27 APRIL. WOENSDAG Stadsberiehten. No. 50. Eerste Mad. Honderdste jaargang. 1898. Zielkundig onderzoek en de toepassing er van bij bet Onderwijs. ALKMAARSCHE <11? HAM. Prijs der gewone advertentlen Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. OOSTER ZOON. Deze Courant wordt O 1 n s d a g-, Honderd» g- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80 franco door het geheele rijk f 1. 3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets. Telefoonnummer3. Zaterdagmiddag, den 23, werd op nitnoodiging van ds. O. -»J. A, Boseh te Noordschermer eene bijeenkomst gehouden in de Kleine Zaal van het lokaal .Harmonie", waarin de heer M. Prijesmed. docts. te Utrecht, een voordracht hield over bovenstaand onderwerp. Door een zestigtal ^personenbijna allen onderwijzers en leeraren was aan »de nitnoodiging gevolg gegeven. De heer Bosch opende de vergadering met een -woord van welkom. Hij verheugde er zich overdat •er zoovelen tegenwoordig warenwaarin hij een bewijs ■van belangstelling zag voor de zaak, die de aanwezigen "te zamon bracht. Die belangstelling verdient zij ten •volle, psychologie is een wetenschap, die niet lager staat •dan zoölogie, botanie etc. Wat onze werkkring ook moge lijn wanneer wij met den menseh te doen hebbenis kennis van het menschelijk zieleleven bepaald noodig. De belangstelling in deze wetenschap is steeds toegeno men de psychologie is streng wetenschappelijk in de laatste decenniën meer en meer op den voorgrond ge treden, de uitkomsten van het zielkundig onderzoek zjjn i n ruimer kring verspreid en onder bereik gebracht van t lea die geroepen zijn mede te werken aan de bescha- v ing van ons geslacht. Spr. hoopt, dat deze samenkomst na \oeht leiden tot bevordering van de meer gezette studie dt tr psychologieen gaf daarna het woord aan den he «r Prijes. Ds tijd van voordrachten- en lezingen, zoo begon spr., is voorbijwe zijn in het eind van Aprilbijna begin vat i Meiwe weten dat deze maand geen inbreuk op haa r rechten duldt. In de lente en den zomer toch houdt de natuur zelf een voordrachten wij stervelingen die ons vermeien in haar schoonwij luisteren daarnaar en kom en tot het besefhoe zwak wij zijn tegenover deze leem neesteres. Indien ik n heden eenige oogenblikken van eene wandeling afhoud dan heb ik daarvoor dan ook t <en bijzondere reden n.l. bet groote belang van het onder werp, dat, zoover ik weet, nog nooit in Nederland in de zen vorm is besproken. Dat onderwerp is .Ziel kundig; onderzoek en de toepassing er van bij het onderwijs." Misschien zal men al heel spoedig geneigd zijn, om mg te verwjjten, dat ik na j met zaken bemoei, waarvan, ik niet op de hoogte ben en mij toeroepen .Schoenmaker, hon je bij je leest'', doch erkennende, dat ik niet .over alle zaken van het onderwijs kan meespreken is er voor mij toch een dringende aanleidingom te spraken over deze nieuwe richting in de geneeskunde die ook direct het onderwijs betreft. Afgezien van het nieuwe, dat het zielkundig onderzoek ons leert, geeft het voor de toekomst een zoo onafzienbaar veld van practische toepassingen dat het noodig is daarop ,te wijzen. Het onderwerp in 2 deelen splitsendevroeg spr. in de eerste plaats: Wat verstaat men onder zielkundig onderzoek Het is de eigenschap van den mensch die bijna alle meneehen hebben de suggestabiliteit of vat baarheid voor suggestie. Door enkele voorbeelden toonde apr. aar wat daarmede werd bedoeld. Wanneer, zei hij, een persoon voor mij op een stoel zitdan kan ik hem iets laten nitvoeren dat oegenschjjnJijk tegan zijn wil is. Wanneer ik hem dan zsg.doe de oogen dicht", ■en daarop laat volgen»nu kunt ge ze niet meer open krjjgen", dan zal hij dat ook aiet kunnen wanneer ik •een zekeren indruk op hem heb gemaakt. De persoon komt dan onder een invloeddie sterker is dan zijn gewone wilsinvloed. Wanneer ik nu verder ga sugge- reerendan kan ik hem allerlei houdingen laten aan nemen hij krijgt dan zooals we zouden kannen zeggen een groote mate van buigzaamheid. Zoo kan men door suggestie iemand een aardappel laten eten voor een peer, water laten drinken en hem doen geloovendat