No. 59. Fierste blad. Negen en Negentigste Jaargang,
1897.
ZONDAG
16 MEI.
Drang om samen te gaan.
Mr. W. van der MLaay
Buitenland.
ALK1AARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag- en
Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden voor Alkmaar O,SO; franco door het
geheele rijk 1,
3 Nummers f O,©6. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone Advertentlën
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COS-
TER ZOON.
Telefoonnummer3.
Het Vaderland'', van j.l. vrijdag nam een deel over van
hetgeen wij schreven in ons blad van j.l. zondag en
verklaart met ons systeem van strijdvoeren bij de aan
staande Juni-verkiezing ten volle in te stemmen.
•Door het gedrongen bijeenblijven'', zegt het »Vader
•land'', van wie teveel van elkander verschillen om van
»ganscher harte samen te werken, loopt men gevaar, öf
•rechts of links elementen te verliezen, die noodig waren
»om de zegepraal der anti-liberalen te voorkomen. Waar
»de meerderheid twijfelachtig is, is het zaak te zorgen
»dat geen liberaal thuis blijft, en dat zal men kunnen
bewerken door elk liberaal den candidaat te laten kie-
•zen, voor wien hij het liefst in het vuur gaat."
En verder»de zekerheid dat de anti-revolutionairen
•en katholieken samen werken behoeft den liberalen niet
•alle kalmte te doen verliezen. Dat het zoo loopen zou
liet zich toch reeds lang voorzien en de verwachting
•van geavanceerd liberalen, dat zij met de links-anti
•revolutionairen zouden kunnen samengaan is toch al
voor eenigen tijd naar het land der droombeelden ver
wezen.''
Al kan het »Vaderland" niet met ons instemmen
waar wij de aan de Unie aangesloten vereenigingen on
derworpen achten aan een voor de partij verderfelijke
dictatuur, toch is het Vaderland met ons van oordeel
dat bij oene herstemmiug beide deelen der liberale partij
als één geheel zullen samengaan en zich op den candidaat
van een der beide fracties, die in herstemming mocht
komen, tegen den candidaat der kerkelijke partijen zul
len vereonigen. Het »Vaderland" acht dit natuurlijk, en
zegt»dan werken de liberalen het spreekt van zelf
bij herstemming samen, wat zij met volkomen toe
wijding en zonder eenige wederzijdsche verbittering
•kunnen doen, als de eerste stemming heeft uitgemaakt
welke fractie de sterkste is."
Zonder eenige wederzijdsche verbittering? Ja, indien
de strijd met bekwaamheid en omzichtigheid wordt ge
voerd. Indien nu reeds van den beginne af, wordt
ingezien en in het oog gehouden, dat bij alle verschil
van inzicht wij zouden liever zeggenbij al het on
derling gehaspel over urgentie en niet-urgentie de
strijd gezamenlijk moet worden aangebonden tegen de
vereenigde kerkelijke partijen. Ja, wanneer van weers
kanten met zorgvuldigheid wordt vermeden alles wat
wederzijdsche verbittering kweeken kan, wat verder zon
verwijderen en uiteendrijven hen die onfeilbaar bij de
herstemming gezamenlijk arbeiden moeten. Waut het •Va
derland" heeft het terecht gezegdvoor geen der beide
fracties is eenig heil te verwachten van anti-revolutio
naire of katholieke zijde.
Hoe onderling ook verdeeld, hoe verschillend van gods
dienstige en staatkundige beginselen, toch hebben katho
lieken en anti-revolutionairen de handen ineengeslagen.
