Het m i No. 37. Tweede blad. Honderd en eerste jaargang. 1899. ZONDAG 26 MAART. FEUILLETON. (DER MAJÖRATSHERR). ALKMAARSCHE CO! RAAT. Deze Courant wordt Uln*da g-, Honderd a g- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f ©,SO franco door het geheele rijk f 1, 3 Nummers f ©,06. Afzonderlijke nummers 3 ets. Telefoonnummer t Prijs der gewone advertentlen Per regel Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER ZOON. De Tweede Kamer heeft besloten, het wetsontwerp tot regeling van den leerplicht, na de belangrijke wijzigingen, die de Regeering daarin gebracht heeft, opnieuw in de afdeelingen te onderzoeken. Voor dat besluit bestonden inderdaad goede redenen. In het voorloopig verslag van het eerste afdeelingsonderzoek kan men lezen, dat »zeer vele leden" zich verklaarden voor de invoering van leerplicht ten opzichte van herhalingsonderwijs, te geven in de avonduren. Onder die leden waren er zoowel die den leertijd van het gewone onderwijs wilden doen voortduren tot aan den leeftijd van veertien jaren, als die met den dertienjarigen leeftijd genoegen namen. Voor hen moet het nieuwe ontwerp een teleurstelling zijnvoor zooverre daarin voor het gewone lager on derwijs een verplichte leertijd van zes jaren wordt voor gesteld die zoo daarmede op zesjarigen leeftijd wordt begonnen, op twaalfjarigen leeftjjd kan zijn afgeloopen. Maar ook vele leden, die den leerplicht tot den leeftijd van twaalf jaren wilden beperken behoorden tot de voorstanders van verplicht herhalingsonderwjjs enver- scheidene leden gaven aan een zesjarigen leertijd met herhalingsonderwjjs de voorbeur boven een zevenja rigen leeftjjd zonder herhalingsonderwijs. Ook onder de voorstanders van het bijzonder onderwijs waren erdie tegen verplicht herhalingsonderwijs minder bezwaar hadden dan tegen verplicht bezoek der gewone lagere school. Die ingenomenheid van »zeer vele leden" met ver plicht herhalingsonderwijs heeft den minister bewogen zjjn oorspronkelijk wetsontwerp te wijzigen en daarin een regeling van het herhalingsonderwijs op te nemen, waarvan de leerlingen die den gewonen zesjarigen leer tijd op de lagere school hebben doorloopen, verplicht zullen zijn gebruik te maken, hetzij dan in den vorm van huis- of van schoolonderwijs. Mag bij gevolg worden aangenomen, dat de meerderheid der Kamer in het alge. meen voor verplicht herhalingsonderwijs gunstig gestemd is, de regeling van de zaak, thans voorgesteld, is iets nieuws, en een onderzoek in de afdeelingen zeker niet overbodig. Het was ongetwijfeld goed gezien, bij de regeling van het herhalingsonderwijs veel aan de gemeentebesturen over te laten. Eenvormigheid zou hier stellig misplaatst wezen. Het onderscheid tusschen groote en kleine ge meenten, tusschen groote steden en het platteland, tus schen de verschillende streken van ons land is daarvoor 17) Een oogenblik strijdt zij tegen opkomende gedachten toen zich zelve uitmakende voor een dwaas mal schepsel, keek zij met haren gewonen kalmen min of meer wee moedigen glimlach op. »Vraag mijnheer den graaf om binnen te komen Hij zal zeker eens naar zijn klein toekomstig nichtje komen vragen De oude ziet bij deze woorden eenigszins te leurgesteld op, en liep hoofdschuddend de kamer weder uit. Johanna echter drukt de handen tegen de borst en heft zich met moeite uit haren stoel op, met bevende knieën staat zjj daar. De groen wollen portière opent zich nogmaals, en graaf Willibald treedt binnen. De spanning had ook zijn gelaat hoog rood gekleurd, min of meer verlegen blijft hij, een diepe buiging makende, bij de deur staan. Daar ziet bij hoe een kleine vriendelijke meisjesgestalte op hem toetreedt en hem de hand ter verwelkoming toesteekt. Zit zij dan niet meer in haar rolstoel Kan zij dan heel alleen zonder behulp van een stok of eenigen an deren steun, door de kamer gaan Deze blijde verrassing was zeer duideljjk op zjjn gelaat te lezen, dat van ware oprechte vreugde straalt. »Baronesu kont loopeuU kunt u weder, zonder eenige hulp alleen bewegen U zijt weder hersteld stottert hij inplaats van den een of anderen beleefden groet. Er klinkt echter zulk een bljjdschap in zijn stem, zulk een ware, oprechte, dankbare vreugde, dat Johanna's hart van geluk bijkans hoorbaar klopt. Zóó veel deelname te groot. Met plaatselijke behoeften en plaatselijke toe standen moet rekening gebonden worden, en zooveel mo- geljjk dient vrijheid gelaten te worden, wat de vakken betreft, die onderwezen, en