het champagne is ja zelfs kan men hem dan suggereeren dat hij dronken is. Wanneer ik verder .een persoondie in behandeling is, toespreek met de woorden: »nu valt ge in slaap", dan krijgt hij werkelijk alle allures van iemand die in slaap valten als hij dan door tegen- suggestie weer .wakker" wordt, zal bij zelf meenen geslapen te hebben. Merkwaardig is het ook, dat zij, die onder den invloed der suggestie verkeerengeen gevoel hebbenmen kan ze zelfs brandwonden toe brengen zonder dat ze dat merken. Ook kan men allerlei hallucinaties opwekken, dat is iets laten zien, wat er niet is, men kan ze toornig doen worden, gevoel van smart te voorschijn roepen, in het kort alle gevoelens opwekken. Nog is het bekend, dat men pijn, b.v. kiespijn, door suggestie kan doen verdwij nen, terwijl men omgekeerd door suggestie het iemand kan laten uitschreeuwen van pijn. Dat is alles heel aardig, maar de vraag is, of er niet iets meer dan een aardig heid achter schuilt, of er niet le een nienwe wetenschap achter steekt en 2e of men die niet kan toepassen. Als het waar is, dat men door suggestie b.v. iemands pijnen kan verlichten, waarom zon men dat dan niet doen De vraag doet zich echter voor, indien iemand weer .wakker' wordt, komt dan de pijn niet terng en nu is gebleken, dat het mogelijk is iemand zoodanig te sag gereeren, dat is in vele gevallen gebleken, dat de pijn in mindere hevigheid terugkeert, of met veel langere tusschenpoozen. Ook is gebleken, dat iemand zoodanig gesuggereerd kan worden, dat hij ook nadat hij .wakker" is geworden, nog onder den invloed der suggestie ver keert dit noemt men de zoogenaamde post-hypnotische suggestie. Zoo kan men iemand suggereeren, dat hij 5 minuten na het ontwaken een glas water kan leegdrinken 't is dan moeilijk zoo iemand daarvan terug te houden, bij zal een glas water zoeken, en zelfs een pretext be denken, wanneer men vraagt, waarom hij het doet. Spr. had zelf eens een jongen gesuggereerd, dat hij niet kon ophouden met zijn handen over elkaar te draaien en ook zelfs nadat hij .wakker" was, bleef hij er mee doorgaan, zonder er iets van te weten, en hij hield niet op voor dat een tegensuggestie had plaats gehad. De vraag is, kunnen we van de suggestie geen nuttig gebruik maken Het lijkt u misschien toe, dat de suggestie niets is, dan wat wijsmakerij, doch dat is werkelijk niet het geval, er gebeurt in dien toestand veel meer, er moet een ver andering plaats hebben onder psychischen invloed, 't Is zelfs gelukt een brandblaar te suggereeren bij een ge voelig persoon waaruit dus blijktdat een psychische invloed zelfs organische veranderingen teweeg kan brengen. Merkwaardig is in dit opzicht de proef van dr. d'Elboeuf. Hij verwekte bij een hoogst gevoelig persoon door sug gestie twee brandblaren en suggereerde, dat de eene pijnloos zou zijn en de ander het gewone verloop zou hebben. Het bleek nu, dat de blaar zonder pijn tweemaal zoo gauw genas als de andere. Nadat men dergelijke feiten had geconstateerd, rees natuurlijk de vraag, in hoeverre de psychische invloed ook op psychisch gebied kon aangewend worden. De eerste wetenschap, die van de feiten heeft gebruik gemaakt, is de geneeskunde, het lag op haren weg zulks te doen. In de laatste dertig jaren heeft men dan ook in Frankrijk, Duitschland, Engeland en ook in ons land in de geneeskunde van de suggestie gebruik gemaakt. De baanbreker voor deze richting is geweest dr. Liébeanlt, een grijsaard, te Nancy, die reeds 20.0ÜC patiënten heeft behandeld. Volgens een statistiek van zijne hand is 98 pet. van de gezonde menschen suggestiebei2 soorten van zieken zijn uitge zonderd n.l. idioten en krankzinnigen. Liébeault heeft door suggestie alle soorten var pijn en ziekten genezen, als nerveuse aandoeningen, verstuiking, nenrastie, hypo chondrie epilepsiest. Vitns-dans, misbruik van mor phine, misbruik van sterken drank. Evenwel meene men niet, dat suggestie een panacé is voor alle mogelijke kwalen. Zoo kan men door haar geen tnbercnlose ge nezen,, doch kan zij aangewend worden, om ook bij de lijders aan deze ziekte het lijden te verzachten de