15u it e ii la 11 d.
een invloedrijk comité heeft gevormd bestaande uit
de heeren August Hendrichs, dr. Hnbrecht, B. Heldring,
G. M. Boissevain, prof. dr. C. M. Kan en G. Corey
dat aan het optreden van den Eerwaarde nog meer
cachet geeft.
De beer Reid zelf laat geen middelen onboproefd om
onze landgenooten in vuur te brengen voor zijne onder
neming. Eerst is bij opgetreden in een kring van geïa-
viteerdendaarna hoeft hij gesproken in het Concert
gebouw in vol Cbineesch ornaat, zooals hij dat onder
den naam van Li ChieTiy in zijn tweede vaderland
pleegt te dragen en voorts heeft hij belangwokkende
bijzonderheden over den handel met China meegedeeld
in het Nutsgebouw. Zijn manier van spreken heeft iets
klemmendser ligt daarin de volkomen heilige overtui
ging, dat zijn zaak het belang is van de meuschen, voor
wie hjj optreedt.
Hoe komt 't dan, dat ondanks al deze gnnstige fac
toren het pleidooi van Rev. Reid in de eerste koopstad
des rijks maar zeer matige belangstelling wekt. Is dat
alleen het uitvloeisel van de terughoudendheid, die den
Hollanders speciaal eigen is bij een hun zoo vreemde
onderneming, of zijn daarvoor andere beweegredenen Ik
vroeg dit aan een haudelsman en deze beantwoordde
het laatste deel der vraag toestemmend. Zijn meening,
die door velen zijner vakgeDOoten werd gedeeld, was, dat
de Amerikaansche propagandist te weinig vroeg om zooveel
agitatie te wettigen. De som van f 60.000 wordt te on-
noozel gevonden om daarvoor uit Amerika over te komen
en men redeneert, dat, als daarmee iets te bereiken ware, de
Amerikanen zelf dat bedrag grif zouden hebben gestort.
Was er 6 millioen gevraagd en hadden de andere zoo-
ovengenoemde rijken er daarvan 5 voor hunne rekening
genomen, dan zoo beweren zij zou in Nederland
het 6e wel te vinden zijn geweest. Niemand is er, die
de eerlijke en goede bedoelingen van den geestelijke in
twijfel trekt, maar men begrijpt niet, waarom Nederland
in het bjjzouder als operatie-veld is uitverkoren en men
is huiverig te geven, waar reeds aanstonds aan de uit
komsten sterk getwijfeld wordt.
Wat mij betreft heb ik nog een ander bezwaar, 't Wil
mjj zeer quaestieus toeschijnen, of 't wel in bet belang
van onze financiën en handelslieden is, kapitalen in Chi-
neesche ondernemingen vast te leggen, hetgeen de heer
Reid als zeer wenschelijk voorstelt. De Nederlandsche
handel zoo betoogt hij kan in China een belang
rijk afzet-gebied vinden, maar vooral ook de producten
onzer overzeesche bezittingen als tabak, koffie, rijst en
suiker kunnen er een nieuwe markt veroveren. Dat klinkt
wel heel verleidelijkmaar er wordt daarbij over het
hoofd gezien in welke eigenaardige positie wij ons ten
aanzien van het Chineesche element bevinden.
Vooreerst vergete men niet, dat de Hollander in China
mistwat de zonen van andere mogendheden zoo sterk
maakteen krachtig moederland, dat wraak neemt over
de krenking van hunne veiligheid en hunne materiëele
belangen. Lust 't den Chinees den Hollander achteruit
te stellen of diens met veel moeite verworven bezit
waardeloos te maken, dan verschijnt er geen Hollandsche
vloot en geen Hollandscb leger om satisfactie te eischen
voor het aangedane onrechtEr is echter een nog veel
gewichtiger omstandigheid. In onze Oost hebben de Cbi-
neezen niet dezelfde rechten als de Europeanen en ver
schillende maatregelen zijn genomen om hun verderfely-
ken invloed op de inlandsche bevolking tegen te gaan.
Zij worden in onze bezittingen beschouwd als minder
waardigen en al zal 't nooit meer tot een Chineezen-
moord komen als onder den gouverneur-generaal. Val
kenier, toch dragen de meeste Europeanen hun een wein.g
goed hart toe. In enkele residentiën wordt nog van den
Chinees hoofdgeld geheven en het samenwonen in wijkon
onder hoofden van hun eigen landaard is verplicht,
tenzij een bijzondere vergunning door het hoofd van
plaatselijk bestuur wordt verleend.
