No. 108 Eerste blad. Honderdste jaargang, 1898. ZONDAG De vredesboodschap. 11 SEPTEMBER. Amsterdamsche Brieven. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt Blnsdn g-, Donderdag- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,8© franco door het geheele rijk f 1. 3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets. Prijs der gewone advertentien I er regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven f r a n c'o aan de Uitgevers HERMs. COSTER ZOON. Sedert eenige jaren bestaat er een interparlementaire veieeniging voor het internationaal scheidsgericht, die zich, gelijk zoovele andere vereenigingen van dezelfde strekking, ten doel stelt het denkbeeld veld te doen win nen, dat geschillen tusschen de volken zooveel mogelijk niet door den oorlog, maar door onderling overleg en bij blijvend verschil van gevoelen door de uitspraak van scheidsrechters beslist behooren te worden. Zells is door deze vereeniging een plan ontworpen en aan de regee- ringen ter overweging toegezonden, om een blijvend Hof van arbitrage, een Europeesch Scheidsgericht op te richten, waarvan elke staat een gelijk aantal leden zou benoemen en waaraan de beslissing zou worden opgedragen zoowel van de geschillen waaromtrent de staten dit bij tractaat waren overeengekomen, als van die welke zij zouden meenen aan hare uitspraak te kunnen onderwerpen zon- dei haar onafhankelijkheid en zelfstandigheid in gevaar te brengen. Zooais de naam reeds aanduidt, kunnen alleen leden van parlementen, alleen volksvertegenwoordigers lid wor den van deze vereeniging. Voor Russen en Turken b.v. is daardoor het lidmaatschap uitgesloten. Maar in de zevende bijeenkomst van afgevaardigden, in 1896 te Boeda- lest gehouden, werd een voorstel aangenomen, onder anderen door den Nederlandschen afgevaardigde onder steund, om het lidmaatschap der vereeniging ook open te stellen voor ingezetenen van staten zonder Parlement, door voor deze staten als leden te erkennen personen uit de bestuurslichamen, Senaat, Raad of welken naam zij drageD mogen, die daartoe de bewilliging hunner Regeering hebben verkregen en het Bureau werd ge machtigd van dat besluit mededeeling te doen aan de gouvernementen van die landen zonder Parlement, welker toetreding voor het welslagen der vereeniging het ge wenscht zal wezen«Voila done 1' article russe", (ziedaar het Russisch artikel) schreef, in de «Revue Men- suelle", de verslaggever der vergadering en hij liet er op volgen dat nu zou blijken of de Tsaar gebruik zou willen maken van de uitzondering op hare algemeene bepalingen die de vergadering te Boeda-Pest ter wille van Rusland had aangenomen. «Wij weten'' voegde hij er bij, en die bijvoeging scheen hem hoop te geven «dut er Russische staatslieden zijn, die het vurig wenschen." Het is niet gebleken, dat de Rusgische Keizer van die gelegenheid heeft gebruik gemaakt maar hij heeft iets anders gedaan. Hij heeft zelf het werk ter hand genomen, en het overgebracht bij de Regeeringen. De Russische Btaats-courant van 28 Augustus maakte een mededeeling openbaar, op bevel des Keizers door graaf Moezawjof aan alle te Petersburg aanwezige gezanten van andere mogend heden overhandigd, waarin zij worden uitgenoodigd tot een conferentie, «die zich zal bezighouden met de vraag, hoe een eind te maken aan de voortdurende oorlogsuit- rnstingenen een onheil te voorkomendat de ge heele wereld bedreigt. De handhaving van den algemeenen vrede en de vermindering der geweldige krijgstoerustingen zegt de Keizerzijn tegenwoordig het ideaal der geheele wereldwaarnaar alle regee ringen streven. Hij is overtuigd dat op dit punt de waarachtige belangen en rechtmatige wenschen van alle mogendheden overeenstemmen, en acht het oogenblik gun stig om te beproeven het schoone, algemeen begeerde doel te bereiken langs den weg van internationaal overleg. Tot behoud van den vrede hebben de groote mogendheden machtige bondgenootschappen gesloten, en hebben alle Staten hun militaire macht ontwikkeld als nooit te voren. De oorlogslasten zijn zoo hoog, dat de volken ze moeilijk langer kunnen dragen. Honderden millioenen worden uitgegeven voor vernielingswerktuigen waaraan weldra eene of andere nieuwe ontdekking de waarde ontneemt. Het voortbestaan van dien toestand zou tot een ramp leiden. Daarom heeft de Keizer bevolen aan alle bij hem vertegenwoordigde Staten dit voorstel te doen in het vertrouwen dat met Gods hulp deze conferentie een gunstig voorteeken moge zijn bij de nadering eener nieuwe eeuw. Geen mogendheid zal den moed hebben de overwe gingen te bestrijden die den Keizer tot