De volkstaal.
Buitenland.
Honderdste jaargang.
1898.
ZONDAG
26 JUNI.
NO. 75. Eerste blad.
AIKMAA RSCHE COUIA.YT.
Deze Courant wordt B 1 n s d a g-, Donde rjd a g-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 9,89 franco door het
geheele rijk t 1.—.
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone advertentfen
Per regel f 9,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
Telefoonnummer3.
Groot is de vreugde der Vlamingen over de behaalde
zegepraal in het belang hunner taal. En inderdaad er
is reden voor. Wat aanvankelijk in veler oog een 'nope-
looze zaak scheen waar sedert 1830 voortdurend voor
is gestreden is een feit geworden het Nederlandsch is
in Belgie als officieele taal met het Pransch gelijkgesteld.
In beide talen zullen de wetsontwerpen worden ingediend,
aan stemming onderworpen en afgekondigdin beide
talen zullen de koninklijke besluiten worden uitgevaar
digd. Van de ambtenaren zal men de kennis van beide
talen gaan eischen opdat het niet meer zal kunnen
voorkomen dat een Vlaamsch burger de bevelen of in
lichtingen der overheid niet verstaat of een beklaagde
zijn zaak voor den rechter hoort behandelen en zijn vonnis
hoort uitspreken in een taal waarvan hij geen woord
begrijpt.
Aan feestelijkheden heeft het natuurlijk niet ontbroken
en grootscher feestelijkheden worden voorbereid. Gelden
worden bijeengebracht voor een standbeeld van Jan Frans
Wiliems den vader der Vlaamsche beweging. Aan de
vreugde der voorstanders is de verbittering der tegenstanders
gelijk. De Walen stellen zich aan, alsof het land zijn onder
gang te gemoet gaat en niets minder wordt beoogd dan een
overheersching van het uitsluitend Eransch sprekende deel
der bevolking door de Vlamingen, ofschoon toch inderdaad
alleen een eind wordt gemaakt aan een stuitende be
voorrechting en te gemoet wordt gekomen aan een recht-
matige grief. Onze zuidelijke buren zijn gewoon sterke
uitdrukkingen te bezigen. Die dit niet weet, zou zich al
licht ongerust maken over bedreigingen als deze dat de
Walen zich woedend en gewapend zullen werpen op ieder
die verdacht wordt van Vlaamschen volkstam te zijn
dat zij de Vlamingen beschouwen als vreemdelingen bin
nen hunne muren en hen weldra zullen boycotten dat
zjj al hun betrekkingen, ook de handelsrelaties, met de
V lamingen zullen afbrekendat de Lniksche fabrikan
ten er overdenken, de Fransche haven Duinkerken te kie
zen voor den uitvoer hunner waren en Antwerpen te
verlaten.
De Walen hadden nooit gedacht, dat het zoover zou
komen. Zij begrijpen het niet. De zaak is hun al te vreemd.
Van daar dat zij de billijkheid van de gelijkstelling der
beide talen niet kunnen inzien. Vandaar hun woede.
En niet alleen de Walen hadden niet verwacht wat thans
is geschied. Wie had het ook kunnen denken na de
afscheiding van Noord-Nederland in 1830, na de zegepraal
van den Franschen geest met behulp van de Fransche
wapenen De wetgeving Fransch.de administratie Fransch,
de rechtspleging Fransch de taal bij het leger Fransch
middelbaar en hooger onderwijs Fransch de gewone
taal van het dagelijkseh leven, zelfs in het Vlaamsche
land Fransch, in de beschaafde en ontwikkelde kringen
en bij allen die daartoe gerekend wenschen te worden.
Vlaamsch, de taal van boeren, werklui, kleine ambachtslui
en dienstboden, wie zou zich niet schamen haar te spreken
en verdacht te worden geen Fransch te kennen Weldra
zou de oude volkstaal meer en meer voor de fakkel der
beschaving verdwijnen in het duister, het veld ruimen
voor het Fransch, en alleen in afgelegen streken blijven
voortleven als een patois, waar een fatsoenlijk mensch
om lacht, en dat hij nog wel eens, zoo uit aardigheid,
uit minzaamheid, met zijn minderen wil spreken.
