De Erfgenaam m lieden
No. 32.
Honderd en eerste jaargang,
1899.
WOENSDAG
Amsterdamsche Brieven.
FEUILLETON.
15 M A A R T.
(DER MAJORATSHERR).
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs Jjfl
per 3 maanden voor Alkmaar f O,HO franco door het
geheele rijk f 1,—.
3 Nummers f O.OH. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone advertentlen
Per regel fO,l&. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
XI.
Naar welken maatstaf wordt de aanslag van koffie
huishouders in de vergunningsbelasting berekend?
De belanghebbenden hadden bij zichzelf overlegd, dat 't
niet onvermakelijk zou zijn B. en W. voor die onoplos
bare vraag te stellen, wel wetende, dat onmacht der
autoriteit verteedering dos harten wekt ten gunste van
requestranten. Een vaste maatstaf bestaat er niet en
zal ook niet gemakkelijk te vinden zijn. De schatters
nemen, overeenkomstig de bepalingen der Drankwet, tot
grondslag de jaarlijks opnieuw vast te stellen huurwaarde,
welke een localiteit in verband met den omvang van
het bedrijf, waarvoor de vergunning strekt, kan geacht
worden te bezitteD dat zijn wel veel woorden, maar
een stevig houvast heeft men daaraan allerminst. Trou
wens, wanneer alles duidelijk was aangewezen, had men
geen schatters noodig eigenlijk was dus het heele
verzoek niets anders dan vragen naar den bekenden weg.
B. en W. konden dan ook geen afdoend antwoord geven,
maar in plaats van dit openhartig te bekennen, stelden
zij voor afwijzend op het request te beschikken. Neen,
dan had de heer Gerritsen een veel leuker antwoord
gereed. Hij wilde den bal terugkaatsen en tot adressan
ten het verzoek richten om zelf eens een maatstaf aan
de hand te doen. Waarschijnlijk zonden zij dan in het
zelfde parket gekomen zjjn als waarin B. en W. zich nu
bevonden en dan zou opnieuw gegolden hebben, dat wie
het laatst lacht het best lacht. Immers het tegenwoor
dige stelsel biedt allicht meer waarborgen tegen willekeur
dan wanneer men b.v. de hoeveelheid gebruikt gedistilleerd
als maatstaf ging nemen. Kan men zich nu met vereenigen
met de uitspraak der schatters, dan is er hooger beroep
mogelijk bij de herschatters, waarvan er één door den
appellant mag worden benoemdhet gaat derhalve niet
aan te beweren, dat men in dezen als het ware met ge
bonden handen en voeten aan den fiscus is overgeleverd.
De Raad had bljjkbaar daarop het oog en vereenigde
ziek daarom met het praeadvies van B. en W. Adres
santen hebben nu het groote voordeel gekregen, dat zij
in belrlag komen en kunnen gaan poseeren als menschen,
wier beurs in het geheim wordt geattaqueerd. Dat is
voor hen een groote voldoening en daardoor zijn de kan
sen ^aanmerkelijk gestegen, dat er bij de herziening van
de urankwet met. hunne wenschen rekening zal worden
gehouden. Een andere vraag is 't evenwel, of't financieel
voordeelig zal wezen als de wet eens den maatstaf ging
aangeven voor het geheele land in plaats van elk" ge
meentebestuur afzonderlijk. Den maatstaf te kennen is
heal interessant, maar iedereen zal de onwetendheid ver-
kiezen ale die goedkooper is.
Veel van zieh laten spreken komt dikwijls duurder
uit dat heeft in dezelfde raadszitting nog een andere
groep menschen moeten ervaren, namelijk de zeer gefor
tuneerde en de buiten Amsterdam wonende ouders, wier
kinderen de Openbare Handelsschool bezoeken.
Over het gebouw, waariD deze school thans gevestigd is,
heeft men in de laatste jaren veel, en met het volste
Nu was er immers heel geen twijfel meer, wie later
eigenaar van Niedeck zijn eou 1
Een tweede zoon volgde en maakte de kans nog
grooter en vaster. Thans echter hielden Rndiger eu
Mevrouw Melanie hunne goudmjjnen voor totaal onuit
puttelijk, zoodat zij zich niets meer ontzeiden.
