No. 121
Acht en Negentigste Jaargang,
1896.
WOENSDAG
30 SEPTEMBER.
Stedelijk Museum
Ainsterdamsclie Brieven.
EEN OFFER.
FEUILLETON.
ALKMAAPISCKE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het
geheele rijk J 1,
De 3 nummers ©,©0. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone Advertentlën:
Per regel ©,16. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnu
te ALKMAAR.
Kosteloosee bezichtiging op Zondag A October,
's namiddags van 13 uren, waarvoor toegangskaarten
te verkrijgen zijn ter vergadering der commissie op Don
derdag 1 October 1896, 's namiddags van 23 uur, ten
stadhnize.
Aan en voor kinderen beneden 13 jaren worden geene
toegangskaarten afgegeven.
Verder is het museum te bezichtigen tegen betaling
van 25 ets. de persoon op Maandag en Vrijdag van
iedere week, 's namiddags van 1 3 uren.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar
brengen ter kennis van belanghebbenden dat de loting
der in 1896 alhier voor de lichting van 1897 voor de Militie
ingeschrevenen zal geschieden op 31 October aanstaande,
ten raaahuize dezer gemeente.
Zij worden mitsdien opgeroepen om op dien dag, des
voormiddags te 10uren zich aldaar te bevinden, om
te loten en opgave te doen van de redenen van vrijstelling,
die zij ter zake van de Militie vermeenen te moeten in
brengen.
Indien zij vermeenen vrijstelling te kunnen erlangen
wegens broederdienst, of op grond van te zijn eenige wet
tige zoon, moeten zij op Dinsdag 3A November e.k.,
des vooi'middags 10 uren, op het Raadhuis verschijnen
vergezeld van twee bij den Burgemeester bekende en te
goeder naam en faam staande meerderjarige ingezetenen,
die de vereischte getuigenis kunnen afleggen en het aldaar
op te maken getuigschrift onderteekenen, terwijl zij ver
plicht zijn de noodige opgaven ter secretarie te verstrekken.
Burgemeester en Wethouders voorn.,
Alkmaar A. MACLAINE PONT, Voorz.
28 September 1896. C. D. DONATH Secr.
XIX.
Als men maar geduldig wacht, dan wordt ten slotte
nog wat moois verkregen.
Dat heeft in Amsterdam al vele jaren gegolden, maar
misschien was die uitspraak nog nooit zoo toepasselijk,
als thans ten aanzien van het ingediende ontwerp tot
het bouwen van een nieuwe Beurs.
Die quaestie heeft nu al meer dan 28 jaren achter den
rug. Zij heeft een schier onuitputtelijke bron van plannen
opgeleverd voor bouwkundigen, die altijd de beste plaats
daar vonden, waar hunne terreinen waren gelegenzij
heeft de beheerders der stedelijke schatkist geplaatst in
het valsche licht van menschendie onder een fraai
voorwendsel een beursbelasting gingen heffen zonder het
voornemen te hebben een nieuwen Mercurius-tempel te
stichten zij heeft conflicten te voorschijn geroepen tusschen
Roman van
H. RIDER HAGGARD.
3)
«Hoe kunt gij mij ten huwelijk vragen, mijnheer Rock",
vroeg zij terwijl zij zich oprichtte en voor hem bleef
staan, «want dat is toch zeker uw bedoeling wan
neer gij mij mijn armoede en het andere voor de
voeten werpt? Ik geloof, dat gij beter deedt, wanneer
gij terugkeerdet naar mevrouw Morton of de weduwe
van den dominé, die een geboren dame is, en mij met
rust liet."
Wees niet boos op mij", zei hij, met iels dat op
gekreun geleek; «gij weet, dat ik u niet heb willen
beleedigen. Waarom zou ik u beleedigen terwijl ik u
bemin en wil trachten u voor mij te winnen Ik wilde
dat ik mijn tong had afgebeten, voor ik dat had gezegd,
doch het is mij ontglipt met de rest. Wilt gij mij
hebben Joan Zie gij zijt de eerste tot wien ik ooit
een woord van liefde heb gesprokenen dat moet toch
wel van eenigen invloed zijn op een vrouwen ik zal
een goed echtgenoot voor u zijn. Wat gjj wenscht, zult
gij hebben, wanneer gij met mij trouwt, Joan. Wanneer
iemand mij, toen ik nog een jonkman was, had gezegd,
dat ik op deze manier bedelend en smeekend voor een
vrouw zou staan dan zou ik gezegd hebben dat hij
loogdoch gij hebt mij afgewezen op zij geschoven
met mij gespeeld totdat gij my gemaakt heb wat ik
nu benik kan niet leven zonder u ik kan niet
leven zonder n dat is de waarheid."
