m i
No. 79.
Honderd en eerste jaargang.
1899.
WOENSDAG
5 JULI.
Amsterdamsche Brieven.
FEUILLETON.
(DER MAJORATSHERR).
ALkMAARSCHE (KU B VAT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, Donderdag-
en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3maanden voor Alkmaar f 0,80 franco door het
geheele rijk f 1,
3 Nummers f 0,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertenticn t
Per regel Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan| de Uitgevers HERMs. COSTER
ZOON.
XXVIII.
Als deze brief verschijnt wordt levens de uitslag der
verkiezingen voor den Amsterdamschen gemeente
raad bekend een afdoende reden om ons nu niet aan
voorspellingen te wagen. Troawens, ook terwijl wij dit schrij
ven en men dus nog in het onzekere verkeert, wordt
daaraan weinig gedaan. In jaron heeft da voorbereiding
van den strijd zich niet gekenmerkt door zulk een saai
heid en onverschilligheid. De verbonden partijen achten
zich sterk genoeg om de parlementaire sociaal-democra
ten te weren en om de rest schijnen zij zich al bijzonder
weinig te bekommeren. Misschien, dat er op het laatste
oogenblik nog wat meer leven komt, maar nu is alles
nog zoo doodsch mogelijk de verslaggevers, die al vreea
den, dat een mooi deel van hun zomer zou worden be
dorven door het kiesgedoe, weten niet hoe zij 't hebben
en als de socialisten niet in verschillende wijken der stad
vergaderingen hadden uitgeschreven om voor hunne can-
jlidaten propaganda te maken, zouden zij 's avonds wel
met de armen over elkaar kunnen zitten. De lichtzijde
ervan is, dat zjj nu al hun krachten kunnen sparen voor
de financieels vergaderingen overdag, die vooral in de
afgeloopen week weer bijzonder talrijk waren.
Voorts kwam de Kaarf weder bijeen, de proefsteen
voor reporterskunst. Om daar de debatten geregeld te
kunnen volgen zijn voorstudiën onmisbaar, want voordat
de een of andere qnaestie wordt afgedaan hebben de
Raadsleden daarover al zooveel rapporten en praeadviezen
onder de oogen gehad, dat iemand, die niet in 't minst
zou zijn voorbereid, onmogelijk een logisch verslag van
de gedachtenwisselingen zou kunnen geven. Deze week
zou dat wellicht nog gegaan zijn, want veel diepzinnig
heid vereischte ditmaal de agenda niet. Men kreeg zoo
den indruk, dat de vergadering was belegd om den
scheidenden Raadsleden nog eens voor het laatst de gelegen
heid te geven om hun stem te doep hooren over hetgeen
hun, tijdens het vervullen van hun mandaat, het naast
aan het hart had gelegen. Zoo gaf de heer Kouveld
nog eens blijk van zijn belangstelling ïd sociale aange
legenheden bij het praeadvies van B. en W. op de adres
sen van verschillende vakvereenigingen omtrent de toe
passing der bepalingen van mlnlmum-loon en maxi
mum-arbeidsduur en de vervaardiging van onder-
deelen van gemeentewerken binnen de gemeente.
De practijk heeft geleerd, dat deze zaak, zooals zij thans
is geregeld, niet voldoet, maar tevens is 't duidelijk ge
worden, dat 't niet zoo eenvoudig is om een systeem
aan de hand te doen, waarby eensdeels niet al te belemme
rend wordt opgetreden. Het Dagelrjksch Bestuur wenschte
daarom een commissie van vier Raadsleden te benoemen en
daaraan zelf een vijfde lid toe te voegen, die dan zou aange
ven, welke wijzigingen noodig waren. Bjj dit onderwerp
55)
Dat kwam zeker door den omgang met PiaFransje
had tot. dusverre weinig of geen gelegenheid gehad, met
andere jonge meisjes om te gaan en daardoor ging het
haar, zooals met bijna alle meisjes van dien leeftijd zij
dweepte met het mooie, oudere nichtje.
Zou haar geestdrift voor Wulff-Dietrich misschien ook
slechts zulk een kortstondige .aanvechting" geweest zijn
Zou zij hem, ter wille van Gert, vergeten en ontrouw
worden
De jonge marine-officier is als geschapen om de kleine
gravin prima-vista het hart te doen verliezen Hjj zal
zeker in ieder opzicht met haar harmonieeren.