Dit duurde zoo eenige jaren, toen kwam de Fransch-
Duitsche oorlog en daarna de eenheidsverklaring van het
gansche Dnitsche rijk.
Rudiger's schoonvader gebrnikte ook dit als reden en
voorwendsel tot grooter speculatiesdan waaraan hij
zich ooit gewaagd had, en liep daardoor met open oogeu
zgn ondergang tegemoet.
Eerst werden toen de vorstelijke toelagen beperkt,
totdat zij eindelijk zoo goed als niets meer ontvingen
Rndiger vloekte, gravin Melanie kreeg zenuwtoevallen,
maar nóch het een nóch het ander kon den ondergang
van den speculant tegenhouden.
Nog eens wendde Rndiger zich tot zjjn neef.
Hij kreeg den brief aan stukken gescheurd terug.
En toen bracht haat en vertwijfeling het duivelsche
plan bij hem tot rijpheid, hetwelk Kubnert zoo even
aan zgn meester had medegedeeld.
Nog was het bankroet van den millionair niet officieel
bekend, nog steeds hield men in de residentie Rndiger
voor den bezitter van millioenen. Alleen Willibald
wistdoor dien laatsten briefprecies hoe de zaken
stonden.
Rndiger scheen echter de dagen dat de wereld hem
nog voor rgk hield, te willen gebruiken, om zich ten
koste van zijn neef voor ondergang te behoeden.
Telefoonnummer r 3,
recht, geklaagd. Toen dan ook een voordracht verscheen
om voor twee tonnen gouds een nieuwe inrichting te
bouwen op het terrein van het voormalig Leidsche kerk
hof was er groote voldoening over, dat eindelijk een
nieuw verschiet stond aan te breken. De heer van Nierop
heeft er nu echter voor gezorgd, dat die vreugde een
onaangenamen bjjsmaak heeft gekregen. Hij vond dat
er naar gestreefd moest worden om de rente en aflossing
van het stichtingskapitaal terug te krijgen door eene
verhooging van het schoolgeld en tevens gaf' hij aan, hoe
men dat moest doen. Thans is het minimum van het school
geld f 100 per leerling eD mag het maximum niet hooger
stijgen dan f 230 den kostenden prijs, dien de wet
niet wil overschreden zien. Die prijs moest derhalve eerst
verhoogd worden en dat kon men doen door bij de kosten
van het gebonw en het onderwijs ook nog die te voegen
van den grond waardoor men best tot f 300 per leer
ling kon komen. Ouders wier inkomen meer dan f 13.000
bedroegkonden dat best betalen en 't was al te dwaas,
dat dergelijke door de fortuin begunstigden nog op de
stedelijke schatkist teerden. Evenmin mocht dit voortaan
geschieden door de ouders der uitwonende leerlingou
die niet bijdroegen in de stedelijke lasten dat aantal
is vrij groot en als zij wat meer betaalden kon oen groot
deel van het deficit gedelgd worden. Heel veel was daar
tegen niet in te brengen en nu B. en W. een onderzoek
naar de uitvoerbaarheid van dit plan toezegden zal 't er
naar alle waarschijnlijkheid wel toe komen. Vooral onder
de uitwonende oudersdie hebben geklaagd over de
bestaande localiteitzullen er wel ziju die nu liever
maar alles bij het oude zouden willen laten de slapende
honden zijn wakker gemaakt. Amsterdam moet èn zuiniger
worden met zijn uitgaven èa zijn inkomsten versierken, de
harde noodzakelijkheid brengt dat besef meer en meer.
Deze overweging en de wetenschapdat het onderwijs
reeds zulke schatten verslindtzullen ook wel nadeelig
werken op de uitvoering van een denkbeeld dat al vier
jaar geleden in de Plaatselijke Schoolcommissie werd
besproken en zieh nu eindelijk in een adres zal belichamen.