»Ik vreesdat gij het toch wel zult moeten doen
mijnheer Rock", zei Joan, wat vriendelijker, want de
tranen die glinsterden in Samuel's lichtblauwe oogen,
hadden haar eenigszins getroffen. »Ik heb u niet lief."
de Tweede Kamer en de hoofdstad, omdat men in den
Haag meende, dat men te Amsterdam niet zuinig genoeg
mot de dubbeltjes omging zij heeft in de Vereeniging
voor den Effectenhandel kreten van verontwaardiging doen
opgaan over de nonchalante wijze waarop met handelaren
en commissionairs is omgesprongenzij heeft menig
beursbezoeker, die door den tocht in »de deuren zonder
huis" een stijven nek kreeg, de bitterste verweuschiugen
doen uiten zij heeft en dat is nog het eenige goede
daarvan aan courantenschrijvers kolommen kopy
opgeleverd met gissingen, voorspellingen, kritiek en anti
kritiek en nog eens kolommen voor uittreksels van rap
porten, verslagen van vergaderingen en historische over
zichten.
Na dit alles zijn wij nu eindelijk zoo ver, dat een plan
is geboren, waarvan de kosten betrekkelijk niet hoog
zijn en waaraan de geïnteresseerde handelslichamen hun
goedkeuring hebben geschonken. Zelden zijn de kansen
om een nieuwe Beurs te krijgen zoo mooi geweest als
thans.
De heele Beurs-geschiedenis hier nog eens uiteen te
zetten zou een gewaagde aanslag zjjn op de belangstel
ling onzer lezers. Daarom volstaan wij met er aan te
herinneren, dat in het begin van '94 door den gemeen
teraad uit zijn midden de heeren van Eeghen, van Nierop,
Muller en Korthals Altes en de wethouder van Publieke
Werken werden aangewezen om na te gaan, in hoeverre
de bestaande Beurs door verbouwing zou zijn te verbe
teren. Het resultaat van dit onderzoek was een ontwerp,
waarvan de uitvoering ruim 5 ton zou kosten, terwijl
aan de eischen van den handel slechts zeer matig werd
voldaan. De Kamer van Koophandel kon daaraan dan
ook niet eens haar volle adhaesie geven alleen als tijde-
1 ij ken maatregel was zij bereid, zich bij de verbouwing
neer te leggen. Nu togen de zooeven genoemde heeren
andermaal aan den arbeid en, hoewel het eigenlijk niet
tot hun taak behoorde, gingen zij becijferen, wat een
geheel nieuwe Beurs zou kosten, die voldeed aan de wen-
schen, door de verschillet)de takken van handel kenbaar
gemaakt. Aan B. en W. werd om een architect gevraagd,
die voorlichting zou kunnen geven, zoowel bij de beraad
slaging over de plaats als bij het nader uitwerken van
het bouwplan en het verkrijgen van de opgave der kos
ten de heer H. P. Berlage N.zn. werd als zoodanig aan
gewezen.
De heer Berlage koos voor plaats de naar onze be
scheiden meening aangewezenehet gedeelte van het
Damrak tusschen de Oudebrugsteeg en het tijdelijke post
kantoor. Gunstiger ligging is al niet te donken voor
den graanhandel onmiddelijke nabijheid van een goeden
waterweg met flinke steigers; zeer geringe afstand van
het centraalstation en het post- en telegraafkantoor en
dat alles in het centrum der stad. Geen enkel terrein,
dat genoemd is, kan op zooveel voorrechten bogen.
Hier ontwierp de heer Berlage een plan, waaraan de
commissieleden van Eeghen c.s. de voorwaarde hadden
verbonden, dat vooral moest gelet worden op een doel
matige inrichting van het gebouw, dat zij overigens
gaarne monumentaal wenschten. Van die opdracht schijnt
Zijn kin zakte neer op zijn borst; daarna zag hij weer
op en begon weer te spreken.
