Buitenland.
hebben gegeven. De leiding van het geheel was dan ook
toevertrouwd aan den heer Fabins, terwijl de costumes
speciaal voor deze gelegenheid waren vervaardigd naar
oorspronkelijke teekeningen van den heer Reijding.
De stoet had zich opgesteld op het terrein van het
Buitengasthnis en was vandaar door de Constanten
Huygenstraten, Yondelstraat, Stadhouderskade, Hobbema-
straat, P. C. Hooftstraat en van de Veldestraat naar het
Feestterrein getrokken. Aan de samenstelling zouden
eenige kolommen gewijd kunnen worden, maar dan zou
ik weer in mijne vorige uitvoerigheid vervallenLaat mij
daarom volstaan met mee te deolen, dat de optocht werd
gevormd door leden van een groot aantal werklieden-
vereenigingen en dat het keurenvendel »Prins Manrits"
zjjne gewaardeerde medewerking verleende. De eerste
groep gaf een aanschouwelijk beeld van »De Grondlegger
van den Nederlandschen Staat"; de tweede van «De
Bevestiging van den Staat te Land, ter Zee en in de
Koloniën"; de derde van «De Gouden Eeuw der Republiek.
De bloeitijd van kunsten en wetenschappen in het land van
Rembrandt, voor en na den vrede van Munster." De stoet
werd geopend en gesloten door een detachement cavalerie
met muziek en bevatte niet minder dan 23 onder-afdee-
lingen. Alle costumes waren «naturgetreu" en muntten
door fraaie kleuren en kunstzinnige opvatting. Ik
uit
karakteris-
weet zeer goed dat ik met deze algemeene
tiek geenszins recht doe wedervaren aan het vele schooiie,
dat te zien werd gegeven en dat de gelukkige uitvoering
vermelding verdiende van de hoofdfiguren, maar dan zou
ik zeker niet de klip ontzeilen, dien ik mij zoo stellig
heb voorgenomen te vermijden.
't Liep al naar half drie toen de stoet op het terrein
was aangekomen en met den ommegang was bijkans een
half uur gemoeid. Geen enkele minuut verzwakte echtei
de belangstelling bij H. H. M. M.; blijkbaar apprecieer
den Zij het bijzonder, dat niets was verzuimd gelaten
om deze hulde zoo grootsch mogelijk te maken. Dit is
juist zulk een lieve karaktertrek van de jeugdige Ko
ningin dien Zij van Hare Moeder heeft overgenomen
Zij "weet zoo volkomen te waardeeren de groote beslom
meringen die aan de volvoering van een schitterend
plan zijn voorafgegaan en geen zoeter poëzie 18 denk
baar dan uit Haren mond woorden van erkentelgkheid
te hooren. Ik houd er mij dan ook van overtuigd dat
allen die meewerkten tot den historischen optocht zich
meer dan vorstelijk beloond hebben geacht door de in
nemende wijze waarop de Koningin den ganschen stoet
met de oogen volgde.
Nauwelijks was de optocht weggetrokken om op een
langen weg door de stad de «He's" en de »Kijk ereis, hoe
prachtig" te oogsten of een aantal deputaties van Am-
iterdamsche werklieden naderden de Koningin om llaar
een adres van hulde aan te bieden. Ook daarbij weder
dat moedige danken dat vriendelijke erkennen der lof
felijke bedoelingen eenvoudig, maar daardoor zoo het
stempel dragend van oprechtheid die dubbel treft.
Ik heb in deze schets niet telkens meegedeeld, wan
neer de geestdrift zich niet langer liet weerhouden en
uitbarstte in blij gejubel. Onze taal heeft niet genoeg
woorden om een feest als te Amsterdam gevierd wordt,
met de noodige schakeering in de uitdrukkingente be
schrijven Dat komt misschienomdat ons volk met
zoo licht de behoefte gevoelt om aan het enthousiasme
uiting te geven. Voor deze gelegenheid zou echter het
voeabulisme zeer noodig eene uitbreiding behoeven, want
ongekend zijn de ovaties, die telkens aan de Koningin
nen worden gebracht. Zij wellen op uit het hart de
een juicht niet omdat de ander 't doet, maar allen doen
bun blijde tonen schallen omdat telkens weer, als zy
Koninginnen zien bewondering hen vervult over een
zoo zeldzame vereeniging van eenvoud gratie en lief
talligheid. Op straat roemen daarin de feestgangers en
de een weet daarvan nog grooter wonderen te vertellen
dan de ander. Wat de geschiedenis verder zal brengen
is een besloten boek met hoopvolle verwachtingen, doch
vast staat thans en de historieschrijver kan dat op
schrift stellen zonder dat ooit tegenspraak zal komen
dat Koningin Wilhelmina bij de aanvaarding der
regeering het hart der Nederlandsche natie bezat.
