De tuberculose bjj meuscli eu dier.
De Erfgenaam van Mei
No. 59.
Honderd en eerste jaargang
1899.
VRIJDAG
FEUILLETON.
19 MEI.
ii.
(DER MAJORATSHERR).
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Blnsd» g-> Bonderd ag-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprgs
per 3 maanden voor Alkmaau f 0,80 franco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f ©,06. Afzonderlgke nummers 3 cta.
Prijs der gewone advertentlcn s
Per regel f 0,14. Groote letters'naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
Telefoonnummer3.
Van nog grooter practisch belang is het overbren
gen van de besmetting door de melk die trouwens ook
in de verspreiding van andere besmettelijke ziekten
dikwijls een groote rol speelt.
Dierproeven en bacteriologisch onderzoek hebben ontelbare
malen bewezen, dat melk levende tuberkelbacillen kan
bevatten maar hier kan men helaas ook bewijzen te
over aanhalen van besmettingwaarbij iedere andere
wijze moet worden uitgesloten.
Een enkel voorbeeld uit velen te citeeren is wellicht
nuttig.
Zoo verhaalt Dr. Stang (Baden) een waarneming bij
een jongentje van 5 jaardat altijd gezond was geweest
en gezonde ouders had, en na enkele maanden ziekte aan
darmtuberculose stierf. De koe, waarvan het kind steeds
de melk dronk bleek bij slachting in vrij hevige mate
te lijden aan tuberculose.
Dr. Demme chef van het kinderziekenhuis te Bern
citeert 4 gevallen van tuberculose bij kinderen waarbij
elke andere oorzaak dan de melk beslist is uit te sluiten.
Dr. Gosse, te Geneve, doet het tragisch verhaal van den
dood van zijn zeventienjarige dochter. Het meisje was
altijd gezond en levenslustig geweest en was lichamelijk
goed ontwikkeld. Er bestond geen enkel verschijnsel
waaruit men zou hebben kunnen afleiden dat de ziekte
reeds vroeger aanwezig kon zijn geweest.
Na 10 maanden sakkelens stierf ze. Haar vader had
zelf den moed het lijk te openen en vond uitgebreide
tuberculose van darmen en buikvlies als de oorzaak van
den dood.
Bjj het daarop volgend nauwkeurig onderzoek bleek
het, dat van de vijf koeien, op het buitengoed van Dr. G.
gestald en waarvan het meisje steeds gewend was de
versche melk te drinken vier tuberculeus waren.
In een pensionaat te Parijs stierven 5 van de 1'2 meisjes
aan darmtuberculose. De koe van het instituutdie
alleen de melkleverancierster was bleek aan uitgebreide
uiertuberculose te hebben geleden.
Hoeveel gevallen van voedingstuberculose bij kleine
kinderen overigens niet geconstateerd worden, kanalleen
met een vraagteeken worden beantwoord.
De melk kan besmet geraken laDgs verschillende wegen
1°. ook weer door bezoedeling, ten gevolge van smet
stof (afkomstig van mensch of dier), die aan de tepels
kleeft of in het vaatwerk is geraakt
2°. doordat de in het bloed van ernstig zieke dieren
circuleerende bacillen in de melk kunnen worden afgezet;
3°. doordat het uier zelf lijdende is aan de ziekte
(meestal naast andere organen), waardoor de bacillen in
zeer groote hoeveelheid in de melk kunnen geraken.
In de melk, zooals ze aan huis wordt geleverd, wer
den dikwijls levende bacillen aangetroffen, soms zelfs
in 4 van de 28 melkproeven.
Wel is in die mengmelk meestal het aantal bacillen
niet grootdoordat b. v. slechts enkele dieren de bacille n
leverdenen de overige melk dus ten dezen opzicht e
feitelijk als verdunning diende. Het gevaar voor meerde re
verspreiding der ziekte wordt daardoor echter des te
grooter hoewel het voor ieder individu aanmerkelijk is
verminderd
Sommige gebruikers wenschenen er is zeer zeker
iets voor te zeggen altijd de melk van een en dezelfde
koe voor hun kinderen. Wanneer dan toevalliger wijze
zoo 'n dier in vrij hoogen graad is aangetast, of vooral
wanneer het leed aan uiertuberculose, kan dergelijke
melk, zooals uit de geciteerde voorbeelden blijkt, feitelijk
fataal worden.
Ook in boter eu kaas, uit dergeljjke melk bereid, kan
zich de smetBtof langen tijd conserveeren.
Gelukkig is er een vrijwel afdoend middel dat door
ieder kan worden toegepastwaarmee men het gevaar
kan voorkomen. Dat is de melk te koken. Ook om
andere redenen is het nuttig deze maatregel toe te
passen. Het gevaar voor tuberculose is echter een der
meest ernstige aanwijzingen om dit, waar het kan, nooit
te verzuimen
Pasteuriseer en van de melk (herhaald verhitten tot 70°
A 80°) kan eveneens voldoende geacht worden. Voor
do praktijk is dat in zooverre van belang als er melk
inrichtingen zijn die de naceelen van het koken door
pasteuriseeren voorkomen, en toch de voordeelen hiermee
verkregen, door het dooden van bacteriën, bereiken.