Hun doel is gericht op de vernietiging van do liberale
partij. En erkend moet het worden dat de omstandig
heden hun bijzonder gunstig zijn. Innerlijke tweespalt ver
deelt de liberalen wouden in eigen boezem zijn geslagen
niet alle zijn nog geheeld, en waar dit mocht zijn ge
schied, zijn de lidteekenen versch. Naar onze overtuiging
heeft de Liberale Unie eene onvergeefelijke tactische fout
begaan toen zij haar hervormingsprogramma en haar
programma van urgentie in de wereld zond. 5jiij heeft
daarmede de verbeelding geprikkeld van velen, die al de
schoone zaken, door de Unie nuttig en urgent geoor
deeld, aan den boom van den wetgever zien hangen als
rijpe vruchten, die slechts op den tuinman wachten, be
reid ze te plukken. Het is door zeer bevoegde beoor
deelaars reeds opgemerkt, dat het programma meer een
regeeringsprogramma is on nimmer dat eener groote
staatkundige partij kan zijn. En wij achten het evenzeer
eene fout van vele kiesvereenigingen dat zij zonder
verder nadeuken dit programma hebben aanvaard met
name van de kiesvereenigingen in dit district die zich
aan de Liberale Unie hebben aangesloten. Maar de per
soonlijkheid van hun candidaat achten wij daarom niot
minder hoog, al betreuren wij het dat men van hem in
stemming vordert met een zoo uitvoerig program, waarin
zelfs gezegd wordt wat het eerst gedaan moet worden,
thans reeds Zonder dat men weet hoe de regeering zal
zijn samengesteld, welke partij, ol welke combinatie van
partijen de meerderheid zal vormen, wat er van het
program van urgentie in de praktijk terecht zal kunnen
komenoi niet staatkundig doorzicht en liefde voor
de waarlijk vrijzinnige beginselen een andere gedragslijn
gebiedend zullen voorschrijven.
Maar al achten wij het onzen plicht tegen de wijze
van handelen der Liberale Unie en der daarbij aange
sloten kiesvereenigingen op te komen; al achten wij de
candidatnur van
de meest gewenschte in dit district, al zijn wij van oordeel,
dat bij alle uitnemende gaven van Mr. Fokker, hij toch te
zeer mist alle locale bekendheid met dit district om
daarvoor de meest aangewezen vertegenwoordiger te zijn,
te meer waar wij een man hebben als Dr. W. van der
Kaay, toch ontveinzen wij ons de mogelijkheid niet, dat
wij geroepen zullen zijn in ditzelfde blad oen lans te
breken voor Mr. Fokker, wanneer hij en niet Mr. van
der Kaay door de uitspraak der kiezers geroepen mocht
worden om in herstemming te komen tegen een anti
revolutionair. Want wij verwachten niet anders dan de
candidatnur van een lid dier partij door de verbonden
kerkelijken.
Welnu, wij willen onbewimpeld verklaren, dat wij ons
zonder schroom zullen scharen aan den kant van den
liberalen kandidaat die in herstemming komen zal tegen
den anti-revolutionair en zijne verkiezing zullen bevor
deren met alle ons ten dienste staande middelen. Wij
doen deze verklaring zonder voorbehoudzonder te vor
deren, dat diegenen onzer geostverwauten, die de candi-
tuur van Mr. van der Kaay bestrijden, eene gelijke ver
klaring afleggen. Want boven alle verschillen is de libe
rale zaak ons heilig. Boven verdeeldheid en verschil van
inzicht willen wij den vrijzinnigen beginselen trouw blij
ven en die bevorderen.
DUITSdUiABTD. In de groote bladen is de vraag
ter sprake gekomeu of de regeering in den Rijksdag
met geïnterpelleerd moet worden over 's Keizers tele
gram aan prins Heinrich (waarin de volksvertegenwoor
digers, die de gevraagde marine-credieten niet willen
toestaan, van onvaderlandslievendheid beschuldigd wor
den) Algemeen vreest men, dat de voorzitter de bespre
king niet zal toelaten, krachtens het beginsel dat uit
latingen van den vorst niet tot onderwerp van parle
mentaire debatten gemaakt moeten worden.
De »Frankf. Ztg." merkt op dat men den Rijksdag
toch niet kan beletten, aangelegenheden ter sprake te
brengen, die hem rechtstreeks aangaan, als beschuldi
gingen zijner leden, ook al wordt daarbij de persoon
van den monarch betrokken en geeft den raad de inter
pellatie in te kleeden in den vorm van deze vraag Of
den rijkskanselier ook iets bekend is van de voorlezing
van een telegram door een scheepsbevelhebber dat, vol
gens de berichten daarover, zware beschuldigingen'tegen
den Rijksdag bevat en dat dan in strijd zou zijn met
het voorschrift dat in het leger niet gepolitiseerd ma**
worden
Het wetsontwerp tot aanvulling en wijziging van het
vereenigingsrecht in Pruisen is bij het Huis van Afge
vaardigden ingediend.
