Je Erfgenaam van Mei
No. 23.
Honderd en eerste jaargang.
s
WOENSDAG
22 FEBRUARI.
Ainsterdamsche Brieyeii.
FEUILLETON.
(DER MAJORATSHERR).
ALküUAKSCHE COIIRVVT.
Deze Conrant wordt Olnsila g-, Donderdag-
en laterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f O,SO franco door het
geheele rijk ff 1,—
3 Nummers f ©,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone advertenties»
Per regel fO.15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
Telefoonnummer 3.
VIII.
De pers bemoeit zich toch ook met alles deze
verzuchting zal zeker dezer dagen wel geslaakt zijn door
een aantal jongens en meisjes, die zoo heel geheimzinnig
een aardig plannetje op touw gezet hadden en nu zoo
leeljjk in hun voornemens zijn gedwarsboomd omdat
een couranten-man daarvan kennis heeft gekregen en de
zaak aan de groote klok heeft gehangen. Wat dit plan
netje was In een schrijven dat de leerlingen van de
H. B. S. voor Meisjes en van andere onderwjjs-inrich-
tingen ontvingen, wordt 't uiteengezet. Er wordt daarin
geklaagd over de stijve verhouding, die te Amsterdam
tusselien jongens en meisjes heersebt en een middel
aan de hand gegeven om een meer ongedwongen omgang
te verkrijgen. Waarin die stijve verhouding bestaat
In het bewuste schrijven wordt zij als volgt toegelicht
.Herinner u maar eens hoe gaarne gij dien jongen op
straat hadt aangesproken of met dat meisje een eindje
hadt meegewandelddoch de vrees dat men het gek
zou vinden weerhield u. Het fatsoen brengt nu een
maal mede dat men dit niet kan doen. Wat is echter
fatsoen Freule de Savornin Lohman zegt zeer terecht
in haar brochure »De liefde in de vrouwen-quaestie"
»Ook laat datzelfde fatsoen toe met jongelui te gaan
tennissen en met hen een lauge wandeling naar huis te
ondernemen, als de jonge dame maar zorgt den tennis-bat
als bewijs van onschuld in de hand te hebben. Maar 't
fatsoen laat niet toe met een bevriend jongmensch te
wandelen zonder dien bat en niet van een tennis-clnb
komende, al heeft men overigens de meest onverschillige
gevoelens ten opzichte van elkaar.'' Tegen dit fatsoen
nudat we gerust misplaatst kunnen noemenwillen
wij ons wapenen. De beste manier om dit te doen is
ons te vereenigen tot een bond die zich ten doel stelt
den zoozeer gewenschten vrijen omgang to bevorderen.
Dit doel tracht bij te bereiken door gezellige bijeen
komsten afternoon tea'spicnicsschaatsen- en fiets-
rjjdenwandelen enz. Alleen jongelui van denzelfden
stand en hetzelfde principe worden tot den bond toe
gelaten terwijl ook op hun gedrag zal gelet worden."
Zooals gezegd door de publicatie in de bladen is dit
schrijven ter algemeene kennis gekomen vooreerst van
de oudersin de tweede plaats van directeuren en
directrices van onderwijs-inrichtingen en eindelijk van het
groote publiek. Bij de eene groep is daarover veront
waardiging ontstaan bij de andere is men in een ho
merisch gelach uitgebarsten en alleen bij enkelen heeft
men aan de gezonde kern van het streven recht doen
wedervaren, 't Moet erkend, bij eerste lezing klinkt de
circulaire bespottelijkwat zij trouwens gemeen heeft
met alles wat ongewoon is. Jongens en meisjesdie
hun hoofd bij de studie dienen te houden en zich druk
gaan maken over den vrijen omgang onwillekeurig
vraagt men op wreveligen toon of de kwajongens niets
beter te doen hebben. En dan dat citeeren van de
brochure »De liefde in de vrouwen-quaestie", waarop
men is losgestormd in de hoop van pikante zinswendingen
en misschien wel van geheimzinnige onthullingen
't is ook maar zoo-zoodat jougeluidie zich zoo
onschuldig voordoen, naar een dergel ijk boek met groote
voorliefde grjjpen. Maar aan den anderen kaot staan
feiten die zooveel sympathie geven voor het streven
dat de bezwaren over de vroeg-rijpheid daarbij in hot
