Ralph Denmead.
No. 38. Eerste Blad.
Honderdste jaargang,
1898.
WOENSDAG
30 MAART.
Amsterdamschö Brieven.
FEUILLETON.
ALKMAARSCHE 001 RAAT.
Deze Courant wordt D|1 n s d a g-, Donderdag-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80 franco door het
geheele rijk f 1.
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ots.
Telefoonnummer3.
Prijs der gewone advertentlen
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven f r a n cao aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
X.
Ol 't in verband staat met de aanstaande Inhuldigings-
feesten dan wel dat er in den laatsten tijd meer bronnen
van welvaart zijn ontsprongeu zeker is 't, dat in onze
hoofdstraten tal van magazijnhouders in den laatsten
tijd bezig zijn met vergrooten en verfraaien hun
ner winkels. Op verschillende plaatsen ziet men schut
tingen, die, als zij na eenige weken verwijderd worden,
blijken een veol fraaier gevel verborgen te hebben dan
er vóór de oprichting was te vinden. Vooral de Nieuwen
dijk en Kalverstraat profiteeren van dezen Verschönerungs-
sinn en nog wel het meest de eerste.
Het gaat daar een .semper crescendo." Eerst hebben
de mènschen de handen in elkaar geslagen, toen Katten
burg voor eenige tonnen op den hoek van den Dam en
den Nieuwendijk een confectie-magazijn durfde te bou
wen maar de welwillende critiek nam ten slotte toeh
aandat hier de zaken nog wel zouden marcbeeren,
want de stand was eenig mooi en de bovenlokalen waren
voordeelig verhuurd. Veel grooter was dan ook de be
zorgde vrees voor Peek en Gloppenburgtoen zij den
hoek van Nieuwendijk en Nieuwstraai bij hun perceel
ging'n trekken: de bedachtzainen schudden bedenkelijk
het hoofd want dat kon nooit goed gaan. Intusschen
staat het magazijn er ook nu nog en aan clientèle ont
breekt 't ook niet 't is een van de winkels met de
grootste gevelbreedte van den geheelen Nieuwendijk.
En nu is er deze week nog weer een kleerenwinkel
bijgekomen, die de beide anderen naar de kroon steekt,
't Is het magazijn van de naamlooze vennootschap onder
directie des heeren Van den Brul, dat het ruime per
ceel betrokken heeft, waar vroeger de firma Wille hare
fraaiigheden zoo verlokkelijk wist uit te stallen, dat geen
dame er voorbij kon gaan zonder eens even een kijkje
te nemen. Er is nog heelwat ver- en bijgebouwd, o. a.
een eigen installatie voor olectrisch licht, maar nu heeft
men dan ook een geheel verkregen, dat aan de verljjnde
weelde van het buitenland doet denken. Wieeven wachten
moet doet dat niet langer door tegen de toonbank te han
gen, maar hij vleit zich neer in een keurig gemeubeld
salon wie passen wil doet dat niet meer in den winkel
of in het kleine directie-kamertje zooals nog bij Katten-
burg maar in een comfortable pas-vertrekwie voor
kinderen wat koopen komt kan door vrouwelijk perso
neel geholpen wordenwie zich een sport-costuum vol
gens de nieuwste mode wil laten aanmeten, krijgt een
kersversch uit Engeland aangekomen coupeur tegenover
zich. Alles is even ruim, licht en chic waar 't con
fectie geldt schijnt men tegen geen onkosten te behoeven
op te zien, want alles komt dubbel en dwars terug.
Confectie zij is lang in flagranten strijd geweest
door EDNA LYALL.
24)
HOOFDSTUK XVI.
»Kan ik iets voor u doen vroeg een zachte, door
dringende stem.
Ralph veranderde een weinig van houding, en omziende
zag hij een heerdie zich over hem boog met een bij
zonder aantrekkelijk gelaat, kastanjebruin haar, blauw
grijze oogen, en de beweeglijke mond, die hoofdzakelijk
aan den acteur toebehoort. Hy had een vreemde gewaar
wording, dat hjj deze scene reeds eens doorleefd had, en
in een seconde doorkliefde de herinnering zijn brein, van
den eersten dag in Sir Matthew's huis, van zijn avontuur
in het park, en hoe Macneillie hem uit het water had
gehaald.