Het ontwerp heft het verbod op de vereenigingen op,
doch op de volgende voorwaarden
Iu de eerste plaats is het aan politieke vereenigingen
verboden zich, zonder verlof van den minister van bin-
nenlandsche zaken, in verbinding te stellen met vereeni
gingen in het buitenland. Verder kunnen vereenigingen,
wier doel of werkzaamheid in strijd is met de strafwet
of de openbare vrede in gevaar brengtontbonden
worden door de politie. Om dezelfde reden kunnen
vergaderingen worden gesloten.
Eindelijk bepaalt het ontwerp nog, dat minderjarigen
niet lid mogen zijn van politieke vereenigingen, noch
vergaderingen van deze vereenigingon mogen bijwonen.
De »Oberprasident" van de provincie Brandenburg
heeft aan het bestuur van de Berlijnsche vereeniging van
graan- en^ goederenhandelaars, op last van den minister
van koophandel, medegedeeld, dat bijeenkomsten van be
langhebbenden bij de goederenbeurs, in den zin der Rijks-
beurswet als beurs" moeten beschouwd worden. Hij
noodigt daarom het bestuur uit, als de bijeenkomsten op
de tot nu toe gevolgde wijze worden voortgezet, binnen
drie weken een, met de wettelijke eischen overeenkomend
beursreglement in te dienen, ten einde hierop de gevor
derde goedkeuring te vragen.
ESGMliAlï». Vanwege de Koningin zijn de for
muliergebeden afgekondigd, welke den 20 Juni in alle
kerken en kapellen van Engeland en Wallis ter gelegen
heid van het feest harer zestigjarige regeering zullen
worden gebruikt.
De berichten uit Indië omtrent de pest-epidemie
luiden gunstiger, zij is sterk aan 't afnemen. Het aantal
sterfgevallen bedroeg, in de eerste week van Mei, voor
Bombay 130, Poona 31, Socrat 45, Thana 159 (op 179
ziektegevallen) Kolaba 217 (op 279 ziektegevallen)
Kathiawar 17, Cutch 1188 (op 1288 ziektegevallen))
Baroda 51. In de districten Thana en Soerat heeft de
ziekte haar epidemisch karakter verloren. Naar Cutch,
waar zij met groote hevigheid woedt, zijn geneesheeren
en verpleegsters gezonden.
Te Bombay hebben zich tot dusver 7569 personen
laten inenten, elders 3793.
FII AAK U 1.1 K. De Czar zond den volgenden bri®^
aan den president
•Mijnheer de PresidentZeer waarde en groote vriend 1
De keizerin vereenigt zich met mij om u onze levendige
deelneming in de verschrikkelijke ramp in den weldadig-
heids-bazar te Parijs te betuigen.
•Gij kent te goed onze gevoelens tegenover Frankrijk
dan dat gij niet overtuigd zult zijn van onze diepe en
oprechte sympathie in het onheil dat zulk een hartver-
scheurenden rouw en zulk een wreedo smart over Parijs
heeft gebracht. Terwijl wij ons van ganseher harte aan
sluiten bij wat gij persoonlijk moet ondervinden bij zulk
een beproeving, voelen wij ons gedrongen u onze sym
pathie en die van geheel Rusland te betnigen. Sta mij
toe, zeer geliefde en groote vriend, u tevens nogmaals de
verzekering te geven van mijn onveranderlijke oprechte
vriendschap."
Hoewel nog niet geheel, maakt dit toch voor een groot
deel goed wat de Czar door zijn stilzwijgen voor het
gevoel der natie misdaan had.
