No. 107
Honderdste jaargang.
1898.
VRIJDAG
9 SEPTEMBER.
Amsterdamsche Brieven.
ALKMAARSCHË COURANT.
Deze Courant wordt Blnsda g-, Donderdag
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar ff O,SO franco door het
geheele rijk 1 1.
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone advertcntlen:
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven f r a n c'o aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
Telefoonnummer3.
XXXI.
Woensdagavond.
De derde dag der feesten.
Bij de zwakke pogingendie ik zal aanwenden om
daarvan eenig idee te geven word ik geslingerd tusschen
twee zaken van bekommernis. Ik heb gezien de groote
ruimte waarop ik in een vorig nummer van dit blad
heb beslag gelegd die mij een blos over zooveel arrogantie
naar de wangen heeft gejaagd en ik besefdat ik niet
andermaal bij de redactie mag aankloppen met het ver
zoek, om weder zooveel kolommen tot mijne beschikking
te stellen. Aan den anderen kant heb ik echter weer
zooveel gezien en zooveel meegemaakt sedert mijn laatste
epistel verzonden werddat er wel een heele courant
mee zou zijn te vullen. Moge de beschermheilige der
journalistiek mijne pen besturen om tusschen die twee
klippen door te zeilen.
Laat mij vóór alles beginnen met te roemen in het
ordelijke en het algemeene der feestvreugde, die in onze
goede veste heerscht. Een wijsgeer heeft eens verkondigd,
dat niets zoozeer een tijdelijke algemeene verbroedering
tot stand brengt als gebeurtenissen, die groote blijdschap
of diepe smart veroorzaken. Het bewijs voor het eerste
deel dier stelling levert thans Amsterdam vooral
's avonds schijnt hetof alle afscheidingen en barrières
zijn weggevallen ieder, die mee wil feestvieren, is
welkom: het eenige criterium, waarnaar gevraagd wordt,
is de liefde voor net Vorstenhuis. Op dat punt concen
treert zich alles en zelfs ontstaat daaruit een soort fana
tisme; wie der Koningin geen goed hart toedraagt, doet
in deze dagen het verstandigst thuis te blijven.
Ook heden werd de dag weder ingewijd met koraal-
muziek op bazuinen van verschillende kerktransen. Nog
maar kort geleden waren de laatste feestklanken uit de
drukste gedeelten der stad weggestorven, of de plechtige
tonen uit den hooge noodden uit voor nieuw festijn
hetgeen in deze dagen gelijk staat met nieuwe hulde aan
onze jeugdige Vorstin.
Met versche krachten toegerust stroomden kort daarna
honderden naar den Dam thans meer dan ooit het mid
delpunt der stad. Op de Beurs kwamen samen de leden
van den Nederlandschen Zangersbond die zouden deel
nemen aan de aubade vóór het Koninklijk Paleis. Even
vóór half elf trokken zij in goede orde door de Zoutsteeg
en de Graven- en Eggertstraten naar den Dam waar
de heer J. Ferd. Roeske den dirigeerstaf zwaaide. Voor
zooveel mogelijk kwam er stilte in de gonzende massa
en statig klonk daarop het „Wilhelmus" van Nicolaas
Beets door de lucht. De grijze dichter had voor zulk een
schoon doel al de warmte van zijn vaderlandsch gemoed
uitgestort en er ging een schok van aandoening door de
menigte toen daar die 900 mannen met volle zeggings
kracht zongen
Wilhelma van Nassouwe
Tot Koningin gekroond 1
U bljjit het Volk getrouwe
Dat U zijn liefde toont.
In U zien wij herleven
Wat ons herleven doet:
Ten top van eer verheven
Oranjes Naam en Bloed.
Wilhelma van Nassouwe
Draag lang en blij de Kroon
Wij steunen op Uw trouwe
Zoo steune God Uw troon
Zoo blijven U bewaken
Zijn god'lijk oog en hand
En alle harten blaken
Voor U en 't Vaderland.
Dat was treffend schoon en voor mij is van dit lied
de indruk het levendigst gebleven. Wat intusschen niet
wegneemtdat ook het daarop volgende koraal (Nun
danket aüen Gott met Nederlandschen tekst) het melo
dieuss „Hollands Glorie'' van Dr. H. G. H. Groenewegen
op muziek van Richard Hol en het overbekende ,,Vlag-
gelied" van Dr. J. P. Heye, muziek van Joh. J. H. Ver
hulst, met aandacht werden aangehoord en met donderend
applaus werden beloond. In die toejuichingen deelden
ook de muziek van het 3e, 5e en 7e regiment infanterie
en van de Koninklijke Militaire Kapel van het regiment
grenadiers en jagers, onder leiding der kapelmeesters.