»0, zijt gij het riep hij uit, met een vreugde, die
werkelijk niet grooter had kannen zijn, indien hij een oud
vriend ontmoet had.
Macneillie raadpleegde tevergeefs zijn geheugenhij
kon zich dit gelaat in het geheel niet meer herinneren.
Hij wilde dit echter niet verraden.
»Ik ben blij dat ik u ontmoet heb,'' zeide hij. »Ik
kom dikwijls hier bij de rivier om een rol in te studeeren,
dit pad wordt weinig bezocht totdat het jaargetijde voor
de toeristen begint. Laat me eens zien, waar hebben wij
elkaar het laatst gezien
»Gij zult het u wel niet meer herinneren," zei Ralph
»het was in Richmond. Ik was nog een heel kleine jongen
en liep naar u toe, om u te bedanken, dat u mij eenige
weken geleden uit het water in St. Jamespark gered
hadt. Gij hebt mij uw mes gegeven."
Eene uitdrukking van innige belangstelling vloog over
Macneillie's gelaat.
.Natuurlijk 1" riep bij uit»ik herinner mij alles zeer
goed. Ik ben heel blij dat ik u weer ontmoet heb. Wat
scheelt u Gij ziet er zeer ziek uit. Maakt gij een voet
reisje
met den staggen aard der Hollanders, die alleen de pro
ducten van hun eigen kleermaker begeerden. De tijden
werken echter mede om daarin verandering te brengen.
In de meeste gezinnen zijn de inkomsten niet vooruit
gegaan en een eerste voorwaarde om die te vermeerderen
is, netjes voor den dag te komen. Wee den ongelukkige,
die aan zijn toilet laat zien, hoe 't met zijn beurs is
gesteldonder de tientallen sollicitanten heeft een man
met een kale jas heelemaal geen kans. Voor zulke men-
schen is de confectie als geknipt iemand met normale
lichaamsvormen krijgt voor twee of drie gouden tientjes
in gemaakte kleederen een ruime keuze en die lage prijs
weegt wel op tegeu de geringere duurzaamheid. Dan
komen naar die magazijnen de zoogenaamde klanten le
klasse, dat zijn zij, die een minder gunstig financiëel jaar
achter den rug hebben of een hoog belasting-biljet heb
ben te verduwen 't is bij hen c est le premier pas, qui
coute en bemerken zij, dat zij hier voor oen twintig gul
den minder een op het oog even fijn costuum krijgen als
vroeger bij hun .duren" kleermaker, dan komen zij gere
geld terug. Iemand, die op veel zaken een goeden kijk
heeft, verzekerde mjj hoe meer 't in den handel kriselt
hoe lager de dividenden zijn en hoe hooger de fiscus
zijne eischen stelt des te beter gaat 't den confectie
winkels
Er is echter een .maar". Wanneer deze magazijnen
hunne kleeren zooals de heer Van den Brul beweert
dat hij doet laten maken door Hollandsche werklie
den tegen behoorlijke looueu, zoodat de lagere prjjzen
alleen zijn te danken aan de massa-productie, dan valt
daartegen weinig in te brengen. Doch er zijn ook win
kels, die, profiteerende van de lage invoerrechten, hun
goederen uit Duitschland laten komen, waar daarvoor
lage loonen worden betaald. Andereu laten op stuk wer
ken tegen prijzen, die, op het jongste kleermakers-con
gres den mènschen de haren ten berge deden rijzen. In
dergelijke gevallen is 't treurig om te moeten denken,
dat al het uiterlijk vertoon en al de schelle kostbare
reclame den werkman op zijn bloed en zweet komen te
staan. Er werd op dat congres het voorbeeld aangehaald
van een patroon die zijn thuis-werkend personeel letter
lijk afbeulde en met het dus verkregen geld nu een villa
te Hilversum heeft laten bouwen, die tot de rijkste van
het geheele Gooi behoort 't heeft zijn nut dergelijke
feiten te publiceeren, opdat het publiek wete, waar het
goedkoop terecht kan zonder dat daardoor de werkman
armoede lijdt. De heer Van den Brul heeft wijselijk
begrepen dat 't ook zijn belang is om in dit opzicht
open kaart te spelen. Daarom hoeft hij voor uitstekende
werkplaatsen gezorgd, terwijl bovendien na een betrek
kelijk korten diensttijd het personeel mede in de winst
deelt.