Van 4'L—6^2 uur was er Woensdag ook nog Cour
ten Hove, waarbij autoriteiten en particulieren van Am
sterdam en de provinciën hunne gelukwenschen kwamen
aanbieden. Zij was druk bezocht en onafgebroken kwamen
de fraaie rijtuigen af- en aanrollen, nageoogd door het
kijkgrage Amsterdam, dat in deze dagen wel over onuit
puttelijke krachten schijnt te beschikken.
's Avonds ging de groote stroom naar het IJ met zijn
waterfeesten, illuminatie en vuurwerk. Daarvan in dit
late nachtelijke uur nog een minutieuse beschrijving te
geven ik moet eerlijk bekennen dat 't mijne
krachten te boven gaat. Nooit heb ik iets zoo feeërieks
aanschouwd. Al om zeven nnr was ik op de boot, door
de stad Amsterdam met groote beleefdheid ter beschik
king van de pers gesteld en het middernachtelijk uur
was al geslagen toen ik mij weer op den vasten wal
bevond. Toch had ik een gevoel van leedwezen, toen ik
dit eenige tooneel moest verlaten die uitspraak na
vijf nnr op het water speaks volumes. Het vuurwerk, aan
H. M. de Koningin vanwege de provincie Noord-Holland
aangeboden was schitterender dan er ooit een hier te
lande is afgestoken. Om dat duidelijk te maken, kan ik
niet beter doen dan hier het programma af te schrijven,
luidende
«Saluut van luchtschoten.
Bovenstaande groote nummers werden voortdurend
afgewisseld door de laatste nieuwe uitvindingen op
het gebied van vuurwerk door de firma James Pain
Sons t. w. bommen afgewisseld in grootte van 15 duim
tot 2 Meter in omvang.
Asteroïden-, meteorische-, parachute-, electrische-, ket
ting- zingende-fluitende- en congrevische vuurpijlen.
Zilveren en gouden tourbillions, romeinsche kaarsen in
ouden en nieuwen stijl, italiaansche lichten, juweelen-
mijnen, krioelende slangen, paarlstroomen, monster glim
wormen, wolken van vuurvliegen, vurige torpedo's enz."
Zoo iets krijgt men naar alle waarschijnlijkheid in een
lange reeks van jaren niet meer te zien en toch zon
ik daaraan niet den eerepalm van den avond willen
toekennen. Er was haast te veel moois, in een half uur
was men blasé geworden en beschouwde men het fraaiste
pyrotechnische kunstproductdat men in gewone dagen
in sprakelooze bewondering zou hebben aangestaard als
ietsdat men een paar minuten geleden niet minder
mooi had gezien. Er is een grens aan de menschelijke
ontvankelijkheid voor indrukken en waar deze zoo forsch
zijn als bij vuurwerk wordt die grens door een te vol
programma overschreden.
Daarentegen zal ik nooit vergeten den eenigen aanblik,
die het versierde IJ opleverde. De illuminatie van een
in liniën gerangschikte vloot en van gebouwen aan de
IJ-oevers liet den blik niet los men werd niet moe
er naar te kijken en men werd stil door dat schilderachtig
effect. En daarop kwam het corso van verlichte roei
vaartuigen, zacht wiegelend over het water, dat duizend
voud de lichten weerkaatste. Die mengeling van kleuren,
die teedere lichtzee, gesproten uit zooveel bonte bronnen,
die gerimpelde IJ-golven met scherp belichte kruinen en
dan in hot verschiet die oneindige bewolkte horizon
o, Amsterdam, men noemt U het Venetië van het Noorden,
maar ik vraag of de zonnige Italiaansche stad ooit zoo
iets te aanschouwen gaf. Veel bood de hoofdstad aan
Hare beminde Koninginnen als hulde aan ieder deed
zijn bestmaar nergens werd die zegepraal behaald als
toen de aloude IJ-golven haar hulp kwamen brengen.
