No. 93. Eerste blad.
Honderdste jaargang.
1898.
ZONDAG
7 AUGUSTUS.
BISMAE€K.
Buitenland.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt D i n s d a g-, Donderdag
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f O,SOfranco door bet
aele rijk f 1.
3 Nummers f 0,®6. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer3.
Prijs der gewone advertentlen
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven f r a u cto aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
»En van de heldenteelt, die de aarde bad doen beven,
Is niemand overig gebleven."
Niemand de oude Keizer en von Moltke zijn overleden.
Keizer Friedrich is niet meer. Ook de tegenstanders,
Keizer Napoleon, Thiers, Gambetta en de Fransche leger
hoofden van 1870 zijn verdwenen. Eindelijk is ook de
laatstede sterkste van allenvan ons heen gegaan.
Bismarck's dood heeft een gansche week alle andere ge
beurtenissen in de schaduw gesteld, en toch was zijn rol
in de wereldgeschiedenis reeds sinds lang geëindigd
maar die rol was zoo belangrijk, zijn aandeel in het werk
zoo groot, zijn invloed zoo beslissend, dat een achttal
jaren van rust hem geen enkelen dag hebben doen ver
geten. Men wist en vergat niet, dat hij meer dan iemand
anders de stichter is geweest der Duitsche eenheid, de
stichter van het Duitsche Keizerrijk.
Dat is zijn werk geweest. Hij heeft het voorbereid,
voortdurend geleid en na de voltooiing bevestigd. Dat
doel heeft hij altijd voor oogen gehad, en in vergelijking
daarmee was al het overige voor hem van ondergeschikt
belang. Hij trachtte het te bereiken met of zonder den
steun van Landdag, of Rijksdag, onder toejuiching of
onder afkeurend gemor van zijn eigen partij, laDgs con-
stitutioneelen weg of door gebruikmaking van de feitelijke
macht. Hij wilde Duitschland vereenigen onder de leiding
van Pruisen en het Huis Hohenzollern. Die daartoe wilde
medewerken was zijn vriend en bondgenootdie dat niet
wilde of zich door bezwaren liet terughouden, was zijn
tegenstander, zijn politieke vijand.
Macht gaat boven recht," zeide hij. Bedoelde hij daar
mede, dat het zoo goed was, zoo behoorde te zijn
Wij gelooven niet, dat Bismarck zich met die vraag het
hoofd heeft gebroken. Voor hem was hes genoeg, dat het
in de hooge politiek feitelijk zoo is. Wilde Duitschland
dat in Europa zijn gevoelen geëerbiedigd, en aan zijn
stem gehoor gegeven wordt, dan moet het niet langer
een samenhangsel zijn van een aantal staten en staatjes,
waarvan de twee machtigste voortdurend wedijveren om
den voorrang en daartoe langs allerlei wegen den steun
zoeken van de kleineredan moest één staat de leiding
hebben, en dat moest Pruisen zijn. Die staat moest mach
tig zijn, moest een sterk leger en een voldoende vloot
hebben omzoo noodigzijn mededinger met geweld
buiten den Bond te dringen en zich door de kleinere
staten te doen volgen. Dat was de eerste zorgen toen
aan die voorwaarde voldaan was, werd van een geschikte
gelegenheid gebruik gemaakt om Oostenrijk te dwingen
zijn plaats in Duitschland af te staan en zijn zwaartepunt
oostwaarts te zoeken. Door spoedig vrede te sluiten en
daarbij van elke aanwinst van grondgebied ten nadeele
van Oostenrijk af te zien, werd inmenging van Frankrijk
voorkomen. Zoo werd de Noord-Duitsche Bond gesticht
met den Pruisischen Koning als hoofd en legeraanvoerder.
Het had Bismarck moeite gekost den Koning van Prui -
sen voor dit plan te winnen. Vooral een oorlog met
Oostenrijk vond aanvankelijk sterke tegenkanting. Toen
het werk echter tot dusverre zoo bijzonder goed was ge
lukt, had hij niet alleen 's Konings vertrouwen voor goed
gewonnen, maar vergaf hem ook de meerderheid van den
Pruisischen Landdag zijn zware constitutioneele zonden,
en werden nieuwe gelden tot versterking van leger en
vloot toegestaan. Met toepassing van algemeen en recht-
streeksch stemrecht werd de eerste Rijksdag door hot
Duitsche volk gekozen, en Bismarck werd Bonds-kanselier.
