Honderdste jaargang,
1898.
ZONDAG
LEERPLICHT
gemoedsbezwaren.
Buitenland.
Zitting van den Gemeenteraad
Stadsberichten.
S APRIL.
Woensdag 6 April 1898,
BURGERLIJKE STAND.
NO. 40. Eerste Blad.
ALKMAARSCHE CO I RAAT.
Deze Courant wordt B|1 Dsda g-, Uonderda g-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f O,SO franco door het
geheele rijk f 1.
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentlen
Per regel f 0,13. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven f r a n c4o aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
EN
.Hoofdlijnen voor de invoering van Leerplicht" schre -
ven wij boven een artikel van 25 December 1.1., waarin
wij mededeelden hoe de Minister van Binnenlandsche
Zaken in de Tweede Kamer in hoofdtrekken had aan-
gedaid in welken geest de Regeering zich voorstelde
den leerplicht in ons vaderland te regelen. Tot ons groot
genoegen konden wij er bijvoegen dat indien een poging
tot invoering van leerplicht hier te lande zou kunnen
slagen zij naar onze meening zou moeten beproefd wor
den langs dezqn weg. Volgens die hoofdlijnen nu is het
op 14 Maart 1.1. ingediende wetsontwerp samengesteld
en daarom blijven wij omtrent het welslagen van deze
poging dezelfde gunstige verwachting koesteren.
Met twee groote bezwaren had de Regeering te reke
nenmet het gemoedsbezwaar tegen de openbare school,
dat bij sommige antirevolutionairen en katholieken bestaat,
en met het bezwaar dat sommige antirevolutionairen
weerhoudt hun kinderen te laten inenten waardoor de
deuren van elke school voor die kinderen gesloten blijven.
Voor deze bezwaren gaat de Regeering eenvoudig uit den
weg. Zoolang bij sommige ouders deze bezwaren big ven
bestaan zullen hunne kinderen van leerplicht verschoond
blijven. De Regeering wil met deze ouders niet twisten
hun geen verplichting opleggen waaraan hun geweten
hen zou verbieden te voldoen hen niet straffen indien
zij wegens die bezwaren weigeren hun kinderen naar de
school te zenden.
Misschien zal deze of gene zich over zooveel vrijge
vigheid verbazen. Misschien zal hij vragen of dan de
wet niet voor allen gelijk moet zijn en of het er wel
door kanaan sommige ingezetenen op grond van de
eenvoudige verklaring, dat één van die beide gemoeds
bezwaren bij hen bestaatvrijstelling te verleenen van
een verplichting waaraan alle anderen moeten voldoen.
In het algemeen zou daartegen inderdaad groot bezwaar
bestaan; maar men bedenke, dat het hier een maatregel
is in het belang van de kinderen zeiven en dat door
de overtreding van de voorschriften dezer wet geen
ander zal worden benadeeld of gevaar loopt. De onders
zullen verplicht worden hun kinderen geregeld een lagere
school te doen bezoeken maar zij zollen natuurlijk vrij
blijven in de keuze van de school; zij zullen ze kunnen
zenden naar de openbare school of naar de eene of
andere bijzondere school geheel in den geest van de
Roomsch-Katholieke Kerk of van de eene of andere
Protestantsehe richting, naar een Israëlitische school, of
welke soort van scholen er wellicht later zullen verrijzen,
mits er maar voldoend lager onderwijs wordt gegeven.
Doch hoeveel scholen er ook worden opgerichtniet
overal zullen ouders, die nu eenmaal hun kinderen niet
aan een openbare school willen toevertrouwen, in de
buurt een bijzondere school kunnen vinden, die met hun
godsdienstige richting overeenkomten huisonderwijs zal
voor de meesten te duur zijn. Als nu ouders die in dit
geval verkeereneen schriftelijke verklaring aan den
burgemeester zenden, dat zij tegen het onderwijs op alle
scholen binnen den afstand van 45 minuten gaans van
de woning der kinderen zóó overwegend bezwaar hebben,
dat zij hun kinderen liever van onderwijs verstoken laten,
dan hen aan een dier scholen toe te vertrouwen, dan
wil de Regeering hen vrijstellen. Elke andere rege
ling zou naar onze meening groote bezwaren opleveren,
en tegen deze regeling zijn de bezwaren inderdaad gering.