Het is heel anders uitgekomen. Hoe is het mogelijk
Sedert eeuwen heeft de grens tusschen de beide talen
dwars door België geloopen en wat er ook gebeurde,
hoe sterk het Fransch meestal bevorderd en bevoorrecht
werd, die taalgrens ia ongeveer dezelfde gebleven. Zelfs
in den noordwestelijken hoek van Frankrijk, in Fransch-
Vlaanderen richt men nog ten huidigen dage in het
Nederlandsch het woord tot de kiezers. Alleen da taai
heid van het leven der moedertaal maakt dit mogelijk.
Betrekkelijk weinigen slagen er in, zich met gemak in
een vreemde taal over allerlei onderwerpen te kunnen
uitdrukken. Voor een bevolking in haar geheel schijnt
het bijna onmogelijk een vreemde taal over te nemen.
Naast België levert wel Oostenrijk het sterkste voor
beeld op van het taaie leven der volkstalen. Wij willen
niet spreken van Hongarije, maar van het kleine Bohemen,
reeds sedert eeuwen zoo nauw met het Duitsche Oosten
rijk verbonden. Daar is onlangs in de hoofdstad Praag,
korten tijd geleden het tooneel van straatgevechten en
beroeringen naar aanleiding der bekende taalverordeningen
de beeltenis onthuld van den man, dien de Tsjechen den
vader des vaderlands noemen, van Franz Palacky. Deze
zoon van een armen dorpsschoolmeester heeft gedurende
zijn gansche leven voor de zelfstandigheid van zijn volk
en de taal van zijn volk gewerkt, hij deed het in 1849,
toen hij in den rijksraad Oostenrijk wenschte te maken
tot een bond van een zevental verschillende statenhij
deed het door zijn beroemde geschiedenis van Bohemen,
waaraan hij dertig jaar besteeddeen vóór zijn dood,
in 1876, was hij reeds getuige van de goede vrucüten
van zijn arbeid. Moeilijk echter kon hij verwachten, hoe
sterk en hoe snel de omkeering zich zou openbaren,
waaraan hij zoo krachtig had gewerkt. Immers wat ons
daarvan wordt gemeld is werkelijk buitengewoon.
Voor 50 jaren was Oostenrijk een Duitsche staat, lid
van den Duitschen Bond alleen met Pruisen de eer en
den invloed der leiding moetende deelen. Praag was
Duitsch in den landdag van Bohemen en zelfs in de
gemeenteraden werd Duitsch gesproken. Ook de Tsjechen
spraken onder elkander Duitsch, omdat zij in bun eigene,
nog weinig ontwikkelde taal niet voor alle onderwerpen
geschikte woorden en bruikbare uitdrukkingen vonden,
en omdat Duitsch spreken «fatsoenlijk" was. Gelijk
in Vlaanderen het Vlaamsch, was in Bohemen het Tsje
chisch de taal van boeren en dienstboden. Hoe is dat
alles veranderdVan Duitschland is Oostenrijk los zijn
Italiaansche landen heelt het verloren Hongarije is een
zelfstandig deel der monarchie, en in de overige landen,
waar niet de Duitschers de groote meerderheid uitmaken,
heerscht een heftig verzet tegen het gebruik der Duitsche
taal. Wat niet Duitsch is, de Slaven, Tsjechen en Polen,
eischen voor hun landtaal den voorrang of gelijke rechten.
Krachtig verzetten zich daartegen de Ooatenrijksche
Duitschers, vroeger de leiders, d;. toongevers, de anderen
vooruit in ontwikkeling en beschaving. Hoeveel onlusten
en verwikkelingen van dien strijd nog het gevolg zullen
zijn, is even onmogelijk te gissen, als op welke wijze
ten slotte wellicht, een regeling, een vergelijk gevonden
zal worden. Maar dit schijnt wel bewezen, dat wie een strijd
tegen de volkstaal aanvaardt, zonder het volk zelf te willen
uitroeien, in den strijd het onderspit zal delven.