Ook bij dit voedingsmiddel laat evenwel do toebereiding
dikwijls heel wat te wenschen over
Bovendien is het bij de kindervoedingwat toch al
zoo'n teere kwestie is in het oog van vele deskundigen
niet nuttig de melk te koken terwijl de verteringsorga
nen der kinderen juist de meest vatbare zijn, voor allerlei
ziekten ook voor tuberculosis.
Het behoeft derhalve geen verder betoog, dat het vóór
alles nuttig zou zijn als men alleen de melk betrok van
tuberculose-vrije koeien.
Dan kan men verondersteld dat de reinheid bij de
behandeling zoo weinig mogelijk te wenschen overlaat,
en het gezin en personeel van den veehouder gezond is
verwachten, dat dit gevaar, ook zonder koken, niet beBtaat.
We zien dat de bygiène die de gevaren bloot legde
ook niet wachtte met haar weermiddelen aan te wijzen.
Het radicale middelom deze belangrijke besmettings-
wijze, door de eerste levensmiddelen te keeren ligt op
speciaal veeartsenijkundig terrein. Dat zou moeten bestaan
in uitroeiing of waarschijnlijk beter gezegd zooveel
mogelijk beperken der ziekte bij het rundvee. Ook
oeconomisch, het behoeft niet gezegd te worden zou
daardoor een belangrijk kapitaal kunnen worden uitge
wonnen.
Des te meer is dat esn eisch des tijds, omdat de ziekte
zich bij het rundvee uitbreidt.
De vleeschkeuring die vooral in het buitenland met
nauwkeurigheid wordt toegepastbewijst data priori
trouwens kon men het verwachten. Reeds door de besmet
telijkheid is het waarschijnlijk, tenzij de omstandigheden
ongunstig zijn. Integendeel echter zijn de omstandigheden
juist veel gunstiger geworden voor de uitbreiding. Het
veeslag werd met zorg veredeld en verfijnd, maar daar
door tevens minder resistent gemaakt tegen alle invloe
den van buitenook tegen de invasie van bacteriën.
Bovendien zijn de communicatiemiddelen in die mate
verbeterd, dat een zelfde ziek dier nu dikwijls op vijf
marktplaatsen haar smetstof kan deponeeren, voordat ze
weer ergens wordt gestald of geweid.
Gelukkig zijn we tot dusver in ons land niet in de
meest ongunstige conditie gebleken, terwijl ook Noord-
Holland waarschijnlijk niet het meest aangetast zal blgken.
Maar wat niet is, kan worden.
't Is derhalve aangewezen, om de groote hygiënische
en oeconomische belangen die op het spel staan van
overheidswege, maatregelen te nemendeze ziekte zoo
spoedig mogelijk met kracht te bestrijden.
Tot voor een paar jaren behoorde deze wensch tot de
vrome.
Nu we evenwel in de tuberculinisatie een middel heb
ben, om ook de minst aangetaste dieren met groote
zekerheid aan te wijzen, behoort, zooal uitroeiing, dan
toch beteugeling dezer ziekte geenszins tot do onmoge
lijkheden.
Laten we hopen, dat de commissie, die dit vraagstuk,
voor eventueele wetgeving in dezen, bestudeert, in verband
met een te verwachten wet op rijkskeur van alle vleesch
doeltreffende maatregelen zal weten voor te stellen, om
de nadeelen en gevaren, die we door deze veeziekte onder-
caantot een minimum te reduceeren.
S J. WESTER.
35)
ZESTIENDE HOOFDSTUK.
Klanken klinken, vogels zingen, overal
is vroolijkheid
En de Hemel wordt steeds blauwer,
vreugde is er wijd en zijd.
De jager nam nogmaals zijn hoed af en wendde zich
met een smeekenden blik tot Pia en deze voldeed met
een vriendelijken glimlach aan zjjn onuitgesproken ver
zoek. Ditmaal noemde zij zijnen naam geheel naar be-
hooren, ja het was zelfs met eenigen nadruk, dat zij zeide
Mijnheer de bosch-beambto Karl Hellmuth
Oom Willibald groette hom vriendelijk van af zijn
muildier.
»'t Is me zeer aangenaam, mijn waarde! Ik heb de
eer mij zeiven ook voor te stellen. Mr. Reginald Luxor 1
zwaarbeproefde vader van deze schoone wegloopster.