Pia drukt hartstochtelijk de handen tegen de borst
Fransje's verloving met Gert zon de eenige mogelijkheid
zgn, waardoor nog alles terecht zou kunnen komen
Gert moet een rijke vrouw trouwen, hij is in zijn keus
volstrekt niet moeilijk, Fransje's leelijkheid zou hem niet
hinderenhaar origineele persoonlijkheid zal hem veel
meer aantrekken en amuseeren God als dat eens
mogelijk was! als het uur eens aanbrak, waarin zjj
tot Wulff-Dietrich zeggen kon »Ik ben de eenige die
uw oud geslacht voor uitsterven behoeden kan, ter
wille van dien naam, vergeef, o 1 vergeef mij
Langen tijd was het duisterebange nacht rondom
haar geweestthans verrijst er een zacht roode licht
schemering van hoop en blijde verwachting aan den zwar
ten hemel, een enkele lichtstraal slechts, maar die belofte
van zonneschijn in zich houdt en met zich brengt
Zal de zon in verblindenden luister opstijgen Zal zij
met warme, verkwikkende stralen haar de tranen van
de wangen kussen
O kom, o zonne, kom 1 Gij zult een roos vinden, waar
van de zware hand van het noodlot al de doornen heeft
afgerukt.
gaf de heer Kouveld een aantal raadgevingen die zeker
behartiging verdienen. Zoo deed hij uitkomen dat b. v.
in het stukwerk heelemaal niet is voorzien terwijl dit
toch in de bouwvakken zulk een belangrijke rol vervult.
Het ergste is evenwel dat onder de bestaande voor
schriften zich do zoogenaamde speculatie-bouw heeft
kunnen ontwikkelen die vierkant in strijd is met de
bedoelingenwelke voorzaten bij het vaststellen der
loons-en arbeidsdnur-bepalingen. Dezen bouw noemde
de heer Kouveld een schande voor de stad Amsterdam
want daarin werd als het ware slavenwerk verricht
terwijl ook op het resultaat de hoofdstad allerminst
trotsch kan zyn. De Burgemeester was zoo welwillend
te vooronderstellen dat de te benoemen commissie niet
de wenken van dezen spreker zou rekening houden
de heer Kouveld had hiermee zijn zwanenzang gdkongen.
Minder gemakkelijk ging 't om den heer Hovy te
bevredigen. Hijdie altijd kloek den strijd tegen de
prostitutie aangebonden heeftwilde niet heengaan
zonder in het openbaar de verklaring te hebben afgelegd,
dat na het Raadsbesluit om de bordeelen af te schaffen,
de toestand niet was verbeterd. De klacht der bowoners
van de stille zijde van het Rokin gaf daartoe gereedo
aanleiding. Daar woekert het kwaad steeds voort en
terwijl vroeger van ue 32 perceelen er 9 .verdacht"
waren, is dit getal thans tot 12 gestegen. Wat daartegen
te doen Men heefc politie-agenten voor de deur gezet
en eerst werkte dat wel wat afschrikwekkend. Op deu
duur heeft das echter niet gebaatwant men is langs
den geheimden man gegaan en nog maar een heel enkele
geeft nu nog iets om zijne aanwezigheid. Er wordt we!
gezegd, dat de politie-verordening in die perceelen wordt
overtreden maar hoe kan dat geconstateerd worden f
Er kan gewaakt worden tegen alles wat aanstoot naar
buiten geeftmaar binnenkamers is het openbaar gezag
machteloos. De Burgemeester kon dan ook weinig hoop
geven op verbetering in dezen toestand die door hem
zelf genoeg betreurd wordt. Door hem werd gedaan wat
hij kon en wanneer iemand betere middelen wistdan
zou hij die gaarne in toepassing brengen.
