Ti 1 Pan-islamisme. Honderd en eerste jaargang. 1899. ZONDAG 16 JULI. FEUILLETON. Nederland. (DER MAJORATSHERR). NO. 84. Tweede blad. Mkll VtllSülir (III KIM. Deze Courant wordt Ulnsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f O,SOfranco door het rijk f 1, 3 Nummers f O.OO. Afzonderlijke nummers 3 ets. Telefoonnummer3. Prijs der gewone advertentlen s Per regel fO,15. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven f r|a n c o aan' de Uitgevers HERMs. COSTER ZOON. Hoeveel Mohammedanen er op onze aarde wonen, is natuurlijk alleen bij benadering te zeggen. Heel wat meer dan een paar honderd millioen zijn er zeker. Hun macht is in deze eeuw ongetwijfeld sterk afgenomen, en millioenen hunner leven onder meer of min rechtstreeksch bestuur van Christelijke Europeesche staten. Toch ligt het in den aard der zaak, dat er over de macht en deü invloed van den Islam niet te licht geoordeeld moet wor den. Wel kenmerken de volgelingen van Mohammed zich door een groote mate van berusting, maar zij leven toch in de overtuiging dat eenmaal de Halve Maan zal heer- schen over de ongeloovigen, als Allah den tijd daarvoor zal hebben bepaald. Wordon zij overtuigd, dat die tijd hier of daar is aangebroken, dan barst de «heilige oorlog" uit, en met fel fanatisme en ontembare doodsverachting grijpen zjj naar de wapenen tegen hun overheerschers. Waar zij zeiven gebied voeren, laten zjj de Christenen alleen met vredezoolang dezen met volkomen onder worpenheid zich voegen naar hun bestuur en lijdzaam alle lasten en ongerechtigheden dragen die van dat bestuur do vruchten zijn. Komen zjj daartegen in verzet, toonen zjj door daden of woorden te begrjjpen, dat zjj iets anders zijn dan een rechtelooze kudde, of worden zjj van een dergeljjke gezindheid te recht of ten onrechte ook maar verdacht, dan kunnen de moorden der Arme niërs getuigen, waartoe de woede van Mohammedaansch fanatisme in staat is. Of de Islam gevaarlijk wordt voor Christeljjke onder danen van Mohammedaansche staten of Christeljjke heer- schers over een Mohammedaansche bevolking, hangt voor een groot deel af van de leiding die uit Konstantinopel wordt gegeven. Wel schjjnt in Afrika van tijd tot tij d de eene of andere Madi Khalief of Sjeik op eigen ver antwoording zelf het sein te geven, maar in Azië, in Indië galdt ook buiten het Turksche Rjjk het gezag van den Grooten Heer, die te Stamboel zetelt, en ook in Afrika is zjjn gezag in den laatsten tijd sterk gerezen. Van zjjn macht worden voorstellingen gegeven die de werkeljjkheid ver achter zich laten en voedsel vinden in den uitslag vau den laatsten oorlog tusschen Griekenland en Turkije. In dien oorlog, aldus wordt alom verbreid, is zjjn groote macht opnieuw gebleken en angstig luis teren de Christen-vorsten naar zjjn wenken of bevelen. Of wjj al beter weten doet weinig ter zake. Hot wordt door de trouwe zonen van den Islam in Azië en Afrika geloofd, en oefent er zijn invloed uit. In Europa is van het Turksche Rjjk niet veel meer overgebleven. Nog bjj den aanvang van deze eeuw be hoorde daartoe geheel het schiereiland ten zuiden van deu Donau, met Servië en Griekenland. Rekent men nu de schatplichtige landen niei mede, waar het Turk sche gezag alleen in naam geldtdan heeft het Turksche Rjjk in Europa nauwelijks een millioen in woners meer dan Nederland en toch door zjjn Euro- peescb gebied, door het bezit van Konstantinopel, Bos porus en Hellespont neemt het zekeren rang in onder de mogendheden, en om dat bezit, wordt het nu door deze dan door gene ontzien en gesteund. Nog versch in het geheugen ligt het bezoek van den Duitschen Keizer met de wederzjjdsche vriendschapsbetuigingen. Wjj her inneren ons, boe van Turksche zjjde dit bezoek werd genoemd de bekrachtiging aan het eind van deze eeuw en tevens voor de volgende van de sympathieke en welwillende gezindheid, die sedert Karei den Groote iedere slrjjdbare Duitsche Keizer jegens den dapperen Turkschen stam heeft betoond I Wjj herinneren ons, hoe de Duitsche Keizer zijnerzjjds er op wees, dat de uit muntende betrekkingen, die tusschen hem en den Sultan bestaan, het bewjjs leveren, dat twee rjjken, in weerwil van verschil van ras en godsdienst, door vriendschap verbonden kunnen zjjn, en hoe zolfs het Duitsche dagblad De Post den Sultan bjj deze gelegenheid meende te moeten noemen een edel monarch, een jjverig hervormer, met een