«Pleegvader meent u, oompje! Officieel moogt u mg
waarlijk niet met valsche vederen tooien
De graaf lachte min of meer gedwongen, hij herstelde
zich echter spoedig. «Ondeugd die je bent, ik had juist
eens met mijn groote dochter willen pronken 1 Nu, «oom
is ook een mooie waardigheid, niet waar, mgn beste heer
U wilt zeker wel dadelijk met mij ruilen, niet waar
Maar nu smeek ik je kinderen, help me toch eens van
dezen edelen viervoeter af. Ik heb geen gevoel meer in
mijn beenen, zóó heeft die ellendeling me door elkaar
geschuld. Hè hè, Goddankdaar heb ik weer vasten
grond onder de voeten en Rudesheim gelukkig reeds in
t. gezicht, alles liever dan weer dat dier te bestijgen.
Vooruit, meisjes, zullen we onze beenen eens aan 't werk
zetten, en gij, mijn waarde heer, neem nogmaals mijn
hartelijken dank aan, dat gij onze Lilian zoo vriendelijk
in uw hoede hebt genomen
Dat was me daar een echt romantische geschiedenis
met dien Hans, en een deserteeren uit liefde mag niet
bestraft worden. De arme Lilian was er echter slecht
aan toe, ze kwam zeker allerongelukkigst bij uaan.hèP"
«Nou, dat kan je nog wel aan haar kapsel zien 1"
viel Fransje haar vader in de rede. «Overigens moet
u mijn vriend Hellmuth nog heel anders bedanken
want als hij onze amazone niet juist bij tijds in zijn
reddend uitgestrekte armen had opgevangen, dan had
Lilian op een zeer onaangename wijze met de straat-
steenen kennis gemaakt.''
«Wel sapperlootriep de pseudo Mr. Luxor ver
schrikt uit, terwijl hg, nog min of meer stijf in de
beenen, naast Hellmuth voortstrompelde. Fransje hing
reeds weder aan Pia's arm en slenterde bedaard achter
de heeren aan.
Zij trok haar nichtje dichter tot zich en keek haar,
met haar groote levende oogen nieuwsgierig aan.
«Hoeveel biggen heeft hij wel?'' vroeg zij.
«Biggen Wie 1
«Wel, die daar voor ons, je redder in dien jachtkiel
«Biggen.... wat meen je toch daarmede?" vroeg Pia.
«Nou, ik meen natuurlijk geen jonge varkentjes, maar
kinderen Kinderen, zooals gewoonlijk alle huisvaders
er in kleiner of grooter getale op na houden
Freule von Nordlingen wist niet wat zij er van denken
moestzij keek van verbazing op de spreekster neder
«Hij getrouwd
«Wel natuurlijk heeft hij dat soms voor je geheim
gehouden vroeg Fransje met fonkelende oogen.
«Neen zeker niet integendeel stotterde
Pia voorzichtig«Maar hoe weet jij dat V"
«Hoe ik dat weet? Ja, dat weet ik uit goede
bron zie je, zoo'n ezeldrijver heeft veel menschenken-
nis, zoo'n man ziet iederen dag zoo veel gezichten, die
hij dan natuurlijk grondig bestudeert!"
«O zoo! Dus heelt de ezeljongen 't je verklapt?"
zeide Pia en hot was haar als ademde zij ruimer, als
gevoelde zij zich verlicht, zij lachte zacht. «Waarop
bouwde hij die wetenschap
«Op algemeene kenteekenenHg heeft dien bosch-
mgnheer goed aangekeken en zag aan zijn ernstig ge
zicht en zijn bedaard gedrag dadelyk dat hij een huis
vader was, zie je. Het was ook immers al te gek geweest,
als je met een jongen man zoo moederzalig alleen «en
solo" op do Chaussee gekuierd hadt
Daar had je weer die ijverzuchtige klank in haar stem
Juist wilde Pia lachend antwoorden, toen een zacht
geplas in het wa'er Franjes aandacht eensklaps geheel
in beslag nam. Snel keerde zij zich om en zag hoe de
ezeldrijver steentjes verzameld had die hij over het water
vlak deed scheeren.
Dat was juist iets voor Fransje
De arm waarmede zij haar nichtje zoo stevig had
vastgehouden zakte, en achteruit loopend sloeg zij het
spel met de grootste belangstelling gade, totdat het haar
eindelijk te machtig werd en Pia haastig loslatende,
stond zij met een paar groote stappen naast den ezel
drijver.
«Daar deugt heelemaal niets van, je moet heel anders,
veel platter gooien, anders springt hij van zijn levens
dagen niet
De jongen grinnikte van plezier.
«Ja, dat is zoo gemakkelijk niet als 't wel schijnt
zeide hij. «Bij drie keer gooien gelukt het meestal
maar eens
Fransje had de handen minachtend glimlachend op den
rug gelegd. «Nou, nog eens, en dan kom ik aan de beurt."
«Maar° kind zei Pia verschrikt, en papa Willibald
keerde zich om, terwijl hij eensklaps het gesprek afbrak,
en lachte vroolijk om dien grap. «Wel ja, daar moet die
wildzang weer aan mee doen Natuurlijk Ilaha in
Lugano was dit een algemeen bemind spelletje, en Fran-