Het onderwerp is van te teeron aard om daaraan veel
toe te voegen. Maar wel mag geconstateerd worden, dat
de zedelijkheid in Amsterdam er onder het nieuwe régime
niet op vooruit is gegaan. Het getal avond-vlinders langs
de straten vermeerdert elke week en wee den ongelukkige,
die te veel gedronken heeft en zich door haar laat mede-
troonen. Vroeger hoorde men lang niet zooveel van
beroovingen en afpersingen als in den laatsten tijd en
de ergste gevallen worden meestal nog niet eens bekend,
omdat de meeste bestolenen niet veel lust hebben aan
de politie hunne zonden van den vorigen nacht te
gaan opbiechten. Ook de clandestiene inrichtingen
verrijzen als paddestoelen uit den grondin drukke
straten zijn tegenwoordig sigarenwinkels, waar de geurige
VIER EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
«Een vreemd soort van meisje! bruin en
wild, vlug als een kat, snel als een dwaallicht,
slechts met Allotria in 't hoofd Ik waar
schuw u, weledele Heer! zij houdt u voor
den gek
John Guild.
Van de torens van het Slot Niedeck wappert de vlag
met het bontgekleurde, reeds in de verte duidelijk zicht
bare wapen van den graaf, een zeer ongewoon feestelijks
iets waar de burgers van Angerwies met ongeloovige
verbazing naar kijken.
Gasten bij graaf Willibald 1
Dat kon niet anders dan een vergissing zijn of Ru-
dolf Falb had goed voorspeld als hij zegt dat de onder
gang der wereld voor de deur staat 1
Wel is waar had de jonge baronesse van Nordlingeu
ook reeds voor de laatste reis der grafelijke familie als
logée op Niedeck verblijf gehouden en zooals men ver
zekerde was zy ook thans weder mede teruggekomen.
En de wereld had er toch niet door gewankeld, waar
om zou do oude vrek, ter wille zijner jonge dochter, dan
nu ook niet zijn leven gaan beteren en de plichten, die
ziju titel en rijkdom hem opleggen niet eindelijk gaan
vervullen
Gasten op Niedeck
In de .Stad Hamburg" had men reeds weddenschap
pen aangegaan wie er wel komen zouden
De naam van graaf Rudiger was reeds sedert lang niet
meer genoemd in het kleine stadje en als dit nog soms
het geval was dan was 't met haat en bitterheid, want
dat men alleen aan dien sinjeur de onaangeuame ver
houding te danken had die er sedert tusschen de burgers
van Angerwies en den heer van Niedeck bestond dat
begreep zelfs de domste.
In plaats van vorbeterd was alles in Angerwies den
laatsten tijd zeer achteruit gegaan. De vrouw van den
burgemeester zal met drie oude jongejuffrouwen in huis,
steeds te vergeefs naar vrijers uitziende maar do haar
beloofde luitenants waren niet verschenen en daar de
Havana de geurige juffrouwen van het verkapt bordeel
aan de oogen van den Heiligen Hermandad onttrekt.
Willen de heeren Hovy c.s. succes hebben, dan zullen
zjj wat dieper moeten gaan. De groote quaestie is, dat
de prostitutie hoe langer hoe meer met een vergoelijkend
oog wordt beschouwd, dat haar dienaressen niet meer
worden aangekeken als de diepst-gezonkenen en dat zij,
die haar bekoorlijkheden betalen, meer worden beschouwd
als slachtoffers van maatschappelijke toestanden dan als
verdorvelingen. Wanneer in die meening kentering wordt
gebracht, dan eerst kan mot goed gevolg het kwaad
bevochten worden er moet meer gewerkt worden op
de moeders, waarvan er nu mnar al te veel zijn, die 't
hun zoons maar half kwalijk nemen als zij met de groote
massa meedoen. Meer nog moet in het licht gesteld worden,
hoevelen er door het bedrijf der prostituées lichamelijk
en zedelijk ten onder gaan bijna geen week gaat er
voorbjj, of de rechtbank brengt daarvoor nieuwe bewijzen.
Zou b.v. een Haas uit het nog steeds voortdurende proces
nu op de bank der beschuldigden zitten, wanneer hij er
meer van doordrongen was geweest, dat zedeloosheid ver
slapt. en op den duur ook de grootste kapitalen doet
versmelten
Hoe langer de zaak HaasTan Hall duurt, des
te duidelijker wordt 't, dat hier allerlei financieele
knoeieryen zijn gepleegd om maar aan geld te komen.