de dagen en uren, die voor dat onderwijs bestemd zullen worden. Daaromtrent, wordt in het ontwerp al heel weinigmisschien te weinig bepaald. De eerste vraag is wel deze, welke vakken het verplichte herhalingsonderwijs zal moeten omvatten. In het wetsontwerp wordt dit uiet bepaald. De Memo rie van Antwoord zegt on9, dat herhaling van bet geleerde niet geheel mag worden uitgesloten bij het herhalings onderwijs dat van gemeentewege op de openbare school moet worden gegeven maar dat men overigens vrij zal zijn daarin op te nemen zoowel vakken die tot het lager onderwijs als die niet daartoe behooren. Het ontwerp zelf bepaalt verder dat het op do openbare school ten minste vier vakkeu van onderwijs zal moeten bevatten wnaronder ten minste twee van het gewone schoolonder wijs. Aan den naam van herhalings onderwijs dient alzoo niet te veel gewicht te worden gehecht. In het Voorloopig Verslag werd dan ook reeds opgemerktdat de naam van voortgezet onderwijs de voorkeur zou verdienen. Het boekhouden en het rechtlijnig teekenen kan er evengoed in worden opgenomen als een kook cursus. Toch zal de vrijheid der gemeenteraden niet ge heel onbeperkt zijn wat het aantal vakken betreft. Achten Gedeputeerde Staten den omvang van het on derwijs onvoldoende dan zullen zijna den inspecteur gehoord te hebben vermeerdering kunnen bevelen en vinden Gedeputeerde Staten daartoe geen aanleiding dan zal het Koninklijk gezag zich kunnen doen gelden enna Gedeputeerde Staten over de zaak te hebben gehoord alsnog het bevel tot vermeerdering kunnen geven. Hier wordt zeker een schiet- onbeperkte bevoegdheid gegeven aan het administratief gezag en het is te ver wachten, dat daartegen bezwaren zullen worden geopperd. Groote vreesdat van die bevoegdheid misbruik zal worden gemaakt, behoeft echter hier te lande niet te bestaan. Ten aanzien van het gewone schoolonderwijs hebben toch Gedeputeerde Staten en het Koninklijk gezag sedert 1857 dezelfde bevoegdheid en wordt er veel ge klaagd over de wijze waarop zij die bevoegdheid doen gelden Intusschen ligt de opmerking voor de hand, dat in de wet op net lager onderwijs althans de vakken worden genoemd, waartoe dat onderwijs zich bepaalt, en dat dit hier niet het geval is. Wellicht zullen daarom pogingen worden beproefd om in de wet te bepalen, hoever bij het bevel tot vermeerdering van den omvang van het herhalingsonderwjjs zal kunnen worden gegaan. in hare genezing had zij nog vun niemand ondervonden. »Jamijnheer de graaf, God zij dank, het gaat veel beterofschoon ik nog altijd hink, en dit gebrek ook wel mijn gansche leven zal moeten dragen f' Hevig ontroerd drnkt hij haar blanke, kleine hand: >o, maar dat is zoo erg niet, dat is maar bijzaakHoe heerlijk dat u zoo wel en gezond zjjtDat had ik waarlijk niet durven denken baronesanders ja anders was ik wel reeds eerder gekomen 1" Weder krijgt zij een kleur en vraagt hem vriendelijk plaats te willen nemen. >Het is bepaald een verrassingmjjnheer de graaf om u eens in de residentie te zien 1" zeide zij zoo on gedwongen mogeljjk: >Hoe vele jaren hebt u niets van u laten zien of hooien 1" Hij ziet haar recht in de oogen Wat zou ik hier ook doen freule Johanna U weet zelf wel hoe men mij nier nehandeld heeft. Die treurige ondervindingen hebben mij menschenschuw gemaukt en anders dan an deren. De wereld gaf mij niets daarom ben ik in de eenzaamheid weggevluchtwaar zulk een ongemanierde, leelijke kerel als ik ben ook eigenlek thuis behoort Als smeekend hing zjjn blik aan hare lippen. Johanna schudde echter ernstig het hoofd en antwoordde: >Hoe kunt u dat zeggen mijnheer de graafschoonheid en leelijkheid dut is slechts een kwestie van smaak." »Eu hoe is dan uw smaak barones vraagt hij half fluisterend. Met hoog gekleurde wangen ziet zij hem aan. »Ik vind zelf het schoonste gezicht leeljjk als er slechtelage zondige hartstochten op te lezen staun en ik vind het leelijkste gezicht mooi als de oogen de spiegels zijn van een reine, edele, trouwe oprechte ziel 11 De toon waarop zij sprak, zeide nog veel meer dan de woorden zelve en als overweldigd van geluk vatte Willibald haar hand en bracht die met een moed waarover hij zich zelf verbaasde, aan de lippen. >Als oprechte liefde en trouw iemaud schoon maakt, Johanna o laat mij dit dan door u worden riep Dat het gemakkelijk zal vallen, een daartoe strekkend voorschrift te ontwerpen, zullen wij niet beweren. Of bet wenschelijk is, zal beter beoordeeld kunnen worden, wan