Dat denkbeeld is het inrichten van een deel van het
terrein behoorende tot bet voormalige Frankendaal in
de Watergraafsmeer tot een model-schooltuin ten behoeve
zoowel van de onderwijzers der openbare en bjjzondere
scholen die daar gelegenheid zouden vinden om de levende
natuur te bestudeeren als van de leerlingen van zulke
scholen waar de gelegenheid tot het aanleggeu van een
schooltuin ontbreekt. In de jongste vergadering der School
commissie had alleen de heer Fabius de zuinigheids man,
daartegen bezwaar; alle andere leden stemden ervoor om
aaD B. en W. te verzoeken zoo mogelijk aan dezen wensch
gehoor te verleenen. Er valt daarvoor dan ook verbazend
veel te zeggen. De stadskinderen en de natuur staan
meestal vreemd tegenover elkaar: iedere bloem is een
»roossie" en iedere vogel een »vinkie". Wandelen zij eens
over heiden en door bosschen dan missen zij alle elemen
taire kennis die dergelijke tochten juist zoo bekoorlijk
maken voor den vriend der natuur een iep kunnen zij
ternauwernood onderscheiden van een den en van de
bloemen zien zij niet anders dan de kleur. Juist nu er
Van hem, den bezitter van een fabelachtig vermogen,
zon niemand ooit kunnen vermoeden dat hij uit per
soonlijke geldzucht zjjn neef van Niedeck wensehte ver
wijderd te zien. Het was alleen ten gevolge van het aan
houdend dringen en smeeken der burgers van Auger-
wies, die de handelingen van den krankzinnige niet langer
konden aanzien. Zooals de zaken thans nog oogensehjjnljjk
stonden, was Rndiger verplicht voor zijne toekomstige
bezittingen te waken.
Het plan was zoo geraffineerd in elkaar gezet en uit
gewerkt dat hij er alle eer van had. Graaf Willibald
hief het zielsbedroefde gelaat omhoog en keek in den
helderen maneschijn naar bniten. Krampachtig sloot hij
de handen ineen. Ja, het plan was slnw en slim bedacht,
maar daarboven waakt er Eén, die het lot van alle
stervelingen in Zijn hand heeft, en de slnwste aanslagen
kan verijdelen: Mijne gedaehten zjjn niet nwe gedachten.
ZESDE HOOFDSTUK.
Dierbaar is mij de vriend, doch ook den
vijand heb ik noodig,
Zegt mij de vriend wat ik kan, de vijand
leert mij wat ik moet
S c h i 11 e r.
Er werd in het gansche hertogdom over niets anders
gesproken dan over den val van Niedeck. Men had
alles eigenljjk reeds lang vooruit zien aankomen, want
reeds sedert jaren had men van graaf Willibald hooren
beweren dat hjj krankzinnig was.
En thans was het geduld van zgn onderhoorigen dan
ook eindeljjk nitgeput.
Men vertelde, dat de burgemeester van Angerwies
zieh met dringende smeekbrieven tot graaf Rudiger had
gewendten gevolge daarvan had deze met zijne echt-
onder de Amsterdamsche onderwjjzers meer en meer
liefhebberjj komt voor de studie der flora en fanna
E. Heimans en Jac. P. Thysse de schrjjver der aardige
boekjes. »In sloot en plas" en »Van Vlinders, vogels en
bloemen" zjjn werkzaam aan scholen in de hoofdstad
evenals verschillende medewerkers van het belangwekkende
tjjdschritt »De Levende Natuur'' zou het zoo wen-
schelijk zjjn, dat de middelen niet ontbraken om ook
aan onze aankomende jongelingschap van die kennis
mede te deelen. Wij houden 't ervoor, dat daarvan een
enorme vormende kracht zou uitgaan. De dieren in al
hun eigenaardigheid te leeren kennen staat gelijk met
er liefde voor te koesteren de wreedheid wordt daardoor
nit het kinderljjk gemoed gebannen en wie goed is voor
een dier verandert ook van opvatting ten aanzien van
zjjn medemensch. Kennis van planten en boomen ver
lokt tot lange wandelingen, een onuitputteljjke bron voor
nieuwe ontdekkingen en herhaling van hetgeen men
vroeger reeds zag of uit 's meesters mond hoorde zjj
honden terug van het rondzwalken op straat, waarin meer
behagen wordt geschept, omdat de bosschen voor oninge-
wjjdeu niet fluisteren en de dieren niet elk hun afzonderljjke
levensgeschiedenis hebben.