»Ik verwachtte zulks ook niet", zei hij»dat zoa te
veel geluk zijn geweest voor een ellendigen zondaar. Doch
wees eerlijk jegens mij, Joan wanneer een vrouw dat
kan zijn en zeg mij, of gij iemand anders liefhebt 1"
»Geen sterveling'', antwoordde zijterwijl zij haar
groote bruine oogen tot hem opsloeg. «Wien zou ik
hier liefhebben
»Ha! Dat is 't", antwoordde hij met een zucht van
verlichting; »in deze streken is niemand goed voor u.
Gij zijt een dame, waar gij ook moogt zijn geboren, en
gij wenscht te trouwen mit iemand van uw eigen stand
Ontken het nietik heb u bespied en ik heb gezien
hoe gij op ons neerzaagt en alles wat ik u te zeggen
heb is dit: Pas op, dat het u niet in de ellende stort.
Doch, daar gij niemand anders lief hebt en de man,
dien gij lief hebt, zou verstandig doen, wanneer hij mij
uit den weg ging is er nog hoop voor mij. Luister,
Joan ik wil u niet dwingen neem den tijdom er
over na te denken. Ik heb geen haast. Ik zou vijf jaar
kunnen wachten wanneer ik zeker was dat ik u dan
kreeg. Ik heb u misschien angst aangejaagd door mijn
ruwheid ik was een dwaasik had mij moeten herin
neren dat dit alles nieuw voor u is, ofschoon het oud
ia voor mij. Luister, Joan, zeg mij dat ik eenigen tijd
moet wachten en dan mag terugkeeren maar of gij
het mij al zegt of niettoch zal ik wachten en ik zal
terugkeerenzoolang ik adem heb en ik u kan vinden."
«Waarvoor is dat goed zei Joan. »Ik heb u niet
lief en liefde komt niet met het wachten en wanneer
ik u niet lief heb, hoe kan ik u dan trouwen? Wij
deden beter, wanneer wij aan deze zaak maar voor goed
een einde maakten. Het spijt mijmaar mijn schuld is
het niet geweest."
«Waarvoor het goed is? Mettertijd zult gij wel an
ders gaan denkenmettertijd zult gij leerendat de
eerlijke liefde van een christelijk man en alles wat
daarmede verbonden isniet iets isdat kan worden
weggegooid als vuil watermettertijd zullen uw tante
ons de kundige architect zich met talent te hebben ge
kweten. Volgens het ontwerp schijnt met de eischen der
praktijk in alle opzichten rekening te zijn gehouden.
Men vindt op de teekening drie beurszalen: de goe
derenbeurs ter grootte van 1710 M2, de effectenbeurs van
800 M2. en de graanbeurs van 825 M8., waarbij nog een
terras van 163 M2. Deze drie zalen zijn onderling ver
bonden door een gang met 7.50 M. breedte, die met
het postkaotoor (116 M2), het telegraafkantoor (77 M2.),
het telefoonkantoor (212 M2.) en de Beurs voor niet-
betalenden aan de Damrak-zijde (145 M2.) den midden
bouw vormen. Gelijkvloers vindt meu verder: een zaal
voor de beursnoteering (118 M2.) een schrijfkamer naast
de goederenbeurs (75 M2)een koffiehuis (162 M.2) aan
het Damrak met een afzonderlijken toegang van de straat,
maar zóó, dat de bezoekers van de graanbeurs toch door
het tourniquet moeten gaan om van het koffiehuis in de
beurs te komen en eindelijk de vestiaires ter grootte
van 170 M2. Het is de bedoeling in de verschillende
beurszalen de noodige afgeschoten zitplaatsen, banken
en tafels aan te brengen, die, evenals dit te Berlijn en
Hamburg geschiedt, aan verschillende firma's tegen ver
goeding in gebruik zullen worden gegeven.
Op de verdieping zijn ontworpen de vergaderzaal voor
de Kamer van Koophandel (227 Ma) met bijbehoorende
vertrekken aan de noordzijde de veilingzaal (170 M2.),
zoowel rechtstreeks van buiten alsook van de graanbeurs
toegankelijktwee groote vergaderzalen, waarvan één
voor allerlei doeleinden kan verhuurd worden (117 M2.)
en een leeskamer (215 M2.)en eindelijk 68 lokalen
(1224 M2.), die verhuurd zullen worden en rechtstreeks
van de straat te bereiken zijn, hetzij langs drie trappen
of met behulp van een lift.