Tot hiertoe heeft John Ohina-man met dat alles genoe
gen genomen hem deerde weinig, ietwat verdrukking,
omdat zijne geschiktheid voor industrie, handel, land
bouw, mjjnarbeid en zijne onmisbaarheid als handlanger
van den fiscus hem ten slotte toch wol tot welvaart
brachten. Als het Land van de Zon en de Maan echter
eerstgeborene had gebrachten hij had dat een onschul
dige grap durven noemen 1 Hij had Lena dwaas ge
scholden om haar verzetNeen, zij was niet dwaas, zij
had gelijk gehadhijzelf was een ellendeling geweest
met bij zijne handelingen te volharden.''
Het was voor Paul, of zijn geheele leven van de
laatste jaren hem voorbijtrok hij zag het plotseling in,
dat hij niet alleen zijn eigen zoon gevormd had tot een
alcoholist, en zijn dochtertje door het toedienen van bier
had vergiftigd maar ook zelf langzamerhand een slaaf
was geworden van de drankgewnonte, al stond hij dan
ook in de oogen der wereld nog niet als een dronkaard
bekend. En hoe was hij dat geworden Doordat hij het
gevaar niet had willen zien, dat er voor hem zelf aan
het matig gebruik verbonden was, en niet had willen
luisteren naar de beden en bedenkingen van zijn edele,
verstandige vrouw.
Het was een korte maar heftige strijddie daar
gestreden werd door den man, in wien gelukkig het
beter ik nog niet was gestorven, en die, eenmaal tot
bewustzijn van schuld gekomen ook niet zocht naar
verzachtende omstandigheden, maar onvoorwaardelijk zich
zelf vonnisde. Toen hij dan ook zijne oogen afwendde
van de rivier om ze voor een wijle te vestigen op de
onbewolkte hemel daarboven, was het met de plechtige
gelofte, dat er nimmermeer een droppel alcohol over
zijne lippen zou komen.
Toen de heer van Dorp het raam gesloten had, en
zich omwendde, bemerkte hij eerst, dat de kindoren zich
hadden verwijderd. Eigenlijk was het eene verlichting
voor hem, dat dit het geval was. Eer hij hen volgde, sloot
hij de deur van den koepel en stak den sleutel in zijn zak.
Toen hij het huis binnentrad, zeide de dienstbode hem,
dat er gedekt was, en vroeg, of zij op kon doen. Hij
antwoordde, dat het goed was, on zy de kinderen moest
roepen. Hans en Gerda kwamen zeer bedeesd en schuw
binnen, en namen zwijgend hunne plaatsen in. Zij waren
nog geheel onthutst over het voorgevallene en bevreesd
voor eene bestraffing immers, vader had zoo heol vreemd
gedaan die drank die hij toch altoos zelf gebruikte,
weg te werpen Zij vermoedden het niet, dat hun vader
uit zijn dommel gewekt wordt en op Europeesche wijze
zich voor den oorlog gaat toerusten, is 't zeer de vraag,
of deze onderworpenheid zal big ven. En voordat 't zoo
ver is gekomen zal elke onderneming in China, waarin
Hollandsch geld is gestoken, kunnen dienen om pressie
te oefenen ten gunste van de langstaarten in onze kolo
niën als de Hollanders in China wenschen behandeld te wor
den op den voet der meest begunstigde natie, zal China ook
omgekeerd dit eischen voor zijne bewoners in ons Indië.
't, Is toch genoeg bekend, dat China ook zelfs Amerika,
nadat dit machtige rijk den toegang aan de Cbineezen
bad ontzegd, met represaille-maatregelen heeft durven
dreigen en deze ook ten deele heeft uitgevoerd, tegenover
een klein land als het onze zal het natuurlijk veel for-
scher kunnen optreden.
Daarom herbaal ik, dat het belang van Holland niet
in China ligt. Trouwens, dit Rijk kan best gemist worden.