ongewoon verstand, een zeldzame werkkracht en een diep besef van zijn plichten 1 Een heerlijke troost en bljjde bemoediging voor de mishandelde Arme niërs Het is nog geen eeuw geleden, dat Rusland tjjde- ljjk de bondgenoot was van Turkjje, en nog geen halve eeuw, dat Frankrjjk, Engeland en Italië op hunne beurt tjjdelijk natuurlijk altjjd tjdeljjk do bondge- nooten waren van den Sultan tegen Rusland. Dezelfde mogendheid treedt heden op als beschermer, morgen als bedreiger, al naar mate de eene of de andere rol meer met haar belang strookt. Er is geen aangewezen erfgenaam voor de nalatenschap van den zieken man, en uit vrees dat de tegenstander met het beste deel strjjken gaat, doet ieder belanghebbende zijn best om den kranke voor eerst nog maar in het leven te houden. Aan den najjver dankt Turkije zjjn voortdurend bestaan in Europa, de staffeloosheid voor zjjn menigvuldige ongerechtigheden, zjjn betrekkeljjk aanzien onder de mogendheden en zjjn tegenwoordigheid ter vredesconferentie. Hoe grooter de schjjubare macht van den Sultan de eer en het aanzien zjjn dat hjj onder do mogendheden geniet, zooveel te sterker zal ook de invloed wezen dien 60) Overmorgen komt Wnlfï-Dietrich hier wanneer hjj Fransje als bruid van een ander vindtdan is Pia's lot zoo goed als beslist en de besluitelooze graaf Dietrichzal dan ten slotte toch wel besluiten om haarnaar den wil van zijn vader, tot gravinne te maken. Zou het zulk een bjjzonder groot geluk voor zjjn zus'er ziju een man te trouwen, die zich steeds zoo zeer tegen een huwelijk met haar verzet had Het was en is toch eigenljjk onbegrjjpeljjk van hem misschien bemint ook bjj eeD blauw vergeet-mij-nietje, van wie hjj geen afstand kan doen. Eu Pia? liet bezit van Niedeck trekt haar wel aan en verblindt haar wel zeer anders kon hjj zich de handelwjjze van het trotsche, koude, preutsche meisje onmogeljjk verklaren. O goud gij duivelachtig, glinsterend goud, welk een macht bezit gij zelfs over <le besten en edelsten Het werd tijd; hoe moet hij het toch aanleggen om voor Fransje een regelrechte, duideljjke liefdesverklaring af te leggen Gekscheerend Neen, daarvoor is zjj nog te dikwjjls sentimenteel en daarenboven zelfs de meest kinderachtige bakvischjes maken zich van een liefdes verklaring steeds een zeer poëtische voorstelling In nadenken verzonken, met een bezwaard hart loopt Gert de vooruitstekende rotsblokken om, waartusschen de «blauwe grot" gelegen is en toen hjj de koele in schemering gehulde ruimte binnentrad, schrikte bjj op het zien van den «Lupa in fabnla" die evenals hjj zelf naar deze koele plek gevlucht was. Fransje ligt langnit op een bank, de band'n onder het hoofd, een brandende cigarette in den mond. Zjj verroert zich niet bjj zjjn vorschjjnen, slechts de groote oogen zien hem even aan. *lk ben al hier, sprak het stekelvarken citeerde zij op dramatischen toon, zonder de minste of geringste zweem van jjdelheid, en toen Gert ernstig en aarzelend nadertrad, ging zjj goedhartig voort«Daar ginds is nog zulk een steenen brits, wees zoo goed a daar neder te vljjen.'' Zou het toeval hem gunstig zjjn Zou hij wellicht nu reeds Dan maar flink er op los I Met God, voor Koning en Vaderland «Merci, mjjn waarde nichtje, een plaats om neder te knielen was mjj op 'toogenblik wèl zoo lief!" zegt bij met een veelbeteekenend glimlachje, en Fransje blaast een dikke rookwolk uit en zegt, met haar gewone ge vatheid «Leg dan eerst een zakdoek op den grond 1 De aarde is vochtig en je pantalon spik splinternieuw." Hij lacht en zet zich zijdelings op den bank neder. «Wilt ge aansteken, of hebt ge nog vuur?" Gert zucht. «Ik sta in lichtelaaie, nichtje De kleine gravin kijkt hem onderzoekend van onder tot boven aan. «Zijne Majesteit moest zjjn luitenants tegen brandschade doen verzekeren," zegt ze droog. Gert valt uit den rol en lacht luidkeels: «Een alle machtig geestige ui Beide zwegen. Fransje gaapt: «Vertel me eens een kranigo gescbie deois, boy Iets van Chineezen en zeoroovers, daar houd ik 't meest van. Heb je wel eens zoo'n vent in 't gezicht gekregen Heb je wel eens aan zoo'n stinkpot geroken Je moet weten, dat ik niet zoo bjjster aan 't effect er van geloof." Gert stak een nieuwe cigarette aan. Met gewold tracht hjj in de vereischte stemming te komen. Hjj moet deze gelegenheid gebruiken. «Een zeeroovers-geschiedenis Met een dweependen blik op Fransje