zijn voorstel hebben geleidiets af te dingen op zijne voorstelling van den tegenwoordigen toestand of den zegen te loochenendien de vervulling van zijn wensch den volken brengen zou. Maar de rechtstreeksche uitnoodi- Telefoonnuiumcr3. ging aan de mogendheden komt zoo onverwachtis een zoo groote verrassing dat er eenige tijd noodig is om hare beteekenis en de gevolgen die zij zou kunnen hebben, ten volle te beseffen. Geheel de Europeesche pers is in beroering gebracht. Aan lof en waardeering van deze daad des Keizers ontbreekt het niet noch in de En- gelsche, noch in de Italiaansche, noch in de Oostenrijksche bladen. Wellicht spannen de Hongaarsche de kroon zij spreken van de grootste gebeurtenis dezer eeuw de schoonste gedachte die ooit bij een Vorst is opgekomen. Die deze woorden leest moet zich herinneren dat in het begin dezer eeuw ongeveer hetzelfde gezegd werd van het denkbeeld der Heilige Alliantiedoor een anderen Russischen Keizer ongetwijfeld met edele be doelingen aan zijn beide bondgenooten", den Keizer van Oostenrijk en den Koning van Pruisen in 1815 voor gesteld hij herinnert zich liever nietwat daarvan is geworden, maar ontwaart met vreugde, dat Nicolaas II een practischer weg blijkt te willen bewandelen dan Alexander I. Hier is geen sprake van de stichting van een verbond tusschen enkele machtige Vorsten die de leiding der geheele wereld op de paden van liefde ge rechtigheid en vrede op zich nemenhier worden alle te Petersburg vertegenwoordigde mogendheden, en daar enboven de H. Stoel en de Zwitsersche Republiek uit genoodigd tot een conferentietot onderling overleg de kleine zoowel als de grootealle op den voet van gelijkheid al ligt het in den aard der zaak dat wel niet bij de beraadslaging, maar althans bij de beslissing, de stem van den eenen Staat zwaarder zal wegen dan die van den anderen. Van den steun der kleine Staten, vredelievend gezindhetzij uit overtuiginghetzij uit nooddwang san trouwens de Keizer zeker zijn. Hij wil in de eerste plaats aan de voortdurende uitbreiding der oor logstoerustingen en den wasdom der oorlogslasten paal en perk stellen en de mogelijkheid der vermindering bespreken. Daartoe moet de vrees voor oorlog weggenomen, de vrede gewaarborgd worden. Blijkbaar wordt uitgegaan van het denkbeeld, dat het status quo, de bestaande toestand, zal worden gehandhaafd en do tegenwoordige interna tionale geschillen bij verdrag zullen worden uit den weg geruimd. Handhaving van het status quo, erkenning van den tegenwoordigen stand van zaken. Wij hebben het gewichtige punt reeds genoemd, dat voor Duitschland een conditio sine qua non is, maar voor Frank rijk een non possumus kan worden. Duitschland is volkomen bereid en Keizer Wilhelm is reeds vooraf voor het denkbeeld gewonnenmaar in de Duitsche pers wordt sterk getwijfeld aan de uitvoerbaarheid aan de verwezenlijking van den »scboonen droom." Wil de conferentie slagenwordt van die zijde opgemerktdat moet vaststaan, dat Rusland zelf afziet van veroverings plannen in Azië dat Engeland zich tevreden stelt met zijn tegenwoordig beziten dat Frankrijk onvoorwaar- delijk den toestand aanneemtdie door den vrede van Frankfort is geschapen. Dat laatste ieder gevoelt het zal de groote moeielijkheid opleveren. Is de Fransche Regeering vooraf geraadpleegd over dezen stap van den Russischen Keizer De vraag lag voor de hand. Het Russische volk is immers voor Frankrijk de «bevriende natie en de Keizer is in hoeverre en onder welke voorwaarden dan ook zijn hoog gevierde bond genoot.'" Doet een regeering zulke gewichtige voorstel len buiten voorkennis van een bevriende natie en bond genoot Niet licht zal iemand die vraag bevestigend beantwoorden en toch blijft hier tot nog toe een stellig antwoord uit. Begrijpelijk is daarom de gevoeligheid bij de Fransche bladen begrijpelijk voor ieder die be denkt dat zelfs bij de Fransche vredebonden en ver- eenigingen voor internationale arbitrage zich steeds krachtig de meening deed gelden dat aan de vestiging van den algemeenen vrede herstel van het «onvorjaarbaar onrecht van 1871 noodzakelijk moet voorafgaan en juist het scheidsgericht het middel kan zijn om zonder oorlog daartoe te komen. Begrijpelijk zijn daarom in de Fransche pers de uitdrukkingen dolkstoot van een vriend" en »edelmoedige hersenschim", de herinnering aan het woord dat de vrede moet gebouwd worden op de «beginselen van recht en billijkheid"; begrijpelijk het je ne comprends plus (ik begrijp het niet meer) van een voormalig Fransch gezant te- Petersburg en de scherpe afwijzing van het Fransche dagblad L e Temps: Zoolang het schandaal der rechtsverkrachting van 187 1 niet is uitgewischt zullen de afstammelingen van het volk van 1789 niet medewerken tot uitvoering van de beginselen, waarop graaf Moerawjof zich beroept tot ver wezenlijking van den droom van den abbé de Saint-Pierre." Is de Fransche regeering door den Keizer vooraf ge polst over deze nitnoodigingen heeft zij zich niet daartegen verzet? Het klinkt hoogst onwaarschijnlijk; mocht het zoo zijndan kunnen wij ons op groote verrassingen voorbereiden. Werd zij door de nitnoodiging verrasten dit schijnt inderdaad niet ondenkbaar dan is voor het Fransche volk eensklaps daghelder geworden, in welken zin het de vriendschap van Rusland heeft op te vatten. Wel werd het haar herhaaldelijk herinnerd dat die vriendschap of dat bondgenootschap geen ander doel had dan den vrede te verzekeren en aan Frankrijk veiligheid en aanzien onder de mogendheden te geven maar altijd bleel bij de menigte bij de dagbladen in de openbare meening die zich durfde uiten de hoop levendigdat het tevens de weg zou zijn om eenmaal de verloren provinciën terug te krijgen. Op een enkele uitzondering mogen wij wijzeninderdaad werd ook het pijnlijke maar ware woord uitgesproken dat waarborgen voor het behoud van den algemeenen vrede alleen mogelijk zijn, als Frankrijk bereid is het schoone voorbeeld te geven avan het vergoten van wat in zijne schatting beleediging was en onrecht, en de herinnering aan iSedan den weg laat volgen van de herinnering aan Azincourt Pavia en Waterloo. Zal nu de Fransche regeering den moed hebben dit noodzakelijke offer van het Fransche volk te eischen En zoo niet zal zij kunnen deelnemen en op welken voetaan de confe rentie waartoe een bevriende mogendheid haar roept? In Dcfitsehland is de pers over het algemeen gunstig gestemd voor het denkbeeld van den Russischen Keizer, maar zwak en aarzelend in haar geloof aan de goede resultaten. Zelfs wordt de vrees niet onderdrukt, dat bij onvoldoende voorbereiding mislukking niet onwaarschijn lijk is, en dat in dat geval het onderling wantrouwen en de nationale gevoeligheden slechts versterkt zouden zijn. Zoo zou het oorlogsgevaar zelfs grooter zijn gewor den dan vóór de conferentie, en een prikkel wezen tot de uiterste krachtsinspanning om voor den dreigenden oorlog zoo goed mogelijk bereid te zijn. Daarop moeten wel de Russische Keizer en zijn raadslieden bedacht zijn geweest, de naam van den bekenden uitstekenden Rus sischen kenner van het volkenrecht, de Martens, geeft in dit opzicht vertrouwen men mag dus aannemen, dat Rusland de mogendheden niet wenscht bijeen te roepen om in het algemeen over doel en middelen van gedachten te wisselen, maar gereed zal zijn om stellige, praktische voorstellen in overweging te geven, waardoor het kwaad al dadelijk gestuit, en de weg tot geleidelijke verbetering gebaand zal kunnen worden. Hooge belangen staan op het spelen begrijpelijker wijze verbeidt geheel de be schaafde wereld in gespannen verwachting de dingen, die komen zullen. XXXII. V rijdagavond. Heden hebben de Koninginnen de hoofdstad verlaten. Voor het laatst was vanmorgen een dichte menigte op den Dam verzameld, die ook nu weer op de gebruike lijke wijze de Vorstinnen toejuichte, doch wier stem toch anders klonk dan bij de ovaties waarvan op vorige dagen het massieve Paleisgebouw het geluid weerkaatste. Er straalde daarin door een toon van leedwezen van diepen spijt over het vertrek der beide Koninklijke Vrou wen, die men nog zoo gaarne wat langer had behouden. Langs het Damrak werd gereden voorbij de visschers- vloot met haar eigenaardige bevolking, vol Oranje-liefde. Vriendelijk knikte de lieve meisjesfiguur naar de stoere mannen die in den strjjd met de elementen een sober bestaan vinden en ook hier ging van Hare verschijning weer zulk een bekoorlijkheid uit, dat de kloeke vissouers zich het vocht niet schaamden, dat uit de oogen zich een weg langs de gebruinde wangen baande. Welke is toch de geheimzinnige kracht, die deze jeugdige Vorstin onbewust oefent en het gemoed beweegt van mannen die in het barnen der gevaren hunne zelf beheersching geen oogenblik verliezen Voordat de trein werd bestegen namen de Koningin nen op hartelijke wijze afscheid van de autoriteiten die zich in de Koninklijke wachtkamer tot uitgeleide had den verzameld. Met nadruk wees de Koningin erop, hoe diep zij was getroffen door de overstelpende blijken van verknochtheid, die Haar van alle kanten waren te beurt gevallen en die Haar stoutste verwachtingen hadden

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1898 | | pagina 1