Van de armoede van sommige huiswerkers onder de
Ralph glimlachte. »Ik ben verleden Woensdag van
Forres vertrokken met zes stuivers in mijn zak," zeide
hij. »Ik heb een moeielijken tijd doorgemaakt."
.Dat zou ik meenen," zei Macneillie, van de tengere
gestalte naar de magere, fijngevormde handen ziende, en
dadelijk begrijpend hoe weinig deze knaap tegen ver
moeienissen bestand was. .Van Forres zegt ge Wat
hoorde ik een paar dagen geleden van Forres 1 O, ja,
Skoot's Gezelschap is daar ontbonden."
»Ja, ik was bij den troep," zei Ralph. .Skoot liet ons
in benarden toestand achter, en het werd een soort van
sauve qui peut."
.Dus u behoort tot het vak," zei Macneillie. .Dat geeft
mjj nog een ander recht op u. Misschien bent u dezelfde
mijnheer Denmead waar juffrouw Kay in haar brief over
gesproken heeft."
.Ja, ik ben Ralph Denmead. Juffrouw Kay heeft mij
beloofd u te vragen, of gij geen plaats voor mij hebt."
Daar zullen wij nog wel eens over sprekenmaar
intusschen heeftwanneer ik mij niet vergis, de influenza
u te pakken. Naar uw uiterlijk te oordeelen hebt u harde
koorts."
»Ik weet niet wat ik hebzei Ralph ongelukkig.
»Ik geloof dat ik zooeven op den weg flauw ben ge
vallen. Ik weet dat een priester en een Leviet naar mij
keken zeiden dat ik dronken was, en naar den overkant
liepen om voorbij te gaan."
.Geloof maar gerustdat zij altijd het ergste zullen
denkenzei Macneillie. .Zoo gaat het in de wereld.
Maar kom ik moet op de een of andere wijze trachten
u naar huis te krijgen."
Ziek en uitgeput als hij was, kon Ralph, al had hij
zijn leven er voor moeten geven, zijne tranen niet kunnen
bedwingen.
»U bent zeer vriendelijk zei hij gebroken.maar ik
wil nietdat gij de rol van den goeden Samaritaan ver
vult. Ik ben niet geschikt om naar een fatsoenlijk huis
te gaan."
Hij keek op zijn stoffige kleeren neer, en naar de gaten
in zijn schoenen.
.Bent u van plan hier den geheelen nacht te blijven
liggen vroeg Macneillie.
.Neen ik wilde naar Callander gaan en mijn regen
mantel verpanden. Ik ben nu beter. Ik zal verder gaan.
Misschien is er een hospitaal."
»Nu dat is er toevallig nietzei Macneillie hem
kleermakers kunnen ook de bezoekers van het genoot
schap „Liefdadigheid naar vermogen" getuigen.
Dezelfde verschijnselen, die den bloei der confectie teweeg
brengen zijn voor de kas dezer instelling noodlottig.
Vandaar dan ook, dat er steeds minder ontvangen wordt
en alle middelen, die worden uitgedacht om het geven
gemakkelijk te maken, niet aan de verwachting beant
woorden. Ten slotte zal 't er toch wel toe moeten komen,
dat het Genootschap zich beperkingen zijner bemoeiingen
oplegt en het volgende jaar zal zich daartoe bij uitstek
leenen want de drukte, die voorafgaat aan en gepaard
gaat met de Kroningsfeesten zal oók voor een groot deel
ten goede komen aan den unskilled labord. z. de werk
lieden, die geen bepaald vak verstaaD en alleen den
arbeid aangrijpen, die zich voordoet, 't Zijn vooral deze
sjouwerlui, kaailoopers of hos zij verder mogen genoemd
worden die een deel van het jatir op de liefdadigheid
terenweten zij nu vooruit, dat zij het volgende jaar
voor een dichte deur komen, dan zal dat voor hen een
aansporing wezen om het geld, dat zij in de eerstvol
gende maanden zullen verdienen, niet te verbrassen maar
om een deel daarvan voor den daarna komenden kwa
den tijd weg te leggen.