Dit waterfeest moet den Vorstinnen nog jaren bijblijven
als een Marchen aus uralten Zeiten wat men anders
slechts als tooversprookje hoortwas hier de heerlijke
realiteit geworden.
En nu vergnnne men mij de rnst, die den journalisten
deze week toch al zoo schaars is toebedeeld.
Donderdag.
Dubbel zilveren girandolen.
De rijwielwedstrijd voor
dames.
|De aap als gymnast.
Tweede illuminatie.
De japansche tooverwaaier,
draaiende fon-jDe fontein der godinnen,
teinen. Het gouden scherm.
Het vuurscherm van vnlkaan.j De geruite rol.
De gedresseerde oliphanten. Speciale zinnebeeldige voor
stelling.
Prismatische illuminatie.
Opstijging v. monsterballons.
"Watervuurwerk.
De rivier in brand.
De waterbollen.
Reusachtige
Groote triomfboog,
De vurige chromatropen.
De treurwilg.
Groote gouden waterval.
Dnbbel draaiende sterren.
Alladin's wonderboom. .Monsterbouquet van groote
Zes groote stukken. pijlen
Groot slotstuk
bevattende een beeltenis van H. M. Koningin Wilhelmina
De motorwagen.
De vurige duiven.
De vnnrcaleidoscoop.
Het groote vunrwiel.
Monsterbouquet van
De nacht en de dag grenzen in deze dagen van ieest-
gedruisch dicht aan elkaar.
Het vuurwerk was gisteren laat afgeloopen en zooals
gewoonlijk werd toen het feest nog eenige uren in de stad
voortgezet. Alleen op den Dam en zijn naasten omtrek
was het betrekkelijk kalm. Jhr. De Ranitz had aan de
dagbladen verzocht er op te wijzendat de nachtelijke
feesttonen der Koningin haar rust ontroofden en toen de
menschen dat lazen, kregen velen een blos van beschaamd
heid over hun domheiddat zij daaraan niet hadden
gedacht. Daarom zweeg na dezen wenk de joelende
menigte, tot dat zij zekerheid had dat haar gezang het
Koninklijk Paleis niet meer kon bereiken.
Om twee nnr was het nog zeer druk op straat en om
vier nnr waren nog lang niet alle feestgangers thuis
Drie uur later kondigde evenwel de koraalmnziek van
verschillende kerktransen alweder aan dat een nieuwe
jubeldag was aangebroken.
Heden waren het vooral de sehoone kunstendie zich
in de belangstelling der Koninginnen mochten verhengen
Al om half elf werd uitgereden, het eerst naar het Frag
mentengebouw bij het Rijks Museum ter bezichtiging
van de Oranje-Nassan-tentoonstelling. Aan toejuichingen
ontbrak het ook nu nietoveral langs den weg stond
eene dichte menigte geschaarddie bij de nadering van
het vertrek der Koninginnen zich geen gelegenheid laat
ontnemenom zich te verkwikken aan de lieftalligheid
van de jeugdige Vorstin en Hare Koninklijke Moeder.
De tentoonstelling bevat een groot aantal portretten
en voorwerpenbetrekking hebbende op het Huis van
Oranje-Nassan. Niet alleen nit het binnenland maar ook
uit het buitenland zijn zeer belangrijke inzendingen aan
wezig. Tal van keizers en koningen in Europa hebben
zich voor deze bijzondere gelegenheid laten bewegen, nit
hunne kabinetten tijdelijk zeldzame doeken af te staan
om de collectie zoo volledig mogelijk te maken. Gerust
mag dan ook worden gezegddat wellicht nooit meer
een dergelijke historische verzameling zal worden bijeen
gekregen.
Het toilet der Koningin bestond nit een kleed van
prachtige zeegroene zijde rok en taille gegarneerd met
echte kanten binnenwerken, dat der Koningin-Moeder nit
een kleed van parelgrijs satijn met witte bloemen ge
brocheerd. H.H. M.M. werden rondgeleid door den heer
S. P. van Eeghen en bouquetten werden hun aangeboden
Vervolgens werd rond gegaan en daarbij bleekwelk
een gelukkig denkbeeld de tentoonstellings-commissie tot
uitvoering had gebracht. Telkens deden de Vorstinnen
vragendie Hare groote belangstelling verrieden. De
dankdie dan ook ten slotte werd uitgesproken was
veel meer dan een gewone beleefdheidsbetuiging.