niet vallen, 't Pleit voor jongens wanneer zij er prijs
op blijven stellen om te gaan met fatsoenlijke meisjes
van hun standen daaruit spreekt een onbedorven karakter,
waarop vele Hoogere Burgerscholieren en gymnasiasten niet
meer kunnen bogen. Wil men weten, waar velen hunner nu
hun vermaak zoeken, omdat fatsoenlijke jonge meisjes zich
op een afstand moeten houden Men leze maar eens de
jaarverslagen, waarin de Amsterdamsche middernacht-zen
delingen van hunne ervaringen verslag doen en men zal met
ontzetting daaruit zien, hoe een belangrijk contingent van
de bezoekers der café's met vrouwelijke bediening wordt
gevormd door schooljongens en hoe men hen ook kan
aantreffen met geld, dat zij de Hemel moge weten hoe
hebben gekregen, in bordeelen en rendezvous. Er zijn in
Amsterdam verscheidene leerlingen van H. B. S. en gym
nasia, die veel beter met allerlei beruchte inrichtingen
in de stad vertrouwd zijn, dan bezadigde ingezetenen,
die jaren lang in Amsterdam hebben gewoond. Dat is
geen overdrijving: ieder, die lust gevoelt eens een wan
deling te maken door de buurten, waar de onreinheid
aan de deuren en de vensters is geposteerd, zal zich er
over verbazen, dat daar zooveel jongens komen, die beter
deden hun lessen voor deu volgenden dag te leeren. Voor
de ouders is 't ondoenlijk daarop toezicht te houden
een jongen, die geen schrede onbewaakt kan doen, is op
school het mikpunt van al zijne mede-scholieren.
De verleiding ligt in Amsterdam door de geheele stad
zoo open en bloot en de prostituée's zijn niet kieskeurig
met haar lonkjes. Een jongen van 17 jaar gevoelt zich
nog bovendien gefêteerd, wanneer hjj door een priesteres
van Venus wordt aangesproken kon hjj zjjn vrijen
tijd wijden aan wandelingen, spelen, sport-liefhebberijen
met makkert en meisjes van zijn leeftijd, hij zon van de
straat worden gehouden en veel minder gevaar loopen
bedorven te worden. Daarom zijn er zooveel ouders, die
hun kinderen een fiets geven en aan voetbal of tennis
laten meedoen dit houdt hen van veel kwaads terug
Op den duur echter verveelt 't- om altijd met jongens om
te gaan is 't nu niet beter, dat de beschaafde meisjes
iets van haar onnatuurlijke stijfheid afleggen en zij allen
met elkaar een bond vormen, waar allen waken voor jle
handhaving van de wellevendheid en het decorum.
De invloed van meisjes op jongens is zoo gunstig en
wanneer zij maar geregeld met elkaar omgaau is er geen
ruimte voor sensueele gedachten. Nog onlangs sprak ik
een leeraar aan een H. B. S. met vijfjarigen cursus, die
in de vijfde klasse ook aan eenige meisjes les geeft. Hij
is van principe een anti-feminist en ziet, erg kortzichtig,
in de emancipatie der vrouw een onnoodig zich dringen
in ambten, die aan den man toekomen. Daarom ziet hij
het ook met een eenigszins boos oog aan, dat de meisjes
6)
Mevrouw Liesje schudde het hoofd. »Ik heb 't er
heel niet op begrjpen gehad, dat ge hem een uitnoodi-
ging gestuurd hebtdat zou je toch vroeger nooit in de
gedachte gekomen zjjn. Toen heb je wel eens gtzegd
»Dat zouden we nooit durven doen om een hoog edel
geboren graaf bij ons arme landbouwers op visite te vra
gen en nu doet ge op eens of hij uws gelijke is
Wcedend ging de burgemeester de kamer op en neer:
«Zwjjg Je begrijpt er heelemaal niets van Rijksgraaf
vóór rijksgraaf natoont onze vriend Rudiger
en zijne echtgenoote het dan nietdat ze wèl met ons
kunnen omgaan? En dat zijn ook graven von Niedeck
en millionaire op den koop toeDie weten echter
van geen trots en van geen hoogmoed zooals die ver
vloekte kerel in zjjn schapenvacht! Die gek! Die vrek,
die kleerenjood die zich niet schaamt om als een bede
laar als een voddenraper over straat te gaan!" En
met deze woorden ging hjj driftig de kamer uit.