Zooals gezegd, het mooie van dit plan is, dat allen,
wier oordeel moest gevraagd worden, zich daarmee zeer
ingenomen hebben betoond. De Kamer van Koophandel,
de Vereeniging voor den Effecteuhandel, de Commissie
voor den Graanhandel en de directeuren van het post
en bet telegraafkantoor hebben geschreven zich er geheel
mee te kunnen voreenigen en als blijk van sympathie
verklaarde de zooevengenoemde commissie zich zelfs bereid
om bij de uitvoering van het plan f 25000 ter beschik
king van de gemeente te stellen, terwijl de Vereeniging
voor den Effectenhandel op zich nemen wil, f 5000 per
jaar te betalen voor het recht om een deel van de Effecten
beurs afgeschoten te nebben voor de leden dezer Vereeniging.
De kosten vallen erg mee. Met inbegrip van meube
lair, centrale verwarming, onvoorziene uitgaven en bijbe
hoorende bestratings werkenrekent men omstreeks
f 1.350.000 noodig te hebben. Natuurlijk is dat altijd
nog een enorm bedrag, maar met de vroegere plannen
waren altijd millioenen gemoeid en de gebrekkige ver
bouwing van de oude Beurs niet veel beter d m lap
werk zou nog meer dan een half millioen gevorderd
hebben. En bovendien kan zonder al to groot optimisme
gezegd worden, dat de jaarlijksche last, dien de gemeente
door de uitgaaf der f 1.325.000 op zich neemt, ongeveer
zal opgewogen worden door de inkomsten, die het te
stichten gebouw zal opleveren.
en uw oom u wel anders leeren ofschoon gij mij ver
acht, sedert gij die mooie school hebt bezocht
«O zeg er hun niets van 1" viel Joan smeekend in.
«Waarom niet? Ik heb het hun reeds gezegd. Ik
heb er vandaag nog met uwe tante over gesproken en
zij wenschte mij va ganscher harte geluk toe en ik
ben er zeker van, dat het haar zeer zal spijten, wanneer
zij de waarheid verneemt."
Joan's gelaat verried duidelijk de onrust, welke deze
woorden bij haar te voorschijn riepen. De woede harer
tantewanneer zij hoorde dat zij Joan Samuel Rock
had afgewezen, zou moeielijk te dragen zijn.
Samuel las in haar gedachten en listig wordende door
zijn wanhoop, wist hp daarmede zijn voordeel te doen.
«Luister, Joan", zei hij «zeg dat gij er eenigen tijd
over zult nadenken en ;k zal het wel voor u met juffrouw
Gillingwater in orde maken. Ik weet hoe met haar
moet worden omgegaan en ik beloof u, dat er geen
hard woord tot u zal worden gesproken. Joan, Joan,
wat ik vraag is niet te veel. Zeg mij, dat ik na zes
maanden weer antwoord mag komen halen. Dat kan u
niet schaden en mij zal het nieuwe hoop geven."
Zij aarzelde. Een waarschuwende stem zei haar, dat
het beter zou zijn, wanneer zij het onmiddelijk met
dezen man uitmaaktedoeh wanneer zij aan die stem
gehoorzaamde, zou het eenige wat zij vreesde de
woede harer tante op haar neerdalen en haar ver
pletteren. Wanneer zij daarentegen toegaf, zou Samuel
haar tegen dezen storm beschermen was het niet ter
wille van haar, dan ter wille van hom zelf. Wat deed
het er ook toe als zij haar beslissing zes maanden uit
stelde Misschien zou zij vóór dien tijd gelegenheid
hebben gevonden om Bradmonth on Samuel Rock te
ontvluchten en aldus ontsnappen aan de noodzakelijkheid
om hem antwoord te gaven.
«Wanneer ik aan uw verlangen voldoebelooft gij
mij dan, dat gij mij niet lastig zult vallen, mij in dien
tijd niet over deze aangelegenheid zult spreken
vroeg zij.
«Ja, dat zwoer ik."