Na het verlaten van het gebouw werden even de
rijtuigen bestegen die weldra stilhielden voor het
Stedelijk Museumwaar de Rembrandt-tentoonstelling
en de Kleederdrachten-tentoonstelling in oogenschonw
werden genomen. Op eerstgenoemde expositie zijn ruim
honderd schildergen en omstreeks 250 teekeningen bijeen
gebracht. The topic is natuurlijk »De Nachtwacht",
waarvan de overbrenging heelwat hoofdbrekens heeft
gekost. Tot de voornaamste bnitenlandsche inzenders
behooren de Keizer van Dnitschland de Koningin van
Engeland, de Groothertog van Saksen, de Hertogen van
Westminster, Devonshire en Derby Vorst Liechtenstein
te Weenen en nog vele anderen. Ook hier dus een
zeldzame collectie, die de Koninginnen zeker niet gaarne
ongezien zouden hebben gelaten.
Aan alles was te bemerken dat H.H. M.M. deze
oude kunst wisten te apprecieeren en Hare folkloristische
neigingen traden bij de kleederdrachten-tentoonstelling
duidelijk op den voorgrond. Was er meer tijd geweest
dan zouden de Vorstinnen zeker nog veel langer bij de
interessante collecties hebben verwijld.
BijdeKieederdraehten-tentoonstelling
werden H.H. M.M. vergezeld door den Groothertog van
Saksen-Weimar en den Prins en Prinses von ied. Zij
werden verwelkomd door den heer P. van Eeghen, en
bouquetten werden aangeboden door de dochtertjes der
heeren Heldring, den Tex en Metelerkamp, gekleed in de
costumes van WalcherenMarken en Volendam. De
heer van Eeghen leidde de Koningin de trap op
de heer mr. Joh. Jolles de Koningin-Moeder. Jonge
dames overhandigden bouquetten en catalogus verguld
op snée. De Koningin-Moeder vroeg, of de collectie bleef
bestaanZij zou 't zeer betreuren, indien dit niet het
het geval was. Bij de afdeeling Marken werden aan de
Koninginnen voorgesteld burgemeester Nilant en vrouw
Kaars, die de grootste helft der nieuwe kleedingstukken
vervaardigde. Bij de Rem brand t-tentoonstel-
1 ijn g geleidde de heer van Eeghen H.H. M. M. en boden
dochtertjes van de heeren Hove, van Hasselt en Geertsema
bouquetten aan.
Hedenmiddag stelde het Concertgebouw zijne deuren
open tot het brengen van hulde aan de Koninginnen en
deze tempel der muziek deed t op waardige wijze. De
zaal was fraai gedecoreerd een nieuw staaltje van het
talent van den architect Ed. Cuijpers. Omstreeks kwart
drieën arriveerden H.H. M.M., die met Haar ge
volg plaats namen in een loge vlak tegenover het
orkest. Onmiddellijk daarop werd aangeheven de «Can
tate" van dr. Nicolaas Beets op muziek van Bernard
Zweersuitgevoerd door de dames mevrouw Nassau
Noordewier-Reddingius (sopraan)mej. C. van Zanten
(alt) de heeren Joh. Messchaert (bas) J. J. Rogmans
(tenor) en een koor van 700 leden nit de verschillende
Amsterdamsche zangvereenigingen samengesteld. Waar
zulke krachten samenwerkten is ieder woord van lot
over de uitvoering overbodig. Diepen indruk maakte
dan ook dit festijn der hooge kunst en een tilling van
aandoening ging door de zaaltoen 't klonk
O Hemelkoning hooggeloofd,
Aanschouw, aanschouw dit jeugdig hoofd,
Bestemd een aardsche kroon te dragen
Bestraal dit vriendlijk aangezicht
Met heldre stralen van het licht
Van Uw genadi? welbehagen
Beschaam niet die Uw hulp verwacht;
Beziel Haar, sterk Haar, leid Haar zacht
Bestier Haar eerste en al Haar schreden,
Het beeld Haars Vaders zweeft haar voor,
En groote Liefde Gods, verhoor
Een Vorstelijk Moederhart, Haar volgend met gebeden.