Er is nog zooveel terrein, waar de Hollandsche onder
nemingsgeest triomfen kan verwerven, dat men gerust
andere naties in China de kastanjes uit het vuur kan
laten halen. Dit, meende ik, mocht wel eens onder het
oog gebracht worden als tegengif tegen liet enthousiasme,
dat Rev. Reid wil doen ontvlammen.
Behalve Reid hebben in de afgeloopen week nog een
aantal andere mannen ervoor gezorgd om aan Amster
dam een internationaal karakter te geven. Ja, wat wel
heel karakteristiek is, er zijn in de laatste dagen meer
voordrachten gehouden in een vreemde taal dan in het
Hollandsch. Voor de geheel onthouders was 't een
goede week. Alsof daarvoor nog niet genoeg pleitbezorgers
waren in ons eigen land, kwamen voor dit beginsel jjveren
Joseph Malins, grootmeester van de orde der Groot
Tempeliors het spreekwoord, dat iemand z....pt als
een Tempelier mag wel eens in den ban gedaau worden
en de Rev. J. Bell, die eenigen tijd aan don Congo
is werkzaam geweest voor de English Baptist Missionary
Corporation." Bell sprak op den stormavond, toen men
geen hond of kat de deur uit zou sturen en er dus nog
minder lust bestoud om een tocht naar »Eensgezindheid"
te bekoopen met een noervalleude dakpan op zjjn bol
te bekeeren viel er dei halve niet veel. Malins trad
op in het huiselijke zaaltje in het missiegebouw op de
Prins Hendrik-kade, ook bijna uitsluitend voor personen,
die geheel zijne gevoelens zijn toegedaan. Op die wijze
lovert de propaganda voor de geheel-onthouding niet
veel vruchten op het is prêcher pour des convertis. Ein
delijk behoort nog tot de motiveering van het internationale
het optreden van den heer Laguerre in de »Alliance
Francaise.".
Tot de voornaamste vergaderingen der afgeloopen week
waarin de moedertaal tot haar recht kwam zij 't
dan ook niet in haar meest gekuischte vormen be
hoort die van den Aaalstcrsbond, waarin mej. Prijes
andermaal van leer is getrokken tegen de corsetten-
fabriek der firma Van der Waal Klatte. Met groote
ingenomenheid vermeld ik, dat de pers nu ook de denk
beelden is gaan huldigen, die ik ten opzichte van derge
lijke bijeenkomsten in een vorigen brief heb bepleit. Bjjna
alle verslaggevers hebben zich bepaald tot een kort ver
slag en daarin duidelijk doen uitkomen, dat mej. Prijes
goed op weg is om het streven van den Naaistersbond,
dat in den grond der zaak zeer sympathiek is, in mis-
crediet te brengen. Haar woede daarover zal nu wel geen
grenzen kennen, waut beurt voor beurt heeft zij al in de
tweede meeting de bladen onder handen genomen, die 't
hadden gewaagd bij de firma zelf te gaan informeeren
en daarna haar beweringen hadden tegengesproken. Zij
gaf daarmoe overvloedig stof tot hilariteit en 't moet
erkenddat zij niet zonder geestigheid de satyrieke
roede zwaaide. De verslaggevers zeltdie in grooten
getale waren opgekomen hadden meermalen moeite hun
lachen te bedwingen als een hoofdredacteur of collega
a, Jaire werd genomen.
In de Raadszaal heeft de beer Nolting een goed
werk verricht door bij den burgemeester zijn nood te
gaan klagen over het hinderlijke eolleeleeren
van allerlei lierdadigheidsvereenisingcn. Dat is
voor de meeste Amsterdammers een telkens terngkeerende
ergernis es al verklaarde ook de burgemeester, dat de
Armenwet 't hem onmogelijk maakte om veel daartegen
zich zelf meer beschuldigde dan hen, en zich niet in
staat voelde hen naar verdienste te straffen. Maar het
maakte diepen indruk op hen, een indruk, die nooit
in hnn leven geheel kon worden uitgewischt, toen papa,
eer hij hen van do op tafel staande spijzen voorzag,
hun een wenk gaf, de handen te vouwen, en, wat hij
anders nimmer deed, overluid een ernsig gebed uitsprak,
een gebed, om schuldvergiffenis, om bewaring in de ver
zoeking maar ook om het levensbehoud van moeder,
die zoo onmisbaar was voor het gezin. En toen ook,
onder het gebruik van den maaltyd, vaders gelaat zoo ern
stig stond, toen rees in het hart der kinderen een flauw
vermoeden, dat pa eer bedroefd was, over wat hij gezien
had, dan boos en dit ongewone feit vervulde hen met
een gevoel van ontzag, dat zij nimmer te voren gekend
hadden.
