De Erfgenaam yan leded
No. 76.
Honderd en eerste jaargang,
1899.
WOENSDAG
28 JUNI.
Amsterdamsche Brieven.
FEUILLETON.
(DER MAJORATSHERR).
Karl Gerock.
ALkMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Uinsdag-, Wonder <1 a g-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3maanden voor Alkmaar f O,«O franco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers 1" O.Ott. Afzonderljjke nummers 3 ets.
Prijs der gewone advertentlen s
Per regel fO,ld. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan; de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
Telefoonnummer3.
XXVII.
Er is nu eindelijk licht gekomen in de verklczlngs-
dulsternts zonder dat men er openhartig voor uitkomt
kan men nu tenminste uit de caudidaturen opmaken,
wat het beginsel zal wezen, dat den strijd beheerscht
En dat beginsel is het weren uit den Raad van de can
didaten der Sociaal-Democratische Arbeiderspartij.
Een ontzaglijke vreeg schijnt er plotseling gevaren te
zijn in de gemoederen van de leiders der kiesbeweging
van dit jaar voor alwat rood is, ook al is dit rood het
ietwat zachter getinte van de parlementaire socialisten.
Onder den indruk daarvan zijn weggevallen do barrières
tusschen de Grondwet''-liberalen, de Katholieken en de
anti-revolutionairen. Met elkander heeft men 't op een
accoordje gegooid en waar anders het verdoelen in theorie
wel heel mooi is, doch in de praktijk gewoonlijk erg te
genvalt, is nu zoo iets van eensgezindheid gekomen in
de veel van elkaar verschillende fracties door den angst
voor den gemeenschappelijken vijand. Met Nolting hebben
alle partjjen nog genoegen willen nemen, maar daarmee
was dan ook de uiterste grens bereikt voor een Tak
en een Polak, om nog maar van de mindere goden niet
te spreken, heeft men en daartoe behooren ook de
ooruitgang' -liberalen zulk een schrik, dat men nog
liever mannen heeft genomen, van wie zelfs de persoonlijke
vrienden bij hunne aanbeveling in de kiesvereeniging niet
veel anders dan middelmatigheden wisten op te sommen.
Nu is t tegelijkertijd duidelijk geworden, waarom in
den aanvang zulke groote geheimzinnigheid is betracht.
De parlementairen, nog niet zoo bedreven in de verkie
zingstechniek, blijken achter de hand een flater te hebben
begaan met zoo vroegtijdig de namen hunner candidaten
en de districten, waarin zij zijn gesteld, bekend te maken.
De verbonden partijen hebben slimmer gedaan met de
kat uit den boom te kijken en daarnaar haar eigen houding
te bepalen. Omdat b.v. in district III Tak en Polak de
beste kansen hebben, zijn zij daar aftredende Raadsleden
gaan stellen als mr. Van Nierop, Hugo Muller en C. H.
den Hertog, die tot de beste krachten van den Raad be
hooren, zoodat twijfelmoedigen niet zullen aarzelen om
tot hunne herkiezing mede te werken. En het mooiste
is, dat eigenlijk iemand, die niet door partijzucht verblind
is, over deze handigheid niet eens verbolgen kan zijn
in den strijd komt 't nu eenmaal niet altijd alleen aan
op de sterkte der krachten, maar speelt ook de tactiek
een groote rol. Wat de anti-socialen hobben gedaan, is
een volkomen geoorloofd middel.
Intusschen is t evenzeer waar, dat het uitsluitend bo-
heerschen door de politiek van de verkiezingen voor het
college der vertegenwoordigers van de burgerij een treurig
verschijnsel is. Had men in alle districten tegenover de
parlementairen niet-socialisten kunnen stellen, die in be
kwaamheid voor hen niet in 't minst behoefden onder te
doen, dan zou men zich over het buitensluiten van die
eene richting nog kunnen heenzetten, maar thans is dit
niet het geval. Voor sommige candidaten heeft men, om
52)
Driftig bukt Pia en grijpt den brief. Zij moet
En toen bekeek zjj het blad, dat hare bovende vingers
ter nauwernood vermochten vast te houden. Het was
slechts een enveloppeGoddank, hieraan bezondigt zij
zich toch in geen geval. Haar oogen rusten vol harts
tochtelijke teederheid op de door hem geschreven letters.
