
om te bepalen, dat de beslissing van de wijziging der kie
zerslijst uiterlijk den volgenden dag na de beslissing, door
den griffier aan het gemeentebestuur wordt medegedeeld.
Bij art. 49 stelt de heer Heldt voor vrijdom van port
te verleenen ten behoeve van aangifte en stukken.
Zitting van Woensdag 10 Juni.
De minister van binnenl. zaken laat de beslissing over
dit amendement over aan de Kamer. In elk geval is
eenige wijziging noodig daar de verzending dan moet
geschieden volgens regels, te stellen bij K. B., aangezien
de belanghebbenden niet kunnen volstaan de brieven in
de bus te werpen.
De heer Heldt vult het amendt. in dien zin aan dat
de postbezorging kosteloos geschiedt volgons bij K. B.
te stellen voorwaarden.
De heer Rink verklaart, dat de commissie van rap
porteurs het amendement aanbeveelt. Het amend.-Heldt
wordt zonder stemming goedgekeurd.
Alsnu komt aan de orde paragr. 3 van het kiezen. Het
debat in 't algemeen wordt daarover geopend.
De heer Meesters wijst er op, dat het verschil tusschen
dit ontwerp en het ontwerp-Tak was, dat volgens laatstge
noemde de kiezer telkens zijn naam op de lijst moest stellen
bij het stembureau, terwijl hij thans slechts een teeken be
hoeft te geven op het hem overgereikte stembiljet. Hij
heeft aan de nu voorgestelde regeling de voorkenr. Het
voorgestelde stelsel wijkt zeer van het bestaande af,
maar is het noodzakelijk complement van de groote uit
breiding van het kiesrecht, die velen tot de stembus
roept, welke afhankelijk zijn van anderen.
De heer Bastert acht deze paragraaf zeer gewichtig.
We hebben hier te doen met een couloir-stelsel en vooraf
gaande candidaatstelling, die niet te scheiden zijn. Spr.
acht die voorafgaande candidaatstelling zeer onpractiscb.
Het is zeer moeilijk 50 personen te vinden voor de aan
beveling van candidaten en het is onpractischer om
twee dagen aan te nemen, die van verkiezing en die van
stemming.
Waarom niet gebleven bij de sedert 1818 bestaande
wijze van kiezen die een nationaal Hollandsch karakter
heeft verkregen Uit vrees voor een inbreuk op de on
afhankelijkheid der kiezers Maar dan pleit dit niet voor
deze nitbreiding zelve.
Spr. weet geen anderen uitweg dan een motie voor te
stellen om de Kamer uitspraak te laten doen en bij aan
neming inmiddels voort te gaan met de volgende para
grafen. Hij bepaalt zich voorloopig tot de mededeeling
van dat voornemen.
De heer van Deinse zou wenschen, dat de geheimhou
ding van de stemming beter werd verzekerd.
De heer van Karnebeek zou wenschen terugkeer tot
het stelsel van de tegenwoordige wet, daar hij bezwaar
heeft zoowel tegen de dadeljjke opening als tegen het
openbaar maken van den uitslag in elk stembureau,
waardoor de uitslag in kleinen kring bekend is en het
dan gemakkelijker is na te gaan, hoe er gestemd is.
De heer van Borsselen bestrijdt den heer Meesters.
Geen enkele reden bestaat om het tegenwoordige stelsel
van kiezen te verlaten.
De heer Farncom.be Sanders acht het couloirstelsel en
de candidaatstelling, voor welke beide hij is, niet volstrekt
samenhangende. Het essentieele is, dat niemand can-
didaat kan zijn dan die ton minste 8 dagen te voren
candidaat is gesteld. Het is gebeurd dat er geen tegen-
candidaat was en deze eerst drie dagen voor de verkie
zing opdook, toen de vrienden van den eersten candidaat
volkomeD gerust waren geworden en velen uit de stad
waren. Het couloirstelsel is zeer practisch en eenvoudig.
Men behoeft slechts een teeken te geven voor een ge
drukte lijst.
De heer de Savomin Lohman zegt, dat bij het groot
aantal kiezers gezocht moet worden naar een middel dat
practisch en afdoende is. Hij zou meenen, dat een goed
middel ware het werpen van een balletje door een ope
ning van een bus voor eiken candidaat gereed staande in
de couloirs.