Nauwelijks klonken de eerste tonen over den Dam of
de Koningin verscheen op het balcon van het Paleis
vergezeld door de Koningin-Moeder en den Prins en
de Prinses von Wied. H. M. droeg een licht groene
japon, terwijl Hare Moeder in paarlgrijze zijde was gekleed.
Aan den leider der aubadeden heer Fred. Roeske
viel de eer te beurt van de Koningin een hartelijke
dankbetuiging te ontvangen voor zich en zijne zangers.
Deze daad van waardeering werd door het, nauw op
elkaar staande publiek warm toegejuicht.
Pas was de aubade afgeloopen of door H. M. de
Koningin werd in het gele salon ten Paleize de com
missie ontvangen voor de feestelijke receptie in de
hoofdstad van H. M. de Koningin. Door haar werd de
gedenkplaat aangeboden, ontworpen door den heer J. G.
Wienecke. H. M. betuigde hiervoor Haren hartelijken
dank en zeide zich te verheugen dat dit kunst-genre
in Nederland weer meer in eere komt.
Vervolgens werd de Commissie tot aanbieding van de
oorkonde, behoorende bij het Gedenkraam in de Nieuwe
Kerkbinnengeleid en voorgesteldwaarna de heer
J. A. Sillem een kort historisch overzicht gaf en de
verschillende figuren verklaarde. Dit wekte de bijzondere
belangstelling van de Koningin die zich met de ont
werpers en uitvoerders, de heeren Mengelberg en Schouten,
geruimen tijd onderhield.
In een ander deel der stad op de terreinen achter
het Rijks Museum werd inmiddels met niet minder
groote animo feestgevierd. Daar waren reeds om 10 uur
de volkswedstrijden begonnen onder leiding der Amster
damsche Gymnastiek-Onderwijzers-Vereeniging, Zij waren
verdeeld in twee groepen: A. Wedstrijden voormannen,
gesplitst in 1°. Wedloop over een 200 M. lange baan
met een keerpunt2°. Wedloop met hindernissen over
een baan van 110M., 3°. Mastklimmen in masten zonder
zeep met een bel bovenaan die moest worden geluid
4°. Hoog springen te beginnen met 0.80 M., 5°. Enteren,
waarbij de kortste tijd de prijsverdeeling bepaalde
B. Wedstrijden voor jongens (14—18 jaar) gesplitst in
1°. Wedloop met hindernissen, 2*>. Boegsprietloopen, 8".
Tonrniterij, 4°. Wagentrekken, 5°. Vèrspringen en 6°. Ton-
kruien. Al die schoone zaken kunnen wel-is-waar niet
gerangschikt worden onder de noch nie dagewesene, maar
zij komen te Amsterdam slechts eens in het jaar terug
en dan valt er over gebrek aan belangstelling niet te
klagen. Aan de gewone grappige tooneelen ontbrak 't
ook nu niet en om het leed van anderen werd even
hartelijk gelachen als altijd. Omstreeks 12 uur was dit
nummer van het programma afgewerkt.
Toen kwamen de gymnasten aan het woordverte
genwoordigd door de gewesten Noordholland, waarbij ook
«Kracht en Vlugheid'' van Alkmaar, Zuidholland, Zee
land, het Noorder-, Midden- en Zuider-Gewest, alsmede
de afdeeling «Koloniën Sparta" van Willemstad op
Curatyao) van het Nederlandsch Gymnastiek-verbond.
Het was een wellust voor de oogen die kloeke rappe
jongemannen met onberispelijke correctheid de verschil
lende commando's te zien uitvoeren. Jong Holland
deed zich hier van zijn voordeeligsten kant kennen.
Eerst werd een groote repetitie gehouden om de volko
men zekerheid te hebben dat er straks wanneer de
Koninginnen zouden zijn aangekomen niets aan de
uitvoering zou haperen en daarna werden gedurende een
half uur oefeningen gehouden die met toenemende be
langstelling werden gevolgd.