neer de uitkomsten van het onderzoek in de afdeelingen bekend zullen zijn. Maar het herhalingsonderwjjs zal ook aan een bijzon dere school of to huis kunnen worden gegeven. En welke vakken zal het daar moeten bevatten Dezelfde, die in de openbare school gegeven zullen worden Het ontwerp zegt het niet en men mag aannemen, dat het ook niet in de bedoeling van de Regeering ligt. In het algemeen wordt slechts bepaald, dat de ouders, voogden of an dere personen, die voor het onderwijs van de hun toe vertrouwde kinderen in deze wet aansprakelijk wor den gesteldhebben te zorgen dat die kinderen herhalingsonderwijs ontvangen zoodra het gewone ver plichte schoolonderwijs voor hen is afgeloopen en dat dit zal durenindien zij een school bezoeken totdat zij de klasse hebben doorloopen waarin zij bij het bereiken van den vijftienjarigen leeftijd zijn geplaatst en indien zij huisonderwijs ontvangen totdat zij dien leeftjjd hebben bereikt. Wat de jongens betreft zal de gemeenteraad dien leeftijd nog met een jaar knnnen verlengen maar niet dan onder goedkeuring van Gede puteerde Staten. Daarenboven wordt bepaald dat dit herhalingsonderwijs moet gegeven worden, te hnis of op een school gedurende ten minste vier maanden in het jaar acht of meer uren per week en dat de school geregeld moet worden bezochtmaar waarin het herha lingsonderwijs moet bestaan, wordt niet voorgeschreven. Voor zoover het huisonderwijs betreft is het toezicht van den arrondissements schoolopziener op dit herha lingsonderwijs toepasselijk verklaard. Zal hij dan be voegd zijn te beoordeeien of het al of niet voldoende is, ook wat de vakken betreftwaarin dit huisonderwijs wordt gegeven? Omtrent het herhalingsonderwijs dat op eene bijzondere school gegeven wordt, zal de school opziener die bevoegdheid niet hebben. De vrijstellingen van het gewone verplichte onderwijs gelden ook voor het verplichte herhalingsonderwijs met eene uitbreiding van niet geringe beteekenis. Van het herhalingsonderwijs zullen namelijk de kinderen zijn vrij gesteld, zoolang zij geregeld »een andere dan een her halingsschool" bezoeken. Van welken aard die school zal moeton zijn zegt het ontwerp niet en evenmin de toe lichting in de Memorie van Antwoord. Alleen wordt ook hier weer gevorderd, dat de school geregeld wordt bezocht, en dat er ten minste vier maanden in het jaar acht of meer uren per week onderwijs wordt gegeven. hij uit. »Eaten wij niet over allerlei onverschillige dingen spreken, want dit zou een leugen zijn tegenover onze diepste en heiligste gewaarwordingen. Gij weet waarom en waarvoor ik hier ben gekomen, Johanna, gij weet het evengoed als ik zelfIk heb slechts een enkelen wenschslechts een enkele gedachte, en alles wat een beslissing tegenhoudt, hindert mij en maakt mij onrustig I Ik kan niet over het weer, over de menschen of over de opera praten, als mijn hart met geheel andere dingen vervuld is O, waarom keert ge u af? Verschrikt deze op rechtheid u nu toch Heb ik de zaak verkeerd aan gevat Och, vergeef het mij dan Heb gedold met een man die zich niet meer in de wereld weet te bewegen. Ik meen het toch zoo goed, Johanna zoo waarlijk goed 1" Hij had haar hand weder gevat en drukte deze als overredend tusschen de zijne. Weder ontmoetten hunne blikken elkaar, en in beider oogen lag dezelfde uitdrnkking, een zalige bange hoop, een vreezen en beven, als kon men nog met aan het geluk gelooven Johanna's wangen werden steeds donkerder getint, en de engelachtige goedheid en boecheidnnheid die nit hare oogen straalden deden zijn hart van vreugde opspringen. Weder drukte hij haar handje tegen de lippen. >Ge kent mij nog niet, Johanna en al wat gij van mij zult gehoord hebben, was juist niet geschikt om uw hart voor mij in te nemen I Ik weet welk eene verme telheid het van mij is om, onder zulke omstandigheden, hier voor u te staan en uw hand te vragen Maar zoo waar God leeft, Johanna, gjj zult er nooit berouw van hebben, mijne vrouw te zijn geworden! Mij zelf en mijn uiterljjk kan ik helaas niet veranderen dat moet ge toegevend op den koop toe nemen, maar mijn loven mijn handel en wandel mijn denken en gevoelen dat alles heb ik in mijn macht, en dat alles leg ik met de innigste getrouwste liefde aan uw voeten daarmede zal ik u gelukkig maken!" Hij had snel en hartstochtelijk gesproken. Hij ver wonderde zich niet over zijn moed, noch verbaasde hij

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1899 | | pagina 5