Niemand zal ouders willen straffen, van wie niet gezegd
kan worden dat zij onwillig of nalatig zijn, dat er bij
hen in den eenen of anderen vorm schuld bestaat. En zou
men dat kunnen zeggen van de ouders, die op dezen
grond hun kinderen van de school terughouden
Alles goed en wel, zeggen sommigen als dat over
wegend bezwaar oprecht gemeend is; maar het kan im
mers voorgewend zijn. Iemand die van den leerplicht
geen last wil hebben zal immers de bedoelde ver
klaring kunnen inzenden, ook al heeft hij van het
overwegende bezwaar nooit iets gevoeldof nooit
ernstig over den aard van het openbaar onderwijs nage
dacht. Hij volgt eenvoudig het voorbeeld van anderen,
die met dit bezwaar voor den dag zjjn gekomen hij be
roept zich op dezelfde gronden, die dezen er voor aan
voeren, zonder zelf werkelijk overtuigd te zijn, en hij is
vrij. Het is zoo, de mogelijkheid bestaat, maar-
is het waarschijnlijk, dat dit misbruik van eenigen om
vang zal wezen Zullen niet slechts zeer weinigen aldus
handelen Men bedenke, dat iemand die deze verklaring
aflegt, alle scholen voor zijn kinderen sluit, zoowel voor
het eene als voor het andere. Zoodra hij één kind naar
de school zendtblijkt het dat het bezwaar inderdaad
niet bij hem bestaat. Eveumin zal hij een of ander
kind nu en dan eens naar school kunnen zenden, zonder
het onder de leerlingen te laten inschrijven en is zijn
kind eenmaal ingeschreven, dan is hij evenals ieder ander
verplicht het ook geregeld en trouw school te laten
gaan. Tegen tijdelijk schoolverzuim of ongeregeld school
bezoek kan het bezwaar natuurlijk niet gelden. Volgens
de door de Regeering verstrekte opgaven waren er in
ons land onder de ongeveer 60.000 kinderen tiwwhen
6 en 12 jaren, die op 1 Januari 1897 in 't geherèi geen
lager onderwijs genoten, hetzjj dan school- of huisonder
wijs niet meer dan dertien, voor wie als reden
werd opgegevengemoedsbezwaren. Bij de invoering
van leerplicht zal dit getal ongetwijfeld toenemen; onder
de 2864 kinderenvan wie het niet mogelijk was de
redenen te onderzoeken waarom zij in 't geheel geen
onderwijs ontvingen zullen er wel zijn wier ouders
indien zij verplicht worden de reden op te geven het
bekende gemoedsbezwaar zullen aanvoeren. Maar zal
hun getal niet betrekkelijk gering wezen 1 Zullen er
wel velen zijn die schriftelijk verklarenliever wil ik
mijn kinderen geheel van onderwijs verstoken laten, dan
ze aan eenige school binnen den omtrek van drie
kwartier gaans toe te vertrouwen 1 Wij gelooven het
niet. De ondervinding zal het moeten leerenmaar
onder de tegenwoordige omstandigheden heeft tot nog
toe niemand een betere oplossing aan do hand gedaan
en er bestaat onzes inziens geen algemeen belang dat
ons zou verbieden met de voorgestelde regeling genoegen
te nemen.