De inschrijving van de Figaro" bedraagt volgens de
laatste opgaven bijna 920.000 frs. De keizer en de kei
zerin van Duitschland gaven 10.000 frs. en niet 1000
gelijk eerst werd gemeld.
Een indrukwekkende uitvaart is den hertog van
Anmale te Palermo bereid. Woensdagmorgen is het lijk
op een affuit tusschen twee rijen Italiaansche soldaten
overgebracht naar do kerk van St. Jozef, waar oen lijkmis
werd opgedragen. Aan het hoofd van den stoet was een
escadron ruiterij gevolgd door de muziek der infanterie
Achter do kist gingen de hertog van Orleans, de hertog
van Chartres, prins d'Alcantara en de geheele Frausche
kolonie van Palermo.
De kerk was indrukwekkend versierd. De aartsbisschop
van ialermo, omringd door zeventig priesters, droe^ do
mis op.
Na afloop van den dienst werd het lijk naar het station
gebracht en in een rouwtrein geplaatst. De hertog en
de hertogin van Orleans namen ook in dezen trein plaats.
Hertog Philippe heeft besloten geen vrijgeleide aan de
Frausche regeering te vragen om de begrafenis te kunnen
bijwonen. Deze zal Dinsdag plaats hebben te Dreux in
de kapel baint-Louis, waar alle Orleansen ter aarde be-
steld zijn. Eerst wordt het stoffelijk overschot naar Pariis
gebracht waar in de Madeleine een lijkdienst zal worden
gehouden.
«KlËKFlAIiAAW. De nota der mogendheden, die
Dinsdagmorgen aan den Griekschen minister van buiten-
iandsche zaken overhandigd idde
»De vertegenwoordigers van Frankrijk, Italië, Enge
land, Duitschland en Oostenrijk-Hongarije hebben den
Russisohen gezant, den heer Onou, doyen van het corps
diplomatique te Athene, opgedragen uit naam hunner
regeenngen, zoowel als uit naam van zijn eigen regeerine
m°gen(lheden bereid zijn hare be
middeling tot het verkrijgen van een wapenstilstand en
tot het bijleggen van de thans tusschen Griekenland en
lurkijo bestaande moeilijkheden aan te bieden, onder
voorwaarde, dat de Grieksche regeering verklaart, de
troepen op Kreta te zullen terugroepen, de autonomie
van Kreta formeel te zullen erkennen en onvoorwaardelijk
de raadgevingen te zullen opvolgen, die de mogendheden
m het belang van den vrede zullen geven.'*
Hierop werd door de regeering onmiddellijk geantwoord
met de volgende verklaring
»Da Koninklijke regeering neemt akte van de, in naam
der gezanten van de mogendheden, door den Russischen
gezant afgegeven verklaring en deelt mede, dat zij bereid
is de, op Kreta zich bevindende, koninklijke troepen terug
te roepen, de autonomie van Kreta formeel te erkennen
en do belangen van Griekenland toe te vertrouwen aan
de zorg dor mogendheden.
Daar Turkije op 't oogenblik niet bereid blijkt, de
oorlogsverrichtingen te staken, en zelts voortdurend meer
troepen mobiliseert, ziet Griekenland zich verplicht don
krijg voort te zetten.
Een telegram uit Arta meldt, dat de brigade-Bairae-
taris een gevecht geleverd heeft in de nabijheid van Is-
marot. De Turken trokken terug, met uitzondering van
een kleine colonne, die door de Grieken ingesloten werd.
De brigade-Golfmoponlo bezette Chalikades. Kolonel
Manos heeft opnieuw Ismaret bezet.
De troepen bij Domokos zijn versterkt geworden met
6000 man ongeregelde troepen en duizend Garibaldiancn
die, na een geforceerden marsch, volkomen uitgeput aan
kwamen. De aankomst van deze versterkingen heeft den
geest der troepen veel verbeterd. Zij hebben zich ver
schanst in de omstreken van Domokos, en zijn thans
bezig de verdediging van de wegen langs het meer Nizero
en den Phurka-pas te verbeteren.
De voortdurende regens maken zoowel het aanloggen
van aarden werken als het verplaatsen van geschut ho°ogst