Weer op een andere manier wil het met de handen
werkend personeel der spoorwegen met name dat
van de H. IJ. S. M., zich de aanstaande feesten ten
nutte maken. Het vervoer zal in die dagen enorm zijn en
meer dan ooit zou 't nu der directie onaangenaam wezen,
wanneer er een kink in de kabel kwam. Daarom heeft men
nu de gelegenheid schoon geacht om te komen met een ver
zoek om loonsverhooging. De conducteurs en remmers
zijn begonnen met een bescheiden poging om tot lotsver
betering te geraken, maar bij hen was het resultaat niet
schitterendde directie begrijpt zeer goed, dat een even-
tueele staking door dit personeel wel is-waar eenige stag
natie geven zou maar dat 't toch geen onmogelijkheid
zou zijn om voor hen nieuwe krachten te recruieeren.
In dat opzicht verkeeren de machinisten in gunstiger
conditie. Hunne vereeniging met den veelzeggenden naam
„Eendracht Maakt Macht" heeft bij de directie der H. IJ.
S. M. een request ingediend waarin een schets van hun
als zeer ongunstig afgeteekenden toestand de introductie
is over de vraag om hun loon met 50 pet. te verhoogen.
t fepreekt vanzelfdat zoo iets maar zoo grif niet gaat.
In antwoord daarop is door de directie bepaalddat te
beginnen met April de bestaande klassen onder de ma
chinisten vervallen en de loonen in dien zin worden
gewijzigddat zij bij de aanstelling bedragen f 2,
per das, na 2 jaar f 2,25 en na nog 2 jaar het maximum
ad f 2,50. Nadrukkelijk behoudt zich echter de Maatschappij
het recht voor om deze verhooging uit te stellen, bijv.
als de betrokken personen zich niet hebben doen kennen
als bekwaam of geschikt dan wel dat hun straffen zijn
nauwkeurig bekijkend, toen bij trachtte op te staan, »en
het is twee mijlen naar Callander, en wanneer u denkt,
dat ik er in toestem dat gij zoover wandeltdan hebt n
het mis. Ik ben een zeer slechte .Goede Samaritaan,"
daar ik geen beest heb om u op te zetten maar wan
neer gij trachten wilt om met mij mee te gaan naar Kil-
mahog een dorpje hier niet ver van daan kunnen wij
in een huisje rusten een kop thee drinken en den um-
nibus van de Trossachs nemen die over een uur voorbij
komt. Wat uwe bezwaren betreft om mee naar huis te
gaan zet die maar uit uw hoofd. Mijn moeder heeft mij
dikwijlsjaren geleden toen ik eene poging deed om de
eerste trede van de ladder te beklimmen in een even
slechten toestand ontvangen. De meesten van ons moeten
dit doormakenwanneer wij ten minste niet van ouder
tot ouder tot het vak behooren." Terwijl hij dit zeide, had
hij zijn arm in dien van Ralph gestoken en leidde hem
op een nauw pad, en na een steile helling beklommen
te hebben bevonden zij zich weder op den rijweg. Zonder
op een antwoord te wachten liep hij verder, het eene ver
haal na het andere over zijn vroegere ondervinding als
acteur, vertellend en ten laatste kwam het dorpje Kil-
mahog in 't gezicht, en stonden zij voor een klein, laag,
wit huisje met een schilderachtigen inga,ng en een klein
tuintjestil. De eigenares van het huis scheen verrukt
haren bezoeker te zien en beantwoordde gastvrij zijn
verzoek om een kop theeterwijl zij op de diligence
wachtten. Zij bracht hen in de voorkamer, met gods
dienstige platen becangen waarin een zonderling bed
stond op een soort plank opgemaakt; in een met gordijnen
behangen alcoof. Ralph keek er verlangend naar, terwijl
hij in een stoel zonk, maar Macneillie schudde het hoofd.
»Ja, ik zie wel dat u juff ouw Murdoch's patient wilt
wezen, maar deze .verborgen bedden" zooals ik ze noem,
zijn niet zeer geschikt voor koorts."
»En wanneer bent u thuis gekomen, mijnheer vroeg
de boerin met het theeblad terugkeerend »en hoe vindt
u uw nieuw brnin huis
»Ik kwam in 't laatst van verleden week terug ant
woordde hij »en wat het huis betrefthet bevalt mijne
moeder, en dat is alles waar ik naar vraag. Wij hooren
de treinen wel wat hard naar mijn zin maar zij heeft
het graag, weet u zjj zegt dat het een soort van band is,
wanneer ik vertrokken ben."
.0, maar mevrouw Macneillie is wat trotsch op haar
mooie kamers maar ik geloof, dat het meer voor haar