Groot en duidelijk zijn ze, een grapholoog zou ze stellig
onder de zeer harmonieerende rangschikken.
Pia had in Holland graphologische boeken op de
schrijftafel vau haar oom gezien en daarin gebladerd,
zij herinnert zich enkele gegevens nog zeer duidelijk.
Is er in het handschrift van Wulff-Dietrieh een enkele
trek die valschheid, haichelarjj, bedrog aanduidt?
Neen 1 Geen enkele 1
Maar weet de grapholoog alles wel zoo vast en stellig
Vergist hij zich nooit?
Immers zeer zeker 1 Pia wil aan die wetenschap geen
geloof schenken. Haar twijfel in de waarheid en oprecht
heid van den gelielde is haar eenige redding, het eenige
anker waaraan zij zich vastklemt, wanneer berouw en
zielepjjn haar dreigen te verpletteren.
Naderende schreden doen haar haastig het couvert in
den zus van haar kleed verbergen, terwijl zij met een
kloppend hart naar het venster terug snelt.
Oom Willibald treedt binnen.
Hij heeft zijn handen vol brieven en couranten, die
hjj op de tafel werpt.
»0 Pia 1 hoe gelukkig dat ik je hier vind! Ben je met-
iets bezig
»Neen, beste oom, als u iets voor mij te doen hebt,
dan zou ik u heel dankbaar zijn 1"
toch maar iets goeds van hen te kunnen vertellen, vader
en grootvader er moeten bijhalen heelwat ruimer van
blik zou 't zjjn geweest als man dergelijke personen had
losgelaten om daardoor aan een man van de capaciteiteu
als lak toegang te verleenen. Men zal zeggen, dat een
programma van gemeente arbeid, zooals door den hoofd
redacteur van De Kroniek is opgemaakt, elk belasting
betalend ingezetene kippevel doet krijgen en dat er in
Amsterdam al genoeg voor den vierden stand gedaan
wordt om nu ook nog eens de gemeentekas heelemaal
daarvoor te openen. Daarbij wordt echter vergeten, dat
een paar socialisten maar niet zoo eensklaps den heelen
Raad omverwerpen en dat 't toch ook iets waard is om
mannen af te vaardigen, wier daden en geschriften be
wijzen dat t heldere koppen zijn, die van gemeente-zaken
veel studie hebben gemaakt. En lukt 't dit jaar al eens
om het beginsel van evenredige vertegenwoordiging ab
soluut den kop in te drukken, dan zal ook hier bevestigd
worden, dat mets geschikter is om een partij te doen
groeien dan onbarmhartige onderdrukking door de mo
menteels meerderheid een volgenden keer komen hare
aanhangers terug en zij zullen veel sterker in aantal zijn
dan wanneer men hen in den aanvang met meer recht
vaardigheid had behandeld.
Het gelag der coalitie zal waarschijnlijk door de
Roomsch Katholieken en anti-revolutionairen worden be
taald en juist daarom zal het bondgenootschap van
zeer tjjdeljjken aard zijn, ja 't zal zelfs de vraag wezen,
of de eigenljjke kiezers in dezen maar blind-lings het ini
tiatie! der leiders zullen bekrachtigen. Dd liberalen zouden
dat trouwens aan zichzelf te wijten hebben, want in
district I, het eenige, waarin door het Centraal Comité
een Katholiek was aanbevolen, zijn zij begonnen met
roet in het eten te werpen. De geestverwanten, die daar
op het voorloopige candidaten-lijstje stondentrokken
zich wel-is-waar terug, waarvoor het loon hun wachtte
in den vorm eener candidatuur in een ander district,
maar niettemin ging het plannetje om er aldus den heer
Waterschoot van der Gracht door te halen toch niet op
deze verliet tamelijk boos de vergadering en toen
heeft men t nog zoowat willen goedmaken door geen
enkelen candidaat te proclameeren. Het Centraal Comité
had moeten begrijpen, dat 't te ver ging door van een
liberaal te vergen, om openlijk te verklaren, dat hij een
Katholiek zal stemmen onthouding om daardoor diens
keuze mogelijk te maken is al een zeer groote concessie.