Er zijn stemmen opgegaan die eenig bewijs van het
werkelijk bestaan van het gemoedsbezwaar zouden willen
vorderen maar het afdoend antwoord op dien eisch is
reeds gegevenhet bestaan van een gemoedsbezwaar kan
voor een ander niet bewezen worden. Men kan iemands
uitdrukkelijke verklaring op dit punt vertrouwen of niet
vertrouwen, doch men eischt het onmogelijke, indien
men het bewijs van de oprechtheid der verklaring vor
dert. Maar dus spreekt men iemand bedriegt,
zoo licht zich zeiven te goeder trouw; eisch daarom ten
minste, dat hij zijn verklaring met een eed bevestigt.
Ook dit zouden wij niet willen aanbevelen. Die onjuist
oordeeltdie dwaalt en zich zelf misleidtzal van die
misleiding niet genezen worden door van hem de be
krachtiging zijner verklaring onder eede te vorderen.
De dwalende verheft zich dan zelfs allicht min of meer
tot geloofsheld. Hoe eenvoudiger men de zaak behandelt,
hoe beter. Alleen kalme bespreking en bereidwillig ont
vangen voorlichting kunnen hier baten.
Met het gemoedsbezwaar tegen de inënting is de
regeling eenvoudiger en kon zij eenvoudiger zijn. Onze
wet verplicht niemand zijn kinderen te laten inënten
maar verbiedt oningeënte kinderen in de scholen toe te
laten ten ware zij aan de natuurlijke pokziekte hebben
geleden. De wet zelve sluit hen dus buitenen het
spreekt van zelfdat men de ouders niet kan straffen
omdat zij hun kinderen niet zenden naar een school
waarvan de deur voor hen gesloten moet blijven. Ware
huisonderwijs binnen ieders bereikdan zou dit hier
gevorderd kunnen worden.
KCSIjABIII. Nu de overwinning in China eenmaal
behaald is, toont de pers zich grootmoedig tegenover
Engeland en wordt de pil, die het Engelsche volk moet
slikken, op in 't oog vallende wijze verguld.
De »Nowoje Wremja" zegt, dat Europa tot nu toe in
Azië de rol heeft gespeeld van een onderdrukker en af-
dreiger. Maar nu behandelt Rusland de zaken van een
ander standpunthet komt niet in China met geweld
maar als een medearbeider op het gebied van vreedzamen
arbeid. Het is de vaandrager van christelijke overtuiging
en beschaving.
De Beters burgskaja Wjedomosti" verklaart, dat Rus
land door de bezetting van Port-Arthur en Talien-Wan
een zware verantwoordelijkheid op zich laadt en Japan's
plannen op het verkrijgen van grondgebied op hot vaste
land met alle macht moet tegengaan. Rusland neemt
indirect China onder zijn bescherming en de verdere
exploitatie van het Chineesche rijk zou daarom ook Rus
land beleedigen. En het blad dat zoo spreekt, is het
orgaan van prins Uehtomsky, die het vertrouwen geniet
van czaar Nicolaas.
SPABïJE. Minister-president Sagasta verklaarde den
31 dat de Spaansche regeering alles gedaan heeft en
steeds zal doen om den vrede te bewaren, maar zij zal
niet dulden, dat do eer en de integriteit van het rijk
worden geschonden.
In een interview verklaarde de minister van openbare
werken, dat de berichten welke in de laatste 24 uur
zijn ontvangen, den toestand ten opzichte van Spanje
belangrijk zullen verbeteren, maar, voegde hij er bij, deze
gunstige indrukken gelden niet ten opzichte van de Ver-
eenigde Staten.
Steeds meer wordt de meening gevestigd, dat men tot
overeenstemming is gekomen omtrent de quaesties van
de ontploffing der «Maine", van de reconcentrados, en
omtrent de middelen om den vrede te handhaven. Men
acht dezen verzekerd, indien de Jingo's er maar niet in
slagen de wijze bedoelingen van Mc. Kinley te dwars-
boomen. Men is overtuigd, dat de regeering alles zal
doen wat noodig is, om binnen zekere perken de eer en
de integriteit van Spanje te waarborgen.
