van
Honderd en eerste jaargang,
1899.
ZONDAG
16 APRIL.
De arbeidsovereenkomst.
FEUILLETON.
(DER MAJORATSHERR).
NO. 46. Tweede blad.
ALK1AARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt D I n s d a g-, Donderdag-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per Smaanden voor Alkmaab f 0,80 franco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f O.Ott. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Prijs der gewone advertentlcn
Per regel fO,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aanj de) Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
Telefoonnummer s 3.
Het indienstnemen van minderjarigen heeft altijd een
eigenaardige moeilijkheid. De meerderjarige die een
overeenkomst aangaat met iemand beneden den leeftjjd
van 23 jaren is wel zijnerzijds door die overeenkomst
gebonden maar de minderjarige is dit niet langer dan
hij zelf verkiest. Om een geldige overeenkomst te sluiten
moet men handelen met zijn vader of voogd. Het spreekt
van zelfdat de arbeidsovereenkomst ook moet worden
aangegaan met goedvinden van den minderjarige want
wat zou een geldige verbintenis, met zijn vader of voogd
gesloten kunnen baten tegen zijn onwil Men is zoo
zeer overtuigd dat een dergelijke verbintenis voor den
werkgever alle waarde mistdat men in den regel met
de minderjarigenzoodra zij niet meer als kinderen
worden beschouwd, handelt alsof zij meerderjirig zijn
maar nu staat men ook aan het gevaar bloot dat de
minderjarige die niet bevoegd is een geldige overeenkomst
aan te gaan vrij blijft om er zich eiken dag en ieder
uur aan te onttrekken.
Wat te doen om deze moeielijkheden te ontgaan
Lang vóór hun meerderjarigheid gedragen dienstboden
en werklieden zich maatschappelijk nagenoeg geheel zelfstan
dig, en verdienen zij geheel of gedeeltelijk hun eigen levens
onderhoud. Zoo is het leven, en daarmee heeft de wet reke
ning te hondeD. Zal men ze nu, althans boven zekeren leeftijd
geheel vrij en zelfstandig verklaren, en wat de arbeidsover
eenkomst betreft, aan het ouderlijk gezag onttrekkon Dat
zou te vergaan. Men mag een meerderjarige niet blootstellen
aan het gevaar van lichtvaardigeen arbeidsovereen
komst te sluitendie zijn geheele toekomst zou kunnen
bederven en aan de ouders niet de macht ontnemen om
daartegen te waken. In Duitschland heeft men de zaak
zoo geregeld dat de vader of voogd aan de meerder
jarige een algemeene toestemming kan geven om dienst
betrekkingen aan te gaan. Maar op doze wijze ontslaat
de vader of voogd zelf zich van zijne verplichtingen
zonder de gevolgen te kunnen voorzien en als hij daarna
bespeurt dat hij verkeerd gehandeld heeften zijn toe
stemming intrekt, kau het te laat zijn. De heer Drucker
heeft in zijn ontwerp een regeling voorgesteld die ver
moedelijk bijval zal vinden.
De minderjarigedie den leeftijd van 18 jaren heeft
bereiktzal bevoegd zijn tot het aangaan van eene over -
eenkomst waarbij hij eene dienstbetrekking aangaat
ten aanzien van dit contract wordt hij met een meer
derjarige gelijk gesteld behoudens een paar uitzonde
ringen hij zal dus zelf zijn dienstbetrekking op wettige
22)
Pia was opgestaan, bare slanke gestalte trilde, zij was
doodsbleek. »Zóó arm is mijn familie nog niet, om zulk
een offer van mij te verlangen, en zoo ellendig en slecht
en zedeloos ben ik nog niet om tot zulk een menschenhandel
mijn toestemming te willen geven, laat staan dus dat ik
God op mijn knieën zou danken, dat men mij zulk een
smaad en beleediging wil aandoen
De wangen van den graaf werden rood van drift, hjj
was echter zoo verbluft over deze nooit gedachte wending
die de zaak genomen had, dat hij geen woorden vond
om zich te uiten.
