AIJIM AABSCHE COURANT
Amsterdamsche Brieyen.
Nederland.
Ingezonden Stukken.
Kantongerecht te Alkmaar.
bevonden "17" oor werpen.
No. 7. Honderdste Jaargang. 1898.
ZONUAtt 16 .Januari 1898.
Tweede blad.
i.
Voor een Amsterdamsch briefschrijver is 't tegenwoor
dig een slechte tijd. Er gebeurt al bijzonder weinig en
de reporters, die men overdag van links naar rechts de
stad ziet doorkruisen, komen bjjna zonder uitzondering
platzak thuis. Een krant kan toch niet verschijnen zon
der stadsnieuws en de toevlucht moet dan wel genomen
tot beschouwingen over allerlei quaesties van stedelijk
belang, die tot in het oneindige worden uitgesponnen,
Bij uitstek leent zich daartoe de tram- en de gas-
quaestle. Wat er al verhalen zijn gedaan omtrent voor
stellen, door B. en W. tot de A. O. M. gericht om haar-
opnieuw concessie te verleenen Het rechte weet echter
niemand, want op het stadhuis zwijgt men als het graf
en onder die omstandigheden heeft ook de directeur der
A. O. M., de heer Schadd, weinig lust de zoo dringend
gevraagde inlichtingen te verschaffen.
Ook met de pogingen om een directeur voor de gemeente
gasfabriek te krijgen zijn B. en W zoo geheimzinnig
mogelijk geweest. Zonder dat een der raadsleden iets
daarvan wist, hebben zij den heer Bakhuis, directeur der
Haagsche gasfabriek, uitgenoodigd zich met deze functie
te belasten en daarom werden zij pijnlijk verrast, toen
deze heer van zijn bedanken aan den Haagschen gemeen
teraad kennis gaf, waardoor plotseling de sluier van het
geheim werd weggerukt. Insgelijks moet de heer Van
der Horsteen bekwaam gas-fabrikant te Utrecht, zijn
gepolst, maar deze had daarnaar al evenmin ooren. Toen
heeft het Dagelijksch Bestuur gedaan, waarmee 't had moe
ten beginnen: een oproeping is verschenen, waarin de
verleidelijke som van 8 12 duizend gulden salaris.
Zeker zullen zich nu wel liefhebbers hebben aangemeld,
maar of daaronder iemand is, die opgewassen zal zijn
tegen al de moeilijkheden van zulk een directeurschap
schijnt zeer twijfelachtig. Immers, de oudere gas-diree-
tenren en die aan de groote fabrieken, zullen zich gepas
seerd achten en door hun eergevoel weerhouden worden
van een sollicitatie naar een ambt, dat door een jongeren
collega is versmaad. Kon men ten minste den tegen-
woordigen directeur van de fabriek aan den Haarlem
merweg nog maar krb'gen Die pas ie echter met eenige
begrijpelijke Schadenfreude door de Imperial
afgesneden, want zij heeft den heer Egeler, wiens capaci
teiten onbetwist zijn, niet onhandig naar Weenen over
geplaatst. Zoo staat men bloot aan het gevaar, dat men
zich met een keuze uit tweede rangs-krachten zal moeten
vergenoegen en dat is daarom des te onaangenamer, wijl
het publiek zoo iemand de geringste stoornis in de gas
levering dubbel zwaar toerekent. De tegenstanders van
gemeente-exploitatie lachen natuurlijk nu in hun vuistje,
maar op don keper beschouwd is dat onbillijk, want het
groote beginsel blijft toch, te midden van al deze tobbe
rijen, ongerept. De eenige geoorloofde conclusie is, dat
op den weg van het uitvoerend bewind eener groote
stad meer distelen dan rozen zijn gezaaid.
Datzelfde geldt in niet mindere mate van hot leven
van den tooneelist. Men moet maar eens menschen
spreken, die een kwart-eeuw of meer planken land achter
den rug hebben en wanneer zjj dan over het verledene
gaan uitpakkenis de hoofdtoonzorg om altijd een
behoorlijk emplooi te vindeD. Lichtende sterren in dat
onzekere bestaan zijn echter de .jubileum-dagen; dan
bieden de vakgenooten zich met groote onbaatzuchtigheid
aan voor een mooie uitvoering en verstaat de jubilaris
het geheim om de vrienden der kunst bij zulk een gele
genheid bijeen te roepen dan brengt ook de avond een
stampvolle zaal met een mooie recette. In de afgeloopen
week mocht Meijer van Beem in den schouwburg in de
Plantage weer eens het weldadige daarvan ondervinden.