Een voorbeeld van de taaiheid eener taal op kleine
schaal levert een dorp in het hart van Duitschland nabij
de bekende badplaats Homburg. De bewoners zijn nako
melingen van uitgeweken Fransche hugenoten en of
schoon trouwe zonen van haar nieuw vaderland en op
rechte Duitschers geworden, wekken zij nog heden ten
dage de verbazing van hun vroegere landgenooten door
hun zuiver Fransch en echt Franschen tongval, alleen
een beetje ouderwetsch als uit den tijd van Lodewijk XIV,
BUITSCHEAAB. Het schijnt thans, dat de Regee-
ring inderdaad niet te vreden is met Kiao-tschau den
Doitschen buit in China en vermeent dat daarmede de
dood van de vermoorde zendelingen niet voldoende geboet is.
Thans wordt bericht, dat de Duitsche gezant te Peking,
baron Von Heyking, van het Tsungli-Yamen concessie
voor Duitschers heeft gevraagd voor een spoorweg van
Tientsin naar Tschin-kiang. Tientsin ligt tusschen Peking
en de golf van Petchilihet is de voornaamste plaats
aan de spoorweglijn van Peking naar Pe-tang. Tschin-
kiang ligt dicht bij den mond van de Yangtse-kiang,
niet ver van Nanking.
Dit zou een ontzaglijk lange spoorlijn zijn door een
zeer dichtbevolkte streek. De lijn zou den Hoangho kruisen,
vermoedelijk bij Tsi-nan.
De Duitschers begrijpen blijkbaar, evenals de Russen
dat China in de toekomst behoort aan hen die de spoor
wegen in hun macht hebben.
EGYPTE. De Nijl begint te stijgen. Te Darmali,
16 K. M. ten zuiden van Berber, wordt een geregelde
rijzing van 4 c.M. per dag waargenomen.
Sir H. Kitchener, de Sirdar van het Britsch-Egyptische
leger, is uit Kaïro naar Berber vertrokken en zal, gelijk
de Standard zegt, niet terugkeeren voordat Omdurman
gevallen is.
De strijd om de residentie van den Khalifa belooft
warm te zullen worden als ten minste waar is het
bericht van de Londensche bladen die melden dat de
Khalita in een krijgsraad met zijn voornaamste Emirs
heeft besloten zijn hoofdstad tot het uiterste te verdedi
gen. De strijdmacht der Derwischen zal in het versterkte
kamp te Kerreri, tien mijlen ten noorden van Omdurman,
den aanval van het Egyptische leger afwachten.
EMGEIjAAB. Van het ongeluk op de Theems valt
niet veel meer te vertellen. Het aantal slachtoffers wordt
thans op 36 opgegeven. Er zijn 34 lijken uit de rivier opge
haald en van de nog levend geredden zijn or twee in de
hospitalen gestorven. Het gebruikelijk onderzoek naar
de oorzaak der ramp is Woensdag begonnen en na eenige
formaliteiten tot Donderdag verdaagd.
Naast den hertog en de hertogin van York heeft ook
koningin Victoria een telegram van deelneming gezonden.
De oorlogzuchtige redevoeringen zijn nog niet van
de baan. Zoo zeide de minister van koophandel Ritchie,
deze week in een redevoering in Crystal Palace, dat
wanneer Engeland in China tegen Rusland vijandig was
opgetreden, dit een oorlog met Rusland in Europa en in
Indië en een oorlog met Frankrijk in Europa en in
West-Afrika ten gevolge zou hebben gehad. Zulk een
oorlog kon men niet lichtzinnig beginnen en niemand
zou dit zeker wenschen, maar zulk een oorlog zou noo-
dig kunnen worden en wanneer het noodig was, zou hij
gevoerd worden ook.
FRAWKBIJH, Thans is senator Peytral belast
met de vorming van een kabinet en evenals te voren bij
den heer Sarrien en ook bij den heer Ribct, is het
nieuwe ministerie in de kranten reeds klaar. Het zou
als volgt zijn samengesteld Peytral, minister-president
en binnenlandscha zaken, Delcassé marine, De Freycinet
bnitenlandsche zaken, Dupuy onderwijs Leyques open
bare werken, Jonuart koloniën, Sarrien justitie, Marne-
jouls handel en Viger landbouw.