Zelfs is men nu achter de hand geneigd te vragen, hoe
dit bedrijf zoo geruimen tijd is knnnen voortgezet worden
eer de justitie daarop vat heeft gekregen. Tevens begint
zich echter de overtuiging te vestigen, dat Vau Hall
wel het middelpunt is geweest van het financieele ge
scharrel, maar dat zijn trawanten zich daaraan meer
schuldig hebbon gemaakt dan hijzelf. Verschillende ge
tuigen zijn gehoord op wier gedrag met meer grond aan
merkingen zijn te maken dan op dat van den hoofdper
soon van het proces. Indien hij al meegedaan heeft dan
is dat op zulk eon omzichtige wijze geschied, dat een
ander daarvan wel de moreele overtuiging, maar niet de
zakelijke bewijzen kan krjjgen. Deze week werd hij ge
hoord en de gemakkelijkheid, waarmee hij het kruisvuur
van vragon en strikvragen doorstond, heeft do toehoor
ders in twee partijen verdeeldde eene is overtuigd,
dat er van het financieele Panama, waarover Jacobs zoo
gaarne schetterde, ten aanzien van Van Hall niet veel
overblijft en de andere, die hetzelfde noet erkennen,
schrijft dat uitsluitend toe aan de listigheid en geslepen
heid van den beklaagde. Tegen die opvatting pleit, dat
Van Hall in andero opzichten zich wel degelijk heeft
blootgegeven zoo o.a. toen hij heeft gedreigd, dat hij
door zijne relaties in aanzienlijke kringen wel zou
zorgen, dat de rechters, die tegen hem de vervolging
op touw zetten, geen promotie zouden maken van
iemand die zich dergelijke onvoorzichtige uitingen laat
ontvallen is 't haast niet aan te nemen, dat hjj beschikt
jonge rentmeester en de administrateur van Niedeck
op bevel van den graaf volstrekt niet met de .muite-
fingen" van Angerwies mochten omgaanhadden zij zich
hunne vrouwen uit andere steden gezocht.
Het was dus ook in dit opzicht erger geworden in
plaats van beter.
Menig heethoofd die vroeger de handen in het vuur
gestoken had om voor graaf Rndiger de kastanjes er
uit te halen was reeds ten grave gedaald een nieuw
geslacht groeide op, 't welk graaf Willibald, den zon
derling ter nauwernood van aanzien kende sedert zijn
huwelijk toch was de graaf haast voortdurend op reis
geweesten had slechts nu en dan een zeer vluchtig
kort verblijf op Niedeck gehouden.
Zoolang het Slot daarenboven in den diepen slaap der
vergetelheid rustte werd er door de Angerwieseners
hoegenaamd geen notitie van genomenzooals men
zich trouwens ook aan de aanwezigheid van zon maan
en sterreu gewentdie als onbekende werelden op de
hoofden der eerzame burgers nederblikken maar waar
door den onmetelijk grooten afstand elke wederzijdsche
omgang onmogelyk gemaakt is.
Evenmin als men het daar zou doen, gaf men zich ook
hier eenige moeiteom het onmogelijke mogolijk te
maken of het onbereikbare te bereiken ten opzichte
van de maan ovonzoo weinig als van het Slot Niedeck.
Toen de Heer von Niedeck echter plotseling en on
verwacht verscheen on met zijne familie zoo snel de
paarden slechts loopen konden door Angerwies stoof
en dit gebeurde slechts tweemaalals hij van het
station kwam en wanneer hy er heen reed dan
werd bij de ouden van dagen de herinnering aan het
verledene weder wakkerdan staken zij de hoofden
bij elkaar en herdachten mokkend vroegere betere
tijden eer graaf Rudiger kwam en ontevredenheid en
oproerigheid onder hen gezaaid heeft.
Ook thans was de vlag die zoo vriendelijk en vroo-
lijk van de tinnen vaD het kasteel wapperdevoor
hen een alarmsignaal dat het droomerige Angerwies
tijdelijk uit zjjne slaap wakker schudde en den weg
naar het station tot een der drukst bezochte wandel
wegen maakte. Zelfs bij regen maar gelukkig liep
het met één hevig onweer afen zag men verder dag
aan dag de liefelijkste zonneschijn en de helderst denk
bare blauwe luchtNooit was Niedeck zoo schoon