Met beide handen zich aan zijn stoel vastklemmende
vroeg hg: »Hebt ge misschien een betere partij op
zicht, als den graaf von Niedeck
.Neen, papa 1"
»Ben je misschien al op een ander verliefd
»Neeu, papa."
»Nu, dan verbied ik je verder al dergelijke kinderachtige
dwaasheden en aanstellerijen ten strengste Kunt ge mij
een aanstaande brengen die, in elk opzicht, zich met den
graaf von Niedeck meten kan, goed, dan wil ik je graag
in je keus geheel vrij laten kunt ge dit niet, dan hebt
ge te gehoorzamen aan den wil van je ouders, die voor
voor u en uwe toekomst willen zorgen
»Ook de ouderlijke macht heeft hare grenzen I" riep
Pia driftig uit.
.Zeker, ze eindigt d&é,r, waar een ongehoorzaam, we-
derspannig kind het ouderlijk huis wordt uitgezet
en ik geef je de verzekering dat ik mij niet door overdreven
grillen en nukken van bakvischjes, en dergelijke ziekelijke
wijze kunnen opzeggen maar haar niet willekeurig kun'
nen verbreken hij zal zelf, zonder bjjstand van vader
of voogdzijn rechten uit dit contract voortvloeiende
voor den rechter kunnen doen gelden. Wat het loon be
treft, zal dit aan hem zeiven kunnen worden uitbetaald
behalve wanneer bij de overeenkomst anders is bepaald,
of de vader of voogd zich tegen de betaling aan don
minderjarige verzet. Het is niet te ontkennen, dat de
minderjarige zijn loon zou kunnen gebruiken op een wjjze
die geen vader of voogd zou mogen toelaten. Maken zij
van hun bevoegdheid om het verdiende loon van den
minderjarigen in ontvangst te nemen misbruik, dan zal
deze zijnerzijds wel spoedig gebruik maken van z ij n
bevoegdheid om zijn dienstbetrekking op te zeggen. Bij
verschil van inzicht zal das een vergelijk getroffsn moe
ten worden want men zal den minderjarige boven de
18 jaren niet kunnen beletten door opzegging een einde
te maken aan een dienstbetrekking, waarvan alle voor
deel hem ontgaat. Ook nog in een ander, buitengewoon
geval zal voor de belangen van den midderjarige boven
de 18 jaren kannen worden gewaakt. Men mag niet
vergetou, dat men hier met een minderjarige te doen heeft
en dat de mogelijkheid bestaat, dat hg een dienstbetrek -
king heeft aangegaan, die voor zijn toekomst hoogst
nadeelig is. Is dit nu geschied zonder bjjzondere toestem
ming van zijn vader of voogd, dan zal deze den rechter
kunnen verzoeken de opheffing van de dienstbetrekking
uit te spreken, indien hij van oordeel is dat door voort
zetting daarvan de toekomst van den minderjarige ernstig
zou worden bedreigd. En omdat de vader of voogd
afwezig kan zijn of de belangen van den minderjarige
schromelijk zou kunnen verwaarloozen, zal ook de Officier
van Justitie aan den rechter hetzelfde verzoek kunnen
doen. In dat geval zou het ons wenschelijk voorkomen,
dat ook de vader of voogd werd opgeroepen om over de
zaak gehoord te worden, wat in het ontwerp niet is
bepaald.