Een grappenmaker Tournadre heeft van den ver
warden toestand gebruik gemaakt, om een paar senatoren
en afgevaardigden te foppen. Hij telephoneerde aan een
dertigtal van deze heeren, onder den naam van generaal
Hagron en ontbood ze op het Elysée. De heeren, die
zich allen aanstaande ministers waanden, Jiaastten zich
daarheen, maar werden weinig vriendelijk ontvangen.
Geen hunner had begrepen, dat hij gefopt was en, als
men Tournadre mag gelooven, zouden enkelen hem zelfs
geld hebben geboden, als hij wilde beloven niet over de
zaak te spreken
ÏTAIiIE. De krijgsraad te Milaan heeft uitspraak
gedaan in het proces tegen de dagblad-directeuren we
gens hun houding vóór en tijdens het jongste oproer. De
Raad veroordeelde den directeur van de «Italia del Po-
polo" tot zes jaar kerkerstraf, dien van de «Secoio" tot
4 jaar en twee maanden gevangenisstraf, dien van de
«Osservatore" tot drie jaar en de overige beklaagden op
vijf na, die werden vrijgesproken, tot straffen van drie
jaar tot één maand gevangenisstraf.
Nog steeds is men, gelijk in Frankrijk, zoekende
naar een nieuw ministerie. Wel weten de kranten,
ook al weer, gelijk in Frankrijk, telkens een nieuw
stel ministers te noemen, doch even vaak worden die be
richten weder tegengesproken.
SPA1VJE. Een telegram van Cervera van den 28
meldt: De Amerikanen debarkeerden bij Punta Berra-
cos ten oosten van Santiago. De equipages van de Spaan-
sche vloot waren ingedeeld bij het landleger, om den
vijand te bestrijden. De admiraal schetst den toestand
als kritiek.
De minister van oorlog ontving een officieel bericht
uit Santiago meldende, dat na een lang en bloedig ge
vecht de eerste aanval der Amerikanen teruggeslagen is
op Berracos.
Een telegram van den gouverneur van Santiago meldt,
dat de aanval van het Amerikaansche eskader op Siboney
en Daiquiri tot het invallen van den nacht aanhield. De
vijand werd teruggeslagen over de geheele linie, behalve
aan den linkervleugel, waar de Spanjaarden door een
omtrekkende beweging tot terugwijken werden genood
zaakt. De Amerikaansche troepen debarkeerden eenige
kilometers oostelijk van Daiquiri. De Spanjaarden trok
ken in goede orde op het gebergte terug.
De dorpen Siboney en Daiquiri werden geheel verwoest
door de granaten der Amerikanen.
Git Havana wordt gemeld dat een Spaansche Trans
atlantische stoomboot de blokkade forceerde en met le
vensmiddelen Cienfuegos binnenviel.
De Spanjaarden moeten in Santiago 31000 man bij
elkaar hebben, aangevoerd door generaal Pando als op
perbevelhebber en door de generaals Luque en Linares.
Het land om Santiago is in goeden staat van verdediging
door talrijke aarden werken. De strijd is dus tot nu toe
ongelijk. Maar de Amerikanen worden door de opstande
lingen gesteund en, als het waar is, wat uit Amerikaan
sche bron daarover gemeld wordt doch uit Spaansche
tegengesproken dan hebben de Spaansche soldaten
Longer geleden in den laatsten tijd en zijn er zelfs hon
derd paarden van de cavalerie geslacht om het garnizoen
en de inwoners van Santiago te voeden.
VEREEBfTGBE STATES!. Dat de telegrammen
uit New-York omtrent de eerste ernstige ontmoeting
op Cuba, geheel anders luiden, dan die over Madrid,
het ware dwaasheid zich daarover te verbazen. Vermel
den wij dus alleen don inhoud.
Een telegram uit Playadeleste van den 23 meldt, dat
om een uur in den morgen de geheele strijdmacht van
Shafter bij Daiquiri geland was. De Spanjaarden boden
geen tegenstand, met uitzondering van enkele schoten.
De gistermorgen door de «Texas" en de kannonneer-
booten tegen de batterijen tusschen Santiago en Daiquiri
MB