Den volgonden morgen bracht de heer van Dorp de
kinderen zelf naar de school, en hij verzocht den onder
wijzer, dat deze zo, zoolang tot hunne moeder hersteld
zou zijn iederen middag tusschen de schooluren, en op
woensdag- en zaterdagmiddag tot aan het etensuur, onder
zyn toezicht wilde houden, natuurlijk tegen behoorljjke
vergoeding voor het glas melk en de boterhammen, hun
verstrekt, en de moeite en zorg, aan hen besteed.
Aan den man, van wien hij wist, dat hij geheelont
houder was, deelde hij, onder het zegel der geheimhou
ding, zijne ontdekking van den vorigen dag mede, hem
opdragende zoo mogeljjk door voor hun leeftijd bere
kende verhalen, hun op de gevaren van het alcoholisme
te wijzen. Zelf schatte hij dadelijk het gebruik van
bier aan tafel af, en in plaats van zioh af te zondereu
in hot tuinhuis, of naar de sociëteit te gaan, hield hij
zich dos avonds met zijue kinderen bezig.
De kalmte eu rust om haar heen, de hartelijke toe
wijding van Pauldie nu zijn vrijen tijd altoos tehuis
was, werkten gunstig op Lena's herstel, terwijl de ver
sterkende middelen, naar in ruime mate verstrekt, hare
krachten deden terugkeeren. Weldra was zij weer zoover,
dat ze eenige uren op kon zitten, en nu ging het met
haar eiken dag vooruit.
Wordt vervolgd.
te doen toch is 't goeddat de zaak eens op het Prin
senhof ter sprake is gebrachtwant het publiek zal nu
wel wat omzichtiger worden met geven. Een feit is 't,
dat in de laatste jaren verschillende philantropische ver-
eeniginkjes zijn opgericht met heel mooie lenzen doch
die volstrekt niet wanhopig zijn als het medewerken tot de
verwezenlijking daarvan erbij inschiet. Sommige collectanten
werken tegen 50 pet. van de opbrengst en wanneer dan
van het overblijvende de kosten van administratie wor
den afgetrokken is het restant al heel gering. De collec
tes, die inderdaad steun verdienen lijden daaronder ge
voelig en de menschen komen in een gemelijke stemming,
wanneer zij telkens een paar centen in de gleuf moeten
laten glijden om een schampere opmerking van den bus-
drager te voorkomen.
ItllTMHI.AM». Op niet onverdienstelijke wijze
heeft de Minister van Oorlog den socialistischen afge
vaardigde Bebel weerlegd die de legerwetten bestreden
had, o. a. op grond van de vredeukase van den Czaar.
De Minister wees er opdat Bebel in den Rijksdag
heel anders sprak dan daar buiten. De Minister zeide
a.
»In soc. dem. organen heb ik gelezen, dat de Russische
okase er op berekend is de hoofden in verwarring te
brengen en een periode van ijselijk bloedvergieten te
openen veeleer dan een begin te zijn van een vredes-
tijdperk. Te Stuttgart zeide Bebel zelfs, dat hij niet
gelooft aan de uitvoering van het Russische plan in ver-
eeniging met andere Europeesche regeeringeu. En de
afgevaardige Liebknecht zeide er»De bourgeois-maat-
schappij is ten einde raad overal heerschen verwarring
en hoofdeloosheid. Daar komt de Czaar, die er grooten-
deels fchuld aan is, dat wij zoo druk moeten wapenen,
en geeft zijn vredesboodschap uit. Dat is een grap of een
streek."
»Als de s.d. partij zulke opvattingen heeft, dan begrijp
ik niet, dat de heer Bebel ons verwijt nog aan de moge-
geljjkheid van een oorlog te denkeD. Juist de meeningen
van de s. d. partij zijn de beste grondslagen voor deze
voorstellen."
De Keizer heeft den 16 den Pruisischen Landdag
geopend. De troonrede zegt, dat de grondslagen van het
staatsleven en van het volksleven gezond eu hecht zijn,
en dat de welstand in het land zichtbaar toeneemt, zoodat
men met vertrouwen de toekomst kan tegemoet zien.
Onder de aangekondigde wetsvoorstellen behooren die
tot uitbreiding van het Staatsspoorwegnet, tot het aan
leggen van scheepvaartkanalen ter verbinding van het
Dortmundt-Ems-kanalen met den Rijn, met don Weser
en met de Elbe.
EWOEIiARTO. De Britsche pers is in rep en roer
over het bericht uit St. Petersburg, dat de Emir van
Afghanistan een verbond zou hebben gesloten met den
Czaar.
Wordt het bericht van het sluiten van dit verdrag
bevestigd, dan heeft Engeland in Afghanistan een ont
zettende diplomatieke nederlaag geleden, die nog nood-
lottiger worden kan, door de ziekte van den Emir en de
mogelijkheid van zjjn spoedig overlijden.
Do »Morning Post die het bericht uit Russische bron
ODtvangen heeft, neemt het zeer ernstig op.
Het blad zegt
»Als de Emir het verdrag met Rusland heeft aange
gaan, dan beeft hij de voorwaarde geschonden, waaionder
hij door ons als Emir orkend is. In dat geval is het
zeker, dat hij niet langer als vriend, doch als vijand
van Engeland moet worden beschouwd. En dan moet
Engeland, of liever de Indische regeering, onmiddelijk
de uitbetaling van het subsidie aan den Emir staken en
ophouden hem als heerscher van Afghanistan te beschou
wen. Doch tevens moeten dan stappen worden gedaan
om de bescherming van de Engelsche belangen in Afgha
nistan te verzekeren.
Cecil Rhodes is te Londen aangekomen. Een van
dé voornaamste redenen voor zijn reis, is, naar de Eugel-
sche bladen melden, het plan, een crediet van twee mil
lioen ta vragen, voor het aanleggen van den spoorweg
van Boeloewayo naar het Tanganyikameer. Uit Londen
zal hij zich naar Egypte begeven, om den aanleg van de
telegraphische verbinding van Sabat naar het Zuiden te
regelen.
Een Britsch officier en zeven man van majoor
Macdonald'8 expeditie in Oeganda, zijn in November van
het vorig jaar verraderljjk door de inlanders vermoord.
De vermoorden vormden een verkenningspatrouille die
door den hoofdtroep was uitgezonden.
Zij werden door de inlanders met veel vriendelijkheid
ontvangen, maar toen men hen op listige wijze van elkan
der had weten te scheiden, werden zy vermoord. Een
sterke afdeeling is uitgezonden om de schuldigen te
straffen.
FRANKRIJK. De eerste-presideut van het Hof
van Cassatie te Parijs, mr. Mazeau, zal zich in zijn on
derzoek naar de praatjes van Quesnay do Baurepaire
doen bijstaan door de oudste raadsheeren van htt Hof,
na de heeren Petit en Lepellatier, die deel uitmaken
van de revisie-commissie. De beide raadsheeren zijn
mrs. Dareste en Voisin. Geen van deze beiden behoort
tot de Kamer van Strafzaken.
Esterhazy onthult in de tweede aflevering van de
Dessous de l'affaire Dreyfus," naar de »Siècle" mede
deelt, dat hij indertijd wol betrekkingen heeft gehad met
Schwartzkoppen en ook stukken heeft uitgeleverd aan
dezen en aan Panizzardi. Maar dat geschiedde met me
deweten en op bevel van zijn chefs en deze stukken
waren van az valsch. Slechts de zegels, de boofdjes
van het papier en de omslag waren echt. Hij deed dit
om belangrijker stukken terug fe krijgen. Altijd het
oude liedje.
Merkwaardig is uit deze tweede aflevering de onthul
ling van de reden, waarom Esterhazy niet naar Frankrijk
wil komen zonder waarborg, dat men hem met rast zal
laten. Hij schryft:
»Ik weot dat men een gevangenis heel makkelijk bin
nengaat, maar er dikwijls slechts als lijk uitkomt.
»Ik beb niet vergeten den tragischen en geheimzinnigen
dood van kolonel Henry, die het ongeluk had te veel te
weten.
»Ik herinner mij ook zeer wel den vreemden zelfmoord