Zal dus de minderjarige boven de 18 jaren, wat de
arbeidsovereenkomst betreft, nagenoeg met een meerder
jarige gelijk staan, anders is de zaak geregeld ten opzichte
van minderjarigen beneden dien leeftijd. Voor hen
is het Duitsche voorbeeld gevolgd. Het arbeidsboekje,
het livret, waar de arbeiders in den regel niet vau
weten willen, zal voor deze jeugdige personen het eenige
middel zijn om een arbeidsovereenkomst tot stand te
kunnen brengen. De vader of voogd zal dit arbeidsboekje
voor den minderjarige bij het gemeentebestuur kunnen
bekomen en als hij dit boekje aan den werkgever overgeeft
en deze het aanneemt, dan zal ook de arbeidsovereenkomst
sentimentaliteiten meerlaat tyranniseeren Volgt ge
onzen wil niet op, dan kunt go zien, hoe je verder alleen
klaar komt, ons kind zijt ge dan niet meer je bent
gewaarschuwd
Hg had kalm en op konden toon geSproken, en het
jonge meisje wist wat dit bij haar vader beteekeude.
Hij had nooit tegenspraak kunnen verdragen, hij bon
ontzettend driftig worden wanneer men zich niet naar
zijn plannen en wenschen voegde. Dat was ook de
eigenlijke reden waarom hij zich onlangs uit den militairen
dienst had moeten terugtrekij0n.
Enkele droppels van dit driftige bloed bruischteu ook
door Pia's aderen.
Bleek, tot de lippen toe, stond zij voor den hardvochtigen
spreker. Zij streed en worstelde met zich zelve. Zoo
zij thans antwoorddedan was het voor eeuwig uit
tns8chen hen beiden, dat wist zij.
En zij had hare pleegouders in den Haag beloofd,
geduld te zullen hebben met de drift van haren vader
en zooveel mogelijk alle uitbarstingen daarvan te voor
komen.
Zwijgen dus tijd gewonnen, veel gewonnen. Trotsch
hief zij het hoofd omhoog en wendde zich naar de deur.
.Nog iets!" liet do stem van den Overste achter
haar zich hooren .denk niet dat gij den graaf door
een onvriendelijke behandeling kunt afschrikken!
Of gij hem afwijstdan wel afschrikt dat blijft voor
mij hetzelfde. Ik zal zorgen dat men nagaat hoe ge u
tegenover hem gedraagt."
Bijkans was het jonge meisje in een honend lachen
uitgebarsten zij klemde echter de lippen als in hevige
lichamelijke smart, vast opeen en verliet haastig do
kamer.
In hotzelfde kamertje op denzelfden stoel waar eens
tante Johannamoodeloos en diep bedroefd den blik
omhoog wierp zat thans haar lieveling Pia en verborg
snikkend het gelaat in de handen.
voor den minderjarige gesloten zijn. De werkgever zal het
boekje bewaren, en bij het einde der dienstbetrek king nieti
als de minderjarige zijn dienstcontract op onrechtmatige
wijze verbreekt aan den vader of voogd teruggeven, of wel
aan den minderjarige zelf, ais deze inmiddels 18 jaar oud is
geworden. De werkgever zal in dat boekje moeten aantee-
kenen en onderteekenen, wanneer de minderjarige bij hem
in dienst treedt, en in welke betrekking, en later op welk
tijdstip de dienstbetrekking is geëindigd. Ziedaar alles
wat de werkgever in het arbeidsboekje zal moeten en
mogen aanteekenen. Uitdrukkelijk wordt hem verboden,
daarin iets te vermelden omtrent het gedrag en de ge
schiktheid van den minderjarige, of eenige geheime tee-
kens te zetten, waaruit een andere werkgever zijn oordeel
omtrent den minderjarige zou kunnen opmaken. Handelt
hij in strijd met deze bepalingen of met de voorsch riften
van een algemeenen maatregel van bestuur, waarin zal
worden bepaald, boe het boekje zal zijn ingericht en hoe
gehandeld moet worden als het is verloren of onbruikbaar
geworden, dan zal hij de daardoor veroorzaakte schade
moeten vergoeden. Een mogelijk proces over de vraag of
er schade is veroorzaakten over het bedrag van de
schade is geen aingenaam vooruitzicht; evenwel zijn de
verplichtingen die den werkgever ten aanzien van het
arbeidsboekje worden opgelegd, nog al eenvoudig, zoodat
het hem niet moeilijk zal vallen daaraan te voldoen.