De leden der Amsterdamsche afdeeling van den Bond
van Nederlandsche Onderwijzers hebben gevolg gegeven
aan hun vroeger hier ter plaatse vermeld voornomen om
de candidateu aan een examen te onderwerpen. De mou-
schen hobben niet minder dan 14 vragen te beantwoor
den niet onhandig zóó gegroepeerd, dat de vermeende
belangen van het onderwijs voorop staan en die van de
onderwijzers zelve bescheidenlijk daarop volgen. Om eens
een denkbeeld te geven van hetgeen de Bondsmannen al
zoowat begeeren zullen wij een kort overzicht van de
gevraagde inlichtingen laten volgen. Deze hebben betrek
king op 1° het maken van het voorbereidend onder
«Of ik wat voor je te doen hebt Johanna en Fransje
zijn nergens te vinden, ik denk, dat ze in den tuin zijn
en, eerlijk gezegd, ben ik te moe om ze daar te gaan
zoeken. Ik zou het dus heerlijk en erg lief van je vinden
als gij haar plaais zoudt willen innemen en eens mjjn
secretaris wilt wezen Ge weet, dat mijn bril gebroken
is en ik heb dien nog steeds niet van den opticus terug
ontvangen, zoodat ik nu, hulpeloos als een blinde, tegen
over deze postbezending sta, ik vraag u dus dringend en
vriendelijk mij een en ander te willen voorlezen.
Freule von Nordiingen dwong zich tot een flauw glim
lachje. »Maar, oompje, als er eens geheimen in
staan?!" 6
De graaf vleit zich behageljjk in een hoek der canapé
en steekt een cigarette aan.
«Wees daaromtrent onbezorgd, lieveling," schertste
hij, «mijn minnebriefjes laat ik mij door Johanna regel
recht in de ooren fluisteren 1 Lees de brieven eerst voor
u zelve door, dan kunt ge ze mij daarna vloeiend en
duidelijk voorlezen; zoo doet mijn vrouw ook altijd."
»Zooals u wilt!" Werktuigelijk greep het jonge
meisje naar de brieven en liet ze vluchtig dooi hare
handen gaan.
«Hier is een brief die geheel en al met poststempels
bedekt isdie schijnt een grooten omweg gemaakt te
hebben, zal ik dien eerst lezen
«Graag."
Onverschillig, zonder nauwkeuriger te kijken, opende
Pia het dikke couvert en las met hare van tranen nog
gezwollen oogen den aanvang, zij schrok«Mijn lieve,
beste ouders 1 wat beteekent dat Haar oog vloog
over de eerste bladzjjde en bleef eensklaps op haar eigen
naam rusten, Miss Lilian Luxor Wat kan dat
beteekenen Zij trad naar het venster, boog het hoofdje
over het papier en leest en het papier ritselt wonder
lijk tusschen hare ijskoude handen, haar adem gaat zwaar
en hijgend, als van een stervende. Zij leest leest den
brief van Wulff Dietrich dien hjj, op dien nootlottigen
morgen, aan zijn ouders geschreven heelt, den brief,
waarin hij, ten gunste van zijn broeder Hartwig, afstand
doet als erfgenaam van Niedeck, daar hij op het punt
wijs tot een voorwerp van de zorg der gemeente 2« het
zoo spoedig mogelijk voorzien in het nog steeds bestaande
gebrek aan schoolruimte 3" het betalen van schoolgeld,
ook door leerlingen der le klasse scholen 4° het doen
verstrekken, waar noodig, van kindervoeding en -kleeding
van gemeentewege 5° het scheppen van de mogelijkheid,
dat elk schoolkind op geregelde tijden zal kunnen baden
6° het aanstellen van schoolartsen waardoor de kinde
ren onder voortdurend hygiënisch toezicht zullen zjjn
geplaatst7° de uitbreiding van het aantal openbare
speelterreinen of -tuinen 8° de vermindering van het
aantal leerlingen per klasse (thans 50) 9° het verstrek
ken aan elke school van een vaste bijdrage om daaruit
te bestrijden kosten voor schoolwandelingen en -reisjes
10° het opdragen aan de hoofden van het onderwijs van
een vaste klasse; 11° het afschaffen van de rang-examens
en het bezoldigen der onderwijzers naar hunne dienstjaren
12° verplichte schoolvergaderingen, zoodat het hoofd niet
meer alleen de schoolzaken regelt, maar dat geschiedt
door het geheele personeel 13° samenstelling der Plaat-
solijke Commissie, mede door de ouders der schoolgaande
kinderen, zoodanig dat ook lid kunnen zjjn vrouwen en
onderwijzers14° de vrijheid van spreken en handelen
van den onderwijzer buiten de school.