Frankrijk had de toeneming van de macht van Pruisen
en de stichting van den Noord-Duitschen Bond mot leede
oogen gezien. Reeds bij den oorlog met Oostenrijk had Napo
leon getracht tusschen beide te komen, doch te laat. Toen en
bij latere gelegenheden kwam tevens zijn begeerte naar uit
breiding van grondgebied aan den Rijn aan het licht, en
Bismarck maakt daarvan gebruik voor het sluiten van trac-
taten met do Zuid-Duitsche Staten. Het was kennelijk, dat
Frankrijk de machtsontwikkeling van Pruisen zon tegen
gaan en zijn invloed in Duitschland trachtte te vermin
deren het was kennelijkdat het op uitbreiding van
grondgebied belusten er op uit was de Zuid-Duitsche
Staten vijandig tegen Pruisen te stemmen maar dan was
ook een oorlog met Frankrijk onvermijdelijk en moest
er gezorgd worden voor dien oorlog gereed te zijn.Toen
weldra bij een gezochte gelegenheid de Fransche gezant
stoute en dreigende taal begon te spreken, toen von
Moltke verklaarde gereed te zijn en de Koning besloten
was niet voor Frankrijk terug te treden was het voor
Bismarck duidelijk dat het beter was het uitbreken van
den oorlog te bespoedigen dan te vertragen. Frankrijk
heeft het vuur aangelegd, en Bismarck, overtuigd dat het
op geen gunstiger oogenblik kon uitbreken heeft het
aangeblazen. Hij wensehte de beslissing, en duchtte ge
vaar van Napoleons heimelijk stoken en wroeten bij elke
vertraging. Overmoed bracht Frankrijk tot den oorlog
en Bismarck zorgde er voor dat hij niet werd ontweken
De oorlog brak uit, en men weet met welk gevolg. Ge
heel Duitschland, ook de zuidelijke staten, stonden aan
de zijde van Pruisen, en te Versailles werd het Duitsche
Rijk gesticht met Pruisen3 Koning tot Keizer en Bis
marck tot Rijkskanselier.
Het nieuwe Duitsche Rijk moest bevestigd worden,
ook door het bondgenootschap of de vriendschappelijke
gezindheid van andere statenen Bismarck heeft ook
daarvoor uitmuntend gezorgd. Bij het einde van den
Russisch-Turkschen oorlog verdedigde hij de belangen
van Oostenrijk in het oosten tegenover Rusland. Oosten
rijk reeds aanstonds na den oorlog met Pruisen door
zijn overwinnaar geëerbiedigd en ontzienschonk zijn
vroegeren tegenstander vertrouwen en werd zijn bond
genoot. "Weldra trad ook Italië toe, en het Drievoudig
Verbond kwam tot stand. Maar ook Rusland, nog altijd
mokkende over de verijdeling van zijn plannen in Turkije,
moest worden verzoenden Bismarck heeft zich op
allerlei wijze beijverd die verzoening te bewerken, wat
hem vooral gelukte, nadat Keizer Alexander III zijn ver
moorden vader was opgevolgd. Met dat doel werkte hij
den opstand in Polen tegenen koos hij de zijde van
Rusland tegen den eersten vorst van Bulgarije, don bjj
Rusland gehaten Battenberger. Ook met Engeland wist
hij in de koloniale politiek op goeden voet te bljjven.
Met den jeugdigen Keizer Wilhelm II bleek samen
werking voor den machtigen, onverzettelijken, alles lei
denden kanselier spoedig onmogelijk. Het kostte hem
moeite zich terug te trekken. Toen hij het eindelijk deed, be -
greep hij beter nog dan eenig ander dat het voor goed zou zijn.