koorts te doen verminderen, de slapeloosheid weg te nemen Uit verschillende statistieken gaat spr. vervolgens in het kort nawat op het gebied der geneeskunde reeds is bereikt., doch meer bepaald wenscht hij de aandacht te vestigen op de resultaten die men op het gebied der paedagogie of opvoedkunde heeft verkregen. Twaalf jaar geleden werden de eerste gevallen van dien aard gepu bliceerd door dr. Bérillon op het congres te Nancy en van toen af rees de vraagof vele gebreken waartegen ouders en onderwjsers niets konden doenniet door suggestie konden worden verholpen. Tot zekere hoogte past de onderwijzer reeds suggestie toe, naar sprekers meening, evenais de geneesheer, want het is zeer de vraag of in vele gevallen bij geneeskundige voorschriften de suggestie niet meer doet dan het geneesmiddel. In gelijken zin werkt ook de onderwijzer door elk woord dat hij gebruist. Het verschil met de gewone toepassing is alleen ditdat de onderwijzer er geen methodisch gebruik van maakt. Als nu eens kan worden aangetoond, dat bij methodische toepassing verschillende gevallen tot hun recht komen en werkelijk vele gebreken kunnen worden verholpen zou het de vraag zijn of we niet verplicht zijn er gebruik van te maken. Dr. Bérillon nu heelt gemeend, naar aanleiding van zijn eerste gepubliceerde feiten, ver schillende experimenten op peadagogisch gebied te moeten doen en heeftin overleg met vele onderwijzersver schillende gevallen behandeld. Dat onderzoek heeft hij in 2 gedeelten gesplitst, waarvan het eene gedeelte was de zoogenaamde clinische peadagogie en het andere zich meer bepaalde tot het tegengaan van ziekelijke afwijkingen. Van verschillende beroemde geneeskundigen kreeg hij de medewerkingo. a. van NordanBanheim en anderen. In 1887 werd door Dr. Bérillon het zielkundig onderzoek gepubliceerd van kindereniijdetide aan kleptomanie liegen en andere karakterstoornissen, sexueele afwijkingen, nagelbijten, bangheid, droomen, snoepzncht, en het bleek dat hij de verschillende gevallen met zooveel succes had behandeld, dat in 1888 op het congres werd aangenomen, dat deze feiten de grondslag moeten zijn voor eene nieuwe wetenschap. Van de conclusie van dit congres werd mededeeling gedaan aan den Franschen minister van onderwjjs en dien van binnenl. zaken. Een tweede mede deeling van het congres betrof de zuiver peadagogische kwestiehet was de vraag, of men in staat zon zijn om b.v. het geheugen van een kind te verbeteren. Opper vlakkig zou men zeggendat ieder mensch een zeker bevattingsvermogen mee krijgt en verder kan men niet gaanin hoeverre de suggestie nu kan helpen, kan men niet met juistheid zeggenwe moeten daartoe de resul taten van het onderzoek afwachten. Dr. Bérillon heeft in een belangrijk werkje zijne denkbeelden daaromtrent ontwikkeld. De vraag is ook gedaan, ot het noodig is, dat men de kinderen in een slapen den toestand brengt. Dr. Gibert uit Havre heeft met bewijzen gestaafd dat men ook in wakenden toestand een volkomen succes kan verkrijgen. Verder leert de statistiek dat van de 10 kinderen tusschen 6 en löjarigen leeftijd, 8 geschikt zijn om ze onder den invloed te doen komen; de grens schijnt ongeveer den 4jarigen leeftijd te zijn. Nog is het gebleken, dat tegen veler meening in de vatbaarheid grooter is naarmate het kind gezonder is. Door enkele voorbeelden door Dr. Bérillon genoemd, werd door spreker uitvoerig geschetst tot welk resultaat men kan komen. Zoo werd een kind volkomen genezen van de gewoonte om de handen in den moDd te steken reeds na de eerste behandeling was verbetering merkbaar, en toch had men te doen met een kind, dat erfelijk belast was de vader was een alcoholicus, de moeder had andere gebreken en ook de grootvader was aan den drank verslaafd. Merkwaardige gevallen werden ook medegedeeld van kinderen met nachtelijke vrees en kleptomanie behept. Vooral het laatste geval was belangrijk. Dr. Bérillon ging daarbj zuiver peadagogisch te werk en wist den löjarigen jongen zoover te brengen, dat hij niet alleen het gebrek atwende, doch ook een der beste leerlingen van de school werd. Een kind van 772 