Men mag wel over een langen adem beschikken om
dat alles achter elkaar te lezen en men mag wel in een
heel gemoedelijke stemming zijn eer men zich aan deze
enquête van de heeren onderwijzers gaat onderwerpen.
Ja, ja ze verkoopen hun stem duur ze zijn maar niet
als al die andere stedelijke ambtenaren en beambten, die
zich vergenoegen met de algemeene richting van den
candidaat wie in den Raad wil komen moet maar
dadelijk ervan doordrongen worden, dat de Bondsmannen
zich geen knollen voor citroenen laten verkoopen. Als zij
iemand aan een zetel helpen moet hij in onderwijs-zaken
op het Prinsenhof een automaat zjjn voor alle quaesties
op onderwijs-gebied die zij daar wel aanhangig zullen
maken moeten zij zeker wezen van den man, dien zij
goedgunstiglijk hun steun willen verleenen en bevalt de
geloofs-belijdenis niet, dan komen alle andere anteceden
ten niet in aanmerking. Men moet toch wel heel erg
naar de groene tafel hunkeren om zich zoo tot in de
details de handen te laten binden
Als ware er nog geen strijd genoeg, is weder eens
een poging ondernomen om een der hechte zuilen, waarop
de organisatie van den Alg. -IUlamautbcwer-
kersbond rust, te verbrijzelen. Natuurljjk noemen de
scheurmakers zich de «vrijen" en doen zjj t voorkomen,
alsof de getrouwen van den Bond zuchten onder een
zwaar juk eD alsof Henri Polak een tiran is, die de
werklieden gebruikt om hem met zijn f 30 bezoldiging
in de week er lekker van te laten leven. Van de week
hadden zij in Frascati een vergadering belegd, die druk
bezocht was, en daar bleek weer eens, hoe gemakkeljjk
t is om met een niet al te ruim geweten de gebreken,
die nog aan een organisatie kleven, uit te spelen tegen
de stichters, hoewel deze zelf ook telkens doen uitkomen
dat men nog lang niet is waar men wezen moet. Gelukkig
staat zich met eene Amerikaansche, Lilian Luxor, te
vorloven. O hoe schrijft hjj aan zjjne ouders over zjjne
bruid en zjjne liefde voor haar! Al de innigheid, al de
warmte van zjjn trouw liefhebbend hart stort hij in
deze regelen uit, hemelhoog juichend als de gelukkigste
man der wereld, niettegenstaande hjj zich door deze liefde
tot een bedelaar maakt!"
Pia staart op de woorden neder, haar gelaat wordt
doodsbleek, haar oog stralend en als verglaasd, een rillen
en beven overvalt haar bloedroode nevel stjjgt rondom
haar op en met een zachten kreet grjjpt zjj als tas
tend om zich heen.
«Pia almachtig God, wat scheelt je?"
De graaf springt doodelijk verschrikt op en snelt op
haar toe, doch eer hjj haar bereikt heeft, valt Pia, zon
der geluid te geven, als door een bliksemstraal getroffen,
voor hem op den grond neder.
DRIE EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
Met duizend wenschen ben ik heengegaan
Thans kom ik, weinig verlangend, hier aan
Ik heb nog slechts een enkelen wensch
Weguit al het gedruisch
Naar huis!
Met zomersche hitte schenen de zonnestralen in Pia's
kamer. Op de tafel stond een liefelijk geurende ruiker
de vensters stonden wjjd geopend, en het jonge meisje
was zoo juist, leunende op Franje's arm, uit den tuin
teruggekeeid, eu rustte thans, vermoeid en bleek, in een
gemakkeljjken stoel.
Met aandoenlijke teederheid vervulde het bakvischje
de plaats van pleegzuster. Zjj nam met de toppen
barer vingers, bjjna grappig onbeholpen, den stroohoed
van de goudblonde lokken van haar nichtje, greep toen
haistig naar de zjjden chale, die zij de herstellende