schudt, hjj het hoofd. «Ach, Fransje daarnaar staat mijn hoofd op 't oogonblik heelemaal niet Ik ben heel anders ge temd, zoo hemelhoog juichend hjj onder alle Mohammedanen kan.uitoefenen. Hjj toch is ten Blotte de Groote Heer, de opvolger van den profeet, de ware Khalief, de beheerscher der geloovigen. Aan hem is hethet wachtwoord te geven en geen ander der zonen van Mohammed is aan hem gelijk in macht in aanzien en gezag. Hjj schjjnt thans weer het erkende hoofd te zjjnzoowel in Afrika als in Azië en de Mohammedaansche onderdanen vau de Russische, Engel- scheFranscheDuitsche of Nederlandsche regeoring wachten op zjjne bevelen. Het Pan-islamisme de een heid van den Islam, de broederschap van alle geloovigen, de band die hen allen verbindt tegen de Christenen als weerstrevige onderdanen of overheerschers der trouwe volgelingen van den Profeetkan een bron worden van groote zorg voor alle mogendheden die over Moham medanen gebied voeren, een gevaar voor de rust in haar koloniën, een gevaar in de eerste plaats voor de Christenen die leven onder Mohammedaansche heerschappjj. Die beweging vervult de wereld met onrusten dat de draden alle te Konstantinopel zjjn in ééne hand geeft haar kracht. Wellicht zullen de mogendheden die door haar het meest worden bemoeilijkt, eenmaal inzien, dat althans op dit punt, voor haar geen strjjd maai over eenstemming van belangeu bestaat; en wanneer zjj, door dat besef geleid, den Sultan gemeenschappeljjk duideljjk maken dat een dergeljjke bewoging door haar niet kan worden geduld, zal zelfs de Groote Heer er toe gebracht kunnen worden dit gevaarljjk spel op te geven. Maar dan zullen geen Europeesche vorsten hem als vriend en bondgenoot moeten behandelen en daardoor zijn aanzien en gezag onder alle Mohammedanen versterken. Doch bestaat er inderdaad zulk een gemeenschappelijk gevaar, en bij gevolg ook een gemeenschappeljjk belang om het te keeren Rusland heeft met jjjn Islamitische onder danen nog weinig moeite gehad, en Duitschland heeft er ongetwjjfeld te weinig van ondervonden om er zich bezorgd over te maken. De toekomst zal leeren of de onderlinge najjver de twist om den buit inderdaad zoo sterk kan zjjn, dat de eene mogendheid, zich niet bedreigd of bemoeiljjkt achtende niet medewerkt tot afwending van het gevaar, dat de andere ziet naderen. Veehandel In Vriesland. Melke- en kalvekoeien beter gevraagd bjj matigen aanvoer, zoodat de prjjzen iets hooger zjjn. Vette koeien met weinig aanvoer zjjn traag voor de eerste qualiteit houdt de prjjs zich goed staande, mindere soorten dalende prjjzen. ten doodo bedroefd juist zoo wel, drom mels ja juist alsof men slechts enkel lyrische gedichten zon kunnen reciteeren Zal ik dat eens doen Zjj veegt niet zeer vleiend, met de hand over den mond. «Dankje, ik ben nu al misseljjk dut wil zeggen, pardon, als 't je pleizier doet, schiet er dan maar op losKen je dan waarachtig zulk tuig van buiten «Maar Fransje dat spreekt bjj verliefde menschen toch van zelf! Bjjv. zoo'n gedicht van Heine! wat ligt daar een muziek in Als men zoo droefgeestig gestemd is, en men steeds aan de geliefde denken moet, «hangend und bangend in schwebender Pein," wat ligt er dan niet een troost in zulk een gedicht «Vooruit dan, zeg er dan eens een op!" Gert geraakt in verlegenheid. Eigenlijk valt er hem geen enkel in de «Wacht am Rhein" en «Heil dir im Siegerkranz" passen niet precies in deze omstandigheden. Maar Heine Hoe moet hij beginnen Hjj heeft zoo'n ellendige garnalen-memorie! O! Goddank! Hjj weet er eenDat is allemenscheljjk sentimenteelHjj zet eeu zoo somber mogeljjk gezicht en begint met veel pathos. «Es viel ein Rheif in der Frühlingsnacht »'k Heb 'hm booren vallen!!" zegt Fransje, met niet minder diep gevoel, en toen brulden beiden het uit van lachen, neen hjj kan onmogeljjk in de vereischte stemming komen Eenige oogenblikken plagen zo elkaar zooals gowoonljjk. Fransje werpt hom haar afgebrande cigarette naar 't hoofd en roept: «Play Hjj beantwoordt het bombardement op dezelfde wjjze «Best, willen wo Tennis spelen «Neen, ik ga oerst ratelslang spelen «Drommels, hoe is dat Zjj rekt de armen uit. «Dat is realistische nabootsing der natuur. Na tafel rolt men zich als een slang in elkaar en herkauwt «All right «En straks ga ik de nieuwe vossen afrijden. Ga je dan mee

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1899 | | pagina 5