Volgens den Weener correspondent van de «Standard"
zou de koningin-regentes van Spanje verleden week zelf
aan den keizer van Oostenrijk en andere vorsten, onder
wie den Czaar, hebben geschreven om hen te verzoeken
te Washington een druk uit te oefenen, ten einde een
bevredigende oplossing van de Cubaansche quaestie te
verkrijgen, die de eer en de werkelijke belangen van
Spanje niet schaadt.
Van andere en naar het heet zeer betrouwbare zijde,
wordt gemeld, dat de paus zonder rechtstreeks zijn be
middeling aan te bieden al den invloed van het Va-
tikaan aanwendt om een oorlog tusschen Spanje en
de Vereenigde Staten te voorkomen.
Bergen. In de den 29 gehouden bestuursvergade
ring der spaarbank alhier is le. de rekening over het
afgeloopen boekjaar overgelegd en goedgekeurd, 2e. op
zijn verzoek aan den heer G. G. van der Lippe eervol
ontslag verleend als penningmeester en als zoodanig be
noemd de heer J. de Boer, 3e. de aftredende commissa
ris, de heer L. Top, herbenoemd.
Schagen. Den 31 bad in het lokaal Cérès alhier
ten overstaan van notaris Backx de verloting plaats, ver
bonden aan de Paaschtentoonstelling. De zes hoofdprijzen:
twee ossen, drie koeien en een vaars vielen ten deel aan
de houders der nummers 12452, 2551, 661, 12329,5734
en 7205. In het geheel waren er 435 prijzen aangekocht.
Schermerhorn. Het getal kiezers voor leden
van de tweede kamer en voor de provinciale staten be
draagt thans alhier 154, dat voor den gemeenteraad 151
personen.
AAST A l< H. Hl AAK,
's namiddags 133/4 uur.
De punten van behandeling zullen in een volgend num
mer worden opgenomen.
ONDERTROUWD.
28 Mrt. Frederik de Lange en Catharina Anna Noë, beiden
te 's Gravenhage, eerstgen. onl. te Alkmaar.
31 Martinus Bregman, en Marijtje Houter.
1 Apr. Jacob Franciscus Smit, te Castricum onl. alhier
en Marie Agnes Brouwer, te Bergen Jan
van der Ham, te Alkmaar en Trijntje Schoen,
te Winkel.
GEBOREN.
30 Mrt. Lodewijk z. van Lodewijk Jansen, en Jannetje
Hogetoorn.
1 Apr. Rensina, d. van Frederik Heijde en Antje Ca
tharine Koppers.
OVERLEDEN.
31 Mrt. Leendert, z. van wijlen Adrianus Bareman, en
Maartje Mulder, 16 j. en 6 m.
1 Apr. Wilhelmina van Reijen, wede. van Johannes
Vaartjes, 84 j. en 6 m.
2 Apr. Jan de Graaff, 76 j. Anna Bronsveld, wed.
van Gerrit van der Meulen, 76 j.
Door burg. en weth. zijn aanbevolen voor de be
noeming van stads-heelkundige in de plaats van den
heer A. A. Gouwe, de heeren E. P. Lngt, arts en dr. J.
C. Overduin, arts.
18e Alkiuaarsche Paaschtentoonstelling.
Vrijdag, den 1, had op het Doelenveld, alhier, de
18e jaarlijksche Paaschtentoonstelling plaats van fok- en
vetvee, wolvee en varkens.
Zij werd geopend des voormiddags te elf uur in de
kleine zaal van het lokaal Harmonie, in tegenwoordig
heid o.a. van den burgemeestereen der wethouders
eenigo leden van den raad dezer gemeeute door den
voorzitter der afdeoling Alkmaar der Hollandsche Maat
schappij van landbouw, den heer S. de Jongh, van Oudorp.
Met voldoening wees spr. op het bijzondere welslagen
dezer tentoonstellingdie weder een zeer groot aantal