Water daarna ook niet naar zijn zin moge zijn gegaan, hij
heeft de voldoening gehad zijn buitengewoon groot aan
deel in het groote werk steeds algemeen erkend en ge
ëerbiedigd, en tot zijn laatsten levensdag, dat werk zelii
het Duitsche Rijk, hecht en sterk te zien. Meer dan
één hebben er toe meegewerkt, met uitnemende krach
ten maar de ontwerper, de altijd waakzame, niets ont
ziende, nooit versaagde, voor niets terugdeinzende, nooit
ontmoedigde voorbereider, verzorger en bevestiger is
Otto von Bismarck geweest. Voor zich heeft hij op zijn
grafzerk geen anderen titel begeerd dan van een trouw
Duitsch dienaar van Keizer Wilhelm I.
BEIiGIE. Het Comité maritime international" zal
op 28, 29, 30 September en I October a.s, te Antwerpen
een nieuwe bijeenkomst houden, hoofdzakelijk ter beraad
slaging over de aanvaring en de verantwoordelijkheid
van de eigenaars der schepen.
In de petroleu-reservoirs van Duinkerken heeft een
zware brand gewoed. Er zijn 50,000 hectoliter petroleum
verbrand.
DKKfEMA.RSi.BlV. De tachtigjarige Koningin schijnt
ernstig ongesteld te zijn geweest. De prinses van Wales
(haar oudste dochter) is naar Kopenhagen vertrokken.
Volgens latere berichten is de toestand gunstiger.
DUITSCHE AAD. Prins Herbert Bismark 'heeft
door de >Hamb. Nachr." de volgende dankbetuiging
bekend laten maken
>De tallooze uitingen van diepe smart en warme
deelneming die het onvergankelijk aandenken aan mijn
grooten vader gelden nemen zulk een overweldigenden
omvang aan dat het onmogelijk is den rouwdragenden
afzonderlijk voor hun trouw tot na den dood dank te
zeggen. Uit alle vijf de werelddeelen weerklinkt de
smart die de familie aan de baar ternederdrukt en het
doet mij leed niet elke betuiging te kunnen beantwoorden.
»Ik verzoek den Duitschen bladen deze woorden te
willen opnemen en dank in den naam van de naaste
verwanten van gauscher harte allen die door troost
woorden en bloemenzendingen van ongekende pracht
uiting hebben gegeven aan den rouw die ons land vervult-."
Volgens den schilder Lenbach die kort na Bis
marck's dood een bezoek aan Friedrichsruhe bracht, zou
de koele houding van Bismarck's nabestaanden ten
opzichte van den Keizer veroorzaakt zijndoor dat de
geheele familie radeloos was.
De dames weenden, prins Herbert lag lijdende te bed
en graaf Rantzau, die altijd kalm en tot handelen gereed
is, zag er bleek en afgemat uit. De laatste dagen van
den overledene hebben de familie zwaar aangegrepen.
Bovendien is het huis niet veel meer dan een geriefelijke
boerenwoning, zegt Lembach ten eenenmale ongeschikt
voor drukte. Alles lag overhoopvoorwerpen van dnge-
lijksch gebruik waren over alle kamers verspreid, tafels
en tafeljes waren overladen met brieven en telegrammen
van deelneming, verzoeken van vorstenhuizen en regee
ringen om de begrafenisplechtigheid te mogen bijwonen
enz. Daarvan was nog maar een heel klein deel gerang
schikt en nog V9el minder beantwoord. Er waren geen
banden genoeg.
De plechtige lijkdienst, voor de nagedachtenis van Bis
marck is den 4 te Berlijn in de Kaiser Wilhelm Geddcht-
nissJcirche gehouden. Het bedehuis was eenvoudig maar
indrukwekkend versierd.
De geheele officieele wereld ongeveer was daar met den
Keizer en de Keizerin vereenigd, ook het volledig corps
diplomatique, de Rijkskanselier, ai de Ministers, enz. enz.
In de kerk waren voor de familie Bismarck plaatsen
vrij gehouden, maar zij zijn ongebruikt gebleven.
De stad had zich in rouw gestoken. Niet alleen de
openbare gebouwen maar ook de meeste winkels waren
gesloten, en bijna huis aan huis hingen rouwvlaggen.