Na één uur begon er echter tevens nog meer woelig
heid op het terrein te komen de blikken wendden
zich telkens naar het terrein van de P. G. Hooftstraat
naast het Stedelijk Museumwaar om half twee de
Koninklijke Stoet werd verwacht. Deze had ten 1 uur
het Paleis op den Dam verlaten omdat H. M. de Ko
ningin en H. M. de Koningin-Moeder Haar verlangen
hadden te kennen gegeven een bezoek te brengen aan
het Paleis voor Volksvlijt, waar de Gouden Koets was
tentoongesteldhet huldeblijkwaartoe door zooveel
Amsterdammers van groote Oranje-liefde maar weinig
financiëele draagkracht hun penningske was geofferd.
Getrouw aan den vasten stelregeldat geen geschenken
bij de Troonsbestijging zouden worden aanvaardhad
H. M. de Koningin ook voor dezen koets geen uitzon
dering kunnen maken maar van Haar groote ingeno
menheid met het sympathieke denkbeeld, uit het gemoed
des Volks voortgesproten, wilde zij blijk geven door
Haar eerste bezoek dit huldebetoon te doen gelden.
Nauwelijks had de stoet het Koninklijk Paleis verlaten
of in de Kal verstraat werd namens het Comité tot ver
siering van dezen verkeersweg door de dochtertjes der
heeren Schuhmacher, Citroen en Julius Huf leden van
dit Comitéaan de Koningin en de Koningin-Moeder
bouquetten aangeboden die door H.H. M.M. onder de
vriendelijkste dankbetuiging werden aanvaard. De Ko
ningin-Moeder kuste bij deze gelegenheid het handje der
jongejuffrouw Huf.
Verder werd langs het Sophiaplein, de Reguliersbree-
straat, het Rembandtplein en de Utrechtschestraat waar
overal de Vorstinnen de hartelijkste toejuichingen had
den in ontvangst te nemen, die met de bekende minzaam
heid werden beantwoord, werd de stichting van Sarphati
bereikt.
De koets was opgesteld op eene estrade in de groote zaal.
In de versierde vestibule van het Paleis voor Volks
vlijt werd H.M. ontvangen bij monde van den eere-voor-
zitter dr. J. Th. de Visser, door den heer J. H. van
Eeghen voorzitter van het eerecomité, door de overige
leden van het eerecomité en door alle bestuursleden.
Bij de bezichtiging van «De Gouden Koets" werden
de Koninginnen verwelkomd met het Wilhelmus, uitge
voerd door een muziekkorps, dat op het balcon van het
Paleis voor Volksvlijt had post gevat.
Bij het binnentreden in de zaal bood het I4-jarige
dochtertje van Dr. de Visser aan de Koninginnen een
fraai bouquet terwijl de Koningin-Moeder een bloe
menhulde in ontvangst nam van Cato Klaassen, het
dochtertje van den kommandant der Eerewacht «Klein
maar Dapper." Ook de prinses von Wied ontving een
mooien ruiker.
Vervolgens werd de Koningin door dr. de Visser toe
gesproken. Het bestuur van de Vereeniging tot aanbie
ding van een huldeblijk aan Uwe Majesteit dus sprak
hij betuigt zijn eerbiedigen en innigen dank aan U
voor dit bezoek. Met die hooge vreugde mengt zich de
blijde hoop, dat het geschenk dat thans door Uwe
Majesteit moest worden afgewezen, op een later tijdstip
door Uwe Majesteit zal worden aanvaard. Echter ver-
gunne Uwe Majesteit mij de plechtige verzekering, dat
de grondtoon, zoowel die van blijdschap als die van
verwachting, de gehechtheid is en blijft aan Oranje en
Vaderland.
Ook thans rijst uit den boezem van duizenden de bede
op, dat God voor Nederland Koningin Wilhelmina spare.
De Koningin dankte op zeer innemonde wijze, daarop
haar groote sympathie betuigende voor dit geschenk van
het volk. Zij gaf de stellige verzekering, dat het geschenk
later door Haar zou worden aanvaard.
Bij de rondwandeling in het Paleis roemde H. M. zeer
de uitvoering van den Gouden Koets. Voorts bracht Zij
de aardige jongens van «Klein maar Dapper" in verruk
king door tegenover den commandant en de officieren de
houding dezer eerewacht te prijzen.
Tot de bijwoning der plechtigheid waren nitgenoodigd
eenige verpleegden uit: Burgerweeshuis, R. C. Maagden
huis, Port. Israël. Jongensweeshuis, R. C. Jongenswees-
hais, Ned. Israël. Meisjesweeshuis en -Jongensweeshuis,
Diaconie-Weeshuis, Geref. Wees-, Oude Mannen-en Vrou
wenhuis, Hersteld Evang. Luth. en Evang. Luth. wees
huis, weeshuis «De Oranje-Appel", Portugeesch Israël.