Dat was het glanspunt. Doch ook het verdere pro
gramma verried in alle opzichten de meesterkrachten.
Er kwamen daarop voorLiederen voor sopraan door
mevrouw Nassau-NoordewierPsalm 23 voorgedragen
door een vrouwenkoor samengesteld uit leerlingen van
het Conservatorium der afdeeling Amsterdam van de
Maatschappij tot<Bevordering der Toonkunst en orkest;
Liederen voor Tenor door den heer Rogmans en het
Halleluja nit de Messias van Handel.
Diep getroffen door zooveel schoons verlieten H.H. M.M.
den kunsttempel.
Hedenavond heeft in den Stadsschouwburg de gaia-
voorstelling plaats, waarbij coor het Ned. Tooneel'
«Oranje en Nederland" van H. J. Schimmel wordt
opgevoerd de Koninginnen zullen hierbij tegenwoordig
zijn. In het Concertgebouw wordt op hetzelfde nnr een
muziekfeest gegevenwaarbij medewerking verleenen
mej. D. M. de Louw, sopraan, J. J. Rogmans, tenor,
een koor van 700 leden van den Ned. Zangersbond en
het orkest onder leiding van Willem Mengelberg.
En wanneer dat alles voorbij is dan nadert het unr
van scheiden met pijnlijke snelheid. Amsterdam zon zijn
beminnelijke Vorstinnen gaarne nog veel langer binnen
zijne veste houden, maar dat gaat nietelders hunkeren
weer andere duizenden naar deze beide vrouwen
Onherroepelijk staat vast, dat H.H. M.M. Vrijdagmorgen
te 10 n. 40 min. de stad zullen verlaten.
Behalve de reeds genoemde socialistische Kamerleden ont
braken bij de inhuldigingsplechtigheid in de Nieuwe Kerk
ook nog Dr. A. Knyper, die zich in Amerika bevindt
de heeren Smits van Oijen Van Kerkwijk en an
Delden die door ongesteldheid waren verhinderd.
In het zwart waren alleen gekleed de heeren Nolting,
Ketelaar, Held*-, Pijttersen en De Klerk.
CBETA. Den 6 had een betooging plaats van uit
geweken Muzelmannen om hnn grieven bekend te maken,
gevolgd door schermutselingen tusschen de engelsche
troepen en de Turken. De onlusten schijnen te wijten
aan de ontevredenheid der Tnrken en gevolg van de in
beslagneming van de landrente door de mogendheden.
De Christenen en de Muzelmannen raakten handgemeen.
De Engelschen, die op last der admiraals een detachement
soldaten voor het bureau der belastingen hadden ge
plaatst, om er Christen ambtenaren aan te stellen, gaven
vunr en verwondden twee Mohammedanen, waarop de
geheele Tnrksche bevolking naar de wapens greep. De
Engelschen en de Christenen namen de wijk aan boord
van een sloep, die een paar kanonschoten loste om der
bevolking schrik aan te jagen.
Bij het voorafgaande gevecht, dat tot vier nnr duurde,
werden drie Engelschen gedood en vier gewond, terwgl
zes Muzelmannen sneuvelden. Een aantal huizen zijn in
brand gestoken. De schepen liggen voor Kandia ge
schaard.
Vermoedelijk ook door het beschieten van de stad is
te Kandia brand ontstaandie veel verwoesting aan
richtte. Het vnur werd eerst den -olgenden dag gebluscht.
De britsche, duitsche en amerikaansche consulaten zijn
afgebrand. Het douanekantoor, de kazernen en de konak
zijn behouden.
Uit Suda zijn een fransche en een italiaansche naar
Kandia vertrokken. De britsche consul Biliotti is aan
boord van de - Camperdown'' voor Kandia aangekomen.
Naar schatting zijn 20 britsche soldaten en matrozen
gedood en vijftig of meer gewond. De britsche vice-con
sul is in zijn bnis verbrand. Men vreest, dat tal van
Christenen in de stad omgekomen zijn.
CHINA. Li Hung Chang is uit zijn ambten ontzet.