jaar werd door hem behandeld wegens bangheid. In de kliniek gebracht werd het zoodanig door de andere slapende kinderen geïnfluenceerd, dat het ook in slaap viel, het werd in dien toestand gesuggereerd en eenige dagen later was zjn vrees verdwenen, wat door het kind zelf werd op gemerkt, toch was ook dit kind niet van een gezonde familie, zijn zuster leed o.a. aan St. Vitns-dans. Jammer, dat Bérillon niet geeft een statistiek van de zuiver pea dagogische behandelingen, dan zouden-we kunnen zien in hoeverre het mogeljk is, slechte, luie, onoplettende kinderen te beuandelen. Toch zjn verschillende gevallen bekend, bv. dat kinderen door suggestie in staat waren na eene lezing een bladzijde uit het hoofd weer te geven, en uit eigen ervaring deelde spr. mede, hoe hj door suggestie bij iemand dingen, die vergeten waren, in het geheugen terugriep. Belangrjk achtte hj ook de behandeling van een leerling dei H.B.S. met 3jangen cursns, "die, Ijdende aan neuspolyp, door de wegneming daarvan zjn geheugen voor een deel had verloren, en van het vroeger geleerde veel was vergeten. Zjn rap porten werden slecht, hj sliep onrustig enz. Na behan deling door den heer Brack met spr. in de verga dering aanwezig gedurende 10 zittingen in den tijd van 14 dagen, was reeds merkbaar beterschap ingetreden; bet geheugen van den knaap Is weer geheel normaal geworden. Of de verbetering bljvend zal zjn, is nog niet te zeggen, daar de behandeling nog wordt voortgezet. Daar de proefnemingen in Nederland nog niet vele zjn kan spr. niet op meerdere resultaten op dit gebied wjzen. Het doel zjner voordracht acht hj echter al reeds bereikt, wanneer hj de aanwezigen wat heeft te denken gegeven. Aan het eind der vergadering is hj gaarne bereid alle mogeljke inlichtingen te geven, of vragen te beantwoorden. Een vraag, die allicht zal rijzen, nl. of de onderwjzers zelf suggestionisten moeten zjn, wil spr. al reeds beantwoorden. Zjn antwoord daarop is dit, dat zoo iets van den onderwjzer met het oog op de uitge breide studie, die er voor noodig is, onmogeljk zal zjn, doch wat de onderwjzer kan doen is de gevallen aan- wjzen, waarin behandeling door suggestie noodig is. Dat is de practische kwestie. Wat het zuiver wetenschappeljk gedeelte betreft, van het zielkundig onderzoek is nog weinig bekend, 't Is waar, iedereen heeft al eens over suggestie gehoord, doch het zielkundig onderzoek omvat veel meer. Dierijk magnetisme, clairvoyance, gedachten- lezen, al die dingen moeten nog nauwkenrig worden on derzocht, ook het spiritisme, 't Is gemakkeljk zich er af te maken, door te zeggen 't is alles bedrog, maar ne gatie is geen middel om de zaak uit te maken. Spr. zou daarom willen vragen: zjn er personen, die een on derzoek willen meemaken Gaarne is h j bereid te Alk maar een cursus op te richten voor zulk een onderzoek, een cursus die ten deele theoretisch, in hoofdzaak prac- tisch zal zjn. t Is moeieljk thans verder op de zaak in te gaan. Hj besluit daarom met er op te wjzen, hoe in Frankrjk de zaak reeds veel meer belangstelling wekt dan in ons land, hoe daar door Bérillon een inrichting is gesticht, waar 365 doctoren college loopen en een uitgebreid on derzoek naar alle mogeljke kinderziekten en gebreken is ingesteld, hoe in Nederland daarentegen van offieieele zjde nog niets wordt gedaan. Daarom moet het in ons land van niet-officieele zjde komen, doch daarvoor is noodig steun van allen. Ten slotte deelt spr. nog mede, dat het tjdschrift »Psyche" 2 maal per maand zal ver- sch jnen en de abonnementsprjs f 3 per jaar bedraagt. Na de pauze maakt de heer Melchers vau Zuidschar- woude de opmerking dat volgens de meening van den heer P r j e s door suggestie het bevattingsvermogen zou kunnen worden vergroot, zoodat feiteljk de natuur boven haar kracht zou gaan. Hj vraagt verder of het door suggestie mogeljk is erfelijk belaste kinderen te helpen en heeft daarbij vooral het oog op kinderen van dronk aards terwjl hj ten slotte opmerktdat in zeker opzicht naar zijne meening de indruk van het woord

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1898 | | pagina 1