Meisjes Weeshuis, benevens liefdezusters van het Zuster
huis der Doopsgezinde Wijkverpleging, Moederhuis der
protestantsche gemeente, het Kinderziekenhuis, Hervormd
Diaconessenhuis, Vereeniging voor Ziekenverpleging, Dia
conessen der Evangelisch Lnthersehe gemeente, Gerefor
meerde Ziekenverpleegsters, Ziekenverpleging van de Vrije
gemeenteIsraëlietische Ziekenverpleging en eindelijk
deputatiën van marine en leger.
Van de vestibule tot in de zaal rondom de Gouden
Koets, waren en haie opgesteld, de leden van de Eere
wacht «Klein maar Dapper".
Bij het verlaten der zaal hiei een zangkoor het Oude-
Wilnelmus aan en werd uitgeleide gedaan op dezelfde
wijze als bij de ontvangst.
De gereedstaande rijtuigen werden vervolgens weer
bestegen en nu ging het langs het Westeinde, de Stad
houderskade en de P. C. Hooftstraat naar het feestter
rein waar de komst der Vorstinnen door zooveel klop
pende harten werd verbeid. Nauw hadden H.H. M.M.
het terrein betreden, of eenige duizenden postduiven wer
den losgelaten, die luid klapwiekende het luchtruim kozen
en na eenig aarzelen in verschillende richtingen wegvlo
gen om in tal van plaatsen door hun terugkeer in het
hok te verkonden, dat de Koninginnen achter het Rijks-
Museum waren aangekomen. Zij, die deze wedvlucht hadden
georganiseerd, hadden daarvan veel succes, want uit alles
bleek, dat H.H. M.M. den groet der luchtboden bijzon
der op prijs stelden. Ook mag hier wel vermeld, dat
onze tegenwoordige Minister van Oorlog dezen tak van
sport, die in de militaire wereld van andere landen zeer
de aandacht trekt krachtig aanmoedigt door ZExc.
waren voor deze wedvlucht twee verguld zilveren, twee
zilveren, twee bronzen medailles en twee diploma's uit
geloofd. Voorts waren 61 medailles beschikbaar gesteld
door bekende Amsterdamsche particulieren en 20 diplo
ma's door de postduiven-vereeniging Columba.
Nadat H.H. M.M. hadden plaats genomen, de Koningin
gekleed in lichtblauw en de Regentes in lilazijde, werd het
eerst Haar aandacht gevraagd voor den prijskamp der
deelnemers aan de volkswedstrijden en daarna voor de
huldebetooging van het Nederlandsch Gymnastiek-Ver
bond, bestaande in een vaandel-défilé, gemeenschappelijke
staafoefeningen (vier in getal) en Algemeene Turnoefe
ningen. Er werd kranig gewerkt en fraaie athletieke
standen, op wier gelijkvormigheid niets was aan te mer
ken, werden aangenomen. Voeg daarbijdat het weder
buitengewoon fraai wasdat zich een prachtige bijna
italiaansche hemel boven Amsterdam welfde en de zonne
stralen op het open terrein achter het Rijks Museum de
poriën van den huid der deelnemers aan de wedstrijden
deden openspringen en gij kunt u voorstellen dat ook dit
nummer een groot succes was. Men verzekerde mij, dat H.H.
M.M. nog nooit bij oefeningen op een dergelijke groote
schaal tegenwoordig waren geweest en uit dat oogpunt
was de betooging tegelijkertijd een welkome propaganda
voor de gymnastiek, die in ons land zooveel terrein heeft
verloren door de sport. Met welgevallen keken de Koning
innen naar de keurige evoluties welk woord men niet
ten kwade uitlegge en herhaaldelijk gaven Zij te ken
nen, dat deze hulde der Hollandsche spes patriae niet
licht uit Haar geheugen zon worden gewischt. Zij, die
zich voor de voorbereiding veel moeite hebben getroost,
werden aldus ruimschoots beloond.
Thans kwam het hoofdmoment van den middagde
historische optocht. Maanden lang van ingespannen arbeid
en oudheidkundige studiën zijn noodig geweest om het
gelukkige denkbeeld van zulk een optocht tot uitvoering
te brengen, 't Zijn vooral de heeren A. N. J. Fabius en
A. Reyding de eerste vooral bekend door zijn Oud-
Holland van de Tentoonstelling, de tweede door zijn
populaire revues die zich hiervoor ontzaglijke moeite