Men late eens twee opgeschoten jongens een middag
in het Vondelpark doorbrengen, waarvan de een onder
wijs heeft gehad in de schooltuin en de ander niet. Het
verschil zal iedereen dadel ijk opvallen. De een amuseert
zich voortreffeljjkaan eiken strnik valt iets te obser-
veeren en iedere bloem begroet hij óf met de aangena
me gewaarwording, dat de kennismaking reeds vroeger
plaats heeft gehad óf met de begeerte om haar meer van
naderbij te leeren kennen. De andere jongen daarentegen
vindt, of hjj in de eene laan komt dan wel in de andere
»alles net zoo''; wat hem alleen boeien kan, zjjn de voor
bijgaande menschen en wanneer hjj daarvan genoeg heeft
alleen nog maar het genre dames, die den bloemengeur
verschrikt doen vluchten door den dwalm van Ylang-
Ylang waarin zjj zjjn gehuld. Als beide joagens thuis
komen is 't toch zeker geen quaestiens punt, wie zgn
middag het best heeft besteed en wiens karakter door
deze vrjje uren winste heeft gedaan. Op het platteland is
dit nog heelwat anders. Heeft de jeugd het geluk een
ouderwjjzer te hebbeu, die de poézie kent van den bloe-
mentooi der weiden en velden of zich de moeite geeft
de dieren in hun interessant bedrijf na te gaan, dan heeft
men daar rondom zich het materiaal om de schoollessen
aan de praktjjk te toetsen een schooltuin is daar veel
minder noodig. De Amsterdamsche arbeiderskinderen zien
maar hoogst zelden een in het wild groeiende bloem
hnn moet geleerd worden ze te gaan opzoeken en schep
pen zjj daarin eenmaal vermaak, dan zullen voor hen de
Zondagen en vacantiedagen niet langer traag voorbjj
gaande uren zjjn die hun ziel verderven maar zullen
zjj de stadspoorten verlaten om geest en lichaam te ver-
frisschen en in de goede richting te vormen.
Dit alles bedenkende is 't te hopen, dat èn B. en W.
èn de gemeenteraad zich niet zoozeer zullen laten beheer-
schen door het zuinigheids-besef op onderwjjs-gebied, dat
zjj a priori deze nieuwigheid als te kostbaar verwerpen.
genoote een reis naar het stadje ondernomen, ten einde
zich persoonljjk van alles te overtuigen.
Alles was nog veel erger geweest dan hg gedacht en
't zich voorgesteld had.
De Heer van Niedeck haalde de gekste dingen nit.
Naar alle waarschjjnljjkheid was 't een hersenverweeking
het waterhoofd van den gekken man toonde dit duidelijk
genoeg aan. Dat onder het toezicht van znlk een on
toerekenbare persoonlijkheidde gansche bezitting ge
ruïneerd moest worden lag voor de hand, en daarom
kon niemand het graaf Rndiger kwaljjk nemen, als hjj
bjj tjjds voorzorgsmaatregelen namom de bedreigde
erfenis voor zgn zoon te redden.
Uiterst verbaasd was men echtertoen het nieuws
zich verspreidde dat graaf Willibald in dr residentie
was aangekomen, ten einde een der eerste rechtsgeleerden
te raadplegen en naar men verder verzekerde
zich wegens dnivelschen laster, onder de persoonlijke
hoede van den Hertog te stellen.
Men was uiterst verbaasd, toen men den graaf, af en
toein een open rjjtuig, door de stad zag rjjden. Hjj
was zeer élégant en nieuwmodisch gekleed, en maakte
hoegenaamd niet den indruk van ziekeljjk of krankzinnig
te zjjn, zooals men verteld had.
Natuurlijk had men alles erg overdreven, ofschoon
aan den anderen kant, znlke menschen, somtjjds onge-
looteljjk slim en handig ieder uitwendig verschjjnsel
hunner ziekte weten te verbergen.
Overigens zag men het eind van dit alles, over 't al
gemeen tameljjk onverschillig tegemoet, graaf Rndiger
was zoo rgk, dat een gewonnen of verloren proces voor
hem wel geen noemenswaardig veischil zou maken, en
de Heer von Niedeck was een te onbekende grootheid,
om de groote menigte veel belangstelling in te boezemen!
Alles had zgn gewoon verloopde getuigen werden
gehoorden de deskundigen gaven onder eede hunne
meening te kennen. En zoo wachtte men onverschillig
den verderen afloop af.
Wordt vervolgd.