FHIA1VKRIJK. De veroordeelde Judet van het
Petit-Journal is van het vonnis, waarbij hij wegens laster
der nagedachtenis van Zola's vader, veroordeeld is, in
hooger beroep gekomen. Zeer langzaam aan begint er
eenig meer licht te schijnen op de Dreyfus-zaak.
Graaf Christiaan Esterhazy, door de Siècle geïnterviewd,
verklaarde dat hijzelf de schrijver is geweest van de ge
schriften, welke zouden zijn uitgegaan van de gesluierde
dame." Hij had zich daartoe geleend op aandringen van
commandant Esterhazy, die aan generaal De Pellieux den
oorsprong van hot geheime stuk wilde duidelijk maken.
Graaf Christiaan voegde hier aan toe, dat hij van deze
feiten mededeeling heeft gedaan aan den rechter van
instructie Bertulus.
Deze openbarende bekentenis is vermoedelijk te danken
aan de zeer gespannen verhouding tusschen majoor Ester
hazy en zijn hier bovengenoemde neef Christiaan. De
majoor heeft toch, zooals onlangs bericht werd, zijn neef
bedrogen bij eene geldbelegging en de bekentenis, over
de geheime stukken en de gesluierde dame, zijn zeker
een wraakneming van den bedrogen neef op zijn oom.
SPAIVJE. Tegenstrijdigheid blijft het kenmerk der
tijdingen al naar zij van Spaansche of Amerikaansche
zijden komen.
Uit Madrid wordt gemeld dat de conferentie van Sagasta
omtrent den vrede een waarlijk nationaal karakter heeft
aangenomen door het besluit des ministers om alle partij
leiders te raadpiegen. De regeering heeft nog geen enkele
beslissing genomenals de meening der staatslieden ten
gunste van voortzetting van den strijd mocht uitvallen
dan zou de regeering aan de Kroon de vrijheid geven
om andere raadslieden te kiezen.
Robledo heeft zich verklaard vóór de voortzetting van
den oorlog. De andere partijleiders nemen een gereser
veerde houding aan.
Volgens berichten uit Washington is de vrede zoo goed
als gesloten, en kan de Amerikaansche regeering maat
regelen nemen voor de instelling van het militair bestuur
op Cuba.
Een telegram uit Havana meldt dat de Spanjaarden
de opstandelingen bij Monte Verde hebben geslagen en
hun zware verliezen hebben toegebracht.
Kolonel Saint Martin is gefusilleerd wegens de over
gave van Ponce zonder strijd.
VEREENICiDK STATEA. Een telegram van
2 Aug. uit het hoofdkwartier op Portorico meldt, dat
de Spanjaarden te Aibonito staan en door vijfduizend
Amerikanen aan de voor- en de achterzijde worden be
stookt. De hoofdmacht der Amerikanen is op 22 mijlen
van Aibonito. De Spanjaarden hebben een sterke stelling.
Met de gezondheidstoestand in het leger schijnt het
er zeer treurig uit te zien. Aan de Times werd den 4
uit New-York geseind
De generaals van het leger bij Santiago hebben de
verantwoordelijkheid op zich genomen om den toestand
der troepen bekend te maken. In een adres aan Shafter
verklaren de generaals, dat het leger onmiddelijk dient
te worden gerepatrieerd, als men niet wil, dat het ge
heel omkomt.
De troepen zullen nu onmiddelijk naar de Vereenigde
Staten worden teruggezonden.
Oude spiegels.
In de Académie des Sciences te Parijs heeft de heer
Berthelot spiegels vertoondte Sofia ontdekt en on
geveer 1500 jaren oud. Zij zijn van glas met louter lood
bekleed en merkwaardig helder.
A T .1 K 81.
De correspondent der »N. R. Ct." te Batavia seinde
den 4
Luitenant-Kolonel Willems is Maandag naar Telok
Semawé vertrokken om er een legerkamp in te richten
voor 2]/2 bataljon, die een tucht gaan maken door Pas-
sagan. Toekoe Oemar en Panglima Polim zijn op het
oogenblik, naar het heet, in Langga.