En evenals in het jaar 48 een dof gemompel van op-
roerigen haat door het gansche volk ging zoo liet ook
thans de tong van den burgemeester als een alarmklok
zich hooren op burgers, op!!" En alles stroomde
naar de hoeken der straten en schold en raasde en vloekte,
steeds dreigender en onheilspellender.
Baas handschoenmaker echter schndde weemoedig het
hoofd, terwjjl hjj schouderophalend zeide«Kalm, kinde
ren, houd je kalm Wat geeft 't of we ons zoo driftig
maken Een rijks- en erfgraaf is nog geen koning die
men door een revolutie onttronen kan. Die Niedecker
zit daar veilig in een oDinneembare vesting, en eer
vriend Hein hem er uit uitgooit, helpt al ons stormloo-
pen toch niets
»Zoo en moet men zich dan van zoo'n gek maar alles
laten welgevallen Heeft de gravin het niet zelf gezegd
dat een krankzinnige in een gekkenhuis thuis hoort?'
«Ja, dat kan de gravin gemakkelijk zeggenwant
'tis haar eigen familie, maar ons gaat 'tniet aan!"
»Daar zou nog wel wat tegen te zeggen zjjn lieten
zioh meerdere stemmen hooren
»Jongens dat zou koren op onze molen zjjn als dat
dien hoogmoedigen schurk eens overkwam
«Vraagt het eens aan den advocaat of we hem die
kool niet op de een of andere manier kunnen stoven."
«Laat graaf Rudiger er echter vooral niets van merken
geen enkel voornaam personage heeft graag een neef in
het gekkenhuis
«Och kom hjj en de gravin zjjn de eersten geweest
die hem krankzinnig genoemd hebben
«Ik zeg je, praat er eerst met den advocaat over
«Van avond polsen wjj den graaf, .de wijn maakt de
tong los
«Goed, van avond f'
Met onweer bezwaugerd waren de hoofden, toen allen huis
waarts gingen. De smaad, hun door giaaf Willibald aan
gedaan, knaagde aan hun eergevoel, en de een zette deu
ander hoe langer hoe meer op, of werd woedend wanneer
hier en daar een enkele stem zich deed hooren die
vroeg: of 't dan eigenlijk wel zoo heel onbegrjjpeljjk
was, dat een menschenschuwe zonderling zich niet gaarne
in gezelschap begaf
De zon neigde zich ten ondergang, in koortsachtige
opwinding zetten de oudere en jongere dames zich ein
delijk voor hare spiegels, ten einde de boeien der papil
jotten te doen springen
Als 't nu maar ophield met regenenDe moeders
konden stevige leeren laarzen aantrekken maar de dan
sende dochtersOch kom men had zich in dergeljjk
omstandigheden reeds zoo dikwjjls weten te behelpen
dat men dit heden ook best kon doen. Bij gebrek aan
een buurrjjtuig deden de reusachtige groote klompen uit
stekende diensten, die daarom in Angerwies in hoog aan
zien stonden en de achting genoten die het doelmatige
overal ten deel valt.
zich zoo ontwikkelen maar dat alles neemt niet weg,
dat hjj mjj onomwonden verklaarde 't een voorrecht te
achten om in een klasse van oudere mannelijke leerlingen
ook meisjes te hebben. In den omgang heeft hij nooit
iets gedwongens kunnen bemerken alleen treft 't hem
telkens weer, hoe de enkele aanwezigheid van vronweljjke
leerlingen vooldoende is om den manneljjken hun
ruwheid te doen afleggen en een beschaving bjj te brengen
die anders eerst op rijperen leeftijd wordt geapprecieerd.
Een jongen, die vloekt of gemeene woorden gebruikt in
tegenwoordigheid van een meisje, wordt aanstonds door
de klasgenooten als een minder-waardige beschouwd en
dat is voor hem een harde les om in het vervolg wat
meer aan de geciviliseerde vormen te hechten.
Waarom kunnen thans die voordeelen ook nog niet
buiten de school worden uitgebreid Als schaatsenrjjden
en tennissen en dansen geoorloofd is aan jongens en
meisjes waarom zouden zij dan ook niet bij elkaar
mogen zjjn bij gezellige samenkomsten picnics fiets- en
wandeltochten Juist de onreine gedachten worden geboren
door het isoleeren der beide groepen en daaruit vloeit
heel veel onzedeljjks voort. Ik zou 't eens langs een anderen
weg willen probeeren en zoodra mjjn dochter oud genoeg is
om lid van den Bond te worden geef ik haar, in haar
braafheid genoeg vertrouwen hebbende, gaarne daartoe ver
lof. Meisjes, die dezen Bond willen gebruiken voor iets
verkeerds, zouden buiten de club in een groote stad als
Amsterdam toch genoeg gelegenheid hebben om aan haar
booze plannen gevolg te geven.