25 Jaar was hij aan het tooneel verbonden en al heeft
hy daarop geen wereldveroveringen gemaakt, toch heeft
hij zijn kunst al dien tijd eerlijk en trouw gediend. Zijn
roem is, dat hij eenmaal lid is geweest van de Koninklijke
Yereeniging iHet Nederlandsch Tooneel" en nog altijd
betreurt hij 'tdat hij zich daarvan in een dolle bui
heeft afgescheiden.
25 Jaar aan het tooneel verbonden dat schijnt een
lange tijdmaar eigenlijk hebben al dergelijke jubilea
weinig te beteekenen, vergeleken bij het aanstaande feest
van mevrouw Albregt-Engelman. Een halve eeuw zal 't
den 17en Januari voor haar geleden zijn dat zij voor
het eerst de planken betrad. Ook haar kunst is beschei
den en de nederige rollen zijn haar altijd toebedeeld
maar juist daarin is zij grootwant zij weet er ware
creaties van te maken. Honderd- en duizendmaal is zij
dan ook door een dankbaar publiek toegejuicht vóór
het voetlicht heeft zij vergoeding gevonden voor het vele
leed, dat haar in het gewone leven is berokkend. Haar
groote fout is geweestdat zij in de werkelijkheid heeft
gedaan wat men op het tooneel zoo dikwijls ziet ge
beuren zij heeft haar aanzienlijk fortuin opgeofferd aan
een familie-liddat zij meer dan haar leven beminde.
Om zijn eer te redden en in de constante hoop hem op
een betereu weg te brengen heeft zij gegeven meer dan
zij ten opzichte van zichzelf verantwoord was, en nu de
avond haars levens is aangebroken staat zij hulpeloos
nog maar alleen met haar kunst.
Een groot aantal vrienden van het tooneel kenden
haar lijdensgeschiedenis en zij namen het edelmoedige
besluit om haar behulpzaam te zijn tot het bijeenzamelen
van een fonds voor den ouden dag. Een commissie
vormde zich, waarin alle tooneel-critici der hoofdbladen
zitting hebben genomen en Justus van Maurik schreef
te harer eere een dramatische schets geheel voor haar
talent berekend. Met deze schets en met het aloude
Talent en Geboorte" zal de tournée door Nederland
worden ondernomen. Het wordt een zware tochtvan
17 Januari tot 4 Maart zal zij vier-maal optreden te
Amsterdam en 37-maal bijna avond aan avond
in de verschillende provinciën. Veel zal gevergd worden
van de krachten van mevrouw Albregt-Engelman en van
het bij haar behoorend gezelschapmaar men hoopt
overal liefde en sympathie te zullen vinden die nog
altijd het heilzaamste geneesmiddel tegen vermoeie
nissen zijn.
In Noord-Holland zal de jubilaresse optreden te Haar
lem (22 Januari), te Eukhuizen (1 Maart), te Hoorn
(2 Maart), te Purmerend (3 Maart) en te Helder (4 Maart)
hoe komt 't dat Alkmaar is overgeslagen Plaat
sen als Culemborg, Lochem, Franeker, Meppel en Stads
kanaal worden aangedaan en Alkmaar ontbreekt. Is
hier niet eeD vergissing in het spel
Bloembollen.
Uit de bloembollenstreek tusschen Haarlem en
Deiden schrijft mendat de bloembollentelers aldaar
slechts weinig ingenomen zijn met het zachte winter
weder en daarvan een ongunstigen invloed vreezen op de
bloembollen. Zij zouden de voorkeur geven aan een
flinke vorst op tijd. Nu komen later de nachtvorsten
veel schade toebrengen aan de weldra van halve bedek
king ontdane bloembollenvelden. Hier en daar komen
de hyacinten al boven den grond.
De in 1897 te Beverwijk ingestelde bloembollenbeurs
heeft zeer bevredigende uitkomsten opgeleverd en zal
worden voortgezet.
Edam. De heer K. de Boer Czn., lid der Tweede
Kamer, zal den 23 Januari alhier eene lezing houden
in de kiesvereeniging »de Grondwet."
Krommenie. De raad dezer gemeente heeft af
wijzend beschikt op een adres van 300 ingezetenen die
het luiden van de torenklok op Zondagmorgen wenschten
te behouden hetgeen onlangs wegens de jaarlijksche on
kosten van f 13 was afgeschaft.
Het departement Velsen der Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen is na een 17-jarig bestaan opgeheven.
Te Winkel is eene Tuinbouwvereeniging opge
richt, welke aanvankelijk uit 107 leden bestaat. Aan het
bestuur der vereeniging zijn reeds 100 H.A, land opge
geven, voor groenten- en vruchtenteelt bestemd.
Aanvaringen.
Den 12 heeft op de rivier voor Dordrecht eene
aanvaring plaats gehad tusschen de stoomboot Maas
der firma Broekman te Rotterdam en twee open aak
schepen waarvan het een ledig was en het ander 40
zakken graan in had. Het geladen stoomschip is gezonken.
Dienzelfden ochtend is de stoomboot Johan deWitt,
van het Groothoofd te Dordt vertrekkende van achter
aangevaren door de stoomboot Onderneming II. De
Johan de Witt kreeg een gat in het achterschip
boven de waterlijn. Beiden booten konden echter de reis
naar Rotterdam voortzetten.
De verschillende proeven voor mergclbemestlng
in Friesland genomen zoowel op bouw- als weilanden
beantwoorden niet aan de verwachting. De meeste land
bouwers houden zich aan kleimest en kleiaarde, met bij
voeging van kunstmest.
Een misdaad.
Op een veld onder Etten en Lenr (N.B.), ongeveer
honderd meter van den weg is het lijk gevonden van
een omstreeks 20-jarig meisjedat sedert Zondag werd
vermist. Het lijk had drie gapende wonden aan den hals;
een oor en duim waren afgesneden.
Het vermoorde meisje heette Adriana Smits en stond
in het geheele dorp gunstig bekend. Blijkens de voetstap
pen en bloedsporen heeft zij haren moordenaar willen
ontvluchten doch is zij door bloedverlies gevallen.
Het gerecht van Breda is derwaarts vertrokken om een
onderzoek in te stellen.
Naar gemeld wordtzijn twee afgewezen minnaars
van hot meisje in hechtenis genomen.
Stooin-trawlvlsscherij.
Op het voorbeeld van Engeland willen de heeren
W. van Voorst en G. Dekker te IJmuiden oprichten de
Maatschappij tot uitoefening der Stoom-Trawlvisscherjj
»Kennemerland."
In een rondschrijven deelden zij o. a. mede, dat, aan
gemoedigd door de schitterende uitkomst, die de reeders
van den tot dusverre eenigen stoom-trawler in Nederland
met bun stoomschip behaalden en te Amsterdam en aan
den Hoek van Holland, reeds pogingen worden aangewend
om Maatschappijen tot exploitatie van Stoom-Trawlers
in het leven te roepen.
Zij willen de zaak op den meest bescheiden voet aan
vangen, door voorloopig slechts één enkelen stoom-trawler
in exploitatie te brengen.
Inmiddels houden zij zich aanbevolen elke geweuschte
nadere inlichting te verschaffen jterwijl ook de heeren
P. van Vliet Kzn., cargadoor, en P. Roggeband, lid van
den gemeenteraad te IJmuiden, die zich als commissa
rissen beschikbaar stelden, alsmede de heer O. W. H.
Eygenraam, te Dordrecht, daartoe bereid zjjn.
Uamp te Ambolna.
Bij het departement van koloniën is ontvangen een
telegram van den gouverneur-generaal van Ned.-Indië
gedagteekend den 14 ^Eergisteren zijn van Makassar
twee fregatten waarop een officier van gezondheiden
gisteren is waterstaafspersoneel met honderd dwangar
beiders naar Amboina vertrokken."
Verder blijkt uit dat telegram dat van de tien bij de
aardbeving op Amboina als gedood opgegeven militairen
slechts 5 Europeanen zijn en dat 35 militairen beneden
den rang van officier gewond werden. Uit de omstan
digheid, dat geen verdere opgaaf omtrent dooden gedaan
is is af te leiden dat evenals reeds van de officieren
gemeld isook geen Europeesche ambtenaren omge
komen zijn.
De vreeselijke ramp te Amboina brengt in herin
nering de aardbevingen, die in den loop der tijden aldaar
reeds plaats hadden.
Den 12 Mei 1644 viel daardoor het fort Victoria ge
deeltelik in puin. In 1671 tot 1673 en in 1674 hadden
er hevige aardschuddingen plaats. Bij de laatste kwamen
2322 menschen om, waaronder 31 Europeanen het stad
huis en het hospitaal werden verwoest. Den 28 Maart
1830 had er een hevige aardbeving plaats, die 20 seconden
aanhield. Die van 1 November 1835 was nog krachtiger
een der kazernen binnen het fort Victoria stortte in en
begroef 58 menschen, die daarbij den dood vonden, terwijl
er nog 36 gekwetst werden. De schade beliep een half
millioen gulden. Den 21 Januari 1837, 16 December
1842, in 1843 en in 1845 gevoelde men daar opnieuw
hevige aardschokken. Den 21 Mei 1849 scheurde de ri
vieroever nabij Ulat, den 8 October 1850 werd de bevol
king opnieuw door een hevige beving, gepaard met zwaar
gedreun, opgeschriktden 25 Nov. 1852 was dit opnieuw
het geval, gepaard aan een zeeberoering, waarbij het
water in de baai bijna 2 meter steeg. Op den 13 April
1853 en den 7 Sept. 1864 waren de schokken minder
hevig.
De bevolking van het geheele eiland telt ruim 30,000
zielen, over 47 negoreijen en 11 kampongs verdeeld. De
stad Amboina of Ambon had in 1892 een bevolking van
8053 personen, n.l. 788 Europeanen en daarmede gelijk-
gestelden, 686 Chineezen, 361 Arabieren en vreemde oos
terlingen en 6218 inlanders.
Het Teclinlkuni Jllttweida, een onder staats
toezicht" staande inrichting van hooger technisch onderwijs
tot vorming van electriciteit- en machine-ingenieurs,
technici en meesterknechts, telde in het afgeloopen 30e
schooljaar 1698 bezoekers. Onder hen vindt men be
woners van Staten van alle 5 werelddeelen evenzeer
behooren de ouders der bezoekers tot de meest verschil
lende kringen in de maatschappij, met name echter zijn
het fabrikanten, ingenieurs, mijnbezitters, ambtenaren en
kooplieden. Het onderwijs in de electrotechniek heeft
ook in het laatste jaar weder eene aanmerkelijke uit
breiding ondergaan en wordt hieraan een krachtige steun
gegeven door de rijke verzamelingen, laboratoriën, werk
plaatsen en machineriën. Het zomerhalfjaar begint 19
April en kan aangifte voor het op 21 Maart aanvan
gende kostelooze voorbereidend onderwijs van af begin
Maart op alle werkdagen geschieden. Het uitvoerige pro
gramma met inlichtingen wordt kosteloos door het Tech-
nikum Mittweida (koningrijk Saksen) toegezonden. Het
Technikum kreeg bij gelegenheid der Saksisch-Thuringsche
tentoonstelling te Leipzig, de hoogste onderscheiding, de
Koninklij k- Saksische staatsm edalje.
Het loon <ler schilders.
Mijnheer de Redacteur
De sehildersgezellen-vereeniging >Streven naar Verbe
tering" verzoekt u in verband met de in dit nummer
voorkomende advertentie een plaatsje in uw blad.
Genoemde vereeniging heeft alsnog eene poging meenen
te moeten doen, om de heeren Van Geenhuijsen, Wigman,
Gingnagel en Krom de vier eenige patroons die tot
heden weigerden meé te gaan met het besluit om met
2 Januari 1898 het loon der gezellen met 2 cents te
verhoogen alsnog daartoe te bewegen.
Daarom werden de voorzitter der vereeniging en een
der leden belast, om dien patroons een bezoek te brengen.
Niettegenstaande echter alle poging tot overreding zijn
zij er niet in geslaagd de drie eerstgenoemde patroons
tot andere gedachten te brengen. Den vierde hebben zij
niet bezocht omdat het hun toescheen dat deze ten
aanzien van de loonsbeweging geen gewicht in de
schaal legt.
De afgevaardigden kregen de overtuigingdat voor
een goed deel louter onwil de drijfveer bij genoemde drie
heeren was.
De vereeniging doet nu een beroep op Alkmaar's werk
gevers en architecten om haar streven te steunen en
door hun invloed de onwillige patroons te nopen ook
aan hunne gezellen het verhoogde loon nittebetalen.
Namens de Vereeniging voornoemd,
J. GROOT, Voorzitter.
B. SELHORST, Penningmeester.
H. DE VRIES, le Commissaris.
W. v. d. HOVEN, 2e Commissaris.
Zitting van 14 Jan 1898.
C. H., Alkmaar, dronkenschap en politie-overtreding,
2 maal f 1 boete of 2 maal 1 dag hecht.
P. K., Alkmaar, de orde verstoren, f 3 boete of 2
dagen hecht.
P. Gr. Pz., Egmond aan Zee, dronkenschap bij her
haling, 5 dagen hecht.
W. B., Egmond-Binnen, het niet dichten van konijnen
gaten, f 1 boete of 1 dag hecht.
D. B. Kz., Oastricum, O. K., Alkmaar, M. B., Bergen,
J. J. L., 0. v. d. V. en G. G. C., Amsterdam, jachtwet
overtreding, de le-, 4e-, 5e en 6e ieder f 1 boete of 1
dag hecht., de 2e 2 maal f 10 boete of 2 maal 3 dagen
hecht., de 3e 2 maal f 20 boete of 2 maai 4 dagen hecht.
G. Sch., W. Sch., A. Zw. Ez., T. W. Jz., te Egmond
aan Zee J. V., Alkmaar, M. R., Heiloo politie-over
treding de le en 2e ieder 2 maal f 1 boete of 2 maal
1 dag hecht., de 3e en 4e ieder f 0,50 boete of 1 dag
hecht., de 5e f 1 boete of 1 dag hecht, en de 6e f 2
boete of 2 dagen hecht.
KI. de G. Jz., H. V., H. G. Az., A. St. Az., S. Gr. Jz.,
P. Gr. Pz., J. Gr. Pz., te Egmond aan Zee, konijnen-
delven de le 2 maal f 3 boete of 2 maal 1 dag hecht.,
de 2e f 5 boete of 4 dagen hecht., de 3e, 4e, 5e, 6e en
7e ieder f3 boete of 2 dagen hecht.
KL de G. Jz., 11. G. Az., te Egmond aan Zee, konij
nen delven en poging om wild te bemachtigen, ieder 4
m. f 3 boete of 4 maal 2 dagen hecht.
J. Z., Heerhugowaard, J. L., Egmond-Binnen, F. J.
D., Landsmeer, J. N. S. en T. P., Alkmaar, en G. Br.,
zonder vaste woonplaats, dronkenschap, de le f 2 boete
of 2 dagen hecht., de 2e-, 4e-, 5e od 6e ieder f 1 boete
of 1 dag hecht., de 3e f 3 boete of 2 dagen hecht.
E. Pr. Jz., A. Zw. AzJ. Zw. Ez. en E. BI. Jz.,
Egmond aan Zee, de le f 5 boete of 3 dagen hecht., de
2e en 4e ieder f 4 boete of 3 dagen hecht., de 3e f 3
boete of 2 dagen hecht.
L. K. Az., Egmond aan Zee, poging om wild te be
machtigen, het delven naar konijnen, het zich met strikken
in 't veld bevinden, 3 maal f 3 boete of 3 maal 2 da
gen hecht.
Te bevragen aan het bureau van politie op werkdagen
des morgens tusschen 9 en 12 uur
Een hondenhalsband, een notitieboekjeeen kinder
wantje een spaarbankboekje, een spionnetje, 1 gebeden
boekje, 1 zwarte hoBd een gele hond.
Ai.kma a it, De Commissaris van Politie voornoemd,
14 Jan. 1898. S. M. S. MODDERMAN Jr.