Het arbeidsboekje zal dus geen getuigschrift mogen
zijn. Omtrent het getuigschrift bevat het ontwerp echter
een algemeene bepaling, die voor alle arbeiders (dienstboden
en werklieden) zoowel meerderjarige als minderjarigen zal
gelden. De werkgever zal verplicht zjjn dit getuigschrift
bij het eindigen der dienstbetrekking uit te reiken aan
den arbeider of, zoo deze do leeftijd van 18 jaren nog
niet heeft bereikt, aan zijn wettelijken vertegenwoordi
ger (vader, moeder, voogd of voogden) behalve in geval
de arbeider zijn dienstbetrekking onrechtmatig heeft ver
broken. Hij zal daarin alleen een .waarachtig" getuigenis
moeten geven omtrent den aard en den duur der dienst
betrekking en daarenboven doch alleen op bijzonder
verlangen van den arbeider of diens wettelijken vertegen
woordiger, ook omtrent de wijze waarop de arbeider
aan zijn verplichtingen heeft voldaanen de redenen
waarom de dienstbetrekking is geëindigd. Dit laatste is
een bijzonder teer punt; daar deze bijvoeging echter
alleen moet plaats hebben, als het van de zijde van den
arbeider wordt verlangd, zal het minder bezwaren ople-
ren. Meent deze dat de bijvoeging niet guustig zou
leiden, dan zal hij haar vermoedelijk niet wenschen wat
echter ten gevolge kan hebben, dat hij bg sommige werk-
Het waren tranen van hartstochtelijke driftdie haar
brandend door de vingers heen druppelden.
Haar heiligste reinste gevoelens waren gekwetst, haar
trots verhief en verzette zich tegen de knotsslagen die
haar getroffen haddon.
Zou zij zich als een baal gevoel- en willenlooze koop
mansgoederen laten verkoopen zich als een slavin
naar de markt laton sleepen waar haar zestien kwar
tieren met bluffend geschreeuw uitgeroepen zouden wor
den totdat de man die juist een zoodanigen stamboom
noodig had om daarvoor in ruil een groot landgoed te
bekomen en zóó goede zaken te maken haar met een
onverschillig gezicht dit noodzakelijk tot een ouden
stamboom behoorend kwaad in oogenschouw kwam
nomen
Waarvoor diende dat onteerende lage komediespel
Of zij hem aanstond of niet dat deed er niet toe
Hij nam haar toch nooit en nimmer uit vrije keuze, uit
liefdehij trouwde met haar omdat hij met haar trou
wen moest, omdat hem geen andere keus overbleef
omdat dit den erfgenaam von Niedeck als voorwaarde
was gesteld! Had Willibald geaarzeld om tante Johanna
tot zijne vrouw te maken
Zijreeds een oude jonge juffrouw kreupel en mis
maakt naar wie anders nooit een enkele man zelfs
niet de eenvoudigste de hand had uitgestrekt Tante
Johanna beweerde dat zij onbeschrijfelijk gelukkig was.
Er behoorde echter niet veel toeom haar tot
de gelukkigste aller stervelingon te maken Hare engel
achtige goedheid hare bescheidenheid die aan slaafsche
onderwerping grensde hare onuitsprekelijke dank
baarheid voor de kleinste vriendelijkheid en beleefdheid
ja hoe had tante Johanna zich ooit ongelukkig kun
nen gevoelen aan de zijde van eea man zoolang deze
haar slechts te eten gaf en haar niet sloeg
Maar Pia droeg de engelenvleugelen van doze lijderes
niet aan hare schouders Evenals eens Johanna hier ge
zeten had en de komst van eene graaf von Niedeck voor
haar het begrip was van alle geluk en zaligheid zoo
zit thans haar nichtje hier op deze zelfde plaats en mar-