Wat de jongeluidie op het cogenblik zoo druk
besproken worden verzuimd hebben is, dat zij daarin
niemand gekend hebben, die cachet aan hun bedoelingen
had kunnen verleenen. Er zjjn in Amsterdam genoeg
vooruitstrevende onderwijzers en andere mannen van
autoriteitdie wel iets moeten gevoelen voor den ge
wenschten vrijoren omgang en zeker wel bereid zouden
geweest zjjn zich met de leiding en het toezicht te belas
ten. Had men hunne namen kunnen noemen, dan zou
de zaak daardoor aanstonds een veel serienser karakter
hebben gekregen. Nu weet de uit den aard der zaak
achterdochtige vader of moeder niet, ook al wordt veel
voor het beginsel gevoeldof men hier wel met
een eerlijke toepassing heelt te doen en dit maakt
't verklaarbaar dat de eerste afternoon tea, die Zater
dag j.l. werd gehouden, slechts door een tiental meisjes
en even zooveel jongens werd bezocht. Ook de directrice
der H. B. S. voor meisjes had haar discipelen gewaar
schuwd om daarheen te gaan, wat begrjjpeljjk is, nu
hare inrichting speciaal in de couranten was genoemd
en zjj de verdenking van zich moest werpen, dat zij
met de bedoelingen der jongelui sympathiseerde of deze
zelfs in de hand had gewerkt. Alle begin is echter
moeilijk en zjj, die het initiatief hebben genomen, kon
den niet vermoeden, dat de groote pers daarvan kennis
zou krjjgen en er zelfs entre-filets aan zonde wjjden.
Op den duur zullen zjj wel inzien, waarin zjj hun eerste
optreden hebben gefaalddoen zjj met die ervaring
winste en laten zjj het beginsel ongeschonden, dan geloof
Een half uur vóór den bepaalden tijd, hoorde men dan
ook een eindeloos: «klipp-klapp-klipp-klapp" over de on
gelijke straatsteenenat en toe door een zacht gilletje
afgebroken wanneer een dezer houten beschermengelen
in modder of plas bleef steken.
Groote parapluies en fladderende omslagdoeken verbor
gen, voor de nieuwsgierige toeschouwers al de pracht
die eerst aan de deur van het Hotel onthuld zou worden.
Hier en daar zag men een zwaaiend lantaarntjedat
vóór een der notabelen werd uitgedragen en al naar
dat er één of twee lichtjes in brandden wist men tot
welke categorie de naderende behoorde.
De feestzaal vulde zich meer en meer.
De heeren, in zeldzaam lange rokken, met wit garen
handschoenon. De advocaat, de apotheker, de dokter en
nog enkele «overdreven" fatterige jongelui hadden glacé
handschoenen aangetrokken allen sterk ruikende naar
pomade en muskus.
De schutters met de gedenkpenningen, of wel met de
een of andere medaille in het knoopsgat, de niet-sehutters
met een klein bouquetje op de borstdatmet het oog
op deze bloemenlooze maand Maartuit schitterende
stroobloemen bestond.
De dames hadden zich allen de ongeloofeljjkste moeite
gegeven om elkaar den loef af te steken.
De mama's hadden zich harer waardigheid bewust
in stemmige kleuren gekleed zwartdonker blauw
koffie bruin, lila en grjjs, nuancen die echter allen aller
liefst door het driehoekig opgevouwen kanten ficbutje van
crêpe de Chine verlevendigd werden, zonder welk fichutje er
eenvoudig geen Angerwiesensche balmoedor denkbaar was.
De oudere dames hadden reusachtige kanten mutsen
op 't hoofd, een met bloemen omkranste, me veeren
getooide met kant bezette en met linten te zamen ge
houden soort van luifelhoed, die, door hun echt schoon-
moederlijken aanblik, alle vrijers het hartin de schoenen
deed zinken zoo krijgshaftig droegen de dames dit zoo
s atig versierde hoofd op hare schouders.
De middelsoortde nog niet vergrijsde dames glim
lachten bloemzoet onder de in breede vlechten geslingerde
haren die als